In dit laatste artikel van de rode draad van het fietsen wil ik vertellen hoe ik in het knotsgekke wielerdorp Elsloo in Limburg terecht gekomen ben en hoe het me daar verder verging, maar ik begin met een foto, die Eric mij een paar maanden geleden toestuurde, dit uiteraard naar aanleiding van mijn vorige verhalen over het fietsen.
Een foto notabene genomen op de Zandvoortweg, daar waar ik ben geboren en waarschijnlijk uit de tijd dat ik er nog woonde, beginjaren vijftig.
Een foto met wielrenners op heuse racefietsen, die duidelijk met een wedstrijd bezig zijn. Helaas kan ik mij hiervan niets herinneren. Maar een leuk gegeven is het wel, dat dit voor onze deur heeft plaatsgevonden.
In de zomer van 1979 toen we inmiddels in Friesland woonden (ik was er de beheerder van het gemeenschapscentrum in het pittoreske stadje Hindeloopen, één van de Friese elfsteden, waren we op vakantie in Limburg. Die vakantie heb ik toen tevens benut om naar een café uit te kijken dat ik kon overnemen, want ik wou weer eens iets anders. Maar er was ook het WK in Valkenburg, daar ben ik toen alleen naar toe gegaan.
Wat me daarvan vooral is bijgebleven is de ongelooflijke drukte.
Wat me daarvan vooral is bijgebleven is de ongelooflijke drukte.
Maar wel gezellig en één groot feest.
De Nederlandse renners waren toen echt top en controleerden de wedstrijd volledig, waardoor de grote favoriet Jan Raas de wereldtitel kon winnen.
Iedereen hartstikke gek natuurlijk.
Enkele dagen daarna toog ik opnieuw naar Valkenburg waar ik een afspraak had met iemand van de Leeuw brouwerij. De man die ik sprak wist wel een leuk cafeetje voor mij. ‘Je wordt er gelijk verliefd op of je vindt het helemaal niets,’ zei de man. ‘Maar ik denk dat het wel wat voor jou is, als ik je goed inschat.’
En dat bleek ook zo te zijn. Ik vond het gelijk geweldig: Een middeleeuws pand in het oude gedeelte van Elsloo, met de kenmerkende Limburgse gevels direkt aan de nauwe Dorpstraat, geplaveid met kinderkopjes.
Het witte pand was gelegen op de hoek van een driesprong. Er tegenover een schattig kapelletje, zoals je die in Limburg op zoveel plekken kan vinden.
Ik nam het over en nog geen drie maanden erna was ik dus plaatsgenoot geworden van diverse bekende wielrenners als Sjefke Janssen. Sjefke had in Esloo een fietsenzaak, ikzelf heb er ooit ook eens een fiets gekocht). De zaak wordt nu gerund door één van de zonen. Sjefke is een paar jaar geleden overleden. Het hele dorp is toen uitgelopen.
Sjefke was diverse malen Tour de France deelnemer en kampioen van Nederland. Zijn oudste zoon Jef is de man en begeleider van Ankie van Grunsven, welbekend uiteraard.
En dat bleek ook zo te zijn. Ik vond het gelijk geweldig: Een middeleeuws pand in het oude gedeelte van Elsloo, met de kenmerkende Limburgse gevels direkt aan de nauwe Dorpstraat, geplaveid met kinderkopjes.
Het witte pand was gelegen op de hoek van een driesprong. Er tegenover een schattig kapelletje, zoals je die in Limburg op zoveel plekken kan vinden.
Ik nam het over en nog geen drie maanden erna was ik dus plaatsgenoot geworden van diverse bekende wielrenners als Sjefke Janssen. Sjefke had in Esloo een fietsenzaak, ikzelf heb er ooit ook eens een fiets gekocht). De zaak wordt nu gerund door één van de zonen. Sjefke is een paar jaar geleden overleden. Het hele dorp is toen uitgelopen.
 |
| De fietsenzaak Sjefke Janssen, met de handtekening van Sjefke op de gevel! |
Sjefke was diverse malen Tour de France deelnemer en kampioen van Nederland. Zijn oudste zoon Jef is de man en begeleider van Ankie van Grunsven, welbekend uiteraard.
