door Hans Smeekes
Een speciale plek in mijn herinnering heeft het wielerbaantje in Hilversum. Officieel geheten: De Gooise Wielerbaan. Het was het pronkstuk van de Gooise Wielerclub De Adelaar, opgericht in 1927 en daarmee één van de oudste wielerverenigingen in Nederland.
Ja het was een idyllisch baantje, mooi gelegen temidden van bossen en heide. Mijn broer Henk en ik zijn er heel wat keertjes gaan kijken.
Op onze gewone fietsen togen we er naar toe. Via de Zandheuvelweg. Dat was al idyllisch op zichzelf. Ik herinner me heel goed het smalle fietspad tussen de bomen, waarbij je halverwege moest oversteken.
Onze wielervriend en fanaat Rijkie van de Kuilen uit de Snipstraat ging dan ook vaak mee.
Een speciale plek in mijn herinnering heeft het wielerbaantje in Hilversum. Officieel geheten: De Gooise Wielerbaan. Het was het pronkstuk van de Gooise Wielerclub De Adelaar, opgericht in 1927 en daarmee één van de oudste wielerverenigingen in Nederland.
Het betonnen baantje, tot stand gekomen rond de jaren ’60 door de nijvere samenwerking van bestuur en leden, bevond zich achter de zogenaamde ‘berg’ bij Anna’s Hoeve.
Voorbij de de uitspanning en de velden van de toenmalige voetbalclub de Zebra's.
Mijn broer Henk heeft er eens op gefietst. Met zijn gewone wegracefiets. Met nog een paar wielermaatjes van hem is hij toen 'clandestien' de baan op gegaan. Ik was er niet bij. Ik heb het later van hem gehoord. Hij vertelde me toen dat hij was gevallen. Hij raakte met zijn pedaal het schuine beton. Gelukkig was hij niet erg beschadigd, maar was wel gelijk genezen van het idee baanrenner te worden. Als hij dat al had.
 |
| De Gooise Wielerbaan in volle glorie (bron: "Wielersport" 1965) |
Op onze gewone fietsen togen we er naar toe. Via de Zandheuvelweg. Dat was al idyllisch op zichzelf. Ik herinner me heel goed het smalle fietspad tussen de bomen, waarbij je halverwege moest oversteken.
 |
| Impressie van de Zandheuvelweg. |
Onze wielervriend en fanaat Rijkie van de Kuilen uit de Snipstraat ging dan ook vaak mee.
Hij was net zo bezeten van het wielrennen als wij. Ik herinner me dat hij tijdens de voor de Nederlanders zo succesvolle Tour de l’Avenir (met Jan Janssen aan het hoofd) achter bij ons de tuin kwam binnengestormd als er door een landgenoot weer eens een etappe was gewonnen. Hij wist het altijd als eerste. Dat was in het jaar 1962.
Die Tour voor de beloften kreeg in ons land behalve door de successen natuurlijk mede ook meer aandacht dan de grote Tour zelve, omdat ook het journaille het toen niet zo zag zitten dat de landenploegen waren afgeschaft en waren vervangen door merkenploegen. Onze landgenoten moesten volledig in dienst rijden van de buitenlanders. Zoals bijvoorbeeld onze beste renner Ab Geldermans, die Jacques Anquetil aan de overwinning moest helpen. Zoals nu Poels deed voor Froome.
Die Tour voor de beloften kreeg in ons land behalve door de successen natuurlijk mede ook meer aandacht dan de grote Tour zelve, omdat ook het journaille het toen niet zo zag zitten dat de landenploegen waren afgeschaft en waren vervangen door merkenploegen. Onze landgenoten moesten volledig in dienst rijden van de buitenlanders. Zoals bijvoorbeeld onze beste renner Ab Geldermans, die Jacques Anquetil aan de overwinning moest helpen. Zoals nu Poels deed voor Froome.
Maar Jan Janssen en consorten maakten dat dus helemaal goed.
Wat ik me nog redelijk goed herinner is, dat die ploeg toen gehuldigd is op de wielerbaan in Hilversum.
