Gelukkig in de Laanstraat

door Ed Vermeulen

Historische plek in de Laanstraat  (Foto: Groenegraf.nl)

De inspiratie voor dit verhaaltje deed ik op bij het lezen van het gelijknamige gedicht geschreven door Baarnaar Albert Weijman, opgenomen in zijn in februari 2018 door uitgeverij Prominent uitgegeven dichtbundel: ’Zie! waarom mensen dichten’. Dit gedicht, een kleinood vol hedendaagse nostalgie, raakte een snaar…ook ik was immers ooit gelukkig in de Laanstraat of zoals de dichter de redelijk bomenloze alléé noemt: ’Onze Baarnsche straat van Laan’.

Albert Weijman: ’Zie! waarom mensen dichten’
(foto: www.albertweijman.nl)

Gelukkig in de Laanstraat

De Laanstraat is een oude winkelstraat, 

met boekenzaken en een fotograaf

Met winkels waar mensen koffie, 

kaas en brood kopen.

Mijn dag begint pas goed bij Boot, 

met espresso en een fijn sigaartje.

Werkende ouders zie ik rennen

Oude mensen zie ik rustig lopen.

Bij Kuiper ga ik een broodje kopen, 
om daarna weer aan het werk te gaan.

Zomaar voel ik mij gelukkig worden, 

in onze Baarnsche straat van Laan

Tot zover het mooie,  mij uit het hart gegrepen, gedichtje van dichter Weijman. Voor menig buitenstaander is de naam Laanstraat overigens een bron van verwarring. Nog onlangs werd er op NPO2 een item aan gewijd: is het nu een Laan of een Straat en hoe zit dat dan precies. Wij, Barinezen,  Baarnaars en overige inwoners van Baarn, weten wel beter: de straat is genoemd naar Mr. J.C.G.C Laan, burgemeester van Baarn in de jaren 1858-1867.

Mr. J.C.G.C. Laan
(burgemeester van Baarn 1858-1867)

Nog even en we hebben ook een Laanplein. Als hoogmoed maar niet ten val komt. We wachten af!
Laanstraat…unieke naamgeving: alleen een kleine, door mij niet bij name genoemde, gemeente in het oosten des lands kan er op bogen in het bezit te zijn van een Straatlaan. Een laan vernoemd naar de uitvinder van de automatische wasknijper: Prof. Dr. Ir. P.(Pinocchio) Straat (dit geheel terzijde en misschien ook wel nep- of zoals het tegenwoordig heet fakenews).
Kort en goed: van februari 1950 tot januari 1964 woonden mijn moeder en ik in de Laanstraat. Op nummer 66A, boven de groente en fruithandel van Robberse tevens onze huisbaas. Nu is hier al geruime tijd Principe herenmode gevestigd.

Herenmodezaak Principe, Laanstraat 66 (Coll. Historische Kring Baerne) 

Om onze toenmalige woonkamer te bezoeken hoef ik geen moeilijke fratsen uit te halen of afspraken te maken met de huidige  eigenaar. Gewoon naar Principe, de trap op, en ik sta in wat ooit onze huiskamer was. Terwijl mijn moeder met veel inspanning, als confectienaaister, een uiterst bescheiden inkomen bij elkaar toverde, speelde ik hier, maakte mijn ruim aanwezige huiswerk, las er mijn boeken, lag ’s winters ziek te zijn in een provisorisch bedje voor het raam en daverde de steile trap af mocht er in de Laanstraat iets opwindends te gebeuren staan. Dat ik er later ook mijn  verkeringen ontving is onderdeel van dierbare herinneringen. Het was dan ook vanzelfsprekend dat in januari 1964, ons trouwjaar, wij (mijn verloofde en ik) vanaf dit adres ons naar Laanstraat 1 begeven hebben. Per luxe automobiel van Taxi Kooij, bestuurd door de onvergetelijke en altijd goedlachse Wim Kuijer.

