Spaanse Griep

Spaanse griep in Baarn

In 1918 kregen we ook in Baarn te maken met een vreselijk griepvirus: "De Spaanse griep".

Als we aan vreselijke ziekten en epidemieën denken, dan denken we in eerste instantie vaak aan ziekten als de pest, pokken, tyfus, cholera, t.b.c. aids en corona. Stuk voor stuk vreselijke ziekten die in de afgelopen eeuwen miljoenen levens verwoest hebben. Bij een ziekte als 'de griep' wordt niet gelijk gedacht aan een ernstige, dodelijke ziekte, want is het niet zo dat je na een paar dagen op bed liggen, en je flink beroerd voelen, je weer volledig herstelt? Vaak is dat gelukkig zo, maar wist u dat het griepvirus verantwoordelijk is voor de grootste pandemie (wereldwijde epidemie) die zich ooit heeft voorgedaan? 

In 1918 ging het helemaal mis. Aan het eind van de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) brak de Spaanse griep uit. De Eerste Wereldoorlog kostte wereldwijd aan circa 10 miljoen militairen en 5 miljoen burgers het leven, maar dat was nog niets vergeleken met wat de Spaanse griep zou aanrichten. Naar schatting eiste deze groep aan ongeveer 50 miljoen mensen het leven. Het griepvirus doodde in 24 weken meer mensen - het dubbele zelfs - dan het aidsvirus in de afgelopen 24 jaar heeft gedood. Het was verschrikkelijk. Waar het virus precies vandaan kwam is niet bekend. Er wordt wel gedacht dat het virus is overgekomen uit Amerika. Dat land verscheepte met grote hoeveelheden militairen naar Europa om een eind aan de Eerste Wereldoorlog te maken. Vele militairen stierven al voordat ze Europa bereikten. Of de oorsprong echt in Amerika lag is niet meer te achterhalen. Zo snel als het virus in 1918 opkwam, zo snel verdween het in 1920 ook weer. In 1918 was er sprake van twee griepgolven. In 1920 een derde. Bij de eerste golf leek het om een normale griep te gaan, maar de tweede golf was een massamoordenaar. Daarbij was het opvallend dat vooral jonge mensen aan de ziekte stierven. Met name mensen tussen 15 en 34 jaar oud. Het sterftepercentage in die leeftijdscategorie was maar liefst twintig maal hoger dan in de jaren daarvoor. Mensen die stierven in de bloei van hun leven. Om die reden werd in eerste instantie gedacht dat het om een nieuwe, geheimzinnige, onbekende ziekte zou gaan.

Ook Baarn bleef niet verschoond van deze wereldwijde ramp. In 1918 stierven ruim 30% meer mensen in Baarn dan gemiddeld in de jaren daarvoor. De gemiddelde leeftijd van de overledenen daalde dramatisch. Ook hier werden vooral jongere mensen getroffen. Vreemd is dat in de twee jaar daarna het aantal sterfgevallen onder gemiddeld lag. 1918 was echter een rampjaar, ook in Baarn. Een schrijnend voorbeeld daarvan is de Baarnse Willem van der Horst, die op 30 maart 1914 in Baarn geboren werd als zoon van Willem van der Horst en Francina Maria Snijder. Hij stierf op 21 november 1918, tijdens de tweede, dodelijke griepgolf aan de Spaanse griep. Hij werd vier dagen later begraven op de oude begraafplaats aan de Berkenweg.

In een advertentie uit het Baarnsche Courant van 23 augustus 1918, hier bij dit artikel afgebeeld, werden ‘Glorin tabletten' aangeboden door de Baarnse drogist Faassen uit de Bosstraat in Baarn. Deze tabletten hielpen natuurlijk niet tegen de ziekte. Helaas moeten we dit medicijn onder de noemer kwakzalverij scharen.

drogisterij Faassen