Hannie Akkerman, verloofde van een verzetsstrijder

Johanna Wilhelmina Akkerman (1923-1995) en
Albertus Dirk Kleisen (1922-1944), verlovingsfoto

Rond dodenherdenking / Bevrijdingsdag afgelopen jaar plaatste ik een artikel in dit weblog over verzetsstrijder Bert Kleisen. Albertus Dirk Kleisen hield zich in de periode 1943-1944 bezig met de hulp aan geallieerde piloten. Later hield hij zich bezig met de opbouw van RVV-groepen in Leiden en Den Haag. Die pleegden overvallen op distributiekantoren om aan bonnen en geld te komen voor de illegaliteit. Bert moest dit met de dood bekopen. Op 28 oktober werd hij door de Duitsers gefusilleerd op de Waalsdorpervlakte.

Onlangs werd ik benaderd door dhr. Pieter Smit. Hij schreef ons dat Bert Kleisen zich ruim een jaar voor zijn dood had verloofd met zijn moeder, Hannie Akkerman. Johanna Wilhelmina (Hannie) Akkerman is geboren op 19 mei 1923 in Mamassa, een dorpje in het midden van Celebes, Nederlands Indië, tegenwoordig Sulawesi. Haar ouders waren Wicher Akkerman en Lydia Hundhausen. Vader Wicher was hulpprediker in Mamassa en moeder Lydia verpleegster. Een ideale combinatie, omdat de hulppredikers verantwoordelijk waren voor de kerk, het onderwijs in hun ressort en ook voor de verpleging en distributie van medicijnen etc. Hulppredikers wisselden om de paar jaar van standplaats. Dat was natuurlijk niet een ideale situatie voor opgroeiende kinderen, die ook telkens van school moesten wisselen. Vaak waren op de kleinere eilanden of in de binnenlanden niet eens scholen. Moeder Lydia gaf de kinderen vaak zelf les, vanwege het gebrek aan scholen!

In 1935 ging het echtpaar met verlof en woonden ze een tijdlang in Oldenzaal. In april 1936 gingen Wicher en Lydia weer terug naar Nederlands Indië. De kinderen, Liesel, Paul en Hannie Akkerman, gingen naar Zutphen, maar dat beviel niet. Een jaar later kwamen de kinderen naar Baarn, waar ze werden ondergebracht bij een oudere zus van Wicher, Wilhelmina (Mina) Akkerman en haar echtgenoot Willem Dijksma. Mina en Willem woonden op Borneostraat 13.

Familie Kemkers, het gastgezin voor Hannie en Liesel Akkerman

In 1939 verhuisden de zusjes Liesel en Hannie Akkerman naar de familie Kemkers, die eerst aan de Tromplaan 22 woonden en op 18 december 1942 verhuisden naar de Van Wassenaerlaan 6. Broer Paul Akkerman ging naar Bussum, waar hij bij een neef van Wicher, Luit Kwantes, in huis kwam.

In maart 1942 werd Java door de Japanners veroverd. Een maand later werd vader Wicher Akkerman geïnterneerd. Ze woonden toen in Poerwokerto op Java waar hij predikant was. Er kwam toen natuurlijk geen geld meer uit Nederlands Indië naar Nederland en de zusjes Hannie en Liesel moesten werk zoeken. De familie Kemkers had het niet breed. Hannie heeft een tijdje in een boekwinkel in Baarn gewerkt. Moeder Lydia werd in december 1942 geïnterneerd. Zij heeft de oorlog goed overleefd. In de verschillende kampen heeft ze altijd hard gewerkt als verpleegster. Vader Wicher stierf vier weken na de bevrijding aan hongeroedeem, dysenterie, chronische enteritis, etc. De zware ontberingen in drie-en-een-half jaar kampen hadden zijn tol geëist.

In de hongerwinter is dochter Hannie Akkerman op een fiets zonder banden, op velgen dus, naar Enschede gefietst, waar haar oom Anton Akkerman, oudere broer van Wicher, en zijn echtgenote Geertje woonden. Broer Paul was daar al sinds 1939 in huis. In 1946 kwam moeder Lydia terug uit Indië. Ook zij kwam in eerste instantie bij Anton en Geertje in huis.

Het verlovingskaartje van Haniie Akkerman en Bert Kleisen

Evert Jan Bosch (1888-1971)

In de tijd dat Hannie nog in Baarn woonde, verloofde ze zich, zoals ik al schreef, met Bert Kleisen. Op 20 december 1941 leerde Hannie Bert kennen en op 22 augustus 1943 hebben ze zich verloofd. Hannie kwam ook vaak bij de ouders van Bert, Gerrit Kleisen en Maria van Ruler. Door de oorlog is het, zoals u begrijpt, nooit tot een huwelijk gekomen. Natuurlijk door alle belevenissen van het gezin Akkerman, maar uiteraard vooral door het lot dat Bert Kleisen ten deel viel. Ten tijde van de verloving woonde Hannie Akkerman in bij de familie Bosch aan de Torenlaan. Evert Jan Bosch (1888-1971) was oprichter en directeur van uitgeverij Bosch & Keuning aan de Bremstraat in Baarn. Hij was getrouwd met  Catharine Wieske. Het echtpaar was kinderloos. Zij zagen Hannie Akkerman als haar eigen dochter en waren erg lief voor haar.

Pieter Smit, zoon van Hannie Akkerman, zit nog vol met vragen over zijn moeder. Zijn moeder is in 1995 overleden. Aan haar kan hij dus geen vragen meer stellen. Bij deze dus een oproep aan onze lezers. Heeft u Hannie Akkerman gekend, of kunt u meer vertellen over het gezin Akkerman, laat het ons weten. Wij brengen u in contact met Pieter Smit.

Pieter stelde een aantal specifieke vragen:

Wie heeft mijn moeder, Johanna Wilhelmina (Hannie) Akkerman (1923-1995), gekend en kan mij over haar vertellen?

Wie kan mij meer vertellen over de familie Bosch-Wieske, waar mijn moeder heeft ingewoond?

Wie weet in welke boekhandel in Baarn mijn moeder in de oorlog heeft gewerkt en zijn er nog foto's van die boekhandel?

Mevr. Van de Riet, Hannie Akkerman en dhr. Van de Riet

Mijn moeder heeft in de oorlog ook een paar maanden gewoond bij meneer en mevrouw Van de Riet. Wie weet wie dit zijn, waar ze woonden en wie kan mij meer over hen vertellen?

Liesel Akkerman, Mien Vogel en Hannie Akkerman. Foto gemaakt in 1939

Mijn moeder had in de oorlog contact met een zekere Mien Vogel. Wie weet wie dit is en wie kan mij meer vertellen?

Tot zover de vragen van Pieter Smit. Pieter is bezig een boek te schrijven over zijn grootouders, Wicher Akkerman en Lydia Hundhausen. Natuurlijk wordt hier ook de geschiedenis van hun kinderen in Baarn beschreven. Hiervoor is alle informatie welkom, en natuurlijk ook graag foto's.

Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op  Facebook en Twitter