Straten in Baarn vernoemd naar Baarnaars, Wijkamplaan

Bernardus Johannes Josephus Wijkamp
(1879-1951)

De Wijkamplaan, tussen Torenlaan en Oosterstraat heette tot begin jaren vijftig van de vorige eeuw Eikenboschweg, dat zullen de oudere Baarnaars zich nog wel herinneren. Oorspronkelijk was het een pad dat vanuit Baarn de Oosterhei op liep, en met Oosterhei bedoel ik ook echt de heidevelden. Jazeker, de wijk Oosterhei heet niet zomaar zo, het was van oorsprong echt heidegebied waar schaapherders hun schapen lieten grazen. Rond 1920 kwam de wijk Oosterhei tot ontwikkeling. In die jaren werden de meeste woningen daar gebouwd.

In 1919 kocht de gemeente grond van H.M. de Koningin-Moeder aan de Torenlaan en de Eikenboschweg om daar de nieuwe algemene begraafplaats aan te leggen. De woningen aan de Eikenboschweg hadden enorme tuinen voor de huizen. Later zijn die tuinen verdwenen en is er plantsoen voor in de plaats gekomen. Begin jaren vijftig werd besloten om de Eikenboschweg om te dopen tot Wijkamplaan. Dhr. Wijkamp was in Baarn een zeer geliefd man die zich inzette voor de zwakkeren in de samenleving.

De Oosterschool rond 1910 met links achteraan onderwijzer B.J.J. Wijkamp.

Bernardus Johannes Josephus Wijkamp werd geboren op 11 maart 1879 in Zwolle als zoon van Martinus Hendrikus Wijkamp en Alexandrina Hendrica Maria van Aalderen. Vader Martinus was chef in een ijzergieterij. Dhr. Wijkamp begon zijn loopbaan in 1898 als onderwijzer op de openbare school (Oosterschool) in Baarn. Dat beroep zou hij tot 1921 blijven uitoefenen. Daar leerde hij ook zijn echtgenote kennen, Lena Wilhelmina Goudswaard (1877-1975), geboren Baarnse en dochter van rijtuigschilder Jan Goudswaard en Henriette Cornelia Rodi. Het echtpaar ging wonen in de Verlengde Dalweg (Berkenweg).

Bernardus Johannes Josephus Wijkamp.

In 1905 werd Wijkamp secretaris van de SDAP, de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij, afdeling Baarn. De SDAP ging in 1946 op in de PvdA. Zijn politieke kleur was dus overduidelijk rood. Hij zette zich in voor de rechten van de gewone arbeider. Rond 1919 werd hij voorzitter van de afdeling Baarn en later zelfs van het gewest Utrecht. Hij werd de eerste en een belangrijk socialistisch gedeputeerde van Utrecht. Van 1921 tot 1941 zou hij lid van Gedeputeerde Staten van Utrecht blijven. In de jaren twintig was hij lid van de Tweede Kamer voor de SDAP.

Een optreden van de gemengde arbeiders zangvereniging Kunst na Arbeid, natuurlijk compleet met 'rode' leuzen.
Links vooraan dhr. B.J.J. Wijkamp.

Baarnsche Courant 25-9-1951.
De tegenstanders zullen verliezen. Eikenboschweg
wordt Wijkamplaan.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Wijkamp geïnterneerd in een gijzelaarskamp in Sint-Michielsgestel, waar hij van juli 1942 tot 1943 vastgezeten heeft. Na de bevrijding werd hij lid van het noodparlement en waarnemend Commissaris van de Koningin van de Provincie Utrecht. Vanaf 1946 was hij lid van de gemeenteraad in Baarn en wethouder van Baarn, tot aan zijn dood in 1951.

Een indrukwekkende, maar 'omgekeerde' loopbaan. De meeste politici vangen hun loopbaan lokaal aan, in de gemeenteraad, om daarna hun loopbaan in de provinciale- en landelijke politiek voort te zetten. Wijkamp eindigde juist zijn loopbaan op lokaal niveau en deed dat met hart en ziel. Naast zijn politieke loopbaan zette hij zich in voor tal van sociale doelen. Zo zette hij zich zijn leven lang in voor de drankbestrijding en vervulde hij vele functies op gebied van volksgezondheid. Hij richtte in 1902 de Vereniging tot Afschaffing van alcoholhoudende dranken op, waarvan hij 35 jaar lang bestuurslid was.

Op 23 juni 1951 stierf Bernardus Johannes Josephus Wijkamp op 72-jarige leeftijd.  De Eikenboschweg werd Wijkamplaan. Dhr. Wijkamp werd op 27 juni 1951 begraven op de nieuwe algemene begraafplaats. Zijn enorme staat van dienst, maar vooral zijn hart voor de minder bedeelden waren aanleiding om een straat in Baarn naar hem te vernoemen. Zo kon het gebeuren dat Dhr. Wijkamp nog steeds rust op de begraafplaats aan zijn eigen laan: de Wijkamplaan.

Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op  Facebook en Twitter

Speciaal bezoek uit Canada

Afgelopen zaterdag 20 juli was een speciale dag. Een oude Barinees, lang geleden vertrokken uit Baarn, kwam op bezoek in ons groene graf. Het gaat hier om Marinus (Rien) Pater, geboren 1935, zoon van Willem Pater en Catharina van der Woord. Maar liefst 56 jaar geleden vertrok hij niet alleen uit Baarn, maar ook uit Nederland om definitief in Ontario, Canada te gaan wonen.

Eric van der Ent, Frederik Johan Prins en Marinus Pater .

