Een zolder vol meel, maar de bakker kon er géén brood van bakken!

door Ed Vermeulen

Vaste lezers en kijkers van Groenegraf.nl herkennen in deze titel natuurlijk meteen mijn eigen en vooral vrije interpretatie van de door Leen Bakker gebruikte regel: ’regelmatig kom ik losse foto’s en andersoortige afbeeldingen tegen waar je geen verhaal over kunt schrijven’.
Foto’s en andersoortige afbeeldingen, die door mij en gezien de scores in de Groenegraf.nl Verhalentoptien ook door u met veel plezier en belangstelling bekeken worden. Maar of je er geen verhaal over kunt schrijven?

1950: Van oude plaatjes en een oude plaatsgenoot
We gaan terug naar 7 december 2017, toen door Leen een verzameling foto’s werd geplaatst onder kop ’Oude plaatjes van Baarn’ met onder meer:

1950: De teloorgang van de Oude Plaatsgenoot  (Coll. Historische Kring Baerne)

Over deze foto kan ik kort zijn: hij vormde de in mijn herinnering opgeslagen getuigenis van het noodweer dat op vrijdag 21 juli 1950 over Baarn trok. Vastgelegd in een artikel in de Baarnsche Courant van 25 juli en weer bijna zestig jaar later op 17 oktober 2016 op Groenegraf.nl in het verhaal ’Huis onder water en natte voeten’. De boom in kwestie werd in het BC artikel van toen de ’Oude Plaatsgenoot’ genoemd! Hoeveel andere dierbare oude plaatsgenoten er inmiddels gesneuveld zijn? Meer dan u en mij lief zijn. Nu dierbare herinneringen. Oh ja en dan nog even dit: mocht u gaan kijken op hoek Laanstraat-Oranjestraat, dan ziet u dat de huidige, inmiddels ook bejaarde Plaatsgenoot binnen het hekje staat van het  bescheiden tuintje  van Onder het rieten dakje no 31, terwijl de Oude toch echt buiten het hekje stond! De in 2007 overleden kenner van het Baarn van toen, de onvergetelijke Cees van der Steeg, zei het immers al: ’Voor de kastanjeboom die u hiero ziet, is er ooit daaro eentje omgevallen.’ En zo is het maar net. Mocht u zich overigens afvragen wat er op het aan de boom bevestigde bordje staat: Warenhuis 1001! Of de heer Freek Voskuijl, de toenmalige eigenaar, hiervoor precariorechten heeft betaald? Wie het weet mag het zeggen!

Een nog vitale Oude Plaatsgenoot met bordje Warenhuis 1001 (Foto uitgave Tazet)

In dezelfde verzameling werd door Leen ook geplaatst:

Laanstraat 72 t/m 90 oftewel van Nagel naar de schilders werkplaats Van Kesteren  (Coll. HKB)

1953: Steeg van Nagel                                   
Wat zien we hier? Het antwoord is redelijk simpel: u kijkt naar een gedeelte van de Laanstraat dat begint na no.70, ooit Vink, Joosse en De Magneet, nu Lincherie.

Laanstraat: De Magneet (no.70), Huize Wijers (No.68) en Groenten & Fruithandel Robberse (No.66)  (Coll. HKB)

Op de andere hoek no. 92, ooit Schildersbedrijf Van Kesteren, later de woontextielwinkel van Smits, en vervolgens Leo’s Mode, nu gekend als de Jeanscorner van Erna en Herman Nijholt. Dit gedeelte van de Laanstraat werd ook wel ’de steeg van Nagel’ genoemd, naar kleermaker Nagel van no.72, het eerste huis rechts. Sommigen bezigen zelfs de term ’reet van Nagel’, maar ik kan u verzekeren dat ik in mijn Laanstraatjaren (1950-1964) deze uitdrukking nooit gehoord heb, laat staan gebezigd. Voor mij was het gewoon: Laanstraat! Wel kende ik natuurlijk die van en Bart en Egypte. Wie niet overigens?

2018: Hier en nu 
U heeft boodschappen gedaan bij Jumbo Den Blanken of gewinkeld in de Laanstraat en loopt richting het grote parkeerterrein, ook wel heel deftig en met veel misplaatste bravoure Laanplein genoemd, met op rechts de Lincherie en op links de Jeanscorner. Loop rechtdoor en sta stil even voorbij de verzamelcontainers. Kijk naar rechts en probeer u voor te stellen dat hier ooit de hierboven genoemde kleermaker Nagel woonde. Moeilijk?

Het grote parkeerterrein (Laanplein), zoekt u mee?   (Coll. HKB)

Gewoon uw best doen en gebruik maken van nog steeds bestaande oriëntatiepunten zoals de achterzijde van het nu steeds armoediger wordende pand van speelgoed gigant Intertoys voorheen Bart Smit.

