zondag 7 september 2014

Een zeiltocht met fatale afloop

In 1936 kocht Thijmen de Ruig de badinrichting aan de Eem van de gemeente. Een paar jaar later kwamen daar nog een haven en een camping aan de Eem bij. Je mag zeggen dat hij leverancier was van plezier! Vooral plezier in en rond het water. Maar niet altijd ging dat goed.

Wat op 6 juni 1948 als een mooie zondag begon, eindigde in een drama. Op die dag besluiten Co Breij, Elly Loopuyt en Gretha Brakel. Drie jonge mensen van rond de twintig jaar. 's Morgens rond halftien vertrokken ze in een zeilbootje genaamd 'Jan van Gent' vanuit het haventje van Thijmen de Ruig aan de Eem. Alles wees erop dat het een mooie dag zou worden. Met een matige wind uit zuid-zuid-westelijke richting en een temperatuur van rond de twintig graden, zou het prima varen zijn. Goed, het zou ook een beetje kunnen regenen, maar een beetje watersporter laat zich daardoor niet weerhouden.

Hoe anders kon het lopen. Het bootje voor de Eem stroomafwaarts richting IJsselmeer. Het was de bedoeling om 's avonds omstreeks zes uur weer terug in de haven te zijn. Het werd later en later, maar nog geen spoor van het bootje met de drie jongelingen. De volgende morgen was het bootje nog steeds net terug en familie en vrienden begonnen zich echt zorgen te maken. Thijmen de Ruig begreep er niets van. Hij had het bootje toch al veel vaker aan Co Breij uitgeleend. Co stond bekend als een kundig zeiler. Er moet wat gebeurd zijn. Aanvankelijk werd aan een misdrijf gedacht, maar ook het weer, dat zondagmiddag vooral op het IJsselmeer toch wel slechter was geworden, kon de oorzaak zijn. Daarbij kwam zondagavond ook nog een stevige wind opzetten.

Visser J.H.Foppen uit Harderwijk in het zeilbootje, de 'Jan van Gent' waarmee het drietal om het leven kwam


Vrienden en familie van het trio laten het er niet bij zitten. Per fiets en per boot startten ze een zoektocht. Ook de waterpolitie van Amsterdam, Urk en Harderwijk worden ingezet. Helaas zonder resultaat. Pas twee dagen nadat de boot vertrok werd het weer teruggevonden op het IJsselmeer. Visser J.H. Foppen uit Harderwijk trof het bootje stuurloos aan. In het bootje lag het levenloze lichaam van de jonge Co Breij. Van de meisjes nog geen spoor. Visser Foppen sleepte de boot naar de haven van Harderwijk. Foppen verklaarde later dat het IJsselmeer spiegelglad was toen hij het bootje de 'Jan van Gent' vond. Er stond bijna geen wind. Was dat wel het geval geweest, dan had hij waarschijnlijk het bootje niet ontdekt. Het bootje was volgelopen en alleen de giek en de mast waren zichtbaar. De visser voer langszij en toen het bootje voor een gedeelte was leeg gehoosd, kwam het lichaam van de jongeman uit het water vrij. Zijn zwaargewonde hoofd zat onder het voorplecht vastgekneld. Op de bodem van de boot lag een armbandje met zijn naam en de letters M.A.R.N., een manicure etuitje en een bos sleutels. Toen de boot geheel boven water kwam werd ook de naam van de zeilboot zichtbaar: 'Jan van Gent'. Foppen vermoedde dat de boot met een flinke windvlaag is omgeslagen. De meisjes zullen overboord geslagen of gesprongen zijn. Co Breij had daartoe waarschijnlijk geen kans.

Als Co Breij op vrijdag11 juni begraven wordt is er nog steeds geen spoor van de meisjes. De waterpolitie blijft zoeken, maar zonder succes. Pas vrijdagavond wordt het eerste meisje gevonden. De vrachtboot Amsterdam - Amersfoort vond Elly Loopuyt en bracht het levenloze lichaam naar Baarn. Een dag later wordt ook het tweede meisje gevonden, Gretha Brakel. Zaterdagmiddag 12 juni ontdekte een schipper in de Harderwijkervaart een drijvend lichaam van een meisje. De schipper maakte een vissersvaartuig uit Volendam hierop attent, waarna deze visser, J. Kroon, zich naar de aangegeven plaats begaf. Kroon bracht het meisje naar Volendam. Voor familie en vrienden is een eind aan de onzekerheid gekomen. Het verdriet was natuurlijk groot.