Rien, of Rein zoals men hem nu in Canada noemt, ontdekte een paar maanden geleden onze website over oud Baarn en nam (per email) contact op. Sindsdien hebben we regelmatig contact. Rien deelt regelmatig herinneringen en oude foto's uit het mooie Baarn. Nu hij weer in Nederland op bezoek was konden we natuurlijk de kans niet laten lopen om elkaar eens in levende lijve te ontmoeten. Samen met neef Frederik Johan Prins uit Bussen, waar hij verbleef, kwam hij op bezoek in de Groen van Prinstererlaan op bij te kletsen. Natuurlijk in de achtertuin want het weer was prachtig. Laptop op de tuintafel en oude foto's bekijken. Leuk hoor!

Willem Pater
(1893-1995)

Voor wie denkt Pater, waar ken ik die naam toch van.... nog even voorstellen. Rien is de jongste zoon van Willem Pater (1893-1995), rijwielhandelaar uit de Brinkstraat. Zijn vader werd door zijn werk een bekend gezicht in Baarn. Hij bereikte de hoge leeftijd van maar liefst 101 jaar.

Rien en neef Frederik, heel erg bedankt dat jullie langs geweest zijn. Het was een gezellige middag!

Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op  Facebook en Twitter

Nieuw Baarnstraat toen en nu

Deze prachtige foto vond ik op de site http://www.onbekendinnederland.nl. Gelukkig wist men ook al precies waar deze foto genomen was, namelijk de Nieuw Baarnstraat, de huidige huisnummers 2 en 4. Opgelost dus. Nou, niet helemaal... Leuk om te weten waar de foto genomen is, maar ik wil dan het liefst nog wel een beetje dieper graven.

Een pension aan de Nieuw Baarnstraat.

Normaal gesproken kom je met een beetje speurwerk wel wat verder. In oude adresboeken zijn vaak oude bewoners, of eigenaren van bedrijven of winkels. Maar in dit geval niets! De ansichtkaart zelf geeft toch eigenlijk genoeg aanwijzingen zou je zeggen. Op de gevel staat overduidelijk 'pension' vermeld en als dat nog niet duidelijk genoeg is, er staat ook nog een bordje in de tuin met de vermelding 'pension'. Volgens mij had het pand toen deze foto gemaakt werd nog één huisnummer. Tegenwoordig heeft de voordeur die u ziet huisnummer 2 en de serre links huisnummer 4. Links is nu een kapsalon gevestigd. Het hek, dat op deze foto nog de hele voortuin inclusief serre omsluit, is nog steeds (deels) te vinden voor het pand. Het rechter deel van de woning heeft nog steeds hetzelfde tuinhek. Rechts op de kaart staat met de hand geschreven: 'Dit is het huis van Oom Dekker'.

Nieuw Baarnstraat 2-4 nu.

Draaien we de kaart om, dan vinden we nog wat aanwijzingen. De kaart is gedateerd 4 oktober 1907 en afgestempeld op 5 oktober 1907. We kunnen dus concluderen dat de foto vóór deze datum genomen moet zijn. De kaart is gericht aan de jongejuffrouw Bernardina Waltz en geadresseerd aan Gesticht 'Eben Haëzer' in Bloemendaal. Het gaat dus niet goed met Bernardina. Met deze kaart feliciteren oom Dekker, de nichten Nelie en Betsy en de neven Barend en Jan Bernardina met haar verjaardag. En ze hopen dat ze nu weer snel geheel beter mag wezen.

In geen van de oude adresboeken die ik heb kan ik vinden dat dit pand ooit pension was. Ik ben heel erg benieuwd of we kunnen achterhalen wie de eigenaar of eigenaresse van dit pension was. Even ter orientatie: Rechts naast dit pand is het gebouw waar apotheek Bierhaalder te vinden was, en de ingang van de Nieuwstraat. Links is nu restaurant Joyah te vinden. Weet iemand wie deze Bernardina Waltz was? En wie waren haar oom Dekker en nichten Nelie Betsie, Barend en Jan? Hoe is het met Bernardina afgelopen? Was 'Oom Dekker' de eigenaar van het pension of woonde hij daar tijdelijk? Alle tips zijn welkom.

Update 14-08-2013:

Een berichtje van dhr. Jan Spoolder brengt veel licht in de duisternis. Zo blijkt het meisje dat de ansichtkaart ontvangt niet Waltz maar Valk te heten en dat wijst weer op een connectie met de apotheek die naast dit pand gevestigd was: Bierhaalder. Afijn lees het bericht van Jan spoolder:

Ik heb wat naspeuringen gedaan nav de oproep over het pension van 'Oom Dekker' aan de Nieuw Baarnstraat 2-4. De afzender van deze kaart 'Oom Dekker',  was Jan Dekker Jr.. Geboren Zaandam 20-6-1857, gehuwd op 4-8-1886 te Alkmaar met Geertruida Cornelia Valk (Alkmaar 4-8-1859-Alkmaar 9-3-1907). Ten tijde van zijn huwelijk was Jan Dekker apothekersbediende. Jan Dekker overleed op 3 januari 1938.

Jan Dekker kreeg met Geertruida Valk 4 kinderen:

 - Cornelia Elisabeth (Neeltje), geb. Alkmaar 1887.

Gehuwd Baarn 29-9-1920 met Willem Anthonie van der Heiden

 - Barend Dekker, geb. Alkmaar 1889. Banketbakker.

Gehuwd  Alkmaar 7-9-1916 met Anna Johanna Kwast. Ten tijde van het huwelijk was zijn vader, Jan Dekker, pensionhouder.

 - Elisabeth Dekker (Betsy) (Geb. Alkmaar 13-5-1890. Overleden 25-2-1971.)

Gehuwd Baarn 15-5-1919 met Gerard Potgieser (16-11-1893 Overleden 22-1-1962)

 - Jan Dekker. Verdere gegevens onbekend.

In 1902 woonde het echtpaar Dekker-Valk in Den Burg op Texel. Jan Dekker was daar toen apotheker of drogist. In iedergeval verkocht hij er het "Echt Kroon Maltz-extract voor Zwakken, herstellenden en Maaglijders". Ook in 1904 woonde het gezin nog op Texel.

