vrijdag 25 september 2020

Astoria en BMV Excelsior

 Astoria en BMV Excelsior

In 1942 begon Marinus van Oostveen in een villa aan de Oranjestraat 8 in Baarn een lunchroom en restaurant, met de bedoeling zich te specialiseren in het uitzenden van diners. Door de oorlog raakte deze opzet op de achtergrond. In 1946 liet hij een vergaderzaal achter zijn zaak bouwen en in 1950 een grote toneel- en concertzaal. Zijn zoon Ben werd in 1956 eigenaar. In 1958 liet Ben een grote foyer aan het zalencomplex van het restaurant van zijn vader bouwen. Daarmee leek het Astoria Complex aan de Oranjestraat voltooid, maar in 1962 werd begonnen met een ingrijpende verbouwing van het café-restaurant. Van het oude café-restaurant bleef geen steen meer over. Daarvoor in de plaats verrezen 3 moderne zalen die van elkaar gescheiden kunnen worden door vouwwanden. Op 25 april 1966 nemen de heren B. en R. Hemerik Café-Restaurant Astoria over van Ben van Oostveen. Ben vertrekt, samen met zijn vrouw Nel, dan zelf naar Heetveld, gemeente Vollenhove.

In die tijd, de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw, hielden ook veel Baarnse muziek- en toneelverenigingen hun jaarlijkse uitvoeringen voor donateurs en andere belangstellenden in Astoria. Ook Excelsior gaf elk jaar twee uitvoeringen in Astoria. Om de zalen binnen te komen liep je rechts langs de villa om in het zalencomplex achter het restaurant te komen. Je kwam daar in een voorportaal waar de jassen konden worden opgehangen. Als je doorliep kwam je in een 'voorzaal' waar op de met tegeltjes bedekte vloer, de houten tafels en stoelen al klaar stonden en een kleine dansvloer voor het 'bal na', dansen na de uitvoering. In de lange wand links waren twee grote deuren waardoor je toegang kreeg tot de theaterzaal, met lange rijen houten aan elkaar gekoppelde stoelen op een houten vloer. Achterin de 'voorzaal' was aan de linker kant nog een lage deur een levensgevaarlijk stenen trap met te smalle treden, naar beneden, onder het podium. 'Denk om je hoofd' was de kreet als je die trap afliep, want het plafond was laag. De leden van Excelsior konden via dat trappetje een smalle gang in en dan had je rechts de kleedkamers. Na het omkleden gingen ze een trappetje op om het podium te bereiken. Boven je hoofd enorme gloeilampen die het podium verlichtten. Om je heen bordeauxrode velours gordijnen. Met een touw konden de voorste gordijnen opzij geschoven worden zodat het publiek de voorstelling kon bekijken. Een daverend en lang applaus volgde en dirigent Lokhorst telde af om met het eerste nummer te beginnen. Excelsior hield elk jaar, twee weekenden na elkaar een optreden. Voor de pauze de jeugd en het seniorenorkest. Na de pauze werden er sketches (kleine komische toneelstukjes) opgevoerd, afgewisseld met muziek van de Chromonicats of het Excelsior Kwartet. Aan het eind kwam dan het dankwoord van de voorzitter en was het tijd voor 'bal na', dansen in de voorzaal. Vaak werd accordeonist Jan Gorissen uit Soest en zijn drummer gevraagd om de muziek tijdens het dansen te verzorgen. Gebrek aan onderhoud aan de zaal leidde ertoe dat Astoria niet meer als theater gebruikt kon worden. BMV Excelsior en toneelvereniging Karakter staken in 1979 de koppen bij elkaar en besloten om de zaal samen op te knappen. Zodoende kon Astoria nog een paar jaar gebruikt worden, maar een paar jaar later ging het niet meer. Excelsior maakte daarna gebruik van de in 1975 gebouwde Speeldoos.

    Astoria Oranjestraat

    Excelsior aan het oefenen in Astoria



Geplaatst door L.J.A.Bakker

http://www.grijsvuur.nl

e-mail: bakker.groenegraf@gmail.com














maandag 21 september 2020

KNRM: hoe trouw wordt beloond

door Ed Vermeulen

Trotse redder aan de wal 2020

De Baarnsche Courant doet met regelmaat verslag van persoonlijke jubilea. Sommige van deze memorabele momenten vallen echter buiten de boot. Tijd voor de KNRM om in te grijpen. U kent natuurlijk de uitdrukking: ’De beste stuurlui staan aan wal’; zeker niet van toepassing op de redders van de KNRM. De echte helden zitten immers aan boord! Dit verhaaltje gaat over het fenomeen: KNRM-Redder aan de Wal of hoe trouw beloond wordt.