Hoofdinspecteur van politie Baarn, dhr. Chris Dragt maakt een eind aan het gerucht dat het drietal door een misdrijf om het leven zou zijn gekomen. Onderzoek wees immers uit dat er sprake was van een tragisch ongeval. Hij benadrukte, net als Thijmen de Ruig al aangaf, dat het ongeval zeer waarschijnlijk niet door onkunde veroorzaakt werd. Mej. Loopuyt kon niet zeilen, maar mej. Brakel en dhr. Breij waren beiden ervaren zeilers. Mej. Brakel kon zelfs zeer goed zeilen. Het bootje was vermoedelijk al op de terugweg toen het door een windvlaag omsloeg. De bestuurder, Co Breij, heeft waarschijnlijk bij een plotselinge windvlaag gegijpt en de giek tegen het hoofd gekregen. Door die klap is hij waarschijnlijk bewusteloos geraakt of op slag gedood. De meisjes, radeloos door dit ongeluk, zullen de jongeman weer aan boord gelegd hebben, waarna mej. Brakel geprobeerd zal hebben het bootje weer naar huis te brengen. De weersomstandigheden verslechterden. Mogelijk is de mast door verkeerd manoeuvreren overboord gezeild, de meisjes met zich mee sleurende. Beide meisjes verdronken. Hoofdinspecteur Dragt benadrukt dat het om vermoedens gaat, naar aanleiding van een reconstructie.





De laatste rustplaats van Gretha Brakel
en haar vader op de oude begraafplaats
in Meerkerk.
Bron: www.online-begraafplaatsen.nl
Gretha Jacoba Brakel kwam uit Opheusden en studeerde in Utrecht. Ze werd geboren op 21 augustus 1925 als dochter van Aart Brakel en Elisabeth Maria Nelemans. Volgens de overlijdensakte is ze op 12 juni 1948 in Edam overleden, op een leeftijd van 22 jaar. Dat is de datum dat ze gevonden is. Zeer waarschijnlijk is ze al op de eerste dag van de boottocht, 6 juni overleden. Gretha werd begraven in Meerkerk op de oude begraafplaats.

Elisabeth Josephine (Elly) Loopuyt was de jongste van het stel. Ze werd in Soerabaya, Nederlands Indië, geboren als dochter van Pieter Cornelis Loopuyt en Corry Pauline Berretty. Ze woonde in Baarn op Leestraat 16 en was leerlinge aan het Baarnsch Lyceum. Volgens de overlijdensakte stierf ze op 11 juni 1948 in Baarn op 20-jarige leeftijd. We weten natuurlijk dat ze waarschijnlijk al drie dagen eerder op het IJsselmeer verdronk. Volgens een overlijdensbericht in de krant zou ze 21 jaar oud geworden zijn. Elly werd begraven in Den Haag, begraafplaats nieuw eik en duinen.

De laaste rustplaast van Co Breij en zijn broer Piet
op de r.k. begraafplaats aan de Kerkstraat in Baarn.
Bron: www.graftombe.nl
Jacobus Petrus Gijsbertus (Co) Breij werd op 27 januari 1926 in Baarn geboren, zoon van Martinus Maria Johannes Breij en Anna Maria van Waarde. Vader Martinus was directeur van de melkfabriek in de Turfstraat in Baarn. Co Breij was militair, lid van het korps mariniers. Volgens de overlijdensakte stierf hij op 8 juni 1948 in Harderwijk, op 22 jarige leeftijd. Waarschijnlijk is hij echter net als de meisjes op 6 juni gestorven. Co Breij werd op 11 juni 1948 op de r.k. begraafplaats aan de Kerkstraat in Baarn met militaire eer begraven. Op de begraafplaats was een detachement mariniers uit Utrecht aanwezig om hem de laatste eer te bewijzen.

De informatie in dit artikel is grotendeels afkomstig uit krantenberichten die in de periode rond de gebeurtenis in diverse kranten gepubliceerd zijn. Op de website van de Koninklijke Bibliotheek zijn deze berichten te vinden. Te twee foto's van het bootje 'Jan van Gent' met visser J.H. Foppen uit Harderwijk is afkomstig uit de beeldbank van het Nationaal Archief (www.gahetna.nl)

Eric van der Ent

Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op  Facebook en Twitter