vrijdag 7 februari 2025

 Rusthuis „Schoonoord” wordt Bejaardencentrum

De plannen tot uitbreiding van het Rusthuis met 21 tweepersoonskamers zullen in de loop van dit jaar (1954) verwezenlijkt worden. Sinds 19 October 1953 draagt het Rusthuis der Hervormde Gemeente aan de Tromplaan de naam „Schoonoord”. Deze naam herinnert aan het landgoed „Schoonoord”, waartoe tot in 1902 het gehele Faas Elias park; met inbegrip van de terreinen van het Rusthuis, behoorde. De naamsverandering van het Tehuis vond gelijktijdig plaats met de oprichting van de Stichting „Schoonoord”. Het bestuur van deze nieuwe Stichting bestaat uit dezelfde personen, die vóór 19 October in het bestuur van het Tehuis voor Ouden van dagen vormde. De bouwplannen zijn: 1e. de bouw van een nieuwe vleugel aan de Oostkant van het huidige gebouw; 2e. de verbouwing van het bestaande gebouw, waardoor twee ziekenzaaltjes, elk van 3 bedden, een isoleerkamer en 4 een-persoons zit-slaapkamers beschikbaar komen; 3e. de bouw van een ontspanningsgelegenheid en fietsenbergruimte achter het oude gebouw.

 Het oude tehuis voor Wezen en oude vandagen

Na de verbouwing zal „Schoonoord" voldoende ruimte hebben voor een behoorlijke huisvesting van 90 bejaarden. De nieuwe vleugel van het Rusthuis, die een lengte van 40 meter krijgt, zal twee verdiepingen tellen, de verdieping gelijkvloers heeft in het midden een eetzaal van 10 x 8.5. Om deze zaal liggen 9 tweepersoonskamers geprojecteerd. De bovenverdieping telt 12 tweepersoons kamers. De zolder, die boven deze verdieping komt, zal dienst doen als bergruimte. Tot de nieuwe vleugel behoort ook een keuken. De keuken van het oude gebouw zal echter als kookkeuken voor het gehele Rusthuis dienst doen. In de nieuwe vleugel zullen 21 bejaarde echtparen gehuisvest kunnen worden. 

In het Tehuis is thans ruimte voor 44 personen. „Schoonoord” kan dus bij de voltooiing der plannen 90 bejaarden behoorlijke huisvesting aanbieden. Voorwaarden voor opname. Hoewel bejaarde lidmaten van de Hervormde Gemeente van Baam bij opname voorrang hebben, komen bejaarden van alle protestantse gezindten voor opname in aanmerking, óók als zij geen ingezetenen van Baarn zijn.

De pensionprijs moet bij vooruitbetaling worden voldaan. Deze bedraagt voor één persoons- kamers ƒ 100.—a ƒ 150.— per maand en voor twee persoons kamers ƒ 200.— a ƒ 300.— per maand. Het bestuur zal zoveel mogelijk bevorderen, dat de bewoners op het hun toebehorend meubilair kunnen blijven wonen. Ter verkrijging van een zekere uniformiteit wenst het bestuur echter zelf zorg te dragen voor vitrage en overgordijnen. De verzorging omvat naast het gebruik van de aangewezen kamer en van de daarvoor bestemde gemeenschappelijke vertrekken (eetzaal, conversatiezaal, enz.) — huisvesting, verwarming, verlichting, voeding, bewassing en, in geval van niet ernstige ziekte, verpleging.

Een gezellig en gerieflijk ingerichte grote conversatiezaal van Rusthuis „Schoonoord”


vrijdag 31 januari 2025

De logica achter huisnummers

Heeft u zich al eens verdiept in de logica van huisnummers? Ik niet, tot voor kort. Ed Vermeulen. wees ons erop dat aan de Kettingweg in Baarn de weg begint te nummeren aan de spoorzijde, en verder dat de oneven nummers aan de rechter kant en de even nummers aan de linker kant van de weg te vinden zijn. Mijn eerste reactie was: Nou en? Tot ik erover na ging denken. In heel Baarn zijn de even nummers, gezien vanaf het begin van de straat, aan de rechter kant van de weg, en de oneven nummers links. Mij was het nooit opgevallen. Ik moest me er toch maar eens in verdiepen.