Echter in of vóór augustus 1906 zijn ze al verhuisd naar Baarn.

Geertruida Cornelia Valk overleed 48 jaar oud te Alkmaar op 12 maart 1907. Volgens de overlijdensakte woonde het echtpaar Dekker-Valk toen te Baarn en was Jan Dekker nog steeds apothekersbediende. Dat was een half jaar voor het verzenden van de kaart uit Baarn.

In Baarn was gevestigd de apotheek van Dirk Bierhaalder. Deze was gehuwd met Johanna Catharina Valk, een zus van Geertruida Cornelia. De apotheek was gevestigd op de hoek van de Nieuwstraat en Nieuw Baarnstraat, naast het pand op de foto. Het is dus zeer wel denkbaar dat Jan Dekker als apothekersassistent in dienst was bij zijn zwager Dirk Bierhaalder en naast de apotheek woonde.

Kan het zijn dat Jan Dekker in 1907 kort na het overlijden van zijn vrouw een nieuwe start wilde maken en een pension begon of een bestaand pension overnam in Baarn? In ieder geval trouwden beide dochters in Baarn, en was Jan Dekker daar in 1916 pensionhouder.

Ook in het Adresboek handel, nijverheid, landbouw en verkeer uit 1920 staat J. Dekker als pensionhouder in Baarn vermeld. Merkwaardig genoeg bevat dit adresboek (met uitzondering van de grote steden) geen adressen! Jan Dekker en Geertruida Valk liggen begraven op de Algemene begraafplaats aan de Westerweg in Alkmaar.

De geadresseerde is niet Berendina Waltz, maar Barendina Valk. Zij kreeg de kaart op haar 9^e verjaardag, want ze werd geboren op 5-10-1898 in Rotterdam.  Zij was een dochter van Geertruida Cornelia Valk’s broer Dirk Jan Valk en Johanna Geertruida Hoogwinkel, en dus een nichtje van de families Dekker-Valk en Bierhaalder-Valk. Blijkbaar is Barendina wel weer opgeknapt, want zij trouwde op 25 oktober 1928 in Mijdrecht met Dirk Bakker, geboren te Mijdrecht. Of dit mede te danken is aan het Echte Kroon Maltz Extract heb ik nog niet kunnen achterhalen...

Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op  Facebook en Twitter

Villa Euxina, Prins Bernhardlaan 2, Baarn

Villa Euxina, Prins Bernhardlaan 2.

Met enige regelmaat krijg ik verzoekjes om oproepjes te plaatsen voor meer informatie over oude foto's, panden of personen uit Baarn, maar zelden krijg ik een oproep van iemand die zelf al zoveel informatie en beeldmateriaal verzameld heeft, en het ook nog wil delen. Dhr. R.R. Kuijten, bewoner van Villa Euxina, Prins Bernhardlaan 2 in Baarn is al jarenlang op zoek naar informatie over de geschiedenis en de voormalige bewoners van deze villa: 'Euxina'. Hieronder leest u zijn oproep.

Sophie Adele Baudet.

Wat zo leuk is aan de oude villa’s in Baarn, is dat hun geschiedenis veel vertelt over het leven van toen.

De grond waarop ons huis, villa Euxina aan de Prins Bernhardlaan 2, staat, werd aangekocht door weduwe Sophie Adele Baudet (1825-1891, zie foto), de moeder van Dr. Henri Philippe Baudet (1856-1912), de zenuwspecialist die als geneesheerdirecteur het Sanatorium / Badhotel bestierde.

In 'Baerne', het tijdschrift van de Historische Kring Baerne, heeft Annemieke Geerts de grote lijnen van de geschiedenis van ons huis al uitstekend uit de doeken gedaan. Maar hoewel wij inmiddels veel van ons huis en de ontstaansgeschiedenis weten, blijft er ook nog veel in nevelen gehuld.

 

Henri Philippe Baudet
(1856-1912)

• Wie was de architect van het huis? Zou Berlage het er even snel bij hebben gedaan toen hij het Sanatorium/Badhotel ontwierp, omdat ons huis in hetzelfde jaar (1887) is gebouwd, als eerste in het Prins Hendrikpark? Of was het Van Gendt, die vele villa’s in Baarn heeft ontworpen?

• Wat was de oorspronkelijke plattegrond van het huis? Wij hebben alleen plattegronden van 1911 en later.

Prof. Dr. Pierre Henry Joseph Baudet
(1891-1921)

• Waarom bouwde een weduwe zo’n grote villa—heeft misschien haar zoon, Dr Baudet er met zijn gezin mede in gewoond? Dat zou betekenen dat de beroemde wiskundige Professor Dr Pierre Henry Joseph Baudet (1891-1921, foto), zoon van Dr Henri Philippe Baudet, in ons huis geboren is! Die kans is aanwezig omdat het huis na het overlijden van Sophie Baudet in 1891 nog 7 jaar in het bezit is geweest van de familie Baudet, namelijk totdat Dr Baudet een aanstelling kreeg in Den Haag.

• Mw Baudet kocht in 1887 een dubbel perceel: ook de grond van wat nu Prins Bernhardlaan 4 is, was van haar. Ik vermoed dat op dat perceel Villa Breitenrijp gebouwd is (zie onderstaande ansichtkaart), omdat de site Oud-Baarn vermeldt dat dit huis aan de Prins Bernhardlaan stond, en verder alle oude panden aan de Prins Bernhardlaan nog bestaan. Weet iemand hier iets van?

Villa Breitenrijp.

Jhr. Jan Arend Hoeufft (1848-1916) en
Cornelia Henriette Backer (1857-1943).

