STELLWAG, Helena Wilhelmina Frederika (geboren te Groede op 26-9-1902 – gestorven in Baarn 16-3-1996), lerares klassieke talen, hoogleraar pedagogiek. Dochter van Johann Albinn Friedrich August Stellwag (1876-1949), luthers predikant, en Helena Wilhelmina de Hoest (1876-1963). Willy Stellwag woonde vanaf 1929 samen met Anna Johanna Erdman Schmidt (1897-1985), lerares Engels, pedagoge.
Willy Stellwag was de oudste van drie kinderen in een luthers predikantengezin. Tot Willy’s vijfde woonde het gezin in Groede, een dorpje in Zeeuws-Vlaanderen, daarna korte tijd in Harlingen en vanaf haar zevende jaar in Utrecht, waar Willy vanaf 1916 op het Christelijk Gymnasium zat.
Lerares in Leeuwarden
Op het gymnasium van Leeuwarden leerde Stellwag in 1927 de vrouw kennen die haar levensgezellin zou worden: Annie Erdman Schmidt, lerares Engels. Drie jaar na hun kennismaking gingen ze samenwonen.
’s Zomers maakten ze wandeltochten in het buitenland en toerden ze eenmaal ook met een Skoda door Frankrijk. In 1933 promoveerde ze op een becommentarieerde vertaling van het eerste boek der Diatriben van de stoïcijnse wijsgeer Epictetus.
’s Zomers maakten ze wandeltochten in het buitenland en toerden ze eenmaal ook met een Skoda door Frankrijk. In 1933 promoveerde ze op een becommentarieerde vertaling van het eerste boek der Diatriben van de stoïcijnse wijsgeer Epictetus.
Dankzij haar doctorstitel werd Stellwag in 1933 conrector.
Vlak na de bevrijding en nog voor de formele afronding van haar nieuwe studie werd ze gepolst over een buitengewoon hoogleraarschap aan de Gemeentelijke Universiteit van Amsterdam, als opvolger van Ph. A. Kohnstamm. Ze had nog geen enkele pedagogische publicatie op haar naam, maar werd in 1946 toch benoemd.
Hoogleraar in Amsterdam
Als hoogleraar trad ze ‘in een mannelijke wereld’, aldus Stellwag in 1947 in een lezing voor de Amsterdamse Vrouwelijke Studentenvereniging. Ze stelde dat vrouwen nog niet ‘die levenshouding en zelfwaardering gevonden hebben, die de voedingsbodem levert voor elk succesvol slagen’. Alleen als vrouwen accepteren dat ze in de praktijk anders wetenschap bedrijven en anders leiding geven dan mannen, zullen ze dit probleem kunnen overwinnen, vond Stellwag.
Het "Schooltje voor prinses Beatrix"
Het "Schooltje voor prinses Beatrix"
Intussen was Stellwag, die inmiddels met haar vriendin in Baarn was gaan wonen, door koningin Juliana om advies gevraagd over de schoolkeuze van prinses Beatrix, vermoedelijk omdat ook zij Greet Hofmans raadpleegde over esoterische (alleen voor ingewijden bedoelde) aangelegenheden, in haar geval de omgang met, in Stellwags woorden, ‘de geestelijke, onmateriële wereld’.
Op verzoek van de koningin organiseerde Stellwag een speciaal klasje, waar prinses Beatrix samen met een klein aantal geselecteerde leerlingen middelbaar onderwijs zou krijgen. In dezelfde tijd raakte Stellwag als deelneemster van de ‘Baarnse kring’ rond Hofmans betrokken bij de zogenaamde Oude Loo-conferenties. Stellwags ambitie om het ‘schooltje’, zoals zij het noemde, ook op de langere termijn te blijven leiden, liep stuk op de invloed van kringen rond het Baarnsch Lyceum, dat het initiatief wilde uitbouwen tot een dependance, het latere Incrementum.
Of Stellwags contacten met Hofmans bij die uitkomst een rol hebben gespeeld, is niet duidelijk. Dankzij de koningin kreeg ze nog een adviserende rol op de dependance, maar dat duurde slechts tot september 1952. Toen kwam er ook een einde aan haar contact met de koningin.
Op verzoek van de koningin organiseerde Stellwag een speciaal klasje, waar prinses Beatrix samen met een klein aantal geselecteerde leerlingen middelbaar onderwijs zou krijgen. In dezelfde tijd raakte Stellwag als deelneemster van de ‘Baarnse kring’ rond Hofmans betrokken bij de zogenaamde Oude Loo-conferenties. Stellwags ambitie om het ‘schooltje’, zoals zij het noemde, ook op de langere termijn te blijven leiden, liep stuk op de invloed van kringen rond het Baarnsch Lyceum, dat het initiatief wilde uitbouwen tot een dependance, het latere Incrementum.
Of Stellwags contacten met Hofmans bij die uitkomst een rol hebben gespeeld, is niet duidelijk. Dankzij de koningin kreeg ze nog een adviserende rol op de dependance, maar dat duurde slechts tot september 1952. Toen kwam er ook een einde aan haar contact met de koningin.
Emeritaat
In de eerste jaren van haar emeritaat nam de zorg voor Annie Erdman Schmidt, die aan Alzheimer leed, Stellwag steeds meer in beslag. Pas na Schmidts dood in 1985 kreeg ze weer ruimte voor wetenschappelijk werk: ze rondde de al voor 1940 begonnen vertaling van het werk van de Romeinse keizer-filosoof Marcus Aurelius af. Het resultaat gaf ze in eigen beheer uit. Vervolgens schreef ze haar autobiografie, die ze in 1993 in eigen beheer uitgaf. ‘Een prachtige afsluiting’, schreef ze in haar dagboek. Op 26 maart 1996 stierf Prof. Dr. H.W.F. Stellwag thuis in Baarn op Koningsweg 14, in de leeftijd van 93 jaar.
Het complete verhaal over Willy Stellwag kunt u lezen op:
http://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Stellwag
Bronvermelding:
Mineke van Essen, Stellwag, Helena Wilhelmina Frederika, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland.
Geplaatst door L.J.A.Bakker
Kom in actie en deel ook uw Baarnse herinneringen op Groenegraf.nl
Het complete verhaal over Willy Stellwag kunt u lezen op:
http://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Stellwag
Bronvermelding:
Mineke van Essen, Stellwag, Helena Wilhelmina Frederika, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland.
Geplaatst door L.J.A.Bakker
Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op Facebook en Twitter