De Nijhof-brand, persoonlijke herinneringen

Het boek van Johan Hut
nog verkrijgbaar bij Nijhof

De expositie van de Historische Kring Baerne over Baarnse branden heeft ook weer de herinnering opgeroepen aan de enorme Nijhof-brand van 24 april 1987. In 2003 sprak ik met Jan Nijhof senior en zijn vrouw Greet, voor een boek over hun leven. In 2010 schreef ik een boek over de zestigjarige geschiedenis van het bedrijf. Hieronder een paar mooie citaten.

Jan Nijhof senior, bellend met het alarmnummer:
“U spreekt met Jan Nijhof, mijn bedrijf staat in brand.”

Jan senior een minuut later:
“U spreekt nogmaals met Jan Nijhof, ik moet u vragen om al uw materieel mee te nemen.”

De totale verwoesting

Jan senior een paar uur later op een persconferentie in de kantine van Conimex:
“Inmiddels gingen binnenshuis de sirenes af. Het personeel zorgde ervoor dat de klanten meteen naar buiten werden geloodst. Zelf controleerde ik of iedereen het bedrijf verlaten had. De branddeuren werden gesloten. Met twee à drie medewerkers voerden we een laatste controle uit. Niemand werd aangetroffen. Op de oudere afdeling was op dat moment geen rook te zien. Met Jan van Ketel besloot ik uit het kantoor enkele waardevolle papieren te halen. Boven aangekomen viel opeens de elektriciteit uit. In het donker zochten we hand in hand een weg naar buiten. Gelukkig dat we het pand zo goed kenden, anders hadden we de uitgang nooit gevonden, zo dicht was de rook al. Beneden gingen de deuren niet open. Met hulp van de brandweer konden we naar buiten.”

Brandweercommandant Wolter Wiersema bij aankomst op de Noordschil:
“Nijhof is verloren, we gaan Conimex redden.”

Martin Hoogendoorn, hoofdredacteur van de Baarnsche Courant:
“Terwijl steeds meer brandweerwagens uit de regio assistentie kwamen verlenen, nam de vuurzee het hele bedrijfspand in zijn greep. Met behulp van twee ladderwagens, schuimbluswagens, kortom alle beschikbare materieel werd gepoogd de vlammen onder controle te krijgen. Tegen enen stortten de eerste muren in. Het personeel van Nijhof Zelfbouw, dat veelal een zeer persoonlijke band met de onderneming heeft, was niet aanspreekbaar. De emoties waren hun teveel geworden.”

Jan senior later:
“De medewerkers waren heel erg onder de indruk van het gebeuren. Grote kerels stonden erbij te huilen. Iedereen dacht z’n baan kwijt te zijn. Maar ik was altijd bijzonder alert op een goede brandverzekering, dus ruim voldoende om nieuwbouw en nieuwe voorraad op te bouwen. Tevens waren de salariskosten voor twaalf maanden verzekerd.”

Brandweercommandant Wiersema in de Baarnsche Courant:
“Schrijnend is, dat Nijhof al de mogelijke preventiemaatregelen in overleg met de brandweer heeft genomen. Het is dan ook triest dat het pand zo aan de vuurzee ten prooi is gevallen.”

Officier G.W. Blaas in dezelfde krant:
“Om kwart over twee werd het sein ‘brand-meester’ gegeven. Het ontploffingsgevaar voor de gastanken, een container en de zoutzuurtank was toen geweken. Het nablussen geschiedde vrijdag en de hele zaterdag. In ploegen waren 35 personen constant met dat karwei bezig. De troep werd uit elkaar getrokken, zodat vuurhaarden gedoofd konden worden. Tegen de avond (zaterdag!) was het vuur uit.”

Burgemeester mr. J.P. Miedema

Burgemeester mr. J.P. Miedema in de Baarnsche Courant: “Het is de grootste en heetste vuurzee die ik zo dicht genaderd ben. De brand is een enorme proef op de som geweest voor de jonge brandweerlieden, die dit weinig of nooit meegemaakt hebben. In de chaos was de inzet goed. De samenwerking met de korpsen uit de buurt was op het gebied van techniek, verbinding en discipline ook goed. De ellende treft de firma Nijhof en de vijftig medewerkers. Vijftien jaar hebben zij hard aan de opbouw gewerkt en in enkele minuten is dat in vlammen opgegaan.”

Jan Nijhof junior, jaren later in de Baarnsche Courant:
“Ik was thuis in de Paulus Potterlaan. Iets in me zei me dat er iets niet klopte. Heel bijzonder. Op weg naar het postkantoor zag ik een dreigende onweerswolk. Ik veronderstelde dat het pand van Conimex vlam had gevat. Op weg naar het industrieterrein riep iemand dat ons pand in de brand stond. Toen ik de vuurzee zag, wist ik het meteen: het pand is totaal verloren. Je redeneert op dat moment heel rationeel, pas later komen de emoties.”

Greet Nijhof, echtgenote van Jan senior:
“Bij het bedrijf aangekomen stapte ik over de brandslangen. Enkele mannen van de brandweer wilden me tegenhouden. Maar die wisten natuurlijk niet wie ik was, dus liep ik door. Bij Conimex kwam ik Jan tegen. ‘Met mij is alles goed en er zijn geen slachtoffers’, zei hij. Oké, dan ga ik maar weer, dacht ik, hier kan ik toch niets beginnen. Op weg naar mijn fiets kwam ik burgemeester Miedema tegen. Hij gaf me een hand en tot mijn verbazing een kus! Van hem had ik dat nooit verwacht, want hij was niet zo kusserig als sommige van zijn college- en raadsleden.”

Tijmen Nijhof, broer van Jan senior en mede-eigenaar:
“Ik zat thuis te eten. Toen belde Jan en hij zei: ‘eet maar rustig verder, want het bedrijf brandt af dus je hoeft geen haast te maken.’ Toen ben ik wel meteen gekomen.”

Het nieuwe Nijhof complex

Burgemeester Miedema zeven maanden later, bij de opening van de nieuwbouw:
“Het is treffend hoe door een grote solidariteit dit tot stand is gebracht door een leiding die een uur na de brand meteen aan de gang is gegaan. Het is een goede zaak voor iedereen en ook voor de gemeente dat Nijhof terug is, omdat het voor de werkgelegenheid een bedrijf van groot belang is en voor de bedrijvigheid in de gemeente.”

Expositie Branden in Baarn

 Vanaf 1 maart tot medio juni 2014 is er een expositie over de Branden van Baarn te zien, bij de Historische Kring Baerne, in de Hoofdstraat 1a te Baarn.

Openingstijden zijn van:
- woensdag 14.00 uur tot 16.00 uur,
- zaterdag van 11.00 uur tot 13.00 uur.
- de toegang is gratis

De expositie is samengesteld door de Historische Kring
en de oud korpsleden van Brandweer Baarn genaamd "Grijs Vuur".

Johan Hut