De echte helden

Midden in wat de geschiedenisboekjes in zal gaan als ‘de Coronatijd’ ontving ik een brief. Op zich niet zo bijzonder, ik ontvang er wel meer, maar deze is het delen meer dan waard: de KNRM, u weet wel de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij, deelde mij mee dat ik zestig (60!) jaar donateur oftewel ’Redder aan de wal’ ben. Voor sommigen een mensenleeftijd. De uitreiking van de gouden erespeld wacht! Hoe het precies zit leest u in dit verhaal.  



Fragment uit Nieuws Erespeld 60 jaar



Naar zee: In juli 1960 deed ik eindexamen aan de Kweekschool voor de Zeevaart (KvdZ) in Amsterdam. Ik had hier na mijn middelbare schooltijd in Baarn de 1-jarige opleiding tot stuurmansleerling gevolgd. Intern, ook dat nog. Van zondagavond 10 uur tot zaterdagochtend 12 uur ‘s middags opgesloten in het historische gebouw aan de Amsterdamse Prins Hendrikkade 189. 

Kweekschool voor de Zeevaart, Prins Hendrikkade 189, Amsterdam

Baksgewijs…uitgaansinspectie op de binnenplaats.

Alleen op de woensdagmiddagen en in de weekenden werden we, mits onze conduitestaat goed gedrag vertoonde, op de buitenwereld losgelaten. Dit alles betekende overigens ook dat ik één jaar van mijn leven in Amsterdam heb gewoond. Maar dat drong pas veel later tot mij door. Op vrijdag 22 juli 1960 maakte ik mij op, om met ontzettend veel plezier overigens, mijn handtekening op het aan mij uit te reiken getuigschrift te gaan zetten. Na een heftig en bewogen studiejaar eindelijk klaar om te gaan varen!    

Voor wie de bel luidt!

Van B naar A: mijn cijferlijst was redelijk tot goed, althans in mijn ogen, maar de schoolleiding besliste anders: ik kwam op het niet aan mij bestede vak mechanica een punt tekort en derhalve werd mij in plaats van het felbegeerde BS diploma slechts een ’schamel’ AS uitgereikt. Geen man over boord zult u zeggen, want wat kan er mis zijn met de 1e letter van ons alfabet. Niets natuurlijk. Nou daar dacht de eindexamencommissie wel anders over: bij de uitreiking van het getuigschrift werd ik door de toenmalige Commandant, de heer Kruisinga, bijgenaamd ’de Prik’, uiterst minzaam toegesproken met woorden die er niet om logen: ik was een smet op het blazoen van de éénjarige opleiding en meer van dat fraais. Ik heb hem boos aangekeken en wat ik dacht, goed opgevoed als ik ben, maar voor mij gehouden en niet uitgesproken. Snel mijn handtekening gezet. Toen ik op het punt stond om er vandoor te gaan teneinde met enkele, eveneens geslaagde klasgenoten, een afscheidsbiertje te gaan drinken in ons stamcafé, het om de hoek van de school gelegen Ouwe Dock, 


Bootslieden jaren 50-60 v.l.n.r. Lagendijk (Tarzan), Neij (Mina), de Boer (Erwtje)
en Brouwer (Pieter Stastok) (Coll. VOK)