Villa Euxina werd in 1898 verkocht aan Jonkvrouwe Cornelia Henriette Backer, dochter uit een rijk Amsterdams regentengeslacht, die getrouwd was met Jonkheer Jan Arend Hoeufft. De foto links is van hun huwelijk in 1888. Cornelia Henriette kocht het huis als zomerverblijf, want ze woonden zelf aan de Keizersgracht 567 in Amsterdam. Zo ging het kennelijk vaker in die tijd: rijke Amsterdammers gingen in de zomer naar hun buitenhuizen om de stank en drukte in de stad te onvluchten.

C.H. Hoeufft-Backer en C.H. Backer (1825-1908)
(1857-1943) bij het koetshuis van villa 'Euxina'

• Op de foto rechts zie je Cornelia Henriette met haar vader, jhr mr Cornelis Henrick Backer (1825-1907), die de unieke collectie portretten van de familie bijeenbracht in wat nu de BackerStichting heet. Op de foto staan ze in onze tuin, met ons koetshuis op de achtergrond! Backer was een vooraanstaand jurist in Amsterdam, en onder andere president van de Amsterdamse Arrondissementsrechtbank, curator van de Amsterdamse Universiteit, commissaris van De Nederlandse Bank en vertegenwoordiger van Amsterdam in de Staten van Noord-Holland. In zijn nadagen verbleef hij in Villa Euxina, wat blijkt uit onderstaand artikel uit het Algemeen Handelsblad op 19 juli 1905:

• In 1910 verkocht Mw Backer het huis, maar 33 jaar later overlijdt ze wel in Baarn. Waar zou ze toen gewoond hebben?

• Na Backer ging het huis over in de handen van achtereenvolgens de Weduwe Maria Rebel-Jarman, hieronder een foto van ons huis in die tijd (1915) met waarschijnlijk Mw. Rebel in de veranda (dat deel is nu erker).

Villa 'Euxina' in de tijd van de Weduwe Rebel.

• In 1927 werd het huis verkocht aan de familie Hubers. Vanaf 1943 bezetten de Duitsers het huis. Zijn er nog oude foto’s uit die tijd?

• Na de oorlog was het huis tussen 1948 en 1958 een meisjesinternaat onder leiding van Mej. van der Schalk, en kreeg de nieuwe naam Huize Bernege (of Nova Bernege), omdat de onderwijsmethodiek van Mej. Schalk was gebaseerd op de theorieën van de Franse Paulien Bernege. We hebben nog wat oude folders uit die tijd, waardoor we goed inzicht krijgen in de eisen die aan een huisvrouw van toen werden gesteld! De meisjes die toen zijn opgeleid zijn  nu tussen de tussen de 72 en 82 jaar oud - het zou zo leuk zijn de mensen uit die tijd te spreken en herinneringen te horen of foto’s uit die tijd te krijgen?

Een ansicht van Euxina uit 1902.

De zoektocht naar de geschiedenis van Villa Euxina/Villa Nova Bernege gaat door, en wij kunnen uw hulp goed gebruiken!

Reacties kunt u onderaan dit bericht kwijt of via email. Ik zal ervoor zorgen dat uw reactie bij dhr. Kuijten terecht komt. Dhr. Kuijten verwijst naar publicaties over villa 'Euxina' in het tijdschrift van de Historische Kring Baerne. Het betreft hier de edities december 2009 en september 2011.

Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op  Facebook en Twitter

Straten vernoemd naar Baarnaars

De vorige twee afleveringen in deze serie heetten 'Straten in Baarn vernoemd naar Baarnaars'. Nu eens twee straten vernoemd naar Baarnaars, die niet in Baarn te vinden zijn, maar in Bergen aan Zee. Jazeker, u leest het goed. In Bergen aan Zee zijn twee straten te vinden die genoemd zijn naar Baarnaars, en deze Baarnaars hadden ook nog een connectie met elkaar.

Christian Fredrich Zeiler
(1879-1944)

De eerste naam is Christian Fredrich Zeiler, dat is een naam die bij de wat oudere Baarnaars bekend moet voorkomen. Christian Fredrich (Frits) Zeiler werd geboren op 16 juni 1879 in Amsterdam als zoon van Christian Fredrich Zeiler en Berendina Sara Philippina van Fulpen. Vader C.F. Zeiler begon een hotel  in villa Dalhof aan de Dalweg in Baarn. Toen dit te krap werd verhuisde hij het hotel naar het Stationsplein, recht tegenover het Station. Jarenlang, tot 1956, was Hotel Zeiler daar te vinden. Zoon Frits kreeg het natuurlijk met de paplepel ingegoten en in 1907 begon hij zijn eigen hotel in Bergen aan Zee. In 1907 was deze badplaats nog volop in aanbouw. Aanvankelijk exploiteerde Frits een café-restaurant dat hij 'Nassau' doopte. In 1909 wist hij investeerders te vinden om tot de oprichting van N.V. Nassau-Bergen te komen. De beroemde architect Berlage werd in de arm genomen en in de jaren 1909-1913 werd aan zee een hotel annex café-restaurant onder de naam "Nassau-Bergen' gebouwd.

De laatste rustplaats van het echtpaar Zeiler-Van Aaken
op de Wijkamplaan in Baarn.

In 1914, nadat het hotel voltooid was, trouwde Frits in Amersfoort met de Rotterdamse Johanna Theresia Georgina van Aaken (1883-1959). Het hotel was gigantisch. Maar liefst 77 kamers met in totaal 110 bedden. U moet zich voorstellen, Bergen aan Zee stelde nog niets voor in die jaren. Destijds wezen mensen naar hun voorhoofd dat iemand zoveel geld stak in een hotel in een plaatsje van niks. Maar het hotel werd een succes. Al in 1920 kon Zeiler zijn mede-aandeelhouders uitkopen. De crisisjaren werden moeilijk, met het dieptepunt in het najaar van 1939 toen het hotel gevorderd werd om soldaten te huisvesten. Drie maanden later vertrokken soldaten weer en het hotel was weer in bedrijf. In april 1942 kreeg Frits bericht dat een strook langs de kust van Bergen ontruimd moest worden in verband met kustverdedigingswerken. Enige tijd later werd het gevorderd door de Wehrmacht. Na een jaar leegstand werd het hotel in 1943 afgebroken. Slechts de kelders bleven in tact. Daarin bevindt zich nu het zeeaquarium. Dat zal het hart van Frits gebroken hebben. Op 13 november1944 stierf hij in Baarn op 65-jarige leeftijd. Hij werd begraven op de nieuwe algemene begraafplaats aan de Wijkamplaan in Baarn.

