Hoe vaak gebeurt het niet. Iets vergeten te bestellen. Het is niets bijzonders. Even nabestellen en het probleem is weer opgelost. Niet iets om een verhaal over te schrijven in ons weblog toch? Maar wat nu als die thee in 1898 is vergeten te bestellen door Christiaan Johannes van Kerkhof (1849-1918), kruidenier in Baarn. Op 24 september 1898 stuurt hij een briefkaartje naar De Erven van Nelle, Schiedamsche Dijk, Rotterdam om nog snel de thee te bestellen. En nu, ruim een eeuw later, stuurt John Kappers uit Baarn ons een scan van dat briefkaartje. Het is dus meer dan een eeuw bewaard gebleven.
Christiaan Johannes van Kerkhof had niet kunnen vermoeden, dat zijn kaartje in 2014 nog weer eens gepubliceerd zou worden.
 |
| Het kaartje van Christiaan Johannes van Kerkhof Bron: Dhr. J. Kappers, Baarn |
 |
| Adresboek Baarn, 1917 Bron: collectie Stichting Groenegraf.nl |
Als ik zo'n kaartje zie, kan ik het niet laten. Ik wil weten wie deze C.J. van Kerkhof is. Het kaartje verraadt al dat hij winkelier was en aan de Oosterstraat in Baarn woonde. In het adresboek van Baarn uit 1917 staat hij ook vermeld: Oosterstraat 12. Op www.wiewaswie.nl vond ik meer genealogische informatie over hem. Het blijkt dat hij op 24 september 1849 in Amsterdam geboren is als zoon van timmerman Gerhardus Christiaan van Kerkhof en Johanna Vonk. In 1879 trouwt hij in Amsterdam met Alida Prins. Op dat moment is hij smid. Uit het huwelijk worden twee kinderen geboren. In 1880 werd in Amsterdam zoon Gerhardus Christiaan geboren en in 1885 in Baarn dochter Magteld Jacoba Katharina. Tussen 1880 en 1885 moet het gezin dus naar Baarn gekomen zijn. Vier dagen na de bevalling van dochter Magteld overlijdt moeder Alida op 33-jarige leeftijd. Blijkbaar zijn er bij de bevalling complicaties opgetreden. Ze wordt in Baarn op de oude begraafplaats aan de Berkenweg begraven.
 |
| Het grafmonument op de oude begraafplaats Bron: Stichting Groenegraf.nl |
Twee jaar later, in 1887, trouwt Christiaan Johannes van Kerkhof opnieuw. Nu met Lammerdina Christina Sondorp uit Olst. Er worden nog vier kinderen geboren van wie er twee de volwassen leeftijd halen. Op31 oktober 1918 sterft Christiaan Johannes. Ook hij werd op de oude begraafplaats begraven, bij zijn tweede echtgenote en zijn moeder Johanna Vonk. Het grafmonument is daar nog steeds te vinden.
Helemaal vlekkeloos verloopt het leven van Christiaan Johannes van Kerkhof niet. In 1889 komt hij in de problemen. Een aantal jaren lang voert hij de administratie van de diaconie van de christelijk gereformeerde gemeente in Baarn. In 1889 wordt hij ervan verdacht in de jaren daarvoor geld, maar liefst 195 gulden, verduisterd te hebben. In januari 1887 had hij een bedrag van 829 gulden aan opbrengsten voor verhuurde zitplaatsen ingeboekt, terwijl hij wist dat de werkelijke opbrengsten 100 gulden hoger lagen. In januari 1888 flikt hij hetzelfde. Hij boekte 1004 gulden aan verhuur terwijl de werkelijke opbrengst 40 gulden hoger lag. Tevens boekte hij aan uitgaven voor de bedeelden dhr. Kraak en mevr. Marks elk 2,50 gulden terwijl zij dat geld in werkelijkheid nooit gekregen hebben. En zo werden nog wat verduisteringen vastgesteld.
 |
| Artikel over de rechtzitting Bron: Gooi- en Eemlander, juni 1889 |
In april 1889 moet hij voorkomen bij de Rechtbank te Utrecht. Een achttal getuigen werden opgeroepen. Mevr. Marks moest afzeggen wegens ziekte. Van Kerkhof had bij de rechter-commissaris al een volledige bekentenis afgelegd. Op verzoek van de verdediging werd dr. C. Winkel opgeroepen. Hij verklaarde dat Van Kerkhof in bijzondere mate voor suggestie vatbaar was. Bij het minste of geringste ging hij over in een staat van hypnose zelfs totdat hij daarbij in slaap viel. Volgens dr. Winkel kwam dat niet door vermoeienis of inspanning. Ook was er geen sprake van simulatie. Winkel houdt het voor mogelijk dat de verdachte in wakende toestand meegaat in wat hem wordt voorgehouden. De vergeetachtigheid is echter niet voldoende om hem ontoerekeningsvatbaar te verklaren. Dr. Winkel verklaart dat hij denkt dat de beklaagde een 'sukkel' is.
Hierna werd getuige dhr. E. Mooij gehoord, die enige tijd met Van Kerkhof diaken was geweest. Mooij had in 1888 de administratie van Van Kerkhof overgenomen. Bij de overname heeft Mooij de administratie van Van Kerkhof, inmiddels goedgekeurd door de Kerkeraad, nagerekend en kwam tot de conclusie dat een som van 100 gulden te weinig was verantwoord. Toen hij daarop nog dieper in de cijfers dook vond hij nog meer verschillen, in totaal dus 195 gulden. Mooij werd daarna ondervraagd door de verdediging, waarbij vastgesteld werd dat het totale verschil 24 gulden minder zou bedragen. De rechtbank besliste daarop dat op dit moment geen uitspraak kan worden gedaan en dat eerst de berekeningen opnieuw moeten worden gecontroleerd.
.jpg) |
| Christiaan Johannes van Kerkhof (1849-1918) Bron: Nienke van Kerkhof |
Welke straf onze Christiaan Johannes van Kerkhof uiteindelijk kreeg heb ik niet kunnen vinden. Wel verklaarde hij dat hij overlegd had met zijn echtgenote en dat hij het volledige verschil zou terugbetalen.
Een paar jaar geleden ontving ik een paar mooie foto's van Nienke van Kerkhof. Op die foto's staan Christiaan Johannes van Kerkhof en zijn tweede echtgenote Lammerdina Christina Sondorp afgebeeld. Zij stuurde ze omdat ze de gegevens van deze personen in onze database begraafplaatsen gevonden had.
 |
| Christiaan Johannes van Kerkhof en Lammerdina Christina Sondorp Bron: Nienke van Kerkhof |
En zo weten we een beetje meer over de man die in 1898 vergeten was om thee te bestellen.
Met dank aan John Kappers en Nienke van Kerkhof voor het beeldmateriaal.
 |
| Eric van der Ent |
