 |
Teunis Pluim
(1864-1931) |
Velen in Baarn zal de straatnaam ‘Meester Pluimhof’ bekend zijn, maar zeker niet allen zullen weten wie die meester Pluim nou eigenlijk was. Meester Pluim hoeven we aan geïnteresseerden in de Baarnse historie niet meer voor te stellen. Immers, aan Teunis Pluim, onderwijzer, hoofdonderwijzer, historicus en in zijn dagen een zeer gezien persoon, hebben we te danken dat er veel bekend is over de geschiedenis van Baarn en zijn bewoners. Dat hij na tachtig jaar nog steeds niet is vergeten, bleek op zaterdag 21 oktober 2011 bij zijn graf op de oude begraafplaats aan de Berkenweg. Zo’n zestig mensen, waaronder enkele van zijn kleinkinderen, de wethouder van Baarn, leden van de Historische Kring Baerne en vrijwilligers die wekelijks onderhoud plegen op deze begraafplaats, herdachten zijn sterfdag. De grafsteen was voor deze gelegenheid extra opgepoetst, de verveloze letters weer zwart geschilderd. Als iemand na tachtig jaar nog zo in de herinneringen voortleeft moet hij toch zeker ook een plaatsje in ons weblog krijgen!
 |
Teunis Pluim en echtgenote Elisabeth Büller
Bron foto: collectie dhr. H. Nijborg |
Teunis Pluim werd geboren op 8 januari 1864 in Renswoude als zoon van Peter Pluim en Jannetje Overeem. Bij het huwelijk van Peter en Jannetje, dat anderhalf jaar na de geboorte van hun zoon plaatsvond, werd Teunis erkend. Moeder Jannetje was op dat moment in verwachting van haar tweede kindje, dochter Jannetje, die slechts negen jaar oud zou worden. Het leed van jong overleden kinderen werd het gezin niet bespaard. Dochter Elisabeth werd een maand oud en zoon Dirk stierf op zesjarige leeftijd. Nadat een tweede dochtertje Elisabeth en nog een zoon Albertus geboren waren, overleed in 1876 tot overmaat van ramp moeder Jannetje Overeem op 30-jarige leeftijd. Al deze tegenslagen in het gezin Pluim weerhielden de jonge Teunis er niet van om goed zijn best te doen op school. Hij doorliep van 1878 tot 1882 met goed gevolg een onderwijzersopleiding aan de Normaalschool te Amerongen. Tijdens zijn studie was hij vanaf 1879 als kwekeling verbonden aan de openbare school in Renswoude. Aangezien hij pas in 1929 met pensioen zou gaan, is Teunis Pluim uiteindelijk vijftig jaar in het openbaar onderwijs werkzaam geweest.
 |
Het gezin Pluim-Büller. Staand van links naar rechts: Engelina Catharina Petronella Pluim, Johanna Engelina Elisabeth
Pluim, haar echtgenoot Arie Nijborg, Laurens Johannes Pluim. Zittend: moeder Elisabeth Büller en vader Teunis Pluim.
Bron foto: collectie dhr. H. Nijborg |
Na zijn eindexamen werden hem twee betrekkingen aangeboden, één in Amerongen en één in Utrecht. Hij koos voor de laatste, maar het stadsleven bleek hem niet te bevallen. Na een jaar vertrok hij naar Hoogland, waar hij drie jaar werkte. Op 15 juli 1886 werd hij aangesteld als onderwijzer op de Oosterschool in Baarn. Negen jaar later trouwde hij in Amsterdam met de in Brummen geboren onderwijzeres Elisabeth Büller. Uit het huwelijk werden vier kinderen geboren: Johanna Engelina Elisabeth (Annie), Louise Henriëtte, Engelina Catharina Petronella (Lien) en Laurens Johannes (Rens).
Louise Henriëtte zou slechts één jaar oud worden. Zij werd op 25 april 1901 begraven op de oude algemene begraafplaats.
 |
De Westerschool, rond 1920. In het midden Meester Pluim.
