 |
| Willem Bos (1893-1960) |
door Eric van der Ent
Het internet is een prachtige uitkomst. In een paar klikken kun je alles vinden, maar helaas gaat dat niet altijd op. Een tijdje terug kreeg ik een berichtje van mevr. Lieke van de Kraats-Bos. Zij vond op onze website de gegevens van haar grootvader, Willem Bos, die in 1960 in Baarn begraven is. In het berichtje stuurde ze wat aanvullende informatie over haar opa. Zo schreef ze dat hij na de Tweede Wereldoorlog loco-burgemeester van Baarn is geweest.
Ik wendde me weer tot Lieke en vroeg haar of zij misschien bewijs had dat haar grootvader (waarnemend) burgemeester is geweest. Helaas kon zij me daaraan niet helpen, maar ze gaf me de tip om contact op te nemen met haar tante, mevr. B.A.M. Ypma-Bos, dochter van Willem Bos. Mogelijk kon zij meer informatie verschaffen. Ze had vooraf al even met haar gesproken en het was goed dat ik haar belde. Mevr. Ypma is inmiddels negentig jaar oud en woont in Baarn. Toen ik haar belde bevestigde ze het verhaal en ze zou proberen om in het familiearchief meer informatie te vinden. Korte tijd later belde ze me weer, met goed bericht. Ze had een necrologie van haar vader gevonden en daarin stond precies beschreven dat haar vader plaatsvervangend burgemeester is geweest. Het klopte dus!
Vlak voor de oorlog verhuisde het gezin naar Baarn. Eerst naar de Ferdinand Huycklaan en later de Prinses Marielaan. Op 5 september 1939 trad hij toe tot de Baarnse gemeenteraad en bleef gemeenteraadslid tot 29 augustus 1942. Onder druk van het Duitse bewind werd toen de voltallige gemeenteraad naar huis gestuurd.
Tijdens de oorlog werd de villa van het gezin Bos gevorderd door de Duitsers. Het gezin verhuisde naar een woning in de buurt, maar ook die villa werd gevorderd. Zo moest het gezin een paar keer verhuizen. Toen de Duitsers aan het eind van de oorlog de Prinses Marielaan 2 weer uittrokken, omdat onze bevrijders in aantocht waren, haastte Willem zich om de villa weer te betrekken, voordat de Canadezen of de Engelsen er weer in zouden trekken. Dat lukte. Terwijl bijna alle villa's in de buurt door de gealieerden werden betrokken, kon het gezin Bos weer terug in hun eigen woning.
Direct na de bevrijding trad Willem Bos in het bestuur van Baarn op, met assistentie van enkele plaatsgenoten. Na Dolle Dinsdag, deed het verzet al een beroep om hem om voorbereidingen te treffen zodat Baarn na de overgave opnieuw bestuurd kon worden. Na Dolle Dinsdag was het immers al te voorzien dat het Duitse bewind zijn langste tijd gehad had. Willem Bos nam de uitdaging aan en werd niet alleen als tijdelijk bestuurder aangewezen, maar ook als districtshoofd van het hele Eemland. Op 17 juli 1945 werd hij door de Commissaris van de Koningin benoemd als wethouder van Baarn en als eerste plaatsvervangende burgemeester. Op 16 september dat jaar trad Van Reenen af als burgemeester en werd Willem Bos waarnemend burgemeester. Op 16 maart 1946 werd opvolger Van Beeck Calkoen benoemd en op 30 maart werd Van Beeck Calkoen in een door Bos bijeengeroepen raadsvergadering geïnstalleerd als burgemeester. Vanaf dat moment kon Willem Bos zich uit de locale politiek terugtrekken om zich weer toe te leggen op zijn zakelijke activiteiten. In zijn necrologie is te lezen dat hij in Soest een capsulenfabriek startte.
Nu weet ik dat voor de oorlog Jhr. G.C.J. van Reenen onze burgervader was. Tijdens de oorlog werd hij vervangen door een paar N.S.B. burgemeesters, om tijdens de bevrijding door de Baarnse bevolking op de schouders teruggebracht te worden naar het gemeentehuis van Baarn. De geliefde jonkheer werd opnieuw burgemeester. In zijn necrologie vond ik dat hij dat tot 16 september 1945 zou blijven.
 |
| Burgemeester Jhr. G.C.J. van Reenen (1884-1973) |
Zijn opvolger, Mr. F.J. van Beeck Calkoen werd pas op 30 maart 1946 geïnstalleerd. We zitten dus met een gat van een paar maanden. Wie was er in die maanden bewindvoerder in Baarn?