Op de website zoekplaatjes.nl hebben ze er een hele studie van gemaakt. Op die site worden oude panden op oude foto's geïdentificeerd door bezoekers. Die panden worden herkend aan vele uiterlijke kenmerken. Omgeving, bouwstijl, soort dakpannen, bestrating van wegen, luiken voor de ramen, noem maar op. Huisnummers zijn daarbij uiteraard ook een hele belangrijke factor. Achter huisnummers is een wereld aan informatie te vinden. De vorm van het bordje, het gebruikte lettertype, het gebruik van wijkaanduidingen op de bordjes, de plaats van het bordje op het pand, het zijn allemaal indicaties die belangrijk kunnen zijn bij de identificatie van het pand. Op deze site is een pagina gewijd aan huisnummers. Zeer interessant! Klik hier.


In Nederland is het gebruik van huisnummers rond 1800 verplicht gesteld. Een idee van Napoleon, die ook al het gebruik van achternamen verplicht stelde. Nee, die Napoleon had niet alleen maar slechte ideeën. Op het gebied van registratie van personen heeft hij heel veel betekend in Europa. Daar hebben we nu nog steeds profijt van.  In de meeste gemeenten, ook in Baarn, werd een systeem van wijkletters gecombineerd met een huisnummer toegepast. Een huisnummer D-103 was dus te vinden in wijk D. In Baarn werd gewoon doorgenummerd door de wijken heen. Als nummer 103 in wijk D te vinden was, dan had je geen nummer 103 in wijk A. Van dat systeem werd afgestapt toen de bevolking groeide en het aantal woningen in de plaatsen enorm toenam. Toen werden straatnamen ingevoerd met elke straat zijn eigen nummering. Maar het is nog niet eens zolang geleden dat nog met wijknummers gewerkt werd. In het telefoonboek van Baarn van 1915 staan al wel straatnamen, maar er worden nog steeds wijk- en huisnummers aangegeven. Die nummering is dus niet te vergelijken met de huidige nummering van de huizen in dezelfde straten toen.

De familie Hut voor hun woning aan de Weteringstraat op nummer 56.
Een even nummer, keurig aan de rechter kant van de straat, zoals het hoort in Baarn!

Vleeschhouwerij Das, nog in de oude nummering: Wijk F, huis nummer 110.
Maar hoe zit het nu? Natuurlijk wist ik dat even nummers meestal aan de ene kant van de straat te vinden zijn en de oneven nummers aan de overkant. Maar is het overal net als in Baarn? Even rechts en oneven links? En aan welke kant van de straat begint men met nummeren? Er zijn geen vaste regels voor. Het verschilt per gemeente, maar binnen een gemeente wordt in de regel wel consequent hetzelfde systeem toegepast. In Baarn begint de nummering van de woningen aan de kant van de straat die het dichts bij het centrum ligt. Zo is dat in bijna elke gemeente. De lage nummers van de Eemnesserweg zijn dus aan de kant van de Brink te vinden, de hoge nummers zijn aan de kant van de Van Heemstralaan te vinden. Links de oneven nummers, rechts de even nummers.

Dit klinkt allemaal logisch, maar is dat nu zo in heel Nederland? Het antwoord is nee. In de buurtgemeenten Soest en Hilversum wordt hetzelfde systeem gehanteerd, maar bijvoorbeeld in Amersfoort, toch ook niet zover weg van Baarn is het precies andersom. De even nummers aan de linker zijde van de straat en de oneven nummers rechts. En Amersfoort is geen uitzondering. Er zijn veel gemeenten in Nederland waar het zo werkt.

