donderdag 23 juli 2015

Prins Hendrik schonk Baarn een Station

Station Baarn
Baarn was in 1874 nog een onbeduidend plaatsje, bestaande uit boeren, kleine ambachtslieden, dagloners en personeel van paleis Soestdijk. Later werd het bosrijk gebied ontdekt door kapitaalkrachtigen die hier buitenplaatsen lieten neerzetten. Toen groeide Baarn steeds meer tot een veelal door welgestelden- en forenzen bevolkte gemeenschap.

Prins Hendrik (1820-1879), zoon van Koning Willem II en toenmalig ambachtsheer van Paleis Soestdijk, behoorde tot één van de rijkeren in deze gemeente. De prins was erg op Baarn gesteld. Zo schonk hij aan de Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij (HIJSM) grond voor de spoorweg: aanleg Amsterdam-Amersfoort, op voorwaarde dat Baarn halteplaats zou worden voor treinen naar en van Amsterdam. Deze eis werd ingewilligd.
 
Het op de Monumentenlijst geplaatste HIJSM-station doet enigszins villa-achtig aan en heeft als versiering in hout gezaagde ornementen (schortjes langs de daken). Voorts is het pand van enkele bijzondere elementen voorzien, zoals de loggia's, buitentrappen en een balkon boven de perronoverkapping. Het is één van de weinige stations die een Koninklijke wachtkamer heeft.

Koninklijke wachtkamer Baarn


Bezijden het station stond een restaurant van waaruit ook het terras boven het stationsgebouw kon worden bediend. Reizigers hadden vanaf de veranda een fraai uitzicht en konden tegelijkertijd van een verfrissing of een kopje koffie genieten. Na afbraak van de restauratie kwam op het tweede perron een restauratie, en werd op de plaats van de (vroegere) veranda in 1957 een derde huis gebouwd. Links van 't rangeerterrein kwam een voetgangerstunnel; dit ten behoeve van reizigers die zich van het eerste naar het tweede perron moesten begeven (en omgekeerd). Voordien moesten deze wachten voor overwegbomen tot de binnenkomende/vertrekkende trein was gepasseerd.

In 1898 werd het spoorwegnet uitgebreid met het traject Utrecht-Baarn. Deze aansluiting was eigendom van de Utrechtse Buurtspoorweg dat in Baarn een eigen station liet bouwen. De dienst op dit lokaaltraject werd uitgevoerd met een trein met salonwagons, voorzien van een vóór- en achterbalkon en getrokken door een kleine tender-locomotief omdat Baarn geen draaischijf had. Om te waarschuwen bij de vele onbewaakte overwegen had de locomotief een bel. Vandaar de populaire naam ,,Bello". Bij het samengaan van de verschillende spoorwegmaatschappijen in de NS heeft dit buurtstation nog vele jaren onafhankelijk bestaan, zodat reizigers die van Soest naar Amsterdam moesten van het ene station naar het andere moesten lopen om de trein naar 's lands hoofdstad te halen. De verbinding Utrecht-Baarn werd in 1947 op de grens van Baarn aangesloten op het baanvak Amersfoort-Amsterdam,waardoor het buurtstation als zodanig haar functie verloor.





Lopend over het spoor

Op 3 juni 1946 was de electrificatie van de lijn Utreeht-Baarn een feit en in 1958 kwam een nieuw beveiligingssysteem met lichtseinen (All relais) in gebruik. Van de vier seinhuizen bleef er slechts één over. De spoorwegovergangen kregen automatische halve overwegbomen (AHOB's) en automatische, knipperlichtinstallatie. Station Baarn vervult ook een functie in het personenverkeer voor de plaatsen Eemnes en Eembrugge en gedeeltelijk voor Soest, Soestdijk, Bunschoten, Spakenburg, Lage Vuursche. Het verwerkt een inkomende- en uitgaande forenzenstroom met een accent op vanuit de richting Hilversum. Het toeristisch verkeer per spoor naar deze gemeente beperkt zich hoofdzakelijk tot boswandeltochten en bezoek aan Paleis Soestdijk.






Na de realisering van het ,,ijzeren baanvak" Amsterdam-Amersfoort kwam de van oorsprong agrarische bevolking van Baarn in nader contact met vooral Amsterdammers. De Gooilijn heeft in die ruim 100 jaar de ontsluiting van dit dorp bevorderd. Doordat industrie achter bleef (de ooit bloeiende tapijtindustrie was in 1874 reeds ter ziele), is van railgoederentransport in uitgebreide zin geen sprake geweest, Dit vervoer naar Baarn bestond vooral uit vaste bandstoffen en stukgoederen.

Behalve de gememoreerde stations zijn er in Baarn de stopplaatsen zwarteweg (in de richting Hilversum) en Groote Melmweg (in de richting Amersfoort) geweest alwaar in het grijze verleden enkele treinen stopten.





Bronvermelding: Gemeentearchief, Goois Weekblad
Baarn. Historische Kring, "Baerne"
Baarn. B. J. van Dijen, C. J. P. van Leeuwen, J. Kouwenberg, D. van Toor.


Leen Bakker

Geplaatst door L.J.A.Bakker 


http://www.grijsvuur.nl



Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op Facebook en Twitter
op