vrijdag 4 oktober 2019

Kastelen en Buitenplaatsen

kasteel Groeneveld
kasteel Groeneveld
 Er zijn perioden geweest waarin onze kastelen en buitenplaatsen veel te lijden hadden. In het rampjaar 1672 en in 1673 plunderden en brandschatten de Fransen veel Nederlandse kastelen, zoals Kasteel Amerongen. Wat niet werd herbouwd, kwijnde weg als ruïne of werd gesloopt voor bouwmaterialen en verdween.

Goudestein Maarssen
In de 18de eeuw teerden aristocratische families nog wel eens in op hun vermogen. De economische malaise van de Franse tijd (1794-1815) bracht velen in financiële problemen. Hun buitenplaatsen, onbewoond en onverkoopbaar, werden gesloopt. Rond de Eerste Wereldoorlog en de daarop volgende crisisjaren was er weer geldnood. Sindsdien zijn nog veel buitenplaatsen gesloopt waarvoor men geen doel of geld meer had. Een aantal kastelen en buitenplaatsen werd vernield in het oorlogsgeweld van 1940 - 1945, of verdween door stadsuitbreiding. Van de buitenplaatsen langs de Vecht zijn er zo’n tachtig over; de helft van wat er ooit stond.

Ridderhofstad Hindersteijn

Gebruik = behoud
Naarmate men de waarde van zulke buitenplaatsen ging inzien, werd een toenemend aantal panden gered op initiatief van particulieren, bedrijven of (lokale) overheden. Buitenplaatsen die overleefden, konden alleen blijven bestaan als ze werden bewoond door families met voldoende geld, of als ze rendabel te gebruiken waren voor een ander doel. Dan was er ook geld - zoals subsidies - voor een renovatie, waarbij oude details niet altijd behouden bleven. Vaak worden zulke huizen, al dan niet opgedeeld in appartementen, nog bewoond door particulieren. Verder zijn alle bestemmingen mogelijk: kantoor, kindertehuis/internaat, ziekenhuis, hotel, verzorgingstehuis, opleidingsinstituut, gemeentehuis, museum of vergadercentrum.
Sandwijck

Tuinen en parken
Slechts enkele buitenplaatsen zijn toegankelijk. Goudestein in Maarssen is het gemeentehuis van de gemeente Stichtse Vecht, het koetshuis herbergt het Vechtstreekmuseum. Kasteel De Haar (Haarzuilens) is te bezoeken als museum, evenals Huis Doorn en de kastelen Loenersloot en Amerongen. De tuin van Kasteel Groeneveld (Baarn) is open, terwijl in het kasteel activiteiten en tentoonstellingen plaatsvinden. Van andere huizen is doorgaans alleen de tuin te bezichtigen, zoals Kasteel Broekhuizen (Leersum) of Sandwijck (De Bilt). Het Huis te Linschoten heeft maandelijkse rondleidingen in het Parkbos. De Engelse landschapstuin van landgoed Eyckenstein (Maartensdijk) is op afspraak toegankelijk voor groepen.
De Haar te Haarzuilen

Evenementen: kansen voor bezoekers
Evenementen bieden echter kansen voor bezichtiging van ook andere - normaal gesloten - locaties: Open Monumentendag, een concert, of ‘open tuindagen’ zoals die van de kastelen Hindersteyn en Lunenburg aan de Langbroekerwetering. Bijzonder zijn de klassieke concerten die jaarlijks tweemaal plaatsvinden in het Huis te Linschoten. Veel bezoekersinformatie is te vinden op de website van de Utrechtse Buitenplaatsen.
geplaatst door L.J.A.Bakker



Gepost door op