Bij normale wedstrijdjes kon de belangstelling wel wat tegenvallen maar met die huldiging was het er best druk.
Voor de renners was een geïmproviseerd rennerskwartier ingericht naast de baan. Ik denk dat er een tent stond. Uiteraard struinden we daar weer rond en troffen in een hoek een hele stapel Equipes.
Het bekende Franse sportblad en mede organisator van de Tour. In de kenmerkende gele kleur. Ze lagen er duidelijk om weggegooid te worden. Ik ben er werkelijk opgedoken, want uiteraard kende ik de krant en het was tijdens de Tour hèt blad dat je over de Tour kon lezen. Dan ging het alleen maar daar over. Een krant met alleen maar Tour. En volledige uitslagen. Bij het weggaan heb ik de hele stapel onder de arm genomen en achter op mijn fiets gebonden.
Het bekende Franse sportblad en mede organisator van de Tour. In de kenmerkende gele kleur. Ze lagen er duidelijk om weggegooid te worden. Ik ben er werkelijk opgedoken, want uiteraard kende ik de krant en het was tijdens de Tour hèt blad dat je over de Tour kon lezen. Dan ging het alleen maar daar over. Een krant met alleen maar Tour. En volledige uitslagen. Bij het weggaan heb ik de hele stapel onder de arm genomen en achter op mijn fiets gebonden.
Thuisgekomen was het snel van knip knip. De foto’s gingen in een apart boek en de uitslagen in een ordner. Het opmerkelijke van zo’n uitslag was, dat het een totaal uitslag was, van de nummer één dus tot en met de laatste en dat van elke dag. Idem dito voor het algemeen klassement van die dag. Dus het was een ordner met alleen maar namen en tijden. Voor mij een kleinood. Dat helaas is verdwenen in de loop van de tijd.
Maar het hoefde niet altijd zo’n opmerkelijk gebeuren te zijn. Ook de ‘gewone’ wedstrijdjes konden interessant zijn. Ze werden ‘populaires’ genoemd.
Onder die noemer vielen de koppelkoersen, afvalwedstrijden, achtervolging, sprint en wedstrijden achter lichte (Batavus) motoren.
Onder die noemer vielen de koppelkoersen, afvalwedstrijden, achtervolging, sprint en wedstrijden achter lichte (Batavus) motoren.
In die tijd waren er in Nederland banen in Apeldoorn, Oirsbeek, Alkmaar, Nijmegen, Duinhorst, Utrecht en Amsterdam, waar regelmatig van die ‘populaires’ werden gehouden.
Er was altijd een leuke ambiance daar in Hilversum. Alleen vaak niet erg druk.
Tot wanneer de baan heeft bestaan, weet ik niet, dat vraag ik me nu toch echt af. Ik heb geprobeerd dat te achterhalen maar ik vind daarover geen informatie. Wel vind ik de informatie dat voor de tweede wereldoorlog Hilversum ook al een baan ‘bezat’.
 |
| bron: Wielersport |
Die stond echter niet bij Anna’s Hoeve maar bij het Hilversum Sportpark. Dat was een particulier initiatief (de baan kwam klaar in 1934) van oud coureurs die tevens lid waren van De Adelaar. In het begin van de tweede wereldoorlog werd de houten baan afgebroken om te dienen als brandhout (!).
Onlangs ben ik via marktplaats opnieuw aan een aantal exemplaren van het in die tijd toonaangevende wielerblad 'Wielersport' gekomen.
Ik gebruik het woordje ‘opnieuw’ omdat we het blad toentertijd wekelijks in de bus kregen. Dit vanwege het feit dat mijn broer Henk een wielerlicentie had. Eerst bij de adspiranten en later bij de nieuwelingen. Die licentie had je nodig om aan wielerwedstrijden mee te doen.
