donderdag 9 mei 2019

Openbaar vervoer in Baarn



Het bezoek van luitenant-generaal van Heutsz aan Paleis Soestdijk vormde voor Baarn aanleiding een statige laan naar hem te noemen. De Baarnaars zijn evenwel nog lang blijven spreken van Oranjeboomseweg, genoemd naar herberg de Oranjeboom. Gelegen aan het kruispunt van de wegen Hilversum-Baarn en Eemnes-Soestdijk.
Daar bij de Oranjeboom hield de „snorwagen" stil om Baarnaars mee naar Amsterdam of Amersfoort te nemen. Groeneveld was trouwens de 2e halteplaats in onze gemeente. Maar ruim een uur nadat de diligence uit Amersfoort vertrokken was, stopte dit „openbaar" vervoer al aan de Oranjeboom. Een snelheid die voor de bijnaam „snorwagen" gezorgd had, want met snorren werd snellen, ijlen bedoeld. Een diligence was een door een paardenspan getrokken rijtuig, dat op vaste trajecten werd ingezet voor het vervoer van reizigers en post, en voorzien is van een afgesloten zitruimte voor passagiers en van een zitplaats vooraan buiten voor de koetsier; postkoets

Baarn was vroeger moeilijk te bereiken voor vreemdelingen. Wie van Baarn naar Hilversum of Utrecht moest zorgde voor eigen vervoer of ging te voet. Tot de komst van de overbekende spoorlijn waren de verbindingen uiterst primitief. Eigenlijk was deze „snorwagen", die van Amersfoort over Soestdijk, Groeneveld, Eemnes, Laren en zo voorts naar Amsterdam vice versa liep ons enig „openbaar" verkeersmiddel.

Vroeg op
Bovendien waren de afmetingen niet zo enorm, dat de capaciteit voldoende was. Omdat de wagen daarom nog al eens „prop"(vol) was, verkozen velen toch maar te voet naar de hoofdstad te trekken. De rit op zich leek met al het hotsen en stoten trouwens bijna op een martelgang,
Wie 's morgens vroeg uit Baarn mee naar Amsterdam wilde rijden, moest in alle vroegte (6 uur!) bij de Oranjeboom gereed staan. Men liep van ons dorp over de Oranjeboomseweg naar deze opstapplaats. „Weg en weder dienende” kon men dan een uur of vier later in Amsterdam zijn, maar dan had men wel geluk gehad.

Vaak hadden regen of sneeuw de weg -of wat er dan voor doorging, want ook het trajekt Soestdijk, Oranjeboom, Groeneveld was toen niet meer dan een holle zandweg! - in een modderpoel veranderd. Werd het te erg, dan moesten de reizigers uitstappen en de sterksten hielpen dan een handje duwen. Bekend is een verhaal, dat een „snorwagen" bij Laren is ingesneeuwd. Wie de moed (en lichamelijke gesteldheid voor nog zo'n martelgang) had, kon de zelfde dag mee terug rijden.

Floors snorwagen
De wagens vertrokken in Amersfoort bij Hotel de Zwaan aan de Varkensmarkt. Deze hoteleigenaar heette Floor en hij exploiteerde de diligence. Daarom noemde iedereen in die tijd - ook in Baarn - dit vervoersmiddel „Floors snorwagen".
De opening van de spoorlijn Amsterdam-Amersfoort in 1874 betekende al gauw het einde van deze „snorwagen", die nog eenmaal in Baarn akte de présence zou geven. Dat gebeurde bij een historische optocht die op 31 augustus 1896 door de Baarnse straten naar Paleis Soestdijk trok. Duizenden toeschouwers zagen toen verschillende tijdperken uit Baarns verleden In die stoet ontbrak ook Floors oude snorwagen niet, die reeds een jaar of twintig in Amersfoort van zijn pensioen stond te genieten. Op deze verjaardag van Wilhelmina was het echter met de rust gedaan en werd hij voor één dag weer in oude glorie hersteld. Zelfs compleet met een postiljon met heuse hoorn op de bok!

Vooruitgang
In deze historische stoet trok ook de snorwagen voorbij het bordes van Soestdijk, waar de koninginnen Emma en Wilhelmina met veel plezier het défilé aanschouwden. En waarbij ieder-een glimlachend bevestigde, dat de vooruitgang van de laatste twintig jaar  van snorwagen tot stoomtrein toch wel een hele verbetering betekende. Hoewel er ook vele stemmen opgingen, dat zulke snelheden de grenzen van het verantwoorde toch wel overschreden. De melk in de koeien langs de spoorlijn dreigde zuur te worden, wanneer zo'n snelheidsduivel met een vaart van tientallen kilometers per uur langs raasde. Och, met die melk is het allemaal wel meegevallen, maar met onze gezapige rust - zeker in dat boerendorpje Baarn - was het van toen af wel voorgoed gedaan!

Bron:

BAARNSCHE COURANT VAN WOENSDAG 13 JUNI 1979







geplaatst door L.J.A.Bakker