door Ed Vermeulen
Het verhaal van een bij de Baarnse Kringloopwinkel opgedoken parel en een nieuw verschenen gedichtenbundel. Wat zij gemeen hebben: het Texelgevoel met een Baarns randje!
 |
| Mijn eigen favoriete plekje hoog op de duinen bij De Koog… Pad Zeereep. (Foto: Ed Vermeulen) |
 |
| Judith van de Vlekkert (Foto: Boekscout) |
Een bericht in de Baarnsche Courant trok mijn aandacht: ‘Texel dichtbij- ontdek het eiland en de natuur met deze prachtige gedichtenbundel’, waarin onze plaatsgenoot Judith van de Vlekkert (1969) ons in eenenvijftig gedichten meeneemt naar Nederlands grootste Waddeneiland: Texel. Een nieuwe Texel parel met een Baarns tintje een feit!
 |
| Bundel Texel dichtbij van Judith van de Vlekkert (Foto: Boekscout) |
Geniet van het gedicht ’De zoute zee’.
Wapperende haren.
De wind tegen je huid.
Schouders opgetrokken.
Je nek warm in je jas verscholen.
Voetje voor voetje tegen de wind in wandelend.
Stuivend zand tegen je broek.
Met je tong de zoute smaak proeven van je lippen.
Het maakt allemaal niet uit.
Wat is het leven volmaakt.
Ook ik had ooit het eiland ontdekt en in mijn hart gesloten. Dit nieuw verschenen pareltje bracht herinneringen terug aan eerdere geluksmomenten. Het moment van een opgedoken Texelparel in de Baarnse kringloopwinkel, nu ongeveer twintig jaar geleden.
Opgedoken pareltjes: boeken met opdracht, tekeningen, documenten, foto’s en allerhande andere voorwerpen met een zichtbaar en soms ook verborgen Baarns verleden. De wonderlijke wereld van de kringloop: verzamelplek van aardse zaken en herinneringen, bij uitstek de plek waar ’verleden en heden’ elkaar soms in de vorm van ’kunst en kitsch’ ontmoeten.
 |
| Ex- en Interieur Kringloopwinkel Baarn (Foto’s: Kringloopcentrum Baarn) |
Kringloopcentrum Baarn. Op een regenachtige novemberdag een twintigtal jaar geleden liepen wij de kringloopwinkel aan de Tolweg binnen. Speciale aandacht voor de boekenhoek: op zoek naar? Ja, naar wat eigenlijk. Die dag niets van mijn gading te vinden. Op naar huis. Vlak bij de kassa keek ik nog even in de bak met in- en niet ingelijste ’kunstwerken’: iets trok mijn aandacht: een op spaanplaat verlijmde, licht beschadigde, zwartwit foto van het pittoreske witte kerkje van Den Hoorn op Texel, Nederlands grootste Waddeneiland. Dit prachtige, in de 15e eeuw gebouwde kerkje met zijn charmante en zeer herkenbare torentje wordt wel het meest gefotografeerde kerkje van Nederland genoemd.
 |
| (Coll. Ed Vermeulen) |
 |
| Aquarel Souwtje de Wijn: zicht op Den Hoorn (Coll. Ed Vermeulen) |
 |
| Texelse verhalen van Willem J. Kikkert |
 |
| Signatuur: Zwanenburg 1948 |
Texel: tijdens onze toen tweewekelijkse bezoeken aan Texel, was het een goede gewoonte om op de dag van aankomst, de vrijdagavond, bij buurman Guus Buijs, exploitant van Hotel De Branding, als gastspeler mijn biljartkunsten te vertonen bij DKC oftewel De Kleine Club.