De weduwe Zeiler-Van Aaken ging niet bij de pakken neerzetten. Ze heropende het hotel in 1946 in de inmiddels gesloopte villa 'De Dennen'. In 1952/1953 werd er een nieuw 'Hotel Nassau-Bergen' gebouwd. De dagelijkse leiding kwam in handen van dochter Nettie Zeiler. Dat hotel is nog steeds te vinden in Bergen aan Zee. In 1959 stierf ook de weduwe Zeiler. Ze werd bij haar echtgenote in Baarn begraven. In 1967 ging het hotel over in andere handen. Bergen aan Zee heeft als eerbetoon een boulevard genoemd naar Frits Zeiler: de C.F. Zeilerboulevard.

***

Ik heb u nog een naam van een Baarnaar beloofd naar wie een straat in Bergen aan Zee vernoemd is. Deze naam is Mees Ravenhorst.

Mees Ravenhorst werd geboren op 16 december 1883 in Baarn als zoon van Matthijs Ravenhorst, stoker van de gasfabriek in Baarn, en Gijsbertje Bouw. Hij trouwde in 1907 in Baarn met Neeltje Jansen, dochter van Willem Jansen en Neeltje van den Broek. De naam Ravenhorst komt veel voor in Baarn.

Het bevolkinsgegister van Bergen aan Zee, het gezin Ravenhorst-Jansen.

Mees wordt beschouwd als de eerste bewoner van Bergen aan Zee. Toen Bergen aan Zee gesticht werd, kwam Mees uit Baarn mee met bovengenoemde Frits Zeiler. Hij werkte voor hem als huisbewaarder en huisknecht. Op 10 mei 1907 werd hij in geschreven in het bevolkingsregister van Bergen. 's Winters was hij vaak de enige bewoner van Bergen aan Zee, en hij moest zelf zijn brood bakken en wateroppompen uit de duinen. Soms maakte men zich wel eens zorg om hem, als het erg stormde. Men is na een zware nacht wel eens speciaal met paarden wagen naar het emplacement gereden om te zien of de eenzame bewoner het natuurgeweld had overleefd.

Neeltje Jansen en Mees Ravenhorst en de kinderen. Achter Gijsbertje en Neeltje, vooraan Wilhelmina, Matthijs en Cornelia.  Jongste zoon Cornelis staat niet op de foto. Deze foto is rond 1920 gemaakt.

In de tweede wereldoorlog moest hij evacueren. Hij kwam terug naar Baarn, maar kon daar niet meer aarden. Hij moest de duinen zien. In de barre hongerwinter trok hij terug naar Bergen aan Zee waar zijn dochter woonde.
In 1957 vierde hij zijn 50-jarig jubileum bij de familie Zeiler, en jubileerde hij tevens als oudste en eerste inwoner van Bergen aan Zee. Voor deze vijftig jaren trouwe dienstwerd hij gehuldigd en kreeg daarvoor de medaille in de Orde vanOranje-Nassau opgespeld. Mees stierf op 19-2-1962 in zijn geliefde Bergen aan Zee alwaar hij ook begraven werd.

Op 11 juni 1996 werden in Bergen aan Zee de straatnaambordjes onthuld. Dochter Wilhelmina en zoon Matthijs werden uitgenodigd om deze plechtigheid te vervullen. De oude stoomtrambaan heet vanaf toen 'Baan van Ravenhorst'. Alweer een Baarnaar die voorlopig niet meer vergeten wordt.

Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op  Facebook en Twitter

Straten in Baarn vernoemd naar Baarnaars, Kastanjelaan

Bart Breunesse
(1857-1935)

In een vorige aflevering van 'straten in Baarn vernoemd naar Baarnaars' schreef ik over de Johannalaan. In deze aflevering komt de Kastanjelaan aan bod. Nee, er was geen meneer Kastanje in Baarn of zo, maar in de volksmond heette de Kastanjelaan de 'Reet van Bart'. 'Reet' heeft hier de betekenis van 'nauwe steeg', laat daar geen vergissing over bestaan ;-).

Naar wie is deze 'Reet van Bart' genoemd? Vele oude Baarnaars zullen het wel weten: Bart Breunesse.

De Kastanjalaan, oftewel de Reet van Bart.

Bart Breunesse werd geboren op 9 mei 1857 in Zeist als zoon van Jacob Breunesse en Maagje van Eck. In 1880 trouwde hij in Driebergen met Gerrigje de Kruijf uit Driebergen. In 1882 kwam het gezin in Baarn wonen waar Bart als metselaar ging werken. Uit het huwelijk werden maar liefst 8 kinderen geboren. Gerrigje stierf al jong, pas 49 jaar oud, in 1903. Eind 1903 trouwde Bart met zijn tweede echtgenote, Klaaske Volbeda uit Nicolaasga. Uit dat huwelijk werden nog eens drie kinderen geboren, waarmee het aantal kinderen op elf uitkwam. Twintig jaar later stief ook Klaaske, op slechts 56-jarige leeftijd. In 1924 trouwde Bart voor de derde keer, nu met Grietje Pel uit Leeuwarden, die zelf ook al weduwe was van Bernardus Dijkhuizen. Op 4 januari 1935 stierf Bart Breunesse op 77-jarige leeftijd. Hij werd begraven op de nieuwe algemene begraafplaats aan de Wijkamplaan.