Een andere bekende Elsloonaar is Jan Nolten (hoewel oorspronkelijk uit Geleen, maar trouwde met een meisje uit Elsloo en is er gaan wonen), Jan is vooral bekend om zijn strijd met Fausto Coppi in de Tour. Toen hij trouwde liep in Elsloo ook het hele dorp uit. Ook hij was heel populair.
 |
| Uit: Wielersport |
En dan waren er de broers Henk en Leo Stevens, zij kwamen uit een echte wielrennersfamilie, van wie de eerste ook aan een Tour start heeft gestaan, wat dus toen het jaar was dat er drie renners uit Elsloo meededen.
In de jaren zestig was er Harrie Steevens en zijn generatie (de ouders van Harrie hadden een café in diezelfde Dorpstraat, schuin tegenover waar ik dus later mijn café zou hebben).
Harrie won de Amstel Gold Race in 1968, de enige keer dat de eindstreep in zijn geboortedorp Elsloo getrokken was, slechts honderden meters verwijderd van het café van zijn ouders in de Dorpstraat. Dat moet wel een gekkenboel geweest zijn toen. Helaas heb ik dat niet meegemaakt, ik kwam een tiental jaren later dat dorp voor het eerst binnenwandelen, maar de wielersfeer hing er nog steeds.
Elsloo is jarenlang het centrum van het Nederlandse en met name het Limburgse wielrennen geweest. Men kwam er bijeen alvorens naar een grote ronde af te reizen.
Sjefke Janssen was nog jaren na zijn wielercarrière ploegleider en vele renners bezochten zijn fietsenzaak, dat bijna een pelgrimsoord was en eigenlijk nog steeds is.
Een andere Elsoose renner was Jan Tummers, generatiegenoot van Harrie Steevens, en begon na zijn wielercarrière een snackbar. En dan was er nog Wim Schepers, hoewel niet echt uit Elsloo maar wel uit het zeer nabij gelegen Stein. Hij heeft jarenlang in het gehucht Meers (tussen het kanaal en de Maas) gewoond. Elsloo en Stein zijn nu één gemeente.
Eigenlijk had elke Elsloonaar (of Aelsenaer zoals ze zelf in het Elsloose dialect zeggen) wel iemand in zijn familie of vriendenkring die aan wielerrennen 'deed'. Of het nou bij de adspiranten was, nieuwelingen, amateurs of profs. En dat was dus ook tevens de basis voor de bekende wielerronde van Elsloo, dan konden de Elsloose renners zich mooi voor familie en bekenden manifesteren.
Elsloo is jarenlang het centrum van het Nederlandse en met name het Limburgse wielrennen geweest. Men kwam er bijeen alvorens naar een grote ronde af te reizen.
Sjefke Janssen was nog jaren na zijn wielercarrière ploegleider en vele renners bezochten zijn fietsenzaak, dat bijna een pelgrimsoord was en eigenlijk nog steeds is.
Een andere Elsoose renner was Jan Tummers, generatiegenoot van Harrie Steevens, en begon na zijn wielercarrière een snackbar. En dan was er nog Wim Schepers, hoewel niet echt uit Elsloo maar wel uit het zeer nabij gelegen Stein. Hij heeft jarenlang in het gehucht Meers (tussen het kanaal en de Maas) gewoond. Elsloo en Stein zijn nu één gemeente.
Eigenlijk had elke Elsloonaar (of Aelsenaer zoals ze zelf in het Elsloose dialect zeggen) wel iemand in zijn familie of vriendenkring die aan wielerrennen 'deed'. Of het nou bij de adspiranten was, nieuwelingen, amateurs of profs. En dat was dus ook tevens de basis voor de bekende wielerronde van Elsloo, dan konden de Elsloose renners zich mooi voor familie en bekenden manifesteren.
Bij de overname van het café werd ik ook onmiddellijk geattendeerd op die befaamde Nacht van Elsloo. Eén van de top kermiskoersen vlak na de Tour.
En met de Tour werd er in alle café’s druk gegokt. Hele lijsten hield men bij. En kwamen de klanten ook binnen met de net gescoorde speciale Belgische Tourkrant. Een uitgave van ‘Het Volk’.