Ed Vermeulen merkte terecht op: de nummering van de Kettingweg loopt verkeerd. Het nummeren begint aan de kant van de Stationsweg en eindigt aan de kant van de Javalaan. Het centrum is het dichtst bij de Javalaan, dus de nummering zou andersom moeten lopen. Bovendien zijn de oneven nummers rechts en de even nummers links te vinden. Ook precies andersom als in de rest van Baarn. Waarom? Geen idee. Misschien een idee van iemand die oorspronkelijk uit Amersfoort komt? Wie het weet mag het zeggen. Kent iemand nog meer van dit soort uitzonderingen in huisnummeringen in Baarn? Ik ben benieuwd!

vrijdag 24 januari 2025

 Het antwoord van vorige week is: Ridderhofstad Drakenburg

Baarn en omgeving kent een hele hoop kastelen, maar het aantal kastelen dat is verdwenen is misschien wel net zo groot. Vaak zijn er nog best wat restanten van de kastelen te vinden in het landschap. In dit verhaal: Ridderhofstad Drakenburg.

Ridderhofstad Drakenburg
Rond 1300 lagen ten westen van Baarn uitgestrekte heidevelden en veengronden welke bekend stonden onder de naam “De Wilde Baarnsche Veenen”. Om deze velden te ontginnen was een gedeelte in leen gevraagd aan Bisschop Jan van Diest te Utrecht en verkregen door Vredericx Steenhuse Harer Werners Soene (Frederik, zoon van Werner).

Vredericx kwam uit een deftige familie uit Utrecht en nam de familienaam Drakenburg aan, waarschijnlijk naar de naam van het huis aan de oude Gracht in Utrecht waar hij woonde. Op de veengronden bij Baarn werd door hem de hofstede Drakenburg gebouwd.

Ten noordwesten van Amersfoort is Ridderhofstad Drakenburg ingetekend op een provinciekaart uit omstreeks 1580.

Na het overlijden in 1340 volgt zijn zoon Wernear hem op, hij liet de hofstede afbreken en op die plaats Ridderhofstad Drakenburg bouwen. Het woord ‘Ridderhofstad’ is typerend voor de provincie Utrecht. Met de term wordt een versterkte woning, bouwhuis of boerderij aangeduid, omgracht en voorzien van een ophaalbrug. Ridderhofsteden boden bescherming aan de bewoners en hun eigendommen maar waren vooral statussymbool en toonbeeld van politieke macht.

In 1385 volgt Wernears zoon Frederick hem op. In die periode nam het vervoer van turf (voor het Gooi en Amsterdam) naar de rivier de Eem zodanig toe dat het met paard en wagen niet meer te doen was, waarop Frederick de Drakenburger een gracht liet graven. Een kleine twee eeuwen bleef Drakenburg in bezit van dezelfde familie. De laatste was Josina van Drakenburg. Hierna komen verschillende families in het bezit van het huis en de daarbij behorende gebieden. Over deze perioden weten we weinig.

Kasteel Drakenburg in 1729, toen het kasteel al niet meer in handen was van familie Drakenburg.

In 1811 werd de ridderhofstad afgebroken en door een deftig landhuis vervangen. Dit huis met het omringende gebied werd in 1823 door Professor Dr. Gerardus Vrolik gekocht.

In 1870 wordt het landhuis afgebroken; het noordelijke gebouw op het terrein wordt verbouwd tot boerderij. De oude buitengevel wordt als scheidingsmuur in de boerderij opgenomen. Van 1900 tot 2002 wordt de boerderij door de familie Steenkamer bewoond, zij verkocht haar bezit met de nog overblijvende landerijen aan de huidige bewoners. Deze lieten de boerderij afbreken en bouwden in 2007 de nieuwe "Buitenplaats Drakenburg”. Daarbij zijn de lopen van de oude buitengracht hersteld en zijn de contouren van de zuidelijke boerderij gemarkeerd.

De huidige buitenplaats Drakenburg is niet te bezoeken maar wel zichtbaar vanaf het wandelpad links langs kasteel Groeneveld.

