De Smit laat een puzzel na

Het 'Blue Band-kistje' met foto's, ontvangen van Jos Timmer.

door Eric van der Ent

Een paar dagen geleden werd ik gebeld door Jos Timmer uit Amersfoort. In 1978 kocht Jos een woning in Soest aan de Insingerlaan 2. Toen hij het huis betrok was het uiteraard leeg, maar in de schuur stond een klein houten kistje met reclame van Blue Band Margarine erop. Het kistje was gevuld met foto's. Oude foto's. Jos, nieuwsgierig geworden naar de herkomst van de foto's, zag dat de foto's voor een groot gedeelte gemaakt moesten zijn in Baarn. Een ander gedeelte van die foto's is gemaakt in voormalig Duitsland en wel een gedeelte van Duitsland dat tegenwoordig bij Tsjechië hoort. Opmerkingen achterop foto's en ansichtkaarten wijzen in de richting van de Baarnse familie De Smit en de Duitse familie Hofmann. John Kappers heeft alle foto's voor ons gescand en is alvast aan het onderzoeken geslagen. Hij heeft al flink wat informatie gevonden over de familie De Smit en waarschijnlijk ook al een link met de familie Hofmann, maar voordat ik hierover wil schrijven moeten we er eerst maar eens iets verder induiken en nog wat meer onderzoek doen.

Maar liefst 273 foto's heeft John gescand, stuk voor stuk pareltjes. Ze liggen klaar om onze zoektocht naar het verleden te begeleiden. Tijdens deze zoektocht zullen we uw hulp regelmatig inroepen. Ik zal in de toekomst regelmatig wat foto's uit deze verzameling op onze site plaatsen en u vragen om te helpen om meer informatie boven water te krijgen. Aan Jos Timmer, de donateur van de foto's, heb ik beloofd dat we ons best doen om nabestaanden van de afgebeelde families op te sporen en ervoor te zorgen dat zij hun familiefoto's weer in bezit krijgen. Hopelijk krijgen we dat voor elkaar.

Vandaag wil ik alvast een kleine tipje van de sluier oplichten en uw hulp inroepen bij een aantal foto's die betrekking heeft op de familie De Smit uit Baarn. Allereerst een korte introductie van deze familie.

Het verhaal begint in aan de grens met België, Zeeuws Vlaanderen in het kleine plaatsje Sluis, op nog geen 13 kilometer van de kustplaats Knokke in België. In Sluis trouwde wagenmaker Daniel de Smit met Maria Petronella (Marie) le Roij. Maar liefst negen kinderen werden geboren uit het gezin De Smit-Le Roij. Alle kinderen blijven in het Zeeuwse. De zoons krijgen beroepen als wagenmaker, schilder en kantoorbediende, maar hun vierde spruit en eerste zoon, Johannes David Daniël de Smit (1864-1924) grijpt zijn kans en gaat studeren. Hij wordt onderwijzer op een lagere school in Nieuwendam, bij Amsterdam. Op 25 mei 1892 trouwt hij in Monnickendam met Neeltje de Heer (1874-1965) uit Buiksloot. Kort daarvoor, in maart dat jaar wordt aan  De Smit eervol ontslag verleend en verhuist het echtpaar naar Baarn waar Johannes op 1 juni 1892 onderwijzer wordt aan de openbare school aan de Eemnesserweg. In 1909 werd deze school omgedoopt tot de Prinses Julianaschool.

Het eerste gebouw van de Openbare School (later Prinses Julianaschool) aan de Eemnesserweg.
In 1932 zou dit gebouw plaats maken voor een nieuw gebouw dat tegenwoordig in gebruik is als appartementengebouw. Overigens heette de school in de oorlogsjaren weer Openbare School nr. 1. De Duitsers waren niet gecharmeerd van de koninklijke naam. Op deze foto poseren leden van het Leger des Heils voor het gebouw.

Echt echtpaar De Smit vestigde zich aan Kampstraat 9 in Baarn. In Baarn werden ook twee kinderen geboren, namelijk Johan Cornelis Marie de Smit (*1897) en Daniel Marie de Smit (1898-1969). Vooral Daniel Marie zou een roemrijke toekomst tegemoet gaan, maar daarover wellicht een volgende keer.

Het graf van J.D.D. de Smit en echtgenote aan de begraafplaats Wijkamplaan.

Johannes David Daniel de Smit zou zijn leven lang onderwijzer aan de Julianaschool blijven. Daarnaast was hij correspondent van de Bond voor Staatspensionering, secretaris der commissie van advies van het Harmoniegezelschap Crescendo, bestuurslid der vereniging tot bestrijding van tuberculose, penningmeester van de volksbond tegen drankmisbruik, penningmeester van de bond voor lichamelijke opvoeding en secretaris der vereniging voor het schoolkind. Een actieve man die midden in de maatschappij stond. Hij sterft al op vrij jonge leeftijd op 5 april 1924 in Baarn en werd begraven op de nieuwe algemene begraafplaats aan de Wijkamplaan (toen nog Eikenboschweg). Op zijn verzoek werd aan het graf niet gesproken. Onder leiding van het toenmalige schoolhoofd J. Schinkel, brachten de leerlingen van de 4e klasse, de leerlingen waaraan De Smit les gaf, een treurzang ten gehore. Ds. Adriani las uit de bijbel Rom. 8 vers 21:39 waarna op de grafkist bloemen gestrooid werden. Echtgenote Neeltje de Heer zou haar echtgenoot nog meer dan 40 jaar overleven. Zij stief op 23 januari 1965 en werd in hetzelfde graf begraven.