Dat het aan het 1600 meter lange parcours (omzoomd met wel 10 café’s!) lag was ook een verkoopargument van de vorige eigenaar. Want dat was de topdag wat bierverkoop betreft.
Daardoor, omdat ik dus zelf achter de tap stond (we hadden buiten ook een buffet, maar daar had ik bevriende klanten aan gezet), heb ik van de renners weinig tot niets gezien al die vier jaren, dat ik het café heb uitgebaat. Maar wel genoten van de geweldige sfeer natuurlijk en om de paar minuten hoorde ik ze weer voorbij razen begeleid door de toejuichingen van de aardig in dranknevels gehulde toeschouwers. En hoe later op de avond hoe gekker die werden. Het startsein werd gegeven als het nog licht was. De finish vond plaats in het feeëriek verlichte donker. Sfeertje wel.
Dat het aan het 1600 meter lange parcours (omzoomd met wel 10 café’s!) lag was ook een verkoopargument van de vorige eigenaar. Want dat was de topdag wat bierverkoop betreft.
Daardoor, omdat ik dus zelf achter de tap stond (we hadden buiten ook een buffet, maar daar had ik bevriende klanten aan gezet), heb ik van de renners weinig tot niets gezien al die vier jaren, dat ik het café heb uitgebaat. Maar wel genoten van de geweldige sfeer natuurlijk en om de paar minuten hoorde ik ze weer voorbij razen begeleid door de toejuichingen van de aardig in dranknevels gehulde toeschouwers. En hoe later op de avond hoe gekker die werden. Het startsein werd gegeven als het nog licht was. De finish vond plaats in het feeëriek verlichte donker. Sfeertje wel.
Vanwege mijn buffet bezigheden van dat moment heb ik van de renners nooit foto’s kunnen maken, wel heb ik enkele foto’s teruggevonden van het buitenbuffet op ‘t moment dat het nog rustig was.
Maar dat werd weer goed gemaakt door andere koersen die voorbij kwamen zoals bijvoorbeeld de Amstel Gold Race of de befaamde (amateur) Ronde van Limburg.
De Dorpstraat liep naar onder uit in de zogenaamde Maasberg en die moesten de renners steevast beklimmen. Een heel steil stukje berg.
Dus geliefd bij organisatoren om het in een ronde op te nemen. Een stukje met keien, net als de beroemde Muur in Vlaanderen. Eens met een enorme plensbui waren de kinderkopjes allemaal los gespoeld. Een enorme ravage.
Ook ging ik met een aantal klanten, die inmiddels mijn vrienden waren, naar andere koersen in de buurt. Want die waren er genoeg daar in het Limburgse. Wielerkoersen en café’s, het is onlosmakelijk met elkaar verbonden.
Maar dat werd weer goed gemaakt door andere koersen die voorbij kwamen zoals bijvoorbeeld de Amstel Gold Race of de befaamde (amateur) Ronde van Limburg.
De Dorpstraat liep naar onder uit in de zogenaamde Maasberg en die moesten de renners steevast beklimmen. Een heel steil stukje berg.
 |
| Links mijn café. |
Ook ging ik met een aantal klanten, die inmiddels mijn vrienden waren, naar andere koersen in de buurt. Want die waren er genoeg daar in het Limburgse. Wielerkoersen en café’s, het is onlosmakelijk met elkaar verbonden.
In die tijd werd het kampioenschap van Nederland vaak in Geulle verreden. Ook een Maasdorp en slechts op enkele kilometers van Elsloo.
We zijn er eens met de hele klantenkring twee dagen naartoe gegaan.
Ondanks dat we vlakbij huis waren, sliepen we op de camping daar om er nog meer een uitje (inclusief barbecue) van te maken.
Zaterdags waren de amateurs en zondags de profs. Geweldig was dat. Duizenden mensen langs het parcours, met name langs de Slingerberg, die de renners een aantal malen moesten beklimmen.
We hadden haarbandjes gemaakt met de namen van onze favoriete renners erop.
Het was de gouden tijd van Raas, Knetemann, Kuiper, Zoetemelk, etc. De regionale favorieten waren in die tijd Adje Wijnands en Jo Maas.