Klaaske Volbeda (links) en Bart Breunesse (rechts) met kinderen Jacoba, Bart, Jacob en Klaaske.

Maar waarom werd de Kastanjelaan nu naar Bart Breunesse genoemd? Bart woonde op de hoek van de Zandvoortweg en de Kastanjelaan. Hij was metselaar, maar verdiende wat extra door huisjes te kopen en te verkopen. Zo had hij onder andere in de Kastanjelaan zes huisjes in zijn bezit. Daar kreeg hij weer huurinkomsten uit waarmee hij weer andere huisjes kocht. Nu is de Kastanjelaan niet zo'n hele lange straat. Met zes huisjes in zijn bezit was zowat de halve straat zijn eigendom. Geen wonder dat de Kastanjelaan ook wel de 'Reet van Bart' werd genoemd.

De tweeling Gerrit en Johannes
Breunesse

Uit het eerste huwelijk van Bart Breunesse werd een tweeling geboren: Johannes Breunesse (1882-1967) en Gerrit Breunesse (1882-1944). Deze zoons kregen zelf respectievelijk twaalf en dertien kinderen. Vader Bart had elf kinderen. Als u iemand in Baarn met de naam Breunesse de hand schudt, is de kans dus groot dat hij of zij afstammeling is van deze Breunesses.

Heeft u nog een leuk idee voor een straat die naar een Baarnaar vernoemd is? Of zijn er ook straten buiten Baarn naar Baarnaars vernoemd? Laat het me weten!

Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op  Facebook en Twitter

Straten in Baarn vernoemd naar Baarnaars, Johannalaan

Het leek me leuk om eens wat stukjes te schrijven over straten die vernoemd zijn naar lokale Baarnaars. Daar zijn er natuurlijk veel van te vinden in Baarn. Weet u er een paar te noemen? Vandaag wilde ik eens aftrappen met een laan die inmiddels verdwenen is: De Johannalaan.

Ik denk dat veel mensen niet eens meer weten waar de Johannalaan was, laat staan naar wie deze laan vernoemd is. Eerst maar eens waar de laan lag. Tussen de Zandvoortweg en de Berkenweg ligt nu een wijk uit de zeventiger jaren van de vorige eeuw. Je vindt er straten zoals de Goudenregenlaan, Elzenlaan, Essenlaan, Populierenlaan. De Johannalaan lag ongeveer op de plek waar nu de Essenlaan te vinden is. Hij liep in een rechte lijn van de Berkenweg (toen Verlengde Dalweg) naar de Zandvoortweg. Links evan liep de Dijkweg, rechts ervan de Eikenweg (toen Zandvoortlaan). Het oude wijkje Santvoort is rond 1970 gesaneerd (gesloopt).

Een dubbel winkelpand aan de Berkenweg (Verlengde Dalweg).
Het rechter winkeltje was van 'tante Saartje Ligtenberg', sigarenhandel.
In het linker winkeltje werden levensmiddelen verkocht door Van den Heuvel.

Het buurtje was een echt arbeidersbuurtje. Rijkelui vond je er niet. De meeste bewoners konden maar net het hoofd boven water houden, maar de saamhorigheid was groot. Iedereen kende iedereen en had je hulp nodig, dan was die snel te vinden.

Op de foto rechts ziet u twee winkeltjes aan de Berkenweg. Links Van den Heuvel die levensmiddelen verkocht en rechts de sigarenhandel van tante Saartje Ligtenberg. De ingang van de Johannalaan was naast de winkel van tante Saartje.

Een luchtfoto uit 1968 van het buurtje Santvoort. tijdens de sanering.
 Rechts de Johannalaan. Bij de rode pijl ben ik zelf opgegroeid.

Aan de andere kant, op de hoek met de Zandvoortweg was tuinbouwhuis Timmer te vinden. Hierover schreef ik al eens eerder (klik hier).

De Johannalaan gezien vanaf de Berkenweg. Links het winkeltje van tante Saartje.

Zo, u weet nu waar de Johannalaan te vinden was. Maar wie was deze Johanna eigenlijk? Johanna was Johanna Oomsen (1871-1924), de tweede echtgenote van Teunis van der Woord (1858-1913). Teunis, zoon van Jan van der Woord en Christina Wijnen, was huisschilder. Hij was getrouwd met Carolina van Houten uit Haarlem, maar zij stief al jong. In 1893 hertrouwde hij met de dertien jaar jongere Johanna Oomsen uit Maartensdijk, dochter van Johannes Oomsen en Fijtje van Waveren. Foto's van het echtpaar heb ik helaas niet, wel de handtekeningen die ze onder hun trouwakte hebben gezet. Toen eind 19e eeuw op een terrein aan de Zandvoortweg arbeiderswoningen gebouwd werden, noemde huisschilder T. van der Woord de laan waaraan hij 6 huizen realiseerde naar zijn vrouw, de Johannalaan, en dat is zo tot de sanering van deze wijk gebleven.

Teunis van der Woord werd na zijn dood begraven op de oude algemene begraafplaats aan de Berkenweg, op steenworpafstand van 'zijn' Johannalaan. Johanna Oomsen zelf is begraven op de nieuwe algemene begraafplaats aan de Wijkamplaan. De graven zijn inmiddels geruimd. Niets herinnert nu meer aan Johanna en haar Johannalaan, of toch? De eigenaar van een woning aan de Beukenlaan, naast het speeltuintje, heeft een garage achter zijn woning gebouwd. De ingang van die garage is aan de Essenlaan, dus waar vroeger de Johannalaan liep. Aan de zijkant van deze garage, een beetje verscholen tussen klimop, kunt u een straatnaambordje vinden: 'Johannalaan'. Authentiek is het bordje volgens mij niet, maar wel leuk dat er nog een kleine herinnering is aan Johanna Oomsen.

Heeft u nog een leuke suggestie voor een verhaal over een straat in Baarn die vernoemd is naar een Baarnaar? Laat het maar weten!

Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op  Facebook en Twitter

Villa Jojo en Dalheim

Kent u de sites www.onbekendinnederland.nl, www.zoekplaatjes.nl, www.zoekplaatjes.inoudeansichten.nl? Op dat soort sites kan ik uren rondsnuffelen, heerlijk! Talloze oude foto's van gebouwen, villa's, winkels, boerderijen in Nederland waarvan de inzender niet weet waar de foto genomen is. Deze sites worden gevolgd door een grote schare fanatieke speurders die samen vaak tot de oplossing van het vraagstuk komen. Tegelijkertijd wordt op deze manier een grote beeldbank gevormd met foto's die laten zien hoe Nederland er in de vorige eeuw uitzag. Mooi toch?

Zo af en toe zijn deze sites ook een belangrijke bron bij mijn eigen puzzeltjes. Zo liep ik tegen een bericht aan in de Gooi en Eemlander van 27 september 1919 waarin een aantal huizen en bouwterreinen in Baarn te koop aangeboden werden. Het ging om de villa's 'Dalheim' en 'Jojo' staande aan de Dalweg hoek Verlengde Dalweg gemerkt 3 en 4 en nog een 'burgerwoonhuis' genaamd 'Ruimzicht' aan de Zandvoortscheweg gemerkt 1. Bovendien is er nog een hoeveelheid grond bij, dat als bouwterrein gebruikt kan worden.

Het terrein zoals omschreven in de advertentie. Links Dalheim en JoJo op de hoek Dalweg / Berkenweg. Zou het pandje rechtst Ruimzicht aan de Zandvoortsweg kunnen zijn? Deze foto stamt uit 1949.

Het terrein zoals omschreven in de advertentie omvat grofweg het stuk tussen Dalweg / Beukenlaan / d' Aulnis de Bourouilllaan en de Zandvoortweg. De Verlengde Dalweg, zoals in de advertentie beschreven staat, heet nu Berkenweg. De Beukenlaan was heette toen Dallaan. De reden van de verkoop van de villa's en woning staat ook in de advertentie vermeld: wegens sterfgeval. De verkopers zijn de Erven van mej. de Wed. P.Pas, geb. Van de Vuurst en dhr. H. van de Vuurst. Met die gegevens kunnen we wat. Mej. Pas-Van der Vuurst is Catharina (Kaatje) van de Vuurst (1839-1919), dochter van Jan van de Vuurst en Bartha de Vries, weduwe van Pieter Pas (1838-1893). Volgens het adresboek van 1917 woonde Kaatje inderdaad op Dalweg 3, dus villa Dalheim. In datzelfde jaar woonde ook H. van de Vuurst op dat adres, dat moet Kaatje's vrijgezelle broer Hendrik van de Vuurst (1830-1918) geweest zijn. Hendrik stierf dus in 1918 en zus Kaatje in 1919. Het klopt dus dat de erven eind 1919 het perceel met woningen in de verkoop deden. Villa 'Dalheim' is vrij van huur volgens de advertentie. Dat klopt natuurlijk want beide bewoners zijn overleden. Maar hoe zag die villa er in die tijd uit?

Villa Dalheim, Dalweg 3 in Baarn.

Tijd om de sites te bezoeken die ik aan het begin van dit artikel noemde. Villa Dalheim was snel gevonden. Op www.onbekendinnederland.nl vond ik een mooie oude foto van deze villa. De foto is als ansichtkaart gebruikt door Kaatje om haar neef en nicht een gelukkig nieuwjaar toe te wensen. Ze was al weduwe, dus de kaart is geschreven tussen 1893 en 1919. Een kijkje op de achterzijde van de kaart verraadde dat de kaart in Baarn is afgestempeld op 31 december 1904 en verstuurd is aan H. Schimmel op Kraaikamp te Barneveld. Als u nu langs de woning aan de Dalweg loopt is bijna niet meer te zien dat de villa er vroeger zo heeft uitgezien. De gevel is totaal veranderd. Toch is ook nu de naam Dalheim terug te vinden bij deze woning. Grote kans namelijk dat er een busje voor de deur staat van Aannemers- en timmerbedrijf Dalheim. Die is namelijk op dit adres gevestigd. Nu weet u ook gelijk waar dit bedrijf zijn naam aan ontleend heeft.

Villa Jojo, Verlengde Dalweg 4 (nu Berkenweg).

Tot zover Dalheim, dan nu het tweede pand: Villa 'Jojo'. Deze villa vond ik op de site www.zoekplaatjes.nl. Een prachtige foto, ingezonden door Sander van Wijngaarden. De foto moet gemaakt zijn rond 1915. Op de gevel prijkt het bordje 'VILLA JOJO', geen twijfel mogelijk, dit is de woning waar het om gaat. Drie dames in prachtige jurken poseren voor de villa. Villa 'Jojo' stond links naast villa 'Dalheim'. Het adres was Verlengde Dalweg 4 en ook nu is dit pand daar te vinden. De Verlengde Dalweg heet nu Berkenweg. Jarenlang woonde daar rijschoolhouder H.P. Kuijer. Het zou leuk zijn als we de dames op de foto nog zouden kunnen identificeren, maar dat zal denk ik moeilijk worden.

Als we inzoomen op de foto dan zie we ze wat duidelijker. Volgens het adresboek van 1917 woonde op dat adres dhr. F.P.W. van Mill jr., slager. Dit was Frederik Pieter Willem van Mill (1884-1959), zoon van Frederik Pieter Willem van Mill en Adriana Johanna van Zetten. Hij was getrouwd met Wilhelmina van Woerden (1881-1966). Broer Cornelis Matthijs van Mill (1880-1941) had een slagerij aan de Kerkstraat op nummer drie. Daar schreef ik al eerder een stukje over (klik hier). F.P.W. van Mill had twee dochters die in 1916 en 1918 geboren zijn. Dat kunnen dus onmogelijk de dames op de foto zijn geweest. Mogelijk is echtgenote Wilhelmina van Woerden één van de dames op de foto. Wie zal het zeggen.