Laanstraat 1: dinsdag marktdag, veel bekijks!  (Foto Zandvoort)

Ons nieuwe adres: De Ruyterlaan 4. Oud geluk werd ingeruild voor nieuw! Wat ik achterliet waren de herinneringen, waarvan ik u nu deelgenoot ga maken.

Groenten en fruithandel Robberse. Wij woonden recht boven de winkel. Voor groenten en fruit hoefden we dus niet ver. De schuur, waar ik mijn fiets moest stallen, was achter het huis in de tuin van Robberse.

Goed gesprek h.h. Koops, Kleisen en Robberse voor No.66  (Coll. Historische Kring Baerne)

In deze schuur ons kolenhok, met een zekere regelmaat bijgevuld met antraciet, eierkolen en briketten door onze trouwe kolenhandelaar Rademaker uit de Penstraat. In de tuin, die grensde aan de percelen waar nu het grote parkeerterrein is, had ik een moestuintje, met veel, zeg maar gerust heel veel radijs en goudsbloemen. Ook mijn konijn, Zwartneus, vond hier zijn woonplek in een aan de schutting, waarachter zich de tuinen bevonden die zich uitstrekten tot aan de Eemnesserweg, hangend uiterst gerieflijk hok. Dit hok werd in de ijskoude winters van toen naar de schuur verplaatst.

Appels en Peren…het ooft!

Het stro voor zijn hok haalde ik op de fiets, juten zak mee, bij boer Doornenbal in de Schoolstraat. Soms gebruikte ik stro uit de bananenkisten van Robberse, maar dat was van duidelijk mindere kwaliteit, hard en stug. In diezelfde tuin liep ook een grote en redelijk agressieve haan rond die elke keer als ik opdook in de aanval ging. Robberse wist wel raad met dit opgewonden dier, een welgemikte tik met een voorhanden zijnde stok en de haan liet mij met rust. Dikke vrienden zijn de haan en ik nooit geworden. Wanneer in het najaar de nieuwe oogst appels en peren binnen was (hijzelf sprak van ’ooft’) ging Robberse met een grote mand met opgepoetste exemplaren aan de fiets deze tonen bij zijn clientèle in Hoog Baarn of zoals hij zelf zei ’Het Park’. Ik mocht mee. Zag toen diverse villa’s van binnen, of liever gezegd de keukens, want verder kwamen we nooit. Een hoogtepunt in mijn herinnering: de aanwezigheid van een echte butler, met streepjesjasje, in de villa van mevrouw Cancrien op de Prinses Marielaan 4a.

Villa Prinses Marielaan 4a (Coll. Historische Kring Baerne)

’Zeg Robberse doe maar een pond van deze en een paar stuks van die’. ’Jazeker, mevrouw, komt voor elkaar’. Weer terug in de winkel ging de telefoon, mevrouw Cankrien: ’Zeg, Robberse, kun je vanavond nog twee mooie handsinaasappelen brengen?’ ’Jazeker, mevrouw’. Andere tijden! In de winkel werden de mooiste fruitmanden gemaakt en gevuld met het opgepoetste ooft en comestibles, natuurlijk met de onvermijdelijke doosjes dadels en vijgen en een pot kersen op sap erbij. Plaatjes waren het die fruitmanden, wat zeg ik…kunstwerken!

Artistiek verantwoorde fruitmand

Ik leerde de diverse appel– en perenrassen onderscheiden: Cox’s Orange Pippin, James Grieve, Golden Delicious en Doyenne du Comice, Conference en natuurlijk de onvolprezen Gieser Wildeman. Mooie en vooral ook intrigerende namen! Op zaterdag, vijf minuten voor zes, bijna sluitingstijd, kwam er altijd een mevrouw de winkel in die vroeg om stekkies. Robberse leerde mij dat dit ooft was met een plekkie erin, eigenlijk niet meer zo geschikt voor de verkoop na het weekend. Ging voor weinig in de tas van de stekkies mevrouw.







