vrijdag 4 juli 2025

 OP VERZOEK

Alleen de oudere Baarnaars zullen zich deze buitenplaats met zijn bijzondere bouwstijl nog kunnen herinneren, want de villa werd in het jaar 1910 afgebroken.

Villa Canton

Waarom dit huis in deze Chinese stijl werd gebouwd? vraagt u. Wij vonden er in ",Pluim" onder meer het volgende over: "Het buitenhuis "Canton" - zo heette de buitenplaats - is in 1793 door den heer Reinhard Scherenberg in Chinese stijl gebouwd. Dezelfde heer, fabrikant van koeharen, tapijten en daarbij scheepskapitein, had na zijn volbrachte reizen in China ten jaren 1790 en 1791 het nabijgelegen buitenhuis in "Peking" in dezelfde stijl laten oprichten.

Scherenberg was namelijk door zijn handel op China schatrijk geworden, hij woonde in Amsterdam en "Canton" was dan ook uitsluitend zijn "buitenhuis", waar hij rust en verpozing vond In het dorpje Baarn. Het was een exotisch zomerverblijf."

In het jaar 1815 kwam de buitenplaats in het bezit van de Prins van Oranje. Na in de vorige eeuw nogal eens van bezitter te zijn verwisseld, werd "Canton" in 1904 eigendom van de heer August Janssen (die o.m. aan Baarn een badinrichting schonk). Naast hem waren een der laatste bewoners de dames Spengler, die er een sanatorium hielden.

Waar dit buitenhuis stond?" vraagt een jongere lezer, Tussen de Javalaan en de Cantonlaan, waar het hoofdkantoor van ,,Conservatrix" was gevestigd. De huidige villa is wel in een geheel andere stijl gebouwd dan die op het oude plaatje.

Tussen twee haakjes: De naam Scherenberg wordt ook thans nog in ere gehouden door de gelijknamige flat aan de Schoolstraat.


De klaphekjes. 
Vele oude Baarnaars zullen zich deze hekjes nog herinneren, welke zich bevonden langs 't spoorwegravijn, op de plaats waar men de spoorlijn kon oversteken. Ja, de spoorlijn ...... op 10 juni 1874 werd de lijn Amsterdam-Amersfoort geopend en alle treinen stopten in Baarn. Aardig is het te lezen, wat de heer Pluim daarover schrijft in zijn boek:

"Op deze 10e juni zit heel Baarn langs het nieuwe spoorwegravijn geschaard, om het verschrikkelijke monster dat "spoortrein" heet, te zien voorbijrazen. 't Was ook verschrikkelijk - wat een snelheid! 't Is duivelswerk," riepen velen, "daor kriegen ze me nooit niet in!" Maar... die t' hardst schreeuwden, hebben er het eerst een ritje mee gedaan.

Maar diezelfde spoorlijn deelde Baarn in tweeën en hoewel er "aan de overkant" nog lang niet zoveel huizen stonden dan thans, om de bossen en de straatweg te bereiken, moest men de spoorlijn oversteken en naast de "grotjes" dienden daartoe de "klaphekjes". Bovenstaande foto van Adriaan Boer uit het begin dezer eeuw toont het klaphekje bij de Wittelaan. Op foto's uit later tijd zagen wij bij het hekje een bordje staan met het opschrift:

"Let op den trein".

Men vertelde ons, dat de oversteekplaatsen en dus ook de hekjes, verdwenen zijn in het jaar 1909, toen een jongen van 9 jaar, Willem Zondag geheten, door de trein werd gegrepen en gedood. Op maandag 6 december 1909 werd hij onder grote belangstelling begraven.

De voetbrug over het ravijn maakte trouwens de gevaarlijke oversteekplaatsen overbodig, deze brug werd in 1911 in gebruik genomen. De brugjes waaronder men doorliep, voor men de klaphekjes bereikte, zijn er heden ten dage nóg,