Links villa JoJo, rechts villa Dalheim

De woning is nog steeds te vinden aan Berkenweg 4, maar ook hier is het moeilijk te herkennen. Vroeger lag het tussen bomen en bossages. Nu ligt er een groot grasveld voor de deur.

Zandvoortweg 'Oud-Sandvoort'

Tot slot wordt in in de advertentie nog het 'burgerwoonhuis Ruimzicht aan de Zandvoortscheweg' genoemd. We weten dat het grondstuk tussen Dalweg en Zandvoortweg lag. Recht achter villa Dalheim en villa Jojo ligt aan de Zandvoortweg dit leuke huisje. Op google-maps zag ik dat er een bordje op de woning bevestigd is, dus ben ik er even heen gelopen vandaag om te zien wat er op het bordje staat. Ik hoopte natuurlijk op 'Ruimzicht'. Helaas was dat niet het geval. Er staat 'Oud-Sandvoort' op he bordje. Als 'Ruimzicht' nog niet afgebroken is, dan is dit huisje het enige huisje dat in aanmerking zou kunnen komen om door te gaan voor dit 'burgerwoonhuis'. Het is maar een gok. Het kan net zo goed in de buurt van deze woning gestaan hebben en inmiddels afgebroken zijn. Misschien weet iemand nog of er op het stukje Zandvoortweg tussen de d' Aulnis de Bourouilllaan en de Beukenlaan een woning met de naam Ruimzicht heeft gestaan. Zo ja, dan hoor ik dat natuurlijk heel erg graag. Ruim zicht had men vanuit deze woning in ieder geval wel, want zelfs op de foto uit 1949 (zie bovenaan dit artikel), is tegenover deze woning alleen maar landbouwgrond en de boerderij van Daatzelaar te zien.

Update 25-7-2013:
Een leuke reactie van dhr. D.H. Werner uit Culemborg:

Hartstikke leuke puzzels weet jij op het scherm te toveren. Ik zit alsmaar te piekeren en te peinzen over het huisje Ruimzicht zo mooi te zien op de foto (prachtige foto overigens). Ruimzicht zit gewoon op mijn harde schijf; ik heb het gezien, meerdere malen volgens mij kwam ik er vaak langs in de tijd dat ik voor Yke Timmer van het Tuinbouwhuis tijdens de oorlogsjaren, zijn groentetuin bij hield, die tegenobver zijn huis gelegen was.
Volgens mij was Ruimzicht dat witte huisje, maar dan in minder goede staat van onderhoud
als op jouw foto, waar het bejaarden echtpaar DOORNSPIEK in woonde. Ik schat, dat het huisnummer 21 of 23 moest dragen, het eerste huisje ná het hoekhuis op de Aulnislaan, en aan het einde van het fabrieksterrein waar later de rubberfabriek De Ruban zat.  Is in oude telefoonboeken die naam op dat adres niet terug te vinden? Ik praat over de jaren kort voor en in de oorlog.
Ik dacht altijd, nou ja Ruimzicht, veel zicht wordt tegengehouden door de bossages rond de boerderij van Daatselaar en de tegenover Doornspiek gelegen woning van schoenmaker Huibers en andere bossages. Misschien bood deze plek tijdens de bouw van het huisje wel meer uitzicht. Doornspiek was een klein oud schriel mannetje met een ijzeren brilletje en een eeuwig gedragen zwart zijden kolotje. Dit viel op omdat die hoofddeksels niet meer werden gedragen. Zijn vrouw was ook een klein wijfie in het zwart met een zwart mutsje. Dit is wat mijn herinnering zegt, maar ik zou het graag gedragen willen worden door herinneringen van anderen!! (Opm. EvdE: In 1948 woonde inderdaad de weduwe Doornspiek op Zandvoortweg 23. Haar echtgenote leefde dus toen al niet meer.)

Op dezelfde foto huize Dalheim. Kan dat het woonhuis zijn, waar vroeger de aannemer Nijhof zat??
Huize Jojo kan ik niet thuis brengen.. Ligt dat aan de Dallaan? (Opm. EvdE: Dalheim moet haast wel de woning van aannemer Nijhof geweest zijn. Nu is daar aannemersbedrijf Dalheim gevestigd, eigenaar Johan Nijholt.)

De tweede foto van het buurtje Santvoort is een prachtfoto en daarop veel te zien. O.a. de kwekerij
van firma J.P.L.Kuyer Als je een lijn naar links trekt uitgaande van de tweede 'a' van Elisabetstraat
kom je bij een rechthoekig figuurtje dat de werkloods is van de kwekerij; direct daarnaast, aan het pad heel klein een mini-kantoortje, waar ik van1948-1956 mijn burootje voor tuinarchitectuur had!!, daar tekende ik mijn plannen. Tijdens de oorlog woonde daar een gezinnetje van drie mensen; hoe is bijna niet voor te stellen; ik meen dat hij een onderduiker was, wel een lekker stil plekje. Kees Muus, jou wel bekend werkte toen ook al op de kwekerij.
Op de hoek van het pad aan de zandvoortweg, woonde de bejaarde familie Kooiman. Op de hoek van het volgende pad (ook een pad van de kwekerij), zat de bloemisterij van Jaap de Boer, een bekende figuur in tuinbouwkringen. Doet misschien niet zoveel ter zake. maar het komt me zomaar bovendrijven. Dank voor de prachtige foto's.
Zit nog even te denken over het huis Jojo. Kan dat het pandje zijn tussen de woning van Nijhof en de woning van de oud Wethouder Wijkamp? (Opm. EvdE: Klopt inderdaad. Het ligt iets meer van de weg af, naar achteren. met voor het huis een groot gazon.)

Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op  Facebook en Twitter