In dat tijdschrift ‘Wielersport’ waren de officiële mededelingen van de KNWU opgenomen. Vandaar dus dat we dat blad ontvingen. In feite was het voor Henk bestemd, maar ik bewaarde en koesterde ze netjes. En haalde er de nodige informatie uit. De programma’s stonden er in vermeld en de verslagen van de belangrijkste wedstrijden. Vaak ook met foto’s.
 |
| Bron: Wielersport |
In de opnieuw verkregen ‘Wielersport’ van 15 september 1966 trof ik zowaar een artikel aan over de Gooise Wielerbaan.
En werd ik getroffen door de volgende prozaïsche tekst:
"Piet de Wit toonde een ware titelhouder te zijn, deed zijn regenboogtrui uitstralen als een helder glimmende parel en gaf daarmede de helaas weinige bezoekers een genotvolle belevenis. Dat beleefde men ook aan de jonge Arie Bakker uit Baarn. Het kleine, maar felle knaapje was in een eerste wedstrijd voor amateurs en nieuwelingen uit de koers gehaald omdat zijn rugnummer afwaaide, maar in de afvalwedstrijd wilde hij persé laten zien, dat hij er was. Attent en vol actie bewoog hij zich tussen het steeds meer dunnende veld en bracht met zijn optreden een gescandeerd ‘Arie, Arie’ teweeg."
Leuk dat men schreef dat Arie uit Baarn kwam, maar eigenlijk kwam Arie uit Soest. Er was wel vaker enige verwarring over. Mijn broer Henk heeft nog met hem gereden.
Maar dat hij een felle was, dat klopt. Een fanatiek knaapje was Arie. Hij wou altijd winnen.
 |
| Klaar voor de start: Provinciale Kampioenschappen in Hoogland 1966. Voorste rij: Derde renner van links Arie Bakker (met hippe zonnebril), Henk Smeekes tweede van rechts. |
Maar dat hij een felle was, dat klopt. Een fanatiek knaapje was Arie. Hij wou altijd winnen.
Het kan goed zijn dat wij erbij waren in Hilversum op die septemberavond in 1965, toen Arie ‘zo luide’ (volgens de tekst) werd aangemoedigd. Er staat me iets van bij. Want we kwamen er zoals ik al schreef best vaak.
Volgens www.wieler.slogblog.nl (voor de echte wielerliefhebber vol interessante informatie en verhalen) staat Arie vermeld in het boek ‘100 jaar wegrenners’ van Wim van Eyle en Jacques Burremans en wel als Adrie Bakker, geboren in Soest op 22 januari 1949. Hij reed drie seizoenen bij de profs. Bij de Ormas Sharp ploeg, waar hij ploeggenoot was van o.a. Jos Schipper. Arie was een veelbelovende coureur en won heel wat wedstrijdjes in zijn jonge jaren en ondanks zijn fanatisme is het er echter bij de profs nooit helemaal uitgekomen.
Iets verderop in hetzelfde artikel in de "Wielersport" wordt ook gewag gemaakt van ene Ineke van IJken uit Baarn. Zij reed dus daar toen ook op de baan. Helaas kan ik me dat totaal niet herinneren. En zij kwam wel degelijk uit Baarn. Als ik het goed heb had haar vader een bekend transportbedrijf in Baarn (Eemnes).
Bij enig nazoeken blijkt (en hoe kan ik het zijn vergeten) dat zij zich er sterk voor heeft gemaakt dat er ook voor de vrouwen een Nederlands kampioenschap op de weg werd georganiseerd.
In 1965 kon dat voor ‘t eerst worden gerealiseerd en werd zij zelf ook gelijk de eerste Nederlandse kampioene. Geduchte tegenstandsters van haar waren toen de gezusters Haage (Keetie en Bella). Ineke hoorde dus in Nederland in die tijd (midden jaren zestig vorige eeuw) tot de top op de weg en heeft ook meegedaan aan enkele WK’s.
 |
| Ineke van IJken (bron: ANP Photo 1965 Cor Out, gelicenseerd onder de Creative Commons Naamververmelding- Niet Commercieel-Geen Afgeleide Werken 4.0 licentie) |
In 1965 kon dat voor ‘t eerst worden gerealiseerd en werd zij zelf ook gelijk de eerste Nederlandse kampioene. Geduchte tegenstandsters van haar waren toen de gezusters Haage (Keetie en Bella). Ineke hoorde dus in Nederland in die tijd (midden jaren zestig vorige eeuw) tot de top op de weg en heeft ook meegedaan aan enkele WK’s.
