Ben van Diermen en het Badhuis

Het badhuis aan de Acacialaan met
Ben van Diermen (midden).

De Van Diermens in Baarn moeten eigenlijk Van de Hoef heten, schreef Eric van der Ent een paar dagen geleden op deze site. Dat moge waar zijn, maar velen van  hen zijn als Van Diermen bekend geworden. Bij mij kwam onmiddellijk de herinnering naar boven aan Ben van Diermen (1924-2004), beheerder van het Badhuis aan de Acacialaan, het latere Poorthuis.

Buurtkrantje
Na het vwo had ik twee jaar economie gestudeerd, wat ik afbrak vanwege onvoldoende resultaten. Daarop wilde ik journalist worden, of schrijver. Voor jonge mensen die dat ook willen, heb ik een simpele maar echt goede tip: begin er gewoon mee. Bij een schoolkrant, een clubblad, een kerkblad of iets dergelijks. Je wordt met open armen ontvangen. Goed ben je nog niet, maar dat komt wel, als je het echt wilt. In september 1983 werd het Poorthuisnieuws opgericht, een buurtkrantje voor de buurt rond Poorthuis en Gasfabriek, Santvoort en Professorenbuurt. Voor mij ligt de 1e jaargang nummer 1, waarin als medewerkers worden voorgesteld: Ria Kroeze, Nol Luijer, Karel de Lange, Gerda van de Berg en ik. Eindredacteur: Robbert Luikinga, die volgens mij bij het Poorthuis in dienst was als maatschappelijk werker. Later kwam Corrie Metzger erbij, ook al zo’n bekende naam. Het Poorthuis was een buurthuis met allerlei maatschappelijke en culturele activiteiten, gerund door de IHC: Interkerkelijke Hulp Centrale. Ik heb hier een stapeltje dat eindigt in maart 1985. Of ik toen stopte, of dat het blad stopte, dat weet ik niet zeker. Ik denk het laatste, want ik woonde toen nog gewoon in de buurt.

Het badhuis (Poorthuis) aan de Acacialaan, hoek Berkenweg.

Verboden te zingen

Wat getallen van bezoekers aan het badhuis in 1929.
Dat was nog ver voordat Ben van Diermen beheerder werd.

In maart 1984 ging ik op bezoek bij Ben van Diermen, die in een bejaardenwoning bij Santvoorde woonde, Nolenslaan denk ik. Wel jong, met zestig jaar, maar in die tijd kon dat nog en de reden staat aan het eind van dit verhaal. Vijftien jaar was hij beheerder geweest van het badhuis, in het gebouw dat nu ‘ons’ Poorthuis was. Alle aanleiding dus voor een interview voor ons krantje.
Het gebouw was in 1924 als badhuis gebouwd en had een echtpaar De Boer als beheerders. Van Diermen nam het beheer in 1952 van hen over, er kwamen toen zo’n 2800 klanten per week. Maandag en dinsdag was het twaalf uur per dag open, donderdag tot en  met zaterdag dertien uur, woensdag en zondag gesloten. Van Diermen werkte dus 63 uur per week, de uren buiten de openingstijden nog niet eens meegeteld. Er waren zestien douches plus ‘voor de middenstanders’ nog twee kuipbaden en twee baden met douche. Een eenvoudige douche kostte 15 cent voor twintig minuten. Van Diermen liet de mensen met ploegen tegelijk douchen, zodat hij de tijd makkelijk kon controleren. Het bord ‘Verboden onder het douchen te zingen’ werd niet al te serieus genomen. Als iemand een populair lied aanhief zong het hele badhuis mee.

Omstreden sluiting
Huizen met een eigen douche stonden in Hoog Baarn en het Pekingpark (tussen Torenlaan en Vondellaan). Vanaf de jaren vijftig werd het de gewoonte om douches in nieuwbouwhuizen te bouwen. De nieuwe Oosterhei en de Schildersbuurt waren de eerste. Omstreeks 1962 begon de gemeente subsidie te geven om ook in oude wijken douches aan te brengen. Dat werd het einde van het badhuis, de gemeente besloot in 1967 dat de instelling te duur was. Onbegrijpelijk, vond Van Diermen. Hij had weliswaar geen 2800 klanten meer per week, maar nog wel 1800! Die werden gedwongen veel geld uit te geven voor een verbouwing thuis.
Van Diermen kreeg een geweldig afscheidsfeest, waar hij 180 cadeaus in ontvangst mocht nemen. Burgemeester, wethouders en raadsleden lieten zich niet zien. Wel kreeg hij van de gemeente een hoge functie aangeboden, naar keuze bij het sportpark of het zwembad. Van Diermen was echter zwaar teleurgesteld in de politiek en de ambtenarij en besloot een lagere functie te aanvaarden: schilder bij Publieke Werken. Daar had hij niet met politiek te maken. Hij deed het werk tot aan zijn pensionering met veel plezier.

Afscheid van Ben van Diermen en zijn echtgenote. Rechts Berend Keddeman.

Jaren zestig
Bij het besluit van de gemeente om het badhuis te sluiten, speelde al mee dat er een alternatief was voor het gebouw. IJsbrand Poortman had het voornoemde IHC bedacht, buurthuis met maatschappelijke en culturele activiteiten. Nu ik dit herlees, besef ik pas waar de naam Poorthuis vandaan kwam. De heer Poortman heeft zijn stempel wel gedrukt. Het was 1967, het is in het tijdsbeeld goed voor te stellen dat de gemeente dat een mooiere bestemming vond dan zoiets achterhaalds (?) als een badhuis.
De verbouwing kostte 58.000 gulden. Van Diermen bleef nog een tijdje boven het Poorthuis wonen, maar na een jaar werden de nachtelijke feestjes hem te veel en verhuisde hij naar een rustiger plekje. Hij sloot het interview af met de woorden: “Net als het badhuis is ook de IHC volledig afhankelijk van subsidie. Als op een kwade dag de gemeenteraad weer eens een bezuinigingsgril krijgt, is het afgelopen.”
Ben van Diermen heeft vijftien jaar met veel  plezier bij het badhuis gewerkt, maar heeft er met bittere gevoelens afscheid van genomen. Zijn werk was hem door de politiek ontnomen.

Johan Hut

Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op  Facebook en Twitter