Van Polygram’s Packaging & Design naar The Boomtown Rats, het verhaal achter een foto
door Ed Vermeulen
 |
| Leo Boudewijns' Hoezenboek |
Het door Baarnaar en oud Phonogramdirecteur Leo Boudewijns geschreven Hoezenboek dat zich laat lezen als een kunstroman kan gezien worden als het standaardwerk over de vormgeving van de Nederlandse platenhoes 1950-1970. Het boek richt zich op het ontwerptraject voorafgaande aan het uiteindelijke eindproduct: de (prachtige) platenhoes. De hiervoor verantwoordelijke afdeling heette in mijn Polygramtijd ’Packaging & Design’ oftewel P&D. Het toeval wil dat er betrekkelijk kort geleden, helaas net te laat om nog een plekje in het oorspronkelijke verhaal te krijgen, een prachtige groepsfoto met zesendertig (!) medewerkers van deze uiterst creatieve afdeling opdook. De foto is vrijwel zeker in 1975 gemaakt en komt uit het persoonlijke archief van Henk Smeekes, zelf ooit ontwerper bij P&D. De locatie: achterzijde van het aan de Amalialaan gelegen, toen spiksplinternieuwe, kantoorpand ’Amaliawolde’. Zelfs de naam van de fotograaf is bekend: Remmelt van Heerde. Weerspiegeld in de ruiten van de gelijkvloerse etage ziet u hem staan.
 |
| Team Packaging & Design (achterzijde Amaliawolde) (Foto: Remmelt van Heerde in coll. Henk Smeekes) Klik op de foto voor een vergroting. |
We herkennen: 1: Hil Boelhouwer, 2: Joop Steen, 3: Cor van Tol, 4: Ton Friesen, 5: ?, 6: Arie Benkemper, 7: ?, 8: Wim Husslage, 9: Henk Smeekes, 10: Bernard Nusselder, 11: ?, 12: ? , 13 Hr. Lenoir, 14: ?, 15: José Koot, 16: ?, 17: ?, 18: Jan Algera, 19: Marga Altena, 20: ?, 21: Rob Heinzen, 22: ?, 23: David Hogarth, 24 : Jet Steinmetz, 25: Gaston Richter, 26: Hans Haak, 27: hr. Kartov, 28: Frida Benkemper, 29: mevr. Van Oosten, 30: Ruud Nooy, 31: Theo de Vos, 32: ?, 33: Wim Koppens, 34: Berty Beuken, 35: Chris Thiele en last but not least op 36: de fotograaf zelf: Remmelt van Heerde.
Wie o wie vult de ontbrekende namen aan?
Verloren gegane monumenten
Dat voor de bouw van het immense kantoortuinpand Amaliawolde veel prachtige oude karakteristieke villa’s moesten wijken ligt nu, zoveel jaren later, verborgen in de geschiedenis. Een geschiedenis die zich zo nu en dan nog steeds herhaalt.
 |
| Pannenbier bij bouw Amaliawolde (Coll. Historische Kring Baerne) |
De sloop van de villa’s en de bouw van Amaliawolde heb ik kijkend vanuit het raam van mijn werkkamer op de afdeling Special Projects in de aanbouw van de oude villa Hoogwolde van begin tot eind kunnen volgen. Het was de tijd van de ouderwetse betonbouw met daarin een hoofdrol voor een grote groep flink uit de kluiten gewassen zwaargespierde betonijzervlechters. De aanblik van deze stevige jongens maakte dat mijn, het leven en de liefde door een roze bril bekijkende, toenmalige collega en kamergenoot, iedere dag met veel plezier vroeg op zijn werk kwam. Ja, het oog wilde ook wat.
 |
| Villa Maria Oord (Coll. Groenegraf.nl) |
In 1969, het jaar van mijn indiensttreding bij P.P.I., was Packaging & Design gehuisvest in de rond 1875 gebouwde villa Maria Oord in de Kerkstraat. Een gezellig rommelige maar uiterst artistiek verantwoorde ambiance. In verband met mijn werkzaamheden bij Special Projects kwam ik er dikwijls en graag en had een goed en intensief contact met ontwerper Hans Leyssius en hoofd graphische productie de heer Lenoir. Later en een paar reorganisaties verder dook P&D weer op in de catacomben van de aanbouw van de oude villa Hoog Wolde en weer later zelfs in de houten keet, de bakermat van de afdeling Popular Repertoire of zoals wij zeiden ’de Popafdeling’. In 1975 vond de verhuizing naar Amaliawolde plaats. De afdeling stond onder leiding van Bernard Nusselder. De man van wie werd gezegd dat hij toen op zeker moment de dames en heren vormgevers om meer werkruimte hadden gevraagd het antwoord gaf: ’Lijkt me niet nodig, een ontwerper heeft immers ruimte in de geest’.
 |
| Platenperserij Torenlaan 1969, in het midden President Coen Solleveld, rechts van hem hh. Zalsman en Nusselder. (Coll. Hist. Kring Baerne) |
Er werd naar harte lust en op hoog niveau ontworpen, creatieve ideeën uitgewerkt, geknipt, geplakt, gefröbeld, gefotografeerd, getekend, hoesteksten geschreven, gecorrigeerd, opnieuw gecorrigeerd en vertaald. Kortom hier werd alles gedaan om het mooie eindproduct (plaat, cassette en later de CD) zo mooi mogelijk over het voetlicht te brengen. Niet zelden werd er, met name bij de verpakkingen van de door Philips Classics uitgegeven geluidsdragers, kunst, pure kunst, gemaakt!