Ik had ‘de Adelaar’ op mijn bandje staan. Een referentie naar de Adelaar van Toledo, de bijnaam voor de Spaanse renner Federico Bahamontes, mijn grote favoriet van weleer.
In een ander naburig dorp in Beek heb ik mijn huidige vriendin Fifi voor het eerst gezien. Ik was er met een aantal vrienden op de fiets naartoe gegaan. Van Elsloo naar Beek is een afstandje van niks. Van het fietsen heb ik niet veel gezien, het was café in en café uit.
 |
| Op kop Adje Wijnands |
Ondanks dat we vlakbij huis waren, sliepen we op de camping daar om er nog meer een uitje (inclusief barbecue) van te maken.
Zaterdags waren de amateurs en zondags de profs. Geweldig was dat. Duizenden mensen langs het parcours, met name langs de Slingerberg, die de renners een aantal malen moesten beklimmen.
We hadden haarbandjes gemaakt met de namen van onze favoriete renners erop.
Het was de gouden tijd van Raas, Knetemann, Kuiper, Zoetemelk, etc. De regionale favorieten waren in die tijd Adje Wijnands en Jo Maas.
Ik had ‘de Adelaar’ op mijn bandje staan. Een referentie naar de Adelaar van Toledo, de bijnaam voor de Spaanse renner Federico Bahamontes, mijn grote favoriet van weleer.
 |
| Herkenbaar zijn Jan Raas en Hennie Kuiper |
 |
| Duizenden mensen omzoomden de Slingerberg in Geulle |
Ik weet wel dat ik heb gedanst, iets waar ik normaal niet toe in staat ben, behalve als ik enig gerstenat heb gedronken.
Het café waarin die memorabele gebeurtenis plaatsvond had de toepasselijke naam: 'D,n Dobbele Vônck'.
In het Nederlands: De Dubbele Vonk.
De naam refereert aan de achternamen van het uitbatersechtpaar.
Zowel de man als de vrouw heeft de achternaam Voncken (het café bestaat nog steeds!)
Maar Fifi was niet alleen, zij was in het gezelschap van haar jongere zus, die sprekend op haar lijkt.
Toen ik Fifi een jaar later weer trof en ze vroeg of ik het nog wist, dat ik met haar had gedanst, zei ik dat ik het nog wist. Maar eigenlijk wist ik niet meer of ik nou met Fifi of met haar zus had gedanst.
Maar dat maakte niet uit, de dubbele vonk is toen echt overgesprongen en sindsdien zijn we maatjes.
Het café waarin die memorabele gebeurtenis plaatsvond had de toepasselijke naam: 'D,n Dobbele Vônck'.
De naam refereert aan de achternamen van het uitbatersechtpaar.
Zowel de man als de vrouw heeft de achternaam Voncken (het café bestaat nog steeds!)
Maar Fifi was niet alleen, zij was in het gezelschap van haar jongere zus, die sprekend op haar lijkt.
Toen ik Fifi een jaar later weer trof en ze vroeg of ik het nog wist, dat ik met haar had gedanst, zei ik dat ik het nog wist. Maar eigenlijk wist ik niet meer of ik nou met Fifi of met haar zus had gedanst.
Maar dat maakte niet uit, de dubbele vonk is toen echt overgesprongen en sindsdien zijn we maatjes.
En met zijn tweetjes hebben we ook eens een Touretappe meegemaakt. Dat was eind jaren tachtig in de Pyreneeën. We waren er op vakantie (Andorra) en vernamen dat de eindstreep was getrokken in het nabij gelegen Guzet Neige. Op de top van een berg dus. Een wintersport plaats eigenlijk. Een ongelooflijke ervaring, waar we het nog vaak over hebben.
Vooral vanwege de onwezenlijke ervaring dat de dag ervoor niets wees op de aankomst van een Touretappe (zelfs de eindstreep was nog niet getrokken) en vlak erna, dezelfde avond nog, toen alles weer vertrokken was, we een speld konden horen vallen. 