Verkadewinkel-Toko Adinda, Koops. Winkel van de heer F.C. (Franciscus Cornelis) Koops en echtgenote. Rechts naast de slagerij van Hauber, nu slagerij Vonk, waar een prachtig bord aan de gevel de status van Hofleverancier aanprees.

Hofleverancier Slagerij Hauber, nu Vonk, een jonge Hauber voor de winkelruit.

Slagerij Bonne de Vries, nu Vonk, met rechts Sjappoo, nu Enz. fairwear v/h Verkadewinkel annex Toko Adinda  

Verkade winkel van Koops (1956)

De naam, Verkadewinkel, zegt het al: alle artikelen uit de bekende Verkadefabriek in Zaandam. Koekjes, repen chocola, teveel om op te noemen. Hier werden de overheerlijke chocoladerepen van het Belgische Martougin en weer later ook Mars en Nuts verkocht. Mijn favorieten, maar wel redelijk duur gezien het minimale zakgeld in die jaren. Marswikkels sparen voor een prachtig album met alle Nederlandse voetbalteams 1e klas KNVB en dat waren er veel! Zelfs een provinciestadje als Tiel had twee clubs in de 1e klasse: TEC en Theole; kom daar nu maar eens om.

Marswikkels sparen voor Voetbalalbum 1e klasse KNVB

Toko Adinda (1961)

Inmiddels droeg de winkel ook de naam Toko Adinda met een dikke knipoog naar het voormalige Nederlands Indië.
De vroegere achterkamer aangekleed als Indische Toko. Het domein van schoonzoon Arnold van Kouterik (oud-Indië militair) samen met zijn vrouw Jannie. Het waren de jaren van de grote uittocht uit Indonesië. Veel Indische mensen vonden een eerste onderdak in de BAVO, het voormalig Badhotel, en een luisterend oor bij Toko Adinda, waar inmiddels ook het  volledige assortiment van Conimex werd verkocht. Ik herinner mij dames in sarong en kabaja en een oude heer, tropenhelm op, puttees om zijn tropenbroek. Lopend kwamen zij naar de Laanstraat als waren zij op weg naar de pasar. Zij gaven het naoorlogse grijze Baarn kleur. Onder hen oma (ibu) Hamar de la Bretonière, die de lekkerste gerechten kookte en haar kennis met de klanten van Toko Adinda deelde. De wetenschap dat zij verre familie van mijn latere echtgenote was lag toen nog in de toekomst verborgen. De Verkadewinkel annex Toko Adinda speciaalzaak van het zuiverste water! Node gemist in de Baarnsche straat van Laan.

Rijwielhandel Geleijns. Recht tegenover ons huis, nu bekend als ICI Paris XL Onze eettafel stond strategisch opgesteld bij het raam. Hier maakte ik mijn huiswerk en had ik oogcontact met hetgeen op straat gebeurde. Niets ontsnapte aan mijn aandacht. Onze overbuurman J.B (Jan Bastiaan) Geleijns profiteerde hiervan.

Drukkerij Bakker, uitgever van de Baarnsche Weekbode. Kwitantieloper gevraagd!

In zijn rijwielzaak in het houten gebouw, waar eens lang geleden Drukkerij Bakker gevestigd was, was géén toilet en ook Geleijns moest wel eens nodig. Aangezien mevrouw Geleijns niet altijd bij de hand was om op de winkel te passen, werd er dan een beroep op mij gedaan. Het ritueel was als volgt: Geleijns ging in de deuropening staan, naar boven kijkend om mijn aandacht te trekken.

Geleijns wacht op aflossing!