In het verhaal ’Prachtige platenhoezen deel 1’ gaf ik al aan dat in de tijd dat ikzelf als productmanager Populair Repertoire op Hoog Wolde werkte (periode 1976 – 1990) het merendeel van de hoesfilms vanuit het Artistmanagement of platenmaatschappij (zowel binnen- als buitenland), werd aangeleverd. Slechts een enkele LP hoes werd nog door onszelf in eigen beheer ontworpen. De hoezen van de vele uitgebrachte singles en maxi-singles daarentegen waren nog wel, weliswaar meestal op basis van aangeleverd diamateriaal, huisgemaakt. Mijn min of meer vaste contact hierbij was ontwerper Hil Boelhouwer (no. 1 op de groepsfoto).
 |
| Ed's Singles Collection |
 |
| Werk aan de winkel (Coll. Ed Vermeulen) |
Een aantal voorbeelden variërend van The Boomtown Rats, Flash & The Pan, Player, Santa Esmeralda, Graham Bonnet zijn te zien op het prikbord op de wand achter mij. Een markant voorbeeld van onze samenwerking was ongetwijfeld de singlehoes rond Demis Roussos’ ’Life in the city’. Een redelijk gedurfd gebruik van een mixage van een artiesten - en een stadse skylinefoto. Op het in onze ogen artistieke hoogstandje werd niet door iedereen even enthousiast gereageerd. Maar ja, je wilt eens wat anders!
 |
| Life in the city |
The Boomtown Rats
Rechts naast het prikbord ziet u de poster gemaakt bij het verschijnen van het album ’The Boomtown Rats’. Nu hoor ik u denken: Ed Vermeulen en The Boomtown Rats? Hoezo en waarom? Het zat zo: in 1976, het jaar waarin ik mijn eerste stappen zette op de afdeling Populair Repertoire, werd in Londen door Nigel Grainge het label Ensign Records opgericht. Grainge was in de periode 1970 tot 1976 zowel Productmanager en A&R manager bij Phonogram Inc, UK geweest. Uiterst succesvol ook! Onder zijn bewind werden acts als Thin Lizzy, 10 CC en The Steve Miller Band getekend. In 1976 werd op de Midem, de jaarlijkse Muziekmarkt in het Zuid Franse Cannes door Ensign in samenwerking met Phonogram UK en Phonogram International, Baarn een contract met de veelbelovende Ierse band The Boomtown Rats getekend.
 |
| Contract: signed, sealed and delivered! V.l.n.r: nn., Nigel Grainge, bandmembers Gerry Cott en Bob Geldof (Coll. Nigel Grainge Biography) |
Bij terugkeer uit Cannes besloot onze toenmalige directeur Rein Klaassen mij medeverantwoordelijk te maken voor de internationale exploitatie (ex UK en USA) van het totale Ensign label, inclusief The Boomtown Rats.
 |
| The Boomtown Rats (v.l.n.r. Garry Roberts, Simon Crowe, Bob Geldof, Pete Briquette, Johnny Fingers, Gerry Cott) |
 |
| Amaliawolde: Vicky Leandros geflankeerd door Rein Klaassen (l) en Piet Schellevis (r) (Coll. Hist. Kring Baerne) |
Een beslissing die viel in de categorie: ’He made me an offer I could not refuse’. of woorden van die strekking, u kent ze vast nog wel uit de film The Godfather.
Vanaf de dag dat de heer Klaassen zijn beslissing met mij deelde, begon ik aan het opbouwen van een band op met het op het Londense Seymour Place 19 (hartje stad) kantoorhoudende Ensignteam, dat naast Nigel Grainge ook uit zijn vriend en DJ Chris Hill bestond.