Ik besloot een berichtje aan de gemeente Baarn te sturen, met het verzoek om na te gaan of Willem Bos wellicht (waarnemend) burgemeester was geweest gedurende deze maanden. Al vrij snel kreeg ik bericht, maar helaas niet meer dan een lijstje met namen van burgemeesters, gecopiëerd van Wikipedia. In dat lijstje stond uiteraard niet wie er in de maanden september 1945 tot en met maart 1946 (waarnemend) burgemeester was. Jammer!
 |
| Burgemeester Mr. F.J. van Beeck Calkoen (1905-1994) |
Uiteraard heb ik met mevr. Ypma afgesproken om langs te komen om meer over haar vader spreken. Willem Bos werd op 17 december 1893 in Oirschot geboren als zoon van Johannes Bos en Maaike van der Woude. In 1921 trouwde hij 'met de handschoen' met Magdalena Cornelia (Mas) Pleijsier. Willem woonde op dat moment voor zijn werk in Shanghai en zijn bruid in Vleuten, Nederland. Er werd dus 'op afstand' getrouwd. 'Trouwen met de handschoen' wordt dat genoemd. Willem was koopman in kurken en deed goede zaken. Echtgenote Mas Pleijsier kwam ook in Shanghai wonen en daar werden de eerste drie kinderen geboren: Wim, Bea (onze mevr. Ypma) en Jan. Het vierde kind, Auke, werd in Vleuten Nederland geboren.
Tijdens de oorlog werd de villa van het gezin Bos gevorderd door de Duitsers. Het gezin verhuisde naar een woning in de buurt, maar ook die villa werd gevorderd. Zo moest het gezin een paar keer verhuizen. Toen de Duitsers aan het eind van de oorlog de Prinses Marielaan 2 weer uittrokken, omdat onze bevrijders in aantocht waren, haastte Willem zich om de villa weer te betrekken, voordat de Canadezen of de Engelsen er weer in zouden trekken. Dat lukte. Terwijl bijna alle villa's in de buurt door de gealieerden werden betrokken, kon het gezin Bos weer terug in hun eigen woning.
Direct na de bevrijding trad Willem Bos in het bestuur van Baarn op, met assistentie van enkele plaatsgenoten. Na Dolle Dinsdag, deed het verzet al een beroep om hem om voorbereidingen te treffen zodat Baarn na de overgave opnieuw bestuurd kon worden. Na Dolle Dinsdag was het immers al te voorzien dat het Duitse bewind zijn langste tijd gehad had. Willem Bos nam de uitdaging aan en werd niet alleen als tijdelijk bestuurder aangewezen, maar ook als districtshoofd van het hele Eemland. Op 17 juli 1945 werd hij door de Commissaris van de Koningin benoemd als wethouder van Baarn en als eerste plaatsvervangende burgemeester. Op 16 september dat jaar trad Van Reenen af als burgemeester en werd Willem Bos waarnemend burgemeester. Op 16 maart 1946 werd opvolger Van Beeck Calkoen benoemd en op 30 maart werd Van Beeck Calkoen in een door Bos bijeengeroepen raadsvergadering geïnstalleerd als burgemeester. Vanaf dat moment kon Willem Bos zich uit de locale politiek terugtrekken om zich weer toe te leggen op zijn zakelijke activiteiten. In zijn necrologie is te lezen dat hij in Soest een capsulenfabriek startte.
 |
| De gemeenteraad van Baarn bij de installatie van burgemeester Van Beeck Calkoen. Links naast hem Willem Bos. |
Mevr. Ypma vertrouwde me nog toe dat haar vader zijn werkzaamheden in de gemeenteraad niet zo leuk vond. Hij had een hekel aan ellenlange vergaderingen over kleinigheden. Zo moest er vergaderd worden over de vraag of men over het Kippenbruggetje mocht fietsen of niet. Dat soort vergaderingen vond hij maar niets.
Willem Bos stierf op 23 november 1960. Hij werd begraven op de nieuwe algemene begraafplaats in Baarn. Echtgenote Mas Pleijsier zou hem nog 26 jaar overleven.
Met dank aan mevr. L. van de Kraats-Bos en mevr. B.A.M. Ypma-Bos voor hun hulp bij het samenstellen van dit verhaal.
 |
| Eric van der Ent |
Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op Facebook en Twitter