Een zwaai met zijn arm, een sprint van mij naar beneden en Geleijns kon snel naar zijn even verderop gelegen woning op Laanstraat 85A lopen. Nu is hier de ingang van Jumbo Den Blanken. Opgelucht kwam hij dan kort daarna weer terug en ik kon, na deze voor mij welkome onderbreking weer verder met mijn huiswerk. Het spreekt welhaast vanzelf dat mijn eerste ’nieuwe’ fiets bij Geleijns gekocht werd. Pas veel later kwam ik er achter dat er voor Geleijns nog een goede reden was om naar het pand aan de overkant te kijken. In het Baarnse adresboek van 1930-31 staat vermeld dat op Laanstraat 66 naast H. Robberse ook een J.B Geleijns was gehuisvest. Vanuit zijn winkel keek de rijwielhandelaar dus naar zijn vroegere woonhuis. De toevalligheden in het leven!


Baarnsche Courant: in de beginjaren vijftig werkte ik bij de BC, nou ja werken: ik liep kwitanties, deftig woord voor rekeningen. Automatische incasso was een nog onbekend fenomeen.

Drukkerij Bakker: Baarnsche Courant toen en nu!

Mijn wijk was Hoog Baarn en omvatte ongeveer 250 adressen, waar ik per kwartaal de abonnementsgelden moest ophalen. Fl. 1.90 als ik mij goed herinner. Later oplopend naar Fl. 2.10. Een dubbeltje voor de loper! Niet slecht voor iemand die een gulden zakgeld in de week had. Je kunt dus stellen dat ik in die jaren bij alle villa’s aan de deur ben geweest. Bij mijn huidige activiteiten in het fotoarchief van de HKB heb ik nog steeds plezier van de toen opgedane kennis. Een tas om mijn nek met 250 kwitanties erin, op de fiets naar en door Hoog Baarn, aanbellen: ’de BC mevrouw’, ’Zeg kerel, heb je terug van fl.25,- anders gireren we wel’ of woorden van gelijke strekking. Nou dat had ik niet, dus zat er niets anders op om nog maar eens terug te komen. Wat een armoe! Tot mijn moeder het lumineuze idee had om mij royaal wisselgeld mee te geven. Had je de gezichten aan de deur moeten zien. Een heel enkele keer ook kreeg ik een glaasje ranja. Dat was meestal bij de wat ’kleiner behuisden’ die er ook waren in Hoog Baarn, als u begrijpt wat ik bedoel. Ik heb dit kwitantielopen een kleine twee jaar gedaan, daarna moest ik onder druk van teveel huiswerk op Het Baarnsch Lyceum afhaken.

Witteveen, 2e van links, in uniform, met naast hem het echtpaar Visser. (Foto: Coll. Groenegraf.nl)

Ik voelde een groeiend respect voor mensen als de heer Witteveen van de Dalweg, die beroepsmatig, naast zijn baan als portier bij bioscoop Flora, met allerlei kwitanties aan de deur kwam. Door weer en wind deed hij zijn plicht!
Een drietal herinneringen aan de Laanstraat, geïnspireerd op dichter Weijman’s mooie gedichtje ’Gelukkig in de Laanstraat’. Er is genoeg copy voor meer. Dus wie weet. Eén ding is duidelijk: ook ik was ooit gelukkig in onze Baarnsche straat van Laan!

Straatnaambord Laanstraat (oude versie)  (Foto: Coll. Groenegraf.nl)

Met dank aan: www.albertweijman.nl en Uitgeverij Prominent, Baarn

Alle fotos Coll. Historische Kring Baerne , tenzij anders aangegeven.

Ed Vermeulen (1942)

Dit verhaal verscheen op maandag 9 juli 2018 in de Baarnsche Courant  in de rubriek

 ’Vandaag is morgen alweer gisteren (bruggetjes naar vroeger)’

Deze rubriek is een samenwerking tussen de Historische Kring Baerne en Groenegraf.nl    

Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op Facebook en Twitter

Bent u geïnspireerd geraakt door dit oud-Baarn verhaal en wilt u zelf eens wat 

schrijven voor onze website? Stuur uw verhaal dan

 per email aan groenegraf.baarn@gmail.com