Zo, dat was in het kort de geschiedenis van de familie De Smit. Nu weer terug naar ons kistje met raadselachtige foto's.

Een eerste aanwijzing in de richting van onderwijzer De Smit was een schriftje dat in het kistje lag. Op de omslag stond de tekst B.5.B. Nederlands schrijfwerk Joop de Smit, Acacialaan 9, Baarn.
Dat was natuurlijk een flinke pijl in de goede richting. Aan de hand van oude Baarnse adresboekeen was snel te zien dat het hier om het adres van Johan Cornelis Marie de Smit ging, zoon van onze onderwijzer. Deze J.C.M. de Smit woonde als kind natuurlijk bij zijn ouders in de Kampstraat. Waarschijnlijk was dit schriftje van zijn zoon Joop de Smit. Dan iemand bevestigen of hij een zoon Joop had? Hij had in ieder geval een zoon genaamd Paul, want Paul de Smit, Acacialaan 9 komt voor in de ledenlijst van School- en Werktuinen van 1948. J.C.M. de Smit woonde volgens de oude adresboeken in ieder geval tot eind jaren zestig aan de Acacialaan, Waarschijnlijk nog wel langer.

Een foto uit 1924 van het grafmonument van Johannes Daniel David de Smit,
onderwijzer aan de Julianaschool te Baarn.

We hebben nu in ieder geval vastgesteld om welke familie het hier gaat, maar een nog mooiere aanwijzing kregen we toen we deze foto vonden.
Dit is onmiskenbaar het grafmonument van onze onderwijzer J.D.D. de Smit op de begraafplaats aan de Wijkamplaan, dus de vader van De Smit aan de Acacialaan. Een recente foto van dit monument vindt u hierboven. De oude foto zal kort na de begrafenis van Johannes Daniel David de Smit gemaakt zijn in 1924. Echtgenote Neeltje de Heer leefde in ieder geval nog. Haar naam staat nog niet op het monument vermeld. Achterop de foto staat geschreven: "Het graf van ons dierbaar vadertje, die ons 5 april 1924 is ontnomen. 10 juli 1924 Baarn. Voor mijn lieve jongen te Baarn". Was deze foto een geschenk van moeder Neeltje de Heer aan één van haar zoons? Het lijkt er in ieder geval wel op.

De achterzijde van de foto van  het grafmonument.

Prachtig toch? Negentig jaar na het overlijden van vader De Smit is zo'n dierbare herinnering bewaard gebleven, ondanks dat het kistje foto's niet meer in bezit van de familie is.

Een jonge meester  Johannes David Daniël de Smit?

Als we nog wat verder kijken in het kistje dan valt deze foto op. Een prachtige portretfoto van een man met een knijpbrilletje en een kettinkje aan de bril. Achterop de foto staat "De Smit" geschreven.
Zou dit onze onderwijzer Johannes David Daniël de Smit kunnen zijn? Het is nog een jongeman. Misschien is het één van zijn kinderen? Het zou leuk zijn als we dat nog kunnen achterhalen!

Een klas van de Julianaschool? Staat meester De Smit op de foto? Of wellicht één van zijn kinderen?

Als we in ons kistje dan ook nog een klassenfoto vinden dan worden we nog nieuwsgieriger. Zou de onderwijzer op de foto Johannes David Daniël de Smit zijn? Of is één van zijn kinderen afgebeeld in de groep leerlingen? Misschien staan beide wel op de foto. Is dit wel de Julianaschool? Herkent iemand dit lokaal, misschien aan de hand van een andere oude klassenfoto? Ook hiervoor roepen we uw hulp in.

Dit is nog maar een voorproefje van wat we allemaal in het kistje vonden. Binnenkort volgen meer van dit soort snoeperijtjes uit het kistje.

Het uiteindelijke doel is om de foto's in het kistje bij de familie / nabestaanden te krijgen. Bent u familie, of kent u familie? Neem dan alstublieft contact met ons op.

Met dank aan Jos Timmer, Amersfoort voor het kistje met foto's.

Eric van der Ent

Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op Facebook en Twitter

Tennis in het Baarn van vroeger, het verhaal achter een foto

door Ed Vermeulen

Baarn is met een drietal bloeiende tennisverenigingen rijkelijk voorzien van mogelijkheden om deze mooie sport te beoefenen. De Baarnse Lawn Tennis Club (BLTC) werd zelfs al opgericht in 1907. Veel later in 1968 en 1982 gevolgd door resp. Phonosmash en BTV De Geeren.

     
De vele verslagen van toernooien op de sportpagina van de maandageditie van de Baarnsche Courant getuigen van de huidige populariteit van het tennis.  Naast de reguliere competitie zijn er legio toernooien die in de sportieve behoeften van  Junioren, 55 Plussers, Huisvrouwen en Huismannen en zelfs Peuters voorzien. Voor elk wat wils! Met na afloop een hapje en een drankje, barbecue of zelfs een compleet koud – en of warm buffet. Sportieve gezelligheid alom of moet ik zeggen: gezellige sportiviteit?

Embleem BLTC (Coll. Stichting Groenegraf.nl)

Tennis, ooit een redelijk elitaire sport met een aanzienlijk Hoog Baarn gehalte. Maar later en zeker na de oprichting van Phonosmash en Tennisvereniging De Geeren populair in brede lagen van de Baarnse bevolking. Waar vroeger de ballotage een factor van belang was kan nu nog slechts de wachtlijst een belemmerende factor zijn om een balletje te gaan slaan.

Genoeg geschreven over het tennis van nu, dit verhaal gaat over tennis van ‘gisteren’. Wat ik daarvan weet? Niet zo heel veel. Natuurlijk zijn mij de oude foto’s bekend met de banen welke behoorden bij het voormalige uiterst chique Badhotel aan de Julianalaan. Min of meer op de plek waar ook de banen van de BLTC ooit lagen.

 

Badhotel met tennisbaan                   (Coll. Historische Kring Baerne)             Tennisbaan             

     
Ook herinner ik mij dat er op de hoek van de Prinses Marielaan en Bruglaan, verscholen in het groen een tennisbaan lag, welke ooit bij een reeds lang afgebroken villa gehoord moet hebben. Ook was er een baan op de hoek Jacob van Lenneplaan en Heemstralaan. En natuurlijk het tennishuisje in het Cantonspark, laatste getuige van de lang geleden op het landgoed Canton van de heer August Janssen aanwezige tennisbaan.

Tennishuisje Cantonspark (Coll. Historische Kring Baerne)

Villa Faas Eliaslaan 6 (Coll. Stichting Groenegraf.nl)

Hier verkleedden de spelers zich voor en na een partijtje tennis. De rol van de groundsman van toen is reeds sinds lang ingenomen door een medewerker van Eemfors. Het gras wordt gemaaid, de contouren van de vroegere baan zijn echter voor niemand meer zichtbaar. Dat er meer particuliere banen in ons lommerrijke Baarn geweest zijn staat boven iedere twijfel, maar waar? Wie het weet mag het zeggen. Vanwaar mijn belangstelling voor het tennis in het Baarn van vroeger? Het zit zo: een tijdje geleden kreeg ik een mooie foto waarop een vrolijk kijkend gezelschap te zien is, de meesten voorzien van een racket.

Tennisbaan op het terrein Faas Eliaslaan 6. (Coll. Fam. Nieuwenhuis)

Ooit Villa Cuba, nu Villa Elias
(Coll. Fam. Nieuwenhuis)

Naast de locatie is ook één van de spelers bij naam bekend. De heer links met stropdas en bretels is Agathus C.A.M. Nieuwenhuis (1904-1988) grondlegger van het gelijknamige bouwbedrijf. Hij woonde ondermeer in het linker gedeelte van de voormalige in ca. 1900 gebouwde Villa Cuba op de Faas Eliaslaan, door zijn zoon Hans Nieuwenhuis recentelijk ludiek herdoopt in Villa Elias. Van deze mooie villa wordt het rechtergedeelte (no. 13) verhuurd als luxe kantoorruimte.


De tennisbaan was, zoals op de foto te zien is, voorzien van tegels en lag op het terrein van de voormalige Kwekerij Jansen v/h Majoor, Faas Eliaslaan 6, achter de laatste kas.

Villa Faas Eliaslaan 6 (Coll. Fam. Jansen)

Deze fraaie villa is gebouwd rond 1904. Op het dak heeft ooit een windveer gestaan met dit jaartal. Helaas verdwenen. Ook de luiken zijn niet authentiek. Mogelijk waren de oorspronkelijke luiken te duur in onderhoud. In 1919 heeft een grote verbouwing plaats gevonden. Jansen Sr., kweker en  vader van de huidige bewoners, kocht het huis en terrein in de begin jaren dertig van de vorige eeuw van voornoemde Majoor, kweker, ook bekend van Bloemenhuis Majoor in de Nieuw Baarnstraat schuin tegenover Hotel de la Promenade. Nu is hier een kleding verander- en reparatiebedrijf gevestigd.

Jansen Sr. in zijn element: planten en een
klein sigaartje. (Coll. Fam. Jansen)

De tennisbaan lag er al ten tijde van de periode Majoor. Of hij degene is die de baan heeft aan laten leggen? We weten het niet en ook naar de namen van de overige personen op de tennisbaan kunnen we slechts gissen. Familieleden van voornoemde Majoor misschien? Mogelijk ook heeft deze tennisbaan bij het landgoed Villa Schoonoord (Faas Eliaslaan) gehoord ten tijde van de bewoning door Freule Elias of eerder, maar ook hierover geen zekerheid. Wel werden min of meer identieke huizen in de Schoolstraat en Eemstraat (het vroegere pand van Breunesse) ooit bewoond door resp. de rentmeester en koetsier van Schoonoord. Deze huizen grenzen aan het Kerkepad (ook wel Koeienpad genoemd). Dit loopt langs de voormalige boerderij van Doornenbal (nu Bedrijvenpark Malva met ondermeer Functionele Training Baarn (FTB), Boogh Activiteitencentrum en Studiebegeleiding Fides ) langs de voormalige tennisbaan en komt uit aan de Eemstraat. In vroeger tijden liep het pad langs de reeds lang afgebroken Villa Salatiga, een schitterende villa waar in de jaren rond 1915 Bureau Wijsmuller gevestigd was, later ook bekend als Pension Hageman. De villa viel in 1962 ten prooi aan de slopershamer. Nu staat op de hoek Hoofdstraat Eemstraat een appartementengebouw. Vervolgens liep het pad via de Penstraat om te eindigen bij de R.K Kerk in de Kerkstraat. Mocht u Baarnse katholieke voorouders hebben dan gingen zij mogelijk via dit pad ter kerke.

Villa Salatiga (Coll. Stichting Groenegraf.nl)

                     
Op de foto waarop de tennisbaan te zien is kijken we vanaf het terrein  KwekerijMajoor/Jansen richting Schoolstraat. We zien de achterkant van het voormalige aannemersbedrijf Breul (later Breul & Stroo) De tennisbaan werd verhuurd aan geïnteresseerden. Ook nog door Jansen Sr. Vanwege zijn geloofsovertuiging mocht er echter niet op zondag gespeeld worden. Dit was uiteraard niet bevorderlijk voor een winstgevende exploitatie. Saillant detail: rond de baan, met daarom heen een hoog en afsluitbaar hek van harmonicagaas, werd door Jansen Sr. aardappels verbouwd. Dat de baan ook voor andere  meer opvoedkundige doeleinden gebruikt werd blijkt uit bijgaande foto, gemaakt kort voor 1940.  

De loop-baan van Jouke Jansen
(Coll. Fam. Jansen)

U ziet Jouke Jansen (1938) als kleuter van bijna twee, parmantig lopend op de tegels van de toen nog in tact zijnde tennisbaan. Hij leerde hier op een uiterst veilige en verantwoorde wijze op eigen benen te staan, lees ’lopen’. Op de achtergrond de eerder genoemde oude bebouwing aan de Schoolstraat met de werkplaats van aannemersbedrijf Breul. Nadat Jouke  een volleerd loper was geworden heeft zijn vader in de oorlogsjaren de baan laten slopen en werd de grond bij de kwekerij getrokken. Net als de tennisbaan is nu ook de kwekerij verdwenen. Nu is hier de Faas Eliashof en wonen er andere mensen. Dit geldt ook voor de overige genoemde en nu verdwenen particuliere banen. Het verhaal gaat echter dat voor wie op zwoele maanverlichte zomeravonden goed luistert nog steeds de stem van de umpire te horen is: ’30 Love! Silence please!’  





Met dank aan: de Hh. Bleijerveld, Jansen, Nieuwenhuis, Stroo.
Geïnspireerd door: Duizend Jaar Baarn  

Dit verhaal verscheen op maandag 28 september 2015 in de Baarnsche Courant  in de rubriek

  ’Vandaag is morgen alweer gisteren (bruggetjes naar vroeger)’

Deze rubriek is een samenwerking tussen de Historische Kring Baerne en Groenegraf.nl    

Ed Vermeulen (1942)

Wilt u meer lezen over oud Baarn? www.historischekringbaerne.nl en www.groenegraf.nl