 |
| Hotel De Branding, De Koog (Foto: Hotel De Branding) |
 |
| Het speelveld van DKC (Foto: Hotel De Branding) |
 |
| Z. Graaf Schilders en Woonwinkel (sinds 1902), Hogerstraat. Boven: Theo Timmer, Het Open Boek, Binnenburg, midden: Hans van der Klift, Kunsthandel Weverstraat |
DKC deed zijn naam eer aan: zes leden! En ook opmerkelijk: geen direct aanwijsbaar bestuur! Het spelniveau van de vaste DKC-leden lag hoog, het mijne was en is nog steeds bedroevend laag. We speelden het uiterst spannende tien-over–rood. Met enig bravoure, gepaard aan een beetje geluk, lukte het soms niet als laatste te eindigen. Een plaats goed voor het geven van een rondje! Via mijn DKC contacten hoopte ik er achter te komen wie de mij onbekende Zwanenburg was. Dit viel echter tegen, de DKC’ers riepen om het hardst dat zij niet wisten wie Zwanenburg was, totdat de naam van een in Den Hoorn wonende Zwanenburg werd genoemd, maar of die nou kon tekenen en schilderen was nog maar de vraag. Mijn onderzoek liep die avond op niets uit. Anders werd het de volgende ochtend toen onze Texelse huisbewaarder een bakkie kwam doen en bij het zien van de aquarel uitriep: ’Hé een Souwtje de Wijn*, hoe kom je daar aan?’ ’Nee’ zei ik ’een Zwanenburg’. ’Nooit van gehoord, ik zou zweren dat het een Souwtje de Wijn was’. Na de koffie naar Den Burg om bij de mooie schilders- en woonwinkel van Graaf in de Hogerstraat een doe-het-zelf lijst voor onze ‘Zwanenburg’ uit te zoeken. Ik legde de geïnteresseerd luisterende winkeldame uit hoe ons ‘kunstwerk’ er uit zag: bij het noemen van de naam Zwanenburg reageerde ze verrast met: ’Souwtje de Wijn!’ Of ik maar zo vriendelijk wilde zijn om de aquarel even langs te brengen voor een nadere inspectie. Zo gezegd, zo gedaan. Voor de tweede keer die dag naar Den Burg nu met aquarel. ’Geen twijfel mogelijk…een echte Souwtje de Wijn’, was het oordeel! ’Loopt u voor de zekerheid even naar Het Open Boek (boekhandel Binnenburg) en laat ook Theo Timmer (de eigenaar) even kijken’. Zo gezegd, zo gedaan. Na een hartelijke begroeting door Theo en zijn echtgenote Julia werd de aquarel indringend bekeken. Voor de tweede keer die dag: ’Geen twijfel mogelijk…een echte Souwtje de Wijn, mij onbekend, wacht, ik maak een foto’. Daarna de vraag of ik het in 1980 in eigen beheer uitgegeven boekje ’Souwtje de Wijn, leven en illusies van een Texels kunstenares’ kende. Ooit ingezien maar het ontbrak in mijn Texelbibliotheek. ’Het is uitverkocht, misschien hebben we nog een exemplaar, zo ja, dan is die voor jou’, kreeg ik te horen en tevens het advies ook even langs de kunstwinkel van Hans van der Klift in de Weverstraat te gaan voor een definitieve taxatie. ’Ongetwijfeld een echte Souwtje de Wijn, man hoe kom ja daar aan? Zeker fl.1000,- waard!’, klonk het enthousiast. Tijd voor een versierde koffie in De 12 Balcken, onze favoriete pleisterplaats in Den Burg. Vol artistieke emoties terug naar De Koog, waar ons een voicemailbericht wachtte: ’Julia van Het Open Boek. We hebben nog één exemplaar van het boekje over Souwtje. Het ligt voor je klaar’. Het zal u duidelijk zijn: voor de derde keer die dag naar Den Burg. Driemaal is natuurlijk niet voor niets scheepsrecht. Werd het geheim van Zwanenburg onthuld? Of was het toch Souwtje de Wijn?
 |
| Het leven van Souwtje de Wijn, 1e druk! |
*Souwtje de Wijn, Texels kunstenares: Bladerend door haar leven las ik dat Souwtje op 28 oktober 1888 was geboren in het Texelse vissersdorp Oudeschild. Haar ouders: Teunis de Wijn en Trijntje Zwanenburg (!). Ook werd duidelijk dat in haar moeders familienaam het geheim van de signatuur verborgen lag. Souwtje signeerde zowel met haar familienaam alsmede, ingegeven door haar kijk op het leven, met die van haar moeder. Duidelijk werd dat de talentvolle, uiterst excentrieke, kunstenares het Texel van voor de ruilverkaveling had vastgelegd. Het Texel zoals ik het in mijn jeugd had leren kennen, met iedere weg zijn eigen kronkels en de daarachter opdoemende verrassingen en windval. Bij het kijken naar Souwtjes’ werken komen de herinneringen aan de ogenschijnlijk eenvoudiger tijden van vroeger terug. Over het leven van Souwtje is niet veel geschreven, met uitzondering van een artikel in Elsevier in 1960 en natuurlijk het boekje waaruit ik mijn gegevens putte. Souwtje woonde lang in het ooit voor de aanleg van de Pontweg en in september 1960 verplaatste en nog steeds bestaande huisje De Roef, na aankomst op Texel meteen links na de 1e verkeerslichten. Zij overleed op 22 maart 1969 in het toenmalige verzorgingshuis Irene in Den Burg.
 |
| Zicht op Texel door Souwtje de Wijn (Foto's: Het Open Boek) |
Baarn-Texelparel: terug in Baarn, een echte Souwtje de Wijn rijker, wees niets erop dat ik nog een aantal jaren zou moeten wachten op de vondst van weer een nieuwe parel: Texel dichtbij. Een kwestie van tijd en geduld. Vandaar mijn advies: houdt uw ogen en oren open, lees de Baarnsche Courant, kijk omhoog, omlaag en om u heen en bedenk: de niet voor de zwijnen geworpen parels zullen, voor wie ze wil zien, zichtbaar worden!
Gedicht ’De Zoute Zee’ geplaatst met toestemming van uitgeverij Boek-scout en de auteur Judith van de Vlekkert.
Bronnen:
’Souwtje de Wijn, leven en illusies van een Texels kunstenares’, uitgave Het Open Boek, Binnenburg 3, Den Burg Texel, uitgave 1980.
Texel dichtbij, gedichtenbundel Judith van de Vlekkert, uitgave Boekscout Soest, 2021.
 |
| Ed Vermeulen (1942) |