Broken hearted melody

hoorde ik de stem van bootsman de Boer, door ons Erwtje genoemd, één van de vier bootslieden, tezamen vormende ’Het Gezag’: ’ Zeg Vermeulen, nu je gaat varen, zul je jezelf wel een hele kerel vinden, maar bedenk goed dat het op zee ook wel eens mis kan gaan. Ik raad je dan ook met klem aan om donateur van de KNRM te worden. Als je hier nou even je handtekening zet komt alles prima voor elkaar’. Voor de tweede keer die dag zette ik mijn handtekening, maakte dat ik weg kwam, en haastte mij naar het Ouwe Dock. Uit de jukebox klonk het onbeschrijflijk mooie ’Broken hearted melody, won’t you bring her back to me’ van Sarah Vaughan. Woorden die in het jaar dat achter mij lag waren verbonden aan twee meer of minder serieuze, uitzichtloze en voortijdig beëindigde verkeringen, maar die er nu niet meer toe deden. Een paar biertjes later stapte ik op, liep naar het station en nam de trein naar Baarn. Hier nam ik in de Tivolibar nog een biertje. Nog slechts een veertigtal meters naar huis, Laanstraat 66A. Het ging nog net. De volgende dag naar Rotterdam om bij de rederij van mijn keuze Van Nievelt, Goudriaan & Co’s Stoomvaartmaatschappij mijn opwachting te maken. Aangenomen als leerling stuurman: mijn eerste reis in september op het spiksplinternieuwe m.s. Aludra. Bestemming: Zuid Amerika. Goede vooruitzichten!       

m.s. Aludra op de Nieuwe Maas, Rotterdam


De tijd staat niet stil:
de rest is zoals dat altijd zo mooi wordt genoemd: geschiedenis. In 1964 getrouwd. In 1969 de zee vaarwel gezegd en in dienst getreden van Philips Phonografische Industrie (PPI), het latere Polygram. Opnieuw lag de wereld aan mijn voeten. De tijd verstreek en opeens, als het ware uit het niets, was er een, op 29 oktober 1999, gedateerde brief waarin de KNRM mij berichtte over mijn inmiddels 40 jaar een trouwe donateurschap. Waarvan akte! De brief ging vergezeld van een prachtig uitgevoerd getuigschrift.

Getuigschrift, 40 jaar redder aan de wal

De tijd staat niet stil!
Tegelijkertijd stelde ik vast dat ik inmiddels al weer dertig jaar in dienst was van onze plaatselijke entertainment gigant Polygram. Kortom, de tijd stond niet stil of zoals mijn echtgenote met naast Indische ook Friese roots altijd zegt: de tiid hâldt gjin skoft. 

Dit werd des te duidelijker toen eind september 2010 weer een brief van de KNRM op de mat viel, waarin ik werd uitgenodigd om op een station naar keuze de speld voor vijftig (50) jaar trouwe dienst uitgereikt te krijgen. Deze unieke kans om dit prachtige bedrijf van zeer nabij mee te maken liet ik mij niet ontzeggen. Ik maakte een keuze tussen Den Helder, de stad waar mijn beide ouders waren geboren en getogen, en ook de plaats waar mijn oudoom Maarten van ’t Hert, broer van mijn Helderse opoe Johanna Cornelia van ’t Hert (1866-1950) in de beginjaren van de vorige eeuw lid was van de vaste roeiploeg van de vermaarde Dorus Rijkers en Texel, het eiland waarmee ik sinds mijn vroege jeugd een  familieband had. Leuke bijkomstigheid hier was dat ook de voormalige Texelse zeevaartschool (1912-1933), waarvan ik de geschiedenis in verhaalvorm aan het vastleggen was, net als de Kweekschool voor de Zeevaart nauwe banden met de reddingmaatschappij onderhield. Mijn keuze viel op Texel.


Reddingboot De Koog, Texel, jaren 20, leerlingen ZVS TX kijken toe. (Coll. Hazewinkel)  


Bemanning roei reddings-vlet Den Helder (1915) oudoom Maarten van ’t Hert  (5e van l.).
Schipper Janus Kuiper geheel rechts 
 (Coll. Historische Vereniging Den Helder)


Texel: 13 November 2010 was de dag, plaats van handeling: het reddingsstation De Cocksdorp, Texel, ‘thuishaven’ van de in 1992 in dienst genomen reddingboot Beursplein 5. 

BEURSPLEIN 5 in actie!   (Foto: Corry Boon)


Ontvangst op Reddingsstation De Cocksdorp, uitreiking erespeld, klaar voor zee-doop!


Het programma: ontvangst door het voltallige bestuur van KNRM afd. Texel, inclusief de voorzitter, de toenmalige burgemeester mevrouw Giskes, kennismaking met schipper Charles Douma, bemanning en opstappers, koffie met Hoornder Ring (Texelse koek), uitreiking van de zilveren speld, nog een bakkie, overlevingspak aan en de na een aantal stormachtige dagen nog steeds wilde zee op in de Beursplein 5.


 Aan boord BEURSPLEIN 5


Een onvergetelijke ervaring voