Baarns boerenverstand

door Eric van der Ent

De Hoofdstraat, eerste helft vorige eeuw met de witte
boerderij van Schouten.
(Foto coll. dhr. E. van de Steeg)

Baarn is van oorsprong een agrarisch dorp. Vóór de aanleg van de spoorlijn langs Baarn in 1874 was het dorp niet veel meer dan een kerk, wat kleine woningen en boerderijen. Een paar grote boerderijen, maar vooral veel keuterboeren bepaalden het gezicht van het dorp. Binnen de bebouwde kom zijn nu vrijwel alle boerderijen verdwenen. Met name eind jaren zestig, begin jaren zeventig verdwenen de oude boerenbedrijven uit het straatbeeld. Het oorspronkelijke agrarische karakter van ons mooie Baarn verdween definitief.

De boerderij van Schouten aan de Hoofdstraat in Baarn, vlak voor de sloop

Wie herinnert zich niet de reeks boerderijen langs de Zandvoortweg met de namen van hun bewoners zoals Schimmel, Van der Wardt, Zonneveld,  Daatzelaar en Schothorst, of Haarman aan de Kerkstraat en diverse keuterboeren aan de Weteringstraat en de Schoolstraat, om maar wat te noemen. Allemaal zijn ze verdwenen. Een paar jaar geleden werd ook de markante boerderij van Van Paridon, Eemstraat / Kerkstraat gesloopt. Gelukkig werden de woningen die ervoor terug kwamen in de vorm van de boerderij met hooiberg gebouwd, zodat het er toch nog ‘agrarisch’ uit bleef zien.

Hoofdstraat

Voor de boerderij van Schouten, begin vorige eeuw.
Fotograaf: J. Ebbenhorst, Soest

Volgens mij is elke Baarnaar het wel met me eens als ik stel dat onze gemeente een aantal foute beslissingen genomen heeft als het gaat om slopen van oude gebouwen. Natuurlijk, ook Baarn moet met zijn tijd meegaan en boerenbedrijven in de bebouwde kom van Baarn hadden geen toekomst meer. Maar het slopen van al die mooie oude boerderijen, was dat nu echt nodig? Was het niet mogelijk om voor een aantal van die boerderijen een andere bestemming te vinden, zonder dat ze voor de vlakte moesten gaan? Dit jaar moest er weer zo’n prachtige boerderij, vrijwel geruisloos, het veld ruimen: de boerderij van Schouten aan de Hoofdstraat. Bij het zien van de sloopactiviteiten aan de boerderij draait mijn hart om. Vele generaties lang heeft de familie Schouten op die plek hun melkbedrijf gevoerd. Minstens twee eeuwen lang! Met een pennenstreek verdwijnt twee eeuwen geschiedenis. Hartverscheurend.

De boerderij van Schouten, gezien vanaf de Eemstraat, februari 2014

De sloop van de boerderij in 2016. Tweehonderd jaar geschiedenis verdwenen!

De laatste Schouten die aan de Hoofdstraat ‘boerde’ was Johannes Gerardus (Jan) Schouten (1917-2011). Een jaar voordat Jan overleed mocht ik hem in de serre van zijn boerderij bezoeken en een grote hoeveelheid oude foto’s scannen. Helaas was hij toen al bijna blind, dus hij kon me niet meer vertellen wat er op de foto’s te zien was. Jan was de jongste uit een gezin met maar liefst twaalf kinderen. Drie van deze kinderen mochten maar een paar weken oud worden. Vader Sijmen Schouten (1867-1948) en moeder Odilia Hendrika van Wegen (1875-1928) moeten hun handen vol gehad hebben aan zo’n groot gezin en het bloeiende boerenbedrijf.

Het gezin Schouten-Van Wegen bij de serre van de boerderij. Staand van links naar rechts: Coob, Joop, Dik, Tera en Gerrit. Zittend van links naar rechts: Jan, Gijsje, Mies, vader Sijmen, moeder Odilia Hendrika van Wegen en Bep.
(Foto coll. fam. Schouten)

Zo zullen we de boerderij nooit meer zien. We moeten het nu doen met de foto's.

Verdwenen geschiedenis
Zijn er dan helemaal geen boederijen meer in Baarn te vinden? Jawel. Buiten de bebouwde kom, aan het Zuidereind, in Eembrugge en bij Groeneveld zijn nog boerderijen. Binnen de kom, op de hoek van de Noorderstraat en de Piet Heinlaan is nog een mooie kleine boerderij te vinden. Aan de Van Heemstralaan staat nog steeds de boerderij van Groenestein en... wat dacht u van ‘De Rieten Dakjes’ aan de Laanstraat, onze oudste herinnering aan het agrarische verleden van Baarn.
Een klein verzoekje aan de gemeente Baarn: mogen die mooie pandjes alstublieft blijven staan?

Eric van der Ent

Dit verhaal verscheen op maandag 8 augustus 2016 in de Baarnsche Courant  in de rubriek

  ’Vandaag is morgen alweer gisteren (bruggetjes naar vroeger)’

Deze rubriek is een samenwerking tussen de Historische Kring Baerne en Groenegraf.nl    

Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op Facebook en Twitter