De winnaar deze week is: Boukje Sijes uit Baarn.






vrijdag 17 januari 2025

 Zoekplaatje in Baarn]


1: Wat was de naam van de "Ridderhofstad" wat in de omgeving stond van Kasteel Groeneveld?

Ridderhofstad .........
U kunt hierop reageren via het sturen van een briefje naar:

Stichting Groenegraf.nl

T.a.v. Baarnsch Geheugen

Marisstraat 4

3741 SK BAARN


Of stuur een e-mail naar :bakker.groenegraf@gmail.com


Onder de goede inzenders verloten we het boek “Waarom redden" over de Brandweer van Baarn.

Dit boek is geschreven door Maartje Hormes en Leen Bakker en uitgegeven door Personeelsvereniging Brandweer Baarn in 2007.

Daarnaast ontvangt de winnaar ook nog een fles wijn voorzien van een ansichtkaart uit Baarn, beschikbaar gesteld door Mitra Baarn – Van der Steeg Laanstraat 72, 3743 BH Baarn, tel: 035-5426063.

Lees de 1525 verhalen over Baarn op: HTTPS://groenegraf.blogspot.com

Kaart uit 1580


vrijdag 10 januari 2025

Garage Kooij


Garagebedrijf van Ries Kooij aan de Eemnesserweg.

Op de hoek van de Eemnesserweg en de Nieuwstraat in Baarn stond ooit het garagebedrijf van Ries Kooij.

Garage Kooij

Van fietsenhandel Kooij tot garagebedrijf

Het bedrijf van Peter Kooij (1896-1976) begon als fietsenhandel in de Dijkweg. De Dijkweg liep van de Zandvoortweg naar de Berkenweg op de plek waar nu straten als Elzenlaan en Goudenregenlaan lopen. Het oude buurtje Santvoort, waar de fietsenwinkel van Kooij te vinden was is in 1970 gesaneerd.

Ries Kooij, zoon van Peter Kooij begon zijn bedrijf al rond 1950 aan de Eemnesserweg hoek Nieuwstraat waar de stallen voor de paarden waren. Ries had daar zijn garage- en taxibedrijf en verhuurde auto's. Al snel werd ook de ambulance-service van Albert van de Hoef overgenomen. Een bloeiend bedrijf!

Rond 1961 kocht hij het rechter gedeelte erbij. Dat was tot dan cafetaria de Pauw, gerund door de familie Rombouts. Boven was het een pension voor gerepatrieerde Indische Nederlanders.

In december 2016 / januari 2017 is het asbest in het bedrijf verwijderd en werd gevelbekleding verwijderd. Men ontdekte twee oude gevels die achter de façade tevoorschijn kwamen. Men vroeg zich af of dat misschien nog oude gevels waren van "Hotel de Pauw" die vroeger op deze plek gestaan heeft.

Hotel de Pauw

Het logement aan de Eemnesserweg werd overgenomen door Nicolaas Verbeek die er de naam "De Pauw" aan gaf, natuurlijk refererend aan de voormalige uitbater Jordaan van der Pauw. Verbeek was ook al directeur van Hotel Central aan de Brink, op de plek waar nu Hema te vinden is.

Na het zien van ansichtkaarten kunnen we denk ik vast stellen dat het inderdaad de oude gevels van Hotel de Pauw tevoorschijn zijn gekomen. In het gebouw zouden ook nog de glas-in-lood ramen aanwezig moeten zijn.

Heeft u het afgelopen jaar weer genoten van onze site en onze activiteiten? 

Graag willen wij iedereen bedanken die het afgelopen jaar heeft bijgedragen aan het succes van:

             Stichting Groenegraf.nl/Geheugenvanbaarn.nl

Wij wensen u allemaal een geweldig 2025

Namens het Bestuur en het Team vrijwilligers

Leen Bakker

Geheugen van Baarn.nl

De Pauw