1953: Laanstraat 68, Huize Wijers
Bij oudere Baarnaars is dit pand beter bekend als Banketbakkerij Wijers, oftewel Huize Wijers. Hier werden onder de strenge, maar rechtvaardige leiding van banketbakker Egbert Wijers tientallen jaren lang de meest exquise soorten gebak en allerlei andere heerlijkheden op puur ambachtelijke wijze bereid en natuurlijk ook verkocht. Mijn persoonlijke favoriet was Wijers’ kersengebak. Ik droom er nu nog wel eens van! Soms, heel soms kregen we van mevrouw Wijers zo’n lekker gebakje. Dit had te maken met de beperkte overblijf- en  opslagruimte in de koelkast. Een banketbakkerij waar veel latere Baarnse gebakstoppers hun opleiding hebben gekregen. Nu zou je zo’n bedrijf een leerbedrijf noemen. Wij voetbalden in de tuin achter de bakkerij, mijn buurjongen (ik woonde op no. 66A) en vriend Evert Wijers, oudste van de drie kinderen Wijers, gaf hier keeperstraining in een met krijt op de muur afgetekend doel. Ja, u leest het goed: keeperstraining! Evert zou uiteindelijk nog het doel van Baarn 1 verdedigen. In de tuin stond een schuurtje waar onder kalkwater de in de bakkerij te verwerken eieren bewaard werden, maar ook, heel nadrukkelijk aanwezig, een appelboom, waaraan kleine en redelijk harde appeltjes groeiden. Zeer geschikt om mee te gooien. En dat deden we …op een mooie zomeravond gooide ik na een aantal missers raak! De keukenruit van Nagel zei krak, niets aan de hand dacht ik nog, maar even later verscheen er een barst, Nagel boos, mijn  moeder, zachtjes uitgedrukt niet blij, we hadden immers géén verzekering. Hoe dit is afgelopen? Nieuwe ruit natuurlijk en voortaan beter uitkijken en mikken!

1953: Steeg van Nagel, het vervolg
Op no. 78 woonde de familie Slagboom. De heer des huizes, Anton Slagboom, was stukadoor, schilder, behanger en klusjesman. Multi inzetbaar dus, al heette dat in die tijd niet zo. Hij kon gewoon van alles. Op verzoek van mijn moeder heeft hij in onze toenmalige woonkamer op 66A, boven de winkel van Robberse, nu Principe, een verlaagd plafond gemaakt. Een hele aanwinst en verbetering, waar we trots op waren!

Het uiteinde van de Steeg van Nagel gezien vanaf de Eemnesserweg, met op rechts de
bedrijfsschoorsteen van Wasserij Andriessen (Coll. HKB)

Door mijn kinderogen gezien het meest bijzondere: de wasserij van Andriessen op No. 84. Gevestigd op de plek waar ooit de WASCH, MANGEL en STRIJK Inrichting van P. de Weyer zat. Wij waren hier vaste klant. Ja, wat wil je, ons huis op 66A had één koud waterpunt (in de keuken). De was werd derhalve, voorwaar geen pretje, gekookt in een grote ketel op een gaspit. Eigenlijk niet te doen vond mijn moeder en al gauw kocht ze bij Puper in de Schoolstraat , een grote wasmand (met deksel), waarin het wasgoed werd verzameld. Zeker het beddengoed. U raadt het al: het werd mijn taak deze mand te transporteren naar de Wasserij waar hij door de heer Andriessen in ontvangst werd genomen. Ik moest er overigens bij ons thuis wel een hele steile trap mee af; had daar al snel iets op gevonden, touw er omheen en vieren maar. Nu spreken we van kinderarbeid, maar toen moest je gewoon meehelpen, daar werd je flink van! Overigens moest er voor ieder transport een lijst ingevuld worden met de precieze aantallen hemden, onderbroeken, borstrokken, directoires, bh’s, lakens, slopen en andersoortig wasgoed waarover geen verhaal te vertellen valt. Niet teveel tegelijk, want dat werd te duur. Eenmaal bij de wasserij aangekomen keek ik altijd met veel ver- en bewondering naar alle draaiende, met leren riemen aangedreven, onderdelen. De werkplaats van professor Lupardi, de grote vijand van mijn jeugdheld Kapitein Rob, was er niets bij! Maar het meest is mij bijgebleven de warme, vochtige, enigszins muffe en benauwende lucht van al dat verzamelde wasgoed. Hoe Andriessen in deze lucht kon werken en leven is mij altijd een raadsel geweest. Twee decennia later, in 1969, werden de heer, want dat was hij, Andriessen, en ik collega’s bij PPI of zo u wilt Polygram. Hij werkte op de afdeling Copyright. Kwam ik dus weer bij hem langs met ingevulde lijsten! Ditmaal géén wasgoed maar repertoire! Een mooi voorbeeld hoe ook hier de geschiedenis zich herhaalde.

Een bedrijvig stukje Laanstraat!  (Coll. HKB)

2018: Hier en nu: test uw kennis van het Baarn van vroeger! 
Natuurlijk woonden er meer mensen in deze bijzondere uitstulping van de Laanstraat o.a. Gros, Jetten en vele anderen. Wilt u er meer over weten? Mijn advies: kijk in de oude adresboeken, te raadplegen op Groenegraf.nl, en kom langs bij de Historische Kring Baerne en ga op zoek in het rijk gevulde fotoarchief, waar meer dan zeventienduizend (!), veelal unieke, foto’s wachten om bekeken te worden. Gewoon doen!

Ed Vermeulen (1942)

Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op.

 Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op Facebook en Twitter

Bent u geïnspireerd geraakt door dit oud-Baarn verhaal en wilt u zelf eens wat 

schrijven voor onze website? Stuur uw verhaal dan

 per email aan groenegraf.baarn@gmail.com