Bron foto: collectie mevr. I. Klomp-Ravenhorst. |
Meester Pluim verliet na bijna achttien jaar de Oosterschool: hij werd benoemd tot hoofd van de Westerschool, die op 15 april 1904 zijn deuren opende. Het gebouw lag aan de Ferdinand Huycklaan, de straat waar Teunis woonde. In 1911 herdacht hij onder grote belangstelling dat hij vijfentwintig jaar als onderwijzer actief was in Baarn. Meester Pluim zou bijna een kwart eeuw als hoofdonderwijzer aan de Westerschool verbonden blijven.
 |
"Uit de Geschiedenis van Baarn"
Het standaardwerk over de geschiedenis
van Baarn, van de hand van Pluim |
Naast zijn werkzaamheden in het onderwijs was Teunis Pluim ook op allerlei andere gebieden bijzonder productief. Hij schreef talloze novellen, gedichten, letterkundige studies, artikelen in tijdschriften en kranten en vooral schoolboeken. Op vele scholen werden zijn boeken ingevoerd, maar ook buiten de landsgrenzen werden deze gebruikt, zoals o.a. zijn taalboeken in Transvaal, Zuid-Afrika, en zijn geschiedenisboeken op alle gouvernementsscholen in Nederlands-Indië. Niet alleen de algemene vaderlandse geschiedenis had zijn interesse. Ook de lokale Baarnse historie boeide hem enorm. Vele artikelen in lokale kranten waren van zijn hand. Hij schreef over de grafheuvels en de kei in Lage Vuursche en over opgravingen op de Hilversumse hei. Ook publiceerde hij vele uitgaven over al het moois dat Baarn te bieden had. Vele wandeltochten door Baarn werden door hem beschreven, zoals men hem zelf ook vaak zag wandelen door het dorp.
 |
Teunis Pluim zoals hij afgebeeld is
voor in het boek "Uit de Geschiedenis
van Baarn" |
Teunis Pluim was daarnaast actief in verschillende verenigingen in Baarn. Zo was hij een van de oprichters van de Baarnse Gymnastiek- en Schermvereniging (BG&SV). Lange tijd had hij zitting in het bestuur van deze vereniging, waarvan hij enige jaren de functie van voorzitter vervulde. En gedurende veertien jaar was hij secretaris van het departement Baarn van de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen, een landelijke vereniging die zich ten doel stelt het welzijn van individu en gemeenschap te ontplooien. Onder het secretarisschap van Teunis Pluim ging in 1878 de Nutstekenschool van start. Ook werd hij de ijverige secretaris van de Floraliavereniging en was hij actief in de Spek- en Vetcommissie, die op nieuwjaarsdagen het uitdelen van voedsel, turf en steenkool aan behoeftige Baarnse inwoners organiseerde. En aan kinderen uit arme gezinnen gaf hij gratis bijles. Teunis Pluim was een zeer sociaal bewogen mens. Altijd bereid om anderen te helpen of hen met zijn kennis, speciaal op geschiedkundig gebied, van dienst te zijn. In 1929 werd hem door de Raad van Baarn de verzorging van het Gemeentearchief opgedragen en werd hij belast met de opsporing van stukken en voorwerpen van historische betekenis. Zijn verdiensten als historicus werden erkend door zijn benoeming tot lid van de oudheidkundige ‘Vereniging Gelre’ in Arnhem, van het ‘Historisch Genootschap’ in Utrecht en de oudheidkundige ‘Vereniging Oud-Utrecht’. De ‘Vereniging Oud Ede’ bood hem het erelidmaatschap aan.
Als schrijver van boeken heeft hij grote bekendheid verworven, terwijl in de loop der jaren ook vele bijdragen van zijn hand in verschillende bladen en periodieken verschenen. Op 21 oktober 1931 overleed Teunis Pluim plotseling, zevenenzestig jaar oud. Onder grote belangstelling werd hij op zaterdag 24 oktober om half drie ter aarde besteld in
het graf bij zijn dochtertje Louise Henriëtte.
 |
De overdracht grafmonument geschonken door de burgerij
aan de familie Pluim in 1932 |
De inwoners van Baarn hielden spontaan een actie om een grafsteen op zijn graf te kunnen plaatsen, als dank voor alles wat hij voor zijn leerlingen en voor Baarn heeft gedaan. Koningin Emma was de eerste die een gift hiervoor gaf: zij was erg geïnteresseerd in zijn werk over de regionale geschiedenis. Een comité uit de burgerij, met als erevoorzitter burgemeester Jhr. Mr. G.C.J. van Reenen en als voorzitter Jhr. Ir. F.E.P. Sandberg, wethouder van onderwijs, droeg zorg voor het monument op het graf.
 |
| De woning van de familie Pluim aan de Ferdinand Huycklaan 50 (destijds nummer 14) in Baarn, anno 2012 |
- Met dank aan Marion Preesman voor het bewerken en corrigeren van de tekst. -
Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op Facebook en Twitter.