Een bekende plaatsgenoot bij Tempo was Gerrit Ruttenberg, die bij de amateurs reed. Op internet heb ik nog gezocht of ik nog wat over hem kon vinden. Maar nada, helemaal niets.
Toch was hij onze plaatselijke held. Ik kan me herinneren dat we de geblokte coureur met de stevige markante kop altijd stonden aan te moedigen.
Op internet kwam ik wel tot de ontdekking dat er in de zestiger jaren ene Jan Gerritsen uit Baarn is geweest, die ploegleider was van de Polynorm ploeg. Polynorm het kozijnenbedrijf uit Bunschoten. Het was een bescheiden ploeg van amateurs. De renners waren medewerkers in het bedrijf.
Op internet kwam ik wel tot de ontdekking dat er in de zestiger jaren ene Jan Gerritsen uit Baarn is geweest, die ploegleider was van de Polynorm ploeg. Polynorm het kozijnenbedrijf uit Bunschoten. Het was een bescheiden ploeg van amateurs. De renners waren medewerkers in het bedrijf.
Behalve de ploegleider kwam er niemand uit Baarn, zo ver ik weet. En van Jan Gerritsen kan ik verder niets vinden.
Eigenlijk waren we wat bekende coureurs betreft in Baarn maar matig bedeeld. De enige manlijke wielrenner uit Baarn die enige naam heeft gemaakt is Jos Schipper, maar dat was later, toen woonde ik al niet meer in Baarn. Maar Jos (in het wielerpeloton bekend als 'de witte') is wel de enige Baarnaar die ooit aan de start van een Tour de France heeft gestaan. Dat was in 1980 (83e) en in 1982 (niet uitgereden). Hij was beroepsrenner van 1974 tot 1984 en heeft in die periode een aardige palmares bijeengesprokkeld (winnaar van etappes in verschillende rondes) zonder echter een hele grote te zijn geworden. Hij woont nu in Zeeland waar hij middels zijn eigen site mensen uitnodigt voor een onvergetelijke fietsdag.
Onlangs stond er een stuk over hem in de regio katern van het AD.
Fred van Slogteren wijdt in zijn boek 'Als je de Tour niet hebt gereden, deel 2' een heel hoofdstuk aan Jos Schipper. Dat Jos - een aardige gozer volgens de schrijver - de top net niet helemaal heeft gehaald wijt hij aan enig gemis van 'gogme', uitgekookt zijn. Maar de reden lag er ook in (weer volgens de schrijver) en dat wil ik hierbij graag aanhalen (omdat ik dat zo opmerkelijk vind) omdat hij uit Baarn kwam. En de provincie Utrecht sowieso niet bepaald een wieleromgeving was als bijvoorbeeld de provincies Brabant en Limburg.
Fred van Slogteren schrijft:
"Jos was lid van de wielervereniging Tempo uit Soest. Dat was een gerenommeerde wielerclub, die landelijk goed stond aangeschreven, maar toch heeft hij net als zoveel renners van zijn generatie veel zelf uit moeten zoeken. In zijn woonplaats Baarn woonden geen andere renners met wie hij in zijn eerste jaren kon trainen om iets van elkaar op te steken. Baarn was een chique dorp met lommerrijke lanen, met binnen de gemeentegrenzen de koninklijke familie, veel omroepmedewerkers en inwoners die meer deden aan hockey, tennis en paardensport, sporten die veel populairder waren dan een volkssport als wielrennen."
Net als mijn broer Henk is Jos (hij volgde aanvankelijk een opleiding tot timmerman en zijn vader werkte bij 'De Ruijter') door het wielrennen 'gepakt' geworden door mee te doen aan een ronde voor schooljongens op gewone fietsen. En identiek als bij onze Henk komt zijn eerste wielerfiets van Joco (Rooie Toon) aan het Achterom.
