maandag 28 april 2014

De oorlog duurde tien dagen te lang voor Hendrika Maria Gielen-Schoots

Hendrika Maria Schoots
(1897-1945)
Het maakt niet uit. Elke oorlog, welke oorlog dan ook, duurt te lang. Maar had de Tweede Wereldoorlog 10 dagen korter geduurd, dan had Hendrika Maria Schoots, echtgenote van Johannes Henricus Gielen, de oorlog overleefd. Slechts tien dagen voor de bevrijding op 5 mei 1945 trof haar het noodlot.

Hendrika Maria Schoots werd op 7 januari 1897 geboren in Rotterdam als dochter van broodbakker Peter Jacobus Schoots en Johanna Kruitwagen. In 1920 trouwde ze in Rotterdam met de Hilversummer Johannes Henricus Gielen (1895-1983). Johannes Henricus was een zoon van Hendrik Gielen, de smid die zijn smederij op de hoek van de Laanstraat en de Nieuw Baarnstraat had.


Het bidprentje van Hendrika Maria Schoots


Regelmatig snuffel ik op marktplaats.nl om te kijken of ik wat leuke dingetjes kan vinden die met oud-Baarn te maken hebben. Zo ben ik ook altijd op zoek naar oude bidprentjes van Baarnaars. Onlangs stuitte ik op het bidprentje van Hendrika Mara Schoots. Ik kende de verhalen over de beschietingen aan het eind van de oorlog die Baarn getroffen hebben in de laatste oorlogsdagen van 1945, maar ineens stond daar dit bidprentje op marktplaats, een tastbaar bewijs! Overleden op 25 april 1945 te Baarn ten gevolge van het oorlogsgeweld staat er in op het bidprentje te lezen. Vandaag dus precies 69 jaar geleden. Ik kon het niet laten en heb het bidprentje gekocht.
Baarn in Oorlogstijd, door J.K. van Loon

Direct kreeg ik natuurlijk de drang om te kijken hoe het ook alweer zat met die beschietingen met granaten en hoe Hendrika Maria aan haar einde kwam. Ik heb het boekje 'Baarn in Oorlogstijd' van J.K. van Loon. Een prachtig klein boekje dat vrijwel direct na de oorlog is uitgegeven. In het boekje wordt bijna dag voor dag beschreven wat er in de oorlog in Baarn plaatsvond en de betreffende personen worden daar met naam en toenaam genoemd. Voor ons natuurlijk een heel waardevolle bron.

De artilleriebeschietingen op 25 april worden door Van Loon prachtig beschreven. Het hoofdstukje kunt u hieronder lezen. Ik ben zelf ver na de oorlog geboren en ik kan me maar moeilijk voorstellen hoe dat allemaal geweest moet zijn, maar de tekst van Van Loon lezend gaf me wel kippenvel...

In de dagen voor 25 april 1945 waren er al veel beschietingen geweest. De Duitsers hadden hun batterijen opgesteld aan de Jacob van Lenneplaan, bij het brandspuithuisje, aan de Ferdinand Huycklaan, op Buitenzorg en Groeneveld in het bos en ze schoten richting Amersfoort-Hoogland-Bunschoten.
De Engelsen en de Canadezen waren in Nijkerk gezien maar beantwoordden het geschut nog niet. Wel deden ze luchtverkenningen. Bij Trier werden op 18 april drie Canadese verkenners door de Duitsers opgepakt. Op 22 april nam een groep Canadezen acht Duitsers gevangen. Op 21 april was de Baarnse watertoren als uitkijktoren ingericht. Van 22 tot 25 april werden door de Duitsers ongeveer 260 projectielen afgevuurd. Op 25 april werd het geschut door de Engelsen beantwoord. Bij die beschietingen werd het huis van de familie Gielen geraakt en vond Hendrika Maria Schoots de dood. Zeer waarschijnlijk dus door granaten afkomstig van de gealieerden. Op 'Julianadag', de verjaardag van prinses Juliana werd ze begraven op het R.K. kerkhof van de Nicolaaskerk aan de Kerkstraat in Baarn. Ze mocht slechts 48 jaar oud. worden. Haar echtgenote trouwde na de oorlog met Rosa van Aubel (1910-1978).

Hendrika Maria Schoots was niet de enige die door deze beschietingen om het leven kwam. Op verschillende plaatsen in Baarn kwamen de granaten neer, zoals in de Sophialaan, de Wetstraat, Laanstraat, Mollerusstraat en Eemnesserweg. Hilde Fernhout, de 19-jarige dochter van koopman Jan Thomas Fernhout en Maria Swidde werd in de Mollerusstraat geraakt en stierf. Lukas Scheppers, zoon van Rudolf Scheppers, eigenaar van het Kasteel van Antwerpen, en Jakoba Wieldraaijer werd op de Eemnesserweg geraakt en stierf op 28-jarige leeftijd. Ook een in Baarn wonende evacué, Wilhelm Alexander Nijman, zoon van Antoon Alexander Nijman en Grada Maria Cornelia Bresser was slachtoffer en stierf op 40-jarige leeftijd. Alsof het allemaal nog niet erg genoeg was werd op dezelfde dag ook nog eens Ernst Richard van Kempen in het Baarnsche Bos bij de Lt.Gen. van Heutzlaan gefusilleerd.



Het klinkt allemaal als een film, maar het bewijs, het bidprentje dat ik op marktplaats vond, ligt hier voor me. Het was geen film, het is geen wild verhaal. Het is allemaal echt gebeurd...


Benieuwd naar de inhoud van de rest van dit boekje? Voor een paar euro kunt u het boekje in onze webwinkel downloaden. Zo steunt u gelijk onze activiteiten. Klik hier.

Eric van der Ent

Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op  Facebook en Twitter