 |
| Ensignmanagement: Chris Hill (l) en Nigel Grainge (Coll. Nigel Grainge Biography) |
En natuurlijk ook Christine de alleraardigste, vakbekwame afdelingssecretaresse en duizendpoot. Grainge was naast een fervent muziekliefhebber ook een trouw en groot fan van het Londense Highbury-based Arsenal. In een Londen’s overblijf weekend nam hij me mee naar een wedstrijd. De naam van de tegenstander ben ik vergeten, maar wat een sfeer! Na afloop een grote portie fish and chips en een pint in Nigels´favoriete pub! Geweldig. Weer eens wat anders dan het Baarn 1 uit mijn schooljaren tegen Watergraafsmeer, Zeeburgia en Donar te zien spelen en dat was, naast de wedstrijd van het Nederlands elftal tegen Botafogo op de Olympische dag in 1955 voor mij al het summum van voetbalvreugde! Het was op Seymour Place dat ik mijn eerste gesprekken met Bob Geldof en zijn mannen had over hoe onze samenwerking vanaf nu vorm te geven. Een leeftijdsverschil van bijna elf jaar en een redelijk (!) afwijkende persoonlijke muzikale smaak (mijn muzikale ontwikkeling was blijven steken bij de laatste single van Buddy Holly) vormde hierbij zoals al snel zou blijken duidelijk geen belemmering. Ik werd geaccepteerd door de band en ik ging binnen de mij geboden mogelijkheden van de ’Polygram rules of conduct’ voor ze door het vuur. Vanaf die dag dook ik op waar nodig en waar de band ook maar optrad: Londen, Hamburg, Bremen, Amsterdam, Turijn, Stockholm. Zo kwam ik nog eens ergens! Bij mijn exploitatie werkzaamheden stond ik er uiteraard niet alleen voor. Ik was onderdeel van een ijzersterk team (de Pop-afdeling), waarin alle disciplines (promotie, administratieve kennis, contractuele en juridische aspecten) vertegenwoordigd waren. De band en met name Bob Geldof bezocht, zoals zoveel andere artiesten, ook ooit ons Baarnse kantoor. De eerlijkheid gebiedt me wel om te stellen dat deze bezoeken door artiesten weinig van doen hadden met bezoekjes aan Vorstelijk Baarn en bijna altijd een financiële achtergrond hadden. Het zij zo!
 |
| The Boomtown Rats: de eerste drie albums: 1977, 1978 en 1979, daarna volgden nog Mondo Bongo, V Deep en In the long grass |
Dat het merendeel van mijn exploitatiewerkzaamheden van achter mijn Baarns bureau bedreven werden zal duidelijk zijn. Een hoogtepunt voor mij was het bijwonen, samen met mijn echtgenote, van een door The Rats gegeven Christmas Concert op een uiterst sfeervolle locatie in Londen. Bob Geldof’s woorden: ’Merry Christmas and God Bless you all’ en de over het publiek neerdwarrelende (kunst) sneeuw zorgden voor een bijzondere ambiance. Naast The Boomtown Rats had Ensign Records meer muzikale ijzers in het vuur: Flash & The Pan (Hey St. Peter), Eddy Grant, Light of the World, Black Slate (Amigo), Danny Williams (Dancin’ Easy) en losse, maar uiterst lucratieve singles, zoals Drum-Lalabye en Lipstique-At the Discotheque. Genoeg repertoire om met veel succes en plezier te exploiteren. Never a dull moment!
 |
| Hitpotentie! |
In 1984 werd Ensign Records verkocht aan Chrysalis Records. Ik nam afscheid van Nigel Grainge en Ensign records. Tijdens een kleine farewell party in het knusse souterrain op Seymourplace werd mij een blijvende herinnering overhandigd: een zilveren plaat van ’A Tonic for the Troops’, het tweede succesvolle album van The Boomtown Rats met daarop een klein zilverkleurig plaatje met daarin een tekst gegraveerd:
Presented to Ed Vermuelen …
Eén van mijn favoriete nummers op deze plaat is het door Bob Geldof geschreven nummer ’Don’t believe what you read’ met zijn visie op wat ’de’ kranten ons voorschotelen. Toen en nu nog steeds van kracht!
Tijdens de overhandiging van dit bijzondere cadeau werd mij gevraagd of mijn achternaam goed was gespeld (ik werd altijd aangesproken met Ed Vermoelen). Natuurlijk zei ik ja, het was immers de gedachte erachter die telde!
 |
| The Artists’ Art of Cooking |
In dit fraai uitgegeven kookboek ook een recept van Irish-style stew, een favoriet gerecht van The Boomtown Rats. Ik wil het u niet onthouden. In het Engels: dus pak uw woordenboek erbij en ga aan de slag. Eet smakelijk!
Inmiddels weet u weer ietsje meer over de geschiedenis van het ontwerpen en drukken van die prachtige platenhoezen van weleer. Het gebeurde in Baarn, als het ware bij u en mij om de hoek. Voorbije geschiedenis? Op de plek waar ooit Villa Hoog Wolde stond en waar nu alleen het oude toegangshek nog herinnert aan vroeger tijden bevindt zich nu (nog steeds) muziekgigant Universal!
Bronnen:
Leo Boudewijns: Hoezenboek (uitgave 2010)
The Artists’ Art Of Cooking (uitgave 1980)
www.nigelgrainge.com/biography.html
Dank aan:
Jet Steinmetz, Ton Friesen, Ruud Nooy en Henk Smeekes (groepsfoto en namen)
 |
| Ed Vermeulen (1942) |
Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op Facebook en Twitter
Kom in actie en deel ook uw Baarnse herinneringen op Groenegraf.nl