Ik moet eerlijk bekennen dat ik de carrière van Jos niet erg heb gevolgd en dat ik nauwelijks het besef heb gehad dat hij ook uit Baarn afkomstig was. Tot mijn verontschuldiging geldt dat ik inmiddels niet meer in Baarn woonde en eind jaren zeventig in het wielerdorp Elsloo in Limburg verzeild ben geraakt, waar andere namen van wielergoden de ronde deden.
Wat krantenartikelen betreft: In de Gooi- en Eemlander stond er, ook onlangs, een artikel met foto van een Ronde van Baarn in de begin jaren vijftig. Ja echt, er zijn dus ooit in Baarn wielerrondes gehouden. Op de foto is te zien dat de renners de Torenlaan afkomen en de bocht naar de Nicolaas Beetslaan nemen. Volgens het artikel heeft de eerste editie van de Ronde van Baarn plaatsgevonden in het jaar 1948 (één jaar na mijn geboorte) met de bekende Evert Grift uit Soest als overtuigende winnaar bij de amateurs (hij had een ronde voorsprong!).
 |
| bron: AD |
Fred van Slogteren schrijft:
"Jos was lid van de wielervereniging Tempo uit Soest. Dat was een gerenommeerde wielerclub, die landelijk goed stond aangeschreven, maar toch heeft hij net als zoveel renners van zijn generatie veel zelf uit moeten zoeken. In zijn woonplaats Baarn woonden geen andere renners met wie hij in zijn eerste jaren kon trainen om iets van elkaar op te steken. Baarn was een chique dorp met lommerrijke lanen, met binnen de gemeentegrenzen de koninklijke familie, veel omroepmedewerkers en inwoners die meer deden aan hockey, tennis en paardensport, sporten die veel populairder waren dan een volkssport als wielrennen."
Net als mijn broer Henk is Jos (hij volgde aanvankelijk een opleiding tot timmerman en zijn vader werkte bij 'De Ruijter') door het wielrennen 'gepakt' geworden door mee te doen aan een ronde voor schooljongens op gewone fietsen. En identiek als bij onze Henk komt zijn eerste wielerfiets van Joco (Rooie Toon) aan het Achterom.
Ik moet eerlijk bekennen dat ik de carrière van Jos niet erg heb gevolgd en dat ik nauwelijks het besef heb gehad dat hij ook uit Baarn afkomstig was. Tot mijn verontschuldiging geldt dat ik inmiddels niet meer in Baarn woonde en eind jaren zeventig in het wielerdorp Elsloo in Limburg verzeild ben geraakt, waar andere namen van wielergoden de ronde deden.
Wat krantenartikelen betreft: In de Gooi- en Eemlander stond er, ook onlangs, een artikel met foto van een Ronde van Baarn in de begin jaren vijftig. Ja echt, er zijn dus ooit in Baarn wielerrondes gehouden. Op de foto is te zien dat de renners de Torenlaan afkomen en de bocht naar de Nicolaas Beetslaan nemen. Volgens het artikel heeft de eerste editie van de Ronde van Baarn plaatsgevonden in het jaar 1948 (één jaar na mijn geboorte) met de bekende Evert Grift uit Soest als overtuigende winnaar bij de amateurs (hij had een ronde voorsprong!).
De toenmalige burgemeester Mr. F.J. van Beeck Calkoen loste het startschot.
Er zijn nog enkele edities geweest in beginjaren vijftig en daarna nog incidenteel.
Maar daarvan heb allemaal niets meegekregen, ik was toen nog gewoon te klein ... Misschien was ik er met mijn moeder ... met mij in de kinderwagen ... ik kan het haar niet meer vragen ... maar ik heb er toch maar een tekening van gemaakt met de foto als aanleiding en voorbeeld ...
Wordt vervolgd met deel vier.
Wordt vervolgd met deel vier.
 |
| Hans Smeekes |
Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op.
Raakt u geïnspireerd door onze verhalen over oud Baarn?
Kom in actie en schrijf ook uw verhaal voor onze weblog.