Reageren?  bruggetjesnaarvroeger@gmail.com

~~~~~~~~~~~

vrijdag 16 oktober 2015

Tennis in het Baarn van vroeger, het vervolg

In het oorspronkelijk verhaal lezen we: ’Dat er meer particuliere banen in ons lommerrijke Baarn geweest zijn staat boven iedere twijfel, maar waar? Wie het weet mag het zeggen.’  Deze terloops opgeschreven zin leverde een aantal bijzonder aardige en waardevolle reacties op. Ik wil ze u niet onthouden!

Tennishuisje in het Cantonspark
Gebruikt als (om)kleed ruimte door de tennissende dames! In het houtsnijwerk aan weerszijden van de deur zijn, voor wie kijkt met een geoefend oog, in het witgeschilderde gedeelte gestileerde vrouwenfiguren te ontwaren, die daar mogelijk verband mee zouden houden. Uiterst frivool voor de tijd waarin  het tennishuisje als zodanig dienst deed. Maar ook hier geldt: ’Honi soit, qui mal y pense!’  

Prinses Marielaan 4

Villa Prinses Marielaan 4 
Ik schreef ik over een baan, gelegen op de hoek Bruglaan en de Prinses Marielaan, echter zonder verdere informatie. Naar verluid zou deze baan  gelegen geweest zijn op het terrein van de reeds lang verdwenen villa van Professor van Hamel, Prinses Marielaan 4.





Villa Woudestein

Woudestein

Ook op het terrein van de fraaie voor de familie Van Hall in 1885 gebouwde en gelukkig nog steeds bestaande villa Woudestein, hoek  Lt. Generaal van Heutszlaan – Wittelaan recht tegenover het Baarnse Bos, heeft ooit een tennisbaan gelegen. Volgens het prachtige boek ’Torens van Baarn’ was deze baan zelfs voorzien van een chaletachtig, met riet bedekt, tennishuisje. De baan zelf lag aan de vroegere Sanatoriumlaan, de huidige Prinses Marielaan.

Roosterhoeck

Villa Roosterhoeck
Ook deze in 1896 gebouwde nu reeds lang verdwenen villa, gelegen op de hoek Amsterdamse Straatweg en Lt. Generaal van Heutszlaan zou over een tennisbaan beschikt hebben.

Villa Alta

Spoorweglaan 
Aan deze fraaie laan, die wij kennen als de Gerrit van der Veenlaan, lag zoals te zien is op de Kaart der Gemeente Baarn van 1913 (bewerkt en herzien door Makelaar Th.P. Vethake), tussen de voornoemde laan en het spoorwegtracé een tennisbaan. De locatie: halverwege de Wittelaan en de Amsterdamse Straatweg. 
Bij welke villa deze baan hoorde, vermeldt de kaart (helaas) niet; Louisa State  of de reeds lang verdwenen Villa Alta misschien?

Ik herhaal het nog maar eens:  ’Er waren ongetwijfeld meer banen in Baarn, maar waar? Wie het weet mag het zeggen’.


Alle foto's Coll. Stichting Groenegraf.nl

Met dank aan de dames: Sandra van Berkum, Ans van Egdom, Wil Hordijk en Marjo Stam. Zij zijn allen zeer betrokken bij de geschiedschrijving over het Baarn van vroeger. 

Herinneringen van Hans (3): Terug naar AF: De Brink, ons Dorp

door Hans Smeekes

In 1989 logeerde ik een paar dagen bij mijn toen nog in leven zijnde ouders aan de Lepelaarstraat.

Op een ochtend heb ik er toen een tochtje gemaakt, nu en dan stoppend bij een bankje heb ik het volgende opgeschreven. Ik vond het onlangs in één van mijn dromenboekjes, die ik toen bijhield.

De Vondelllaan, het trottoir nog steeds niet geplaveid.

De Generaal van Heutszlaan, de tegels op het fietspad, nog steeds dezelfde tegels.

Op de fiets naar school gaand in Hilversum kwam ik er wel eens Prinses Marijke (later Christina) tegen, zij met de neus op het stuur.

De gekke kom, die vijver, waar alles samenkomt. De synthese?

Herinneringen? Droom herinneringen?

Picknicken daar met de familie Tijhuis. Wat gezellig was dat.

Het is de gekste vijver die ik ken. Wat moet je ermee?

De Acacialaan, nu gedeeltelijk afgesloten.

De brandweerkazerne, hij is er nog.

Het Badhuis heet nu Poorthuis.

Iets met vrouwen, een centrum.

Het straatje, waar de heks woonde, was het daar?

Waar eens een school stond, staan nu huisjes, duplex.

De smeedijzeren hekken om het schoolplein, ze zijn er nog.

De gasfabriek, die zal wel weg zijn.

Daar zit ik nu op een bankje.

Een open plek, een kinderspeelplaats, een schooltje?

De sirene gaat, ik ken hem nog.

Twaalf uur. De eerste maandag van de maand.

Maar dat is overal hetzelfde.

De schillenboer, de aardappelboer, Voorthuizen.

Het huisje staat er nog, maar er is niets meer van een winkeltje te zien.

Ik herinner me de bel en ik zie het steegje.

Ik ruik zowaar de geur van vroeger en ‘zie’ de oude moeder van Leen Voorthuizen, die een vriend van mijn vader was.

Ik ben nu heel dichtbij mijn vroegste roots. Spannend.

Er zijn dingen, die ik vergeten was.

Ik staar naar het bordje Lindenlaan. Maar was het niet vroeger hier de Gaslaan?

Ik weet het even niet meer.