Die avond ervoor was eigenlijk het meest fascinerend. Eerst de aankomst in campers van de vele Spanjaarden die zich nadien tegoed deden aan de barbecues en daarna in het donker de aankomst van de gigantische ‘camions’ met de spullen om een en ander op te bouwen, die langzaam de berg opkropen. Ik kan me nog goed dat sonore geluid voor de geest halen.
Uiteraard ben ik ook diverse keren naar de Amstel Gold Race gaan kijken. Een geweldige sfeer in het glooiende Limburgse landschap.
 |
| Knetemann en Lubberding |
 |
| Op kop Hennie Kuiper |
 |
| Gerrie Knetemann en de Belg Willems |
En in 2012 was er het WK dat wederom in Valkenburg werd gehouden. Ik had me toen genesteld op de Bemelerberg (op de fiets er naartoe, om in jubelstemming in Moorveld terug te keren).
Ik had me een plaatsje verworven tussen de kratten bier, frieten en de Belgen, Engelsen, Denen, Italianen, Fransen, echt uit alle landen kwamen de enthousiaste toeschouwers.
Wat me toen eens te meer opviel was dat iedereen zo fijn met elkaar omging.
Men juichte echt voor elke renner. En nog het hardst voor een achterblijver.
 |
| De Nederlanders vielen helaas behoorlijk tegen. |
Enkele dagen ervoor was er de ploegentijdrit in het naburige Ulestraten. Daar heb ik toen, liggend in de berm, leuke fotootjes kunnen maken.
Ja het wielrennen vindt hier plaats recht voor de deur. Zelfs hier in Moorveld. De triathlon komt hier steevast elk jaar langs en de vele toerfietsers niet te vergeten.
Ondanks dat ik me goed genesteld heb hier in Moorveld bij Fifi, is het wel zo dat wat Limburg betreft mijn hart in Elsloo ligt. Daar heb ik met name ook mijn Limburgse vrienden.
En vorig jaar nog hebben we daar met veel succes een reünie van het café georganiseerd.
Want de vijf jaren dat ik het café heb gehad waren echt wel heel bijzondere jaren. Uiteraard voor mij, maar ook voor de Elsloonaren. Want men spreekt er 35 jaren na dato nog over. Over al die gekkigheid die er toen plaatsvond. Zelf stond ik er open voor, ik had al de nodige ervaring met enige ludieke experimenten opgedaan, zowel in Utrecht (bij de studenten) als in Friesland, maar kreeg ook het juiste publiek.
Ongelooflijk wat we toen samen hebben laten gebeuren en georganiseerd. Het is te veel om op te noemen, ik zou er een boek over kunnen schrijven. Enkele dingetjes wil ik toch wel graag noemen, ik hou me beperkt, omdat dit verhaal tenslotte de rode draad van het wielrennen behelst.
Omdat ik heel veel bandjes de kans gaf bij mij te komen spelen, hebben we (een aantal klanten en ik) in 1983 een popfestival georganiseerd, dat heden ten dage nog bestaat. En stond ik ook in de krant.
En een ander evenement was het zogenaamde zakkenfestival, alles op het thema zak.
Duizenden mensen kwamen er elk jaar op af om de lol met eigen ogen te aanschouwen. Het moest vooral ook flauwekul zijn.
En dan zat je bij mij en mijn vrienden wel goed.
En zo hadden we dus dan vorig jaar de reünie. Ongelooflijke verhalen kwamen weer boven water.
Ik had affiches gemaakt, met op de achtergrond het schilderij dat mijn jongere broer Gerard (helaas al in 1993 overleden) ooit gemaakt had.
Ik vond het geen onaardig idee om hem op die manier er ook een beetje bij te laten zijn, want hij kwam in die tijd nog wel eens over, vanuit Haarlem, waar hij toen woonde.
Eén van mijn Elsloose vrienden kwam enkele maanden geleden aan met vijf gigantische plakboeken over Harrie Steevens.
Ik heb die inmiddels gedigitaliseerd met de bedoeling er samen een boek van uit te brengen.
Daarmee wordt de wielercirkel afgerond. En dit was dan tevens mijn laatste verhaal in de wielerserie. Niet veel Baarn dat besef ik maar al te goed, maar dat komt weer helemaal goed in mijn volgende verhaal.
 |
| Hans Smeekes |
Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op Facebook en Twitter