vrijdag 28 februari 2020

Zwemmen in Baarn




Het is weer hartje zomer en als het weer een beetje meezit kunnen we heerlijk gaan zwemmen. Baarn heeft de luxe over maar liefst twee zwembaden te beschikken: Bosbad De Vuursche en Zwembad De Trits. Het bosbad stamt uit begin jaren vijftig, de bouw van De Trits heb ik zelf nog mogen meemaken, dat bad werd in 1977 geopend. Maar hoe ging het zwemmen daarvoor dan? Nou gewoon, in het water…

De bouw van het zwembad aan de Eem
Van mijn vader weet ik dat hij en zijn vrienden vaak gingen zwemmen in de Praamgracht. Nou ja zwemmen, echt diep was het er niet. Wilde je daar verdrinken, dan moest je echt je best doen. Nee, het was meer baden. Echt zwemmen deed je in de Eem. Daar was echt een heuse zweminrichting. Aanvankelijk een houten gebouw aan de Eem, vlakbij de watermolen. Dat zwembad werd echter vrijwel alleen maar gebruikt door de gegoede Baarnaar, uit Hoog-Baarn. De ‘gewone’ Baarnaar ging zwemmen bij café Kuijer aan de Eem, waar nu restaurant Eemlust te vinden is. Tijdens de Januarivloed van 1916 ging het houten gebouw verloren. Geld voor een nieuwe zweminrichting was er niet, maar gelukkig schoot filantroop en miljonair August Janssen te hulp. Hij liet op zijn kosten maar liefst twee prachtige nieuwe zweminrichtingen bouwen aan de Eem, met een echt stenen gebouw.


De badinrichting van August Janssen
August Janssen (1864-1918) werd geboren in Amsterdam als zoon van Peter Wilhelm Janssen en Volmina Margaretha Peters. Vader Peter Wilhelm was directeur van de 'Delimaatschappij' en 'De Sumatra Koning'. en ging al jong naar Nederlands Indië waar hij directeur werd van enkele cultuurondernemingen. Hij trad in 1896 in het huwelijk met Elisabethe (Ella) de Ridder uit Duitsland. Kort na zijn huwelijk vestigde hij zich in Baarn, waar hij in 1904 één van de twee Chineze landhuizen die Scherenberg in Baarn had laten bouwen erfde: 'Canton'. Dit landhuis was in deplorabele toestand en August liet het afbreken om er een nieuw herenhuis op te laten bouwen, dat eveneens de naam 'Canton' kreeg. Naast het herenhuis liet Janssen woningen bouwen voor zijn werknemers en even verderop verscheen een overtuin met daarin een Wintertuin. U raadt het al: het Cantonspark heeft Baarn ook aan August Janssen te danken.
In 1916 gaf August Janssen opdracht tot de bouw van een villa in Bergen aan Zee, maar hij stierf al in 1918, nog voordat deze villa gereed kwam.

 Terug naar de zweminrichting aan de Eem. Na het overlijden van August Janssen in 1918 besloten de nabestaanden de beide zweminrichtingen en het bijbehorende botenhuis aan de gemeente Baarn te schenken.  Op 4 juni 1926 liet gemeenteraad de weg naar de zweminrichtingen vernoemen naar de edele gever: de August Janssenweg. In dat jaar bestonden deze inrichtingen tien jaar. Aanvankelijk was de gemeente Baarn in zijn sas met het zwembad, maar in 1936 was het exploitatietekort opgelopen tot maar liefst 6500 gulden per jaar. Een bedrag dat tegenwoordig te verwaarlozen is, maar in die tijd was dat een fors bedrag. De gemeente wil van het zwembad af. Een bekende Baarnaar, Thijmen de Ruig, had in die buurt al een camping en hij zag het wel zitten om ook deze zweminrichting nieuw leven in te blazen. Voor 5 cent per keer kon toen in het bad gezwommen worden en wie dat niet kon betalen mocht van Thijmen gratis zwemmen. In 1952 werd Thijmen de Ruig gedwongen de zweminrichting te sluiten. De verontreiniging van het rivierwater heeft dan onaanvaardbare vormen aangenomen. Vooral de verfafvalstoffen van de wolspinnerijen in Ede en Veenendaal waren daarvan de oorzaak.


Thijmen was ook iemand met een passie voor de geschiedenis van Baarn. Aan hem is mede te danken dat het gebouw van deze zweminrichting nog steeds te bewonderen is aan de August Janssenweg in Baarn.

Ik wens u allen een prachtige zomer met veel zwemplezier toe!


op