Een paar dagen geleden droomde ik dat ik naar het plaatsje Linden in Amerika moest gaan. Mijn broer Hennie (die zich later Henk liet noemen) was er vroeger geweest (in de droom dus).

Maar was hier ook niet ergens een kapperszaak. Van Jansen?

Mijn ogen gaan van het straatnaambordje naar een pand aan de overkant en wat zie ik voor me, de oude kapperszaak heet nu: MAISON HENNIE.

Dat verzin je niet!

De droom wordt dus werkelijkheid.

En dan is er de Esdoornlaan, ik geloof dat die vroeger ook anders heette. Maar ik weet even niets meer zeker.

Als de Zandvoortweg nog maar Zandvoortweg is, dan is alles goed.

Maar eerst langs Prins, onze kruidenier in de Nachtegaallaan.

Ik zit nu op een bank in het Bosje van IJsendijke.

Zou dàt nu nog zo heten?

Het hertenkamp is vlakbij.

Het ziekenhuis, dat is daar ook al weer een tijdje, dat is er nog.

De tijd van het ziekenhuis aan de Torenlaan is ver verleden tijd.

Vanaf dit punt keek ik vaak naar voetballende jongens.

Opnieuw besef ik dat het veldje ontzettend hellend is. Dat men daar vroeger op kon voetballen.

Van de ene goal (doelpalen waren stapels jassen) rolde de bal vanzelf naar de andere goal.

Dus was de partij die naar beneden voetbalde ontzettend in het voordeel.

Voor mij waren die jongens Lenstra, Wilkes en alle toenmalige sterren tegelijk.

De kampioenen van Baarn, ik keek ernaar op.

De Gaslaan is er trouwens nog wel. Ik heb me vergist.

Ik ben een straat vergeten. De Gaslaan loopt achter de de Gasfabriek door.

Die wetenschap had ik gewoon geschrapt in mijn herinnering.

Even dacht ik ook dat Prins er niet meer was, maar ik moet om daar te komen eerst het kruispunt Nachtegaallaan/Gaslaan oversteken.

Dus de Lindenlaan was er vroeger ook?

Dat ik dat vergeten ben. Toch eens navragen.

De kleine huisjes, met de rode daken.

De deur òf aan de zijkant in een soort uitbouwtje òf onder een poort, zoals die bij mijn geboortehuis.

Maar waar zat Prins nou?

Er is een huis met een linker en een rechter erker.

Maar welke is het? De links of de rechtse?

Ik herinner me de grote hond, die altijd blaffend naar me toe sprong als ik er weer eens langs moest voor een boodschapje bij Prins.

Ik was er echt bang van. Een overgenomen angst van mijn moeder, die ooit eens flink gebeten is geweest door een herder.

Hier moet ik die angst overwinnen. Daar waar het is ontstaan.

Daar waar alles vandaan komt. Daar waar ik ben geboren en daar waar ik een beetje groot ben geworden.

Wat ook kan is, denk ik ter plekke, dat het pand zelf er gewoon niet meer is.

Ik zie namelijk een open plek vlakbij de hoek, daar zou een huis hebben kunnen staan.

Ik loop langs nummer 171 aan de Zandvoortweg.

Het is moeilijk dingen terug te halen.

De boerderijen aan de overkant (van Schimmel en Van der Wardt) zijn er niet meer. 

En ook het uitzicht op de velden. De velden die liepen tot wat nu de A1 is. 

Dat uitzicht wordt ontnomen door een nieuwe huizenrij, waarvoor de boerderijen plaats hebben moeten maken. 

Het is daardoor moeilijk de sfeer van toen terug te halen.

Ik besluit de ronde nog maar eens een keer te doen.

Esdoornlaan, Lindenlaan, Nachtegaallaan, Zandvoortweg.

Op de hoek Nachtegaallaan/Lindenlaan staat een gespleten huis. 

Wie woonden daar ook al weer? Nieuwsgierig bekijk ik het naambordje van één van de huizen: Van Wegen.

Woonde daar toen ook al een familie Van Wegen?

Wel een bekende Baarnse naam. Ik had vriendjes die Van Wegen heetten. 

Ik zie een vrouw, maar wel in het andere huis, die echter wel voor mij een typische Van Wegen ‘look’ heeft. 

Ze hangt er de was op. Een gewoon, normaal leven.

Terwijl voor mij alles nu even zo abnormaal is.

Het is lang geleden dat ik hier was.

Ook toen ik nog in Baarn woonde kwam ik hier nooit meer.

Na een rondje kom ik terug bij mijn geboortehuis. 

Is het opstapje er nog? Ja, gelukkig.

En het ijzeren rooster boven een soort put. Ik herinner mij de padden onderin. 

Voetsporen op het pad.

Met opstapje bedoel ik de stenen verhoging naast het putje, een soort muurtje, daar stond ik altijd te dromen. Met mijn fluwelen jasje aan. 

Er is een leuke foto van, gemaakt door de dorpsfotograaf die langs kwam en vast dacht: Wat een grappig ventje.

Groen uitgeslagen zijn de muren. Dat was vroeger ook al.

Ik verfde de muren met water. Ik vroeg dan mijn moeder om een blikje dat gevuld werd met water. 

Ik herinner me het kwastje nog heel goed en daar begon ik dan: Heftig de muren te verven. De kunstenaar in spé.

Ik was altijd goed in dingen bedenken.

Een jonge vrouw is bezig binnen de ramen te lappen. Even denk ik: Zal ik vragen?

Ik wil ze niet lastig vallen. Dus laat ik het. 

Maar ik had het van binnen natuurlijk wel willen zien.

In één van die kleine kamertjes boven die poort, denk ik, daar moet ik geboren zijn. 

Ik had emoties verwacht, nu, maar ze zijn er niet.

Dus laat ik het allemaal maar. Ik hoef ook niet naar binnen.

Een hondje komt aan mij snuffelen. Ik zie zo dat het een vriendelijk hondje is.

Dus dat probleem is nu ook opgelost. Dat hondenangst probleem.

Alles heeft trouwens hier iets vriendelijks.

Ik loop verder. Voorbij de Tijhuizen. 

Ik loop er tot twee keer toe aan voorbij. 

Waar is dan toch het huis van de familie Tijhuis? Waar ik wel eens binnen kwam.

Die gezellige grote familie. 

Hans Tijhuis was mijn vriendje, met wie ik op en afliep naar de kleuterschool.

Terug altijd langs het huisje van de heks. Dat vonden we buitengewoon spannend.

Een soort pannenkoekhuisje.

De heks hebben we nooit gezien. Die bestond alleen in onze fantasie.

Maar ook waar ergens de familie Tijhuis gewoond moet hebben, ik voel er niets.

Er is ook weinig te zien.

Er is ook niets meer te zien van de kolenboer, de melkhandel van Natter.

Ga dan maar eens wat verderop bij de Schaepmanlaan kijken.

Nummer 118, op de derde verdieping, op de hoek, het is er nog steeds. De gevaarlijke draaiende trap aan de buitenzijde. 

Ook geschiedenis, want daar zijn mijn twee dochters geboren, maar het is een jongere geschiedenis dan die aan de Zandvoortweg. 

Ik zie er kinderpopjes aan het raam hangen.

Aan de andere zijde: Een rode krat bier op het balkon. De deur staat open.

Ik besef dat ‘het rode dorp’ er niet ver vandaan is. Maar ga er niet heen. 

Ik loop weer terug naar de Zandvoortweg. De lucht van de bekende ‘muisjes’ van De Ruyter komt me al tegemoet. 

Dus dat is er nog. De herkenbare penetrante lucht!

Te gek. Dit zijn echt oude reminiscenties.

Ineens sta ik er pal voor: De gestampte muisjesfabriek met zijn wit gepleisterde muren.

In de straat (zijstraatje van de Zandvoortweg) met die vreemde naam: d’Aulnis de Bourouilllaan! Ik weet het nu omdat ik het straatnaambord zie. Maar in mijn herinnering is het de Bouillonllaan!

Ik loop verder. Mauvestraat. Die was ik vergeten. 

Ik ga richting Brinkstraat. Ik ben benieuwd.

Links de Veldheimweg, begin van het rode dorp. Ik ga er niet in.

Rechts slagerij Bokma. Nog steeds!

De vettige leverworst geur komt me tegemoet. Herinnering door middel van geuren.

Het is net alsof in in een andere tijd zit.

Ik ben er niet echt. Zou men mij wel zien? Misschien ben ik wel onzichtbaar.

De Kerkstraat. De St. Nicolaaskerk. De kerk zonder toren!

Daar waar ik zo vaak gezongen heb. 

Zou Carel Laoût er nog wonen in dat oude witte voormalige zusterhuis? 

Iets verderop stond ooit het Tolhuisje.

De Kerkstraat met zijn kenmerkende ‘oude sfeer’ huizen met zijn uitbouwseltjes en erkertjes en oeroude tuintjes en de ijzeren hekjes.

De steentjes als driehoekje uitstekend boven de grond. 

Oeroud mos.

De kerk is helaas op slot.

De Aloysiusschool is er nog precies zo.

Dan de Brinkstraat in. Stomerij Hilhorst is nu Stomerij 1A. 

Kwaliteitssslagerij van Moorselaar, hij is er nog steeds.

En de Brink naderend: De geur van fruit van groenteboer Jan Kraay.

Al weer de herinnering via de lucht. Ik lijk wel een hondje.

Lucht herinneringen. Ze zijn niet van de lucht. Ha ha.

Toch is er visueel zo nu en dan een herkenning. Of verbeeld ik het me?

Een meisje van vroeger, moet ik haar kennen? Nu een dame met een sjaaltje.

Opvallend veel fietsende mensen. En lopende toch ook.

En hier op de Brink: Het is een komen en gaan.

Ik ben terug bij AF, ons Dorp

Hans Smeekes

Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op Facebook en Twitter

De zin en de onzin van digitaliseren

door Eric van der Ent

Sinclair ZX Spectrum

Stichting Groenegraf.nl bestaat bij gratie van digitalisering. Oude documenten, oud beeldmateriaal en oude verhalen en gegevens omzetten in nullen en enen. Documenten en oude foto's scannen we, gegevens stoppen we in digitale databases en oude verhalen plaatsen we in ons weblog op internet, maar je kunt je afvragen of dat allemaal wel zin heeft.

Dat klinkt allemaal wel een beetje negatief, dat realiseer ik me. Digitaliseren is aan de orde van de dag, en dat is maar goed ook. door dat digitaliseren wordt het steeds eenvoudiger om gegevens en beeldmateriaal te delen met de rest van de wereld. Het hele wereldwijde web kan alleen maar bestaan omdat mensen digitaliseren. Als dat digitale materiaal bewaren we op harde schijven en andere opslagmedia. We denken dan dat we dat op die manier voor eeuwig kunnen bewaren, maar niets is minder waar.

Als we gaan trouwen geven we een fotograaf de opdracht om die dag op de gevoelig plaat vast te leggen. Grote kans dat die fotograaf een digitaal fototoestel gebruikt. Handig, want die foto's kunnen we dan mooi digitaal delen, maar willen we die foto's voor de eeuwigheid bewaren, maak er dan maar beter mooie papieren afdrukken van. Doet u dat niet, dan is de kans groot dat een volgende generatie die foto's nooit te zien zal krijgen. Klinkt gek he? Toch is het waar. Ik waarschuw u!

Het was in 1982 dat ik mijn eerste computertje aanschafte: Een Sinclair ZX Spectrum met een 3,5 MHz processor en maar liefst 16 kB intern werkgeheugen. Ik was de koning te rijk! Een computer, dat had bijna niemand nog. Zelfs in bedrijven waren computers nog niet ingeburgerd. En ik had er één, een hele echte Home Computer.
De ZX Spectrum was niet meer dan een klein toetsenbordje met rubberen toetsen. Dat toetsenbordje sloot je aan op de televisie en voilà, aan het werk. Programmatjes maken in de programmeertaal BASIC. Ik kan me zelfs het eerste programmatje herinneren dat ik schreef. Dat ging als volgt:

10 PRINT "Eric van der Ent"

20 GOTO 10

Als ik dan het commando "RUN" gaf dan werd het hele televisiescherm gevuld met mijn naam. Het programmatje was immers en oneindige lus.

Voor de jongere generatie: dit was een cassetterecorder.
Tevens geschikt voor het afspelen van muziek

Later schreef ik ook wel wat ingewikkeldere programma's maar laat ik eerlijk zijn, het stelde allemaal niet zoveel voor. Bovendien was alles weer verdwenen op het moment dat ik de computer uitzette. Een harde schijf bestond nog niet, dus opslaan kon niet. Helemaal waar is dat niet, want je kon een cassetterecorder aansluiten op de computer. De computer speelde dan van die vreemde pieptoontjes af, u kent ze nog wel uit de begin van het internet-tijdperk. Datzelfde geluid hoorde u als u met uw telefoonlijn verbinding maakte met het wereldwijde web. De opgenomen geluidjes kon je weer afspelen met de cassetterecorder en zo het programma weer in de ZX Spectrum laden. Oh wonder!

Een cassettebandje, naast geluids-
drager ook geschikt voor data-opslag.

Die cassettebandjes met programma's voor op de ZX Spectrum heb ik nog steeds liggen, maar.... en nu kom ik weer op het op het onderwerp waarmee ik dit verhaal begon, ik heb er niets meer aan. Ten eerste heb ik die computer niet meer. Er zijn natuurlijk nog wel verzamelaars die zo'n apparaat hebben, maar het is niet zo dat je het gewoon via marktplaats weer kunt kopen. Zelfs als ik nog aan zo'n computertje kom, dan is het niet mogelijk om het aan te sluiten op de huidige generaties televisies. Ik moet dus ook een oude beeldbuis kopen. Ook dat is te doen, maar dan hebben we nog het probleem van de cassettebandjes. Wie heeft er nog een cassetterecorder? Ook bijna niemand meer. Bovendien zijn die cassettebandjes met die programma's ook alweer 33 jaar oud. De kans is groot dat de opnames kwalitatief zodanig slecht zijn geworden dat de computer de opnames niet meer begrijpt. Weg informatie dus.

Ik hoor u denken dat dat logisch is en dat zoiets met de moderne apparatuur niet zal gebeuren. Mis! Dat gebeurt ook met de huidige generatie computers. De techniek verandert steeds. Herinnert u zich nog de 'Floppy Disc'? Of de 3,5 inch disc? Die zijn op de huidige computers niet meer te gebruiken. Opgeslagen gegevens op harde schijven zijn toch veilig opgeslagen? Nee hoor, ook die harde schijven worden na ongeveer 10 jaar slechter. en wie garandeert dat die harde schijven nog aan te sluiten zijn op toekomstige generaties computers? Niemand! Probeert u eens een Word-documentje dat gemaakt is met de eerste versie van Word te openen met een huidige versie van Microsoft Word. Nee hoor, dat kan niet. Als we historisch materiaal willen bewaren voor toekomstige generaties, dan heeft het digitaliseren niet veel zin. De kans dat we de oude papieren documenten en foto's over 100 jaar nog kunnen bekijken is veel groter dan al dat digitale materiaal.

Heeft digitaliseren dan helemaal geen zin? Natuurlijk wel. Informatie wordt daardoor veel gemakkelijker toegankelijk en vindbaar. Complete archieven zijn vanaf de luie stoel thuis te doorzoeken. Prachtig toch? Maar we moeten niet denken dat we het originele materiaal niet meer nodig hebben, want al dat gedigitaliseerde materiaal zal over enkele decennia onbruikbaar zijn geworden, dat garandeer ik u! Ondertussen blijven wij van Stichting Groenegraf.nl lekker digitaliseren. Dan kunnen we het mooi met u delen!

Eric van der Ent

Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op Facebook en Twitter