Voorspoedig bevallen van een levenloos kind

Jhr. Mr. Pieter Jacob Teding van Berkhout
(1847-1885)

Tijden veranderen. Dat merk je niet alleen omdat de techniek vooruit gaat, Nederlanders die vandaag urenlang voor een Apple Store in Duitsland in de rij gaan staan voor de nieuwe iPhone 5. Waanzin ten top natuurlijk. Nee, niet alleen daardoor merk je dat de tijden veranderen. Ook de manier van dingen beleven, de manier waarop mensen met elkaar omgaan verandert. Mensen worden opener, zeggen sneller wat ze denken. Helaas vaak op een negatieve manier. Tegenwoordig zeggen mensen sneller wat hen niet bevalt aan iemand, eerder dan dat men een compliment geeft over iets dat men juist leuk of goed vindt. Ook dat hoort bij de nieuwe tijd. Maar gelukkig zijn er uitzonderingen. Mensen die positief zijn en elkaar aanmoedigen om leuke dingen te doen moet je koesteren.

Voor mijn stamboomonderzoeken blader ik heel veel door oude kranten, op zoek naar familieberichten, zoals geboorte- en overlijdensberichten. Tegenwoordig, met alle medische vooruitgang, zijn we er aan gewend geraakt dat geboortes meestal goed verlopen. Een eeuw geleden was dat wel anders. De kans dat een jong-geborene de volwassen leeftijd haalde was in die tijd vele malen kleiner dan tegenwoordig. Geboortes van levenloze kinderen waren geen uitzondering. Ik ben me er natuurlijk van bewust dat de geboorte van een gezonde baby ook nu nog niet vanzelfsprekend is, maar 100 jaar geleden waren meerdere levenloze kinderen in één gezin geen uitzondering. Over zo'n kind werd in die tijd ook vaak niet gesproken. Ik heb in mijn onderzoeken verschillende keren meegemaakt dat ik levenloze kinderen in een gezin geregistreerd had waarvan broers en zussen, die nu nog leven, geen weet hadden. Er werd gewoon niet over gesproken in het gezin.

Wat ik misschien nog wel opvallender vind is de manier van publiceren. Een eeuw geleden werd een geboorte van een levenloos kind op een vreemde manier bekend gemaakt. Althans, dat vinden we nu. Wat vindt u bijvoorbeeld van de tekst "Voorspoedig bevallen van een levenloos meisje" in een geboortebericht in de krant. Tegenwoordig zouden we toch onze wenkbrauwen fronsen bij zo'n bericht. Wat is er immers "voorspoedig" aan de geboorte van een levenloos kind? Het bericht dat hierbij afgebeeld is, is geen uitzondering. Zulke geboorteberichten waren regelmatig in de krant te vinden. In dit geval gaat het om een dochter van een burgemeester van Baarn: Jhr. Mr. Pieter Jacob Teding van Berkhout. Naar hem is onze Teding van Berkhoutstraat vernoemd. Deze burgemeester was geen geluksvogel.

Pieter Jacob Teding van Berkhout werd geboren op 27 mei 1847 in Amsterdam, als zoon van Pieter Jacob Teding van Berkhout en Hieronijma Maria Antonia Fortunata van Slingelandt. Hij trouwde met Sara Maria Ketelaar. Op 30 mei 1880 volgde hij Mr. J.H.M. Baron Mollerus van Westkerke op als burgemeester van Baarn. (deze naam kent u natuurlijk van de Mollerusstraat in Baarn). Lang mocht hij van zijn functie als burgemeester niet genieten, want hij stierf al op 22 april 1885 in Baarn, op 37 jarige leeftijd. In zijn korte leven werden drie kinderen geboren. Dochter Hieronijma Maria Antonia Fortunate Teding van Berkhout, vernoemd dus naar haar grootmoeder, werd geboren op 22 augustus 1881 in Baarn. Zij werd slechts vijf maanden oud. Dan de levenloze dochter uit "ons" geboortebericht. Op 30 november 1884 werd in Baarn nog zoon Pieter Jacob Teding van Berkhout geboren. Hij haalde wel de volwassen leeftijd.

Kijk ik weer naar het geboortebericht, dan krijg ik toch weer kippenvel. Je kunt je niet voorstellen dat er tegenwoordig zo'n bericht in de krant zou worden geplaatst toch? Tijden veranderen.

Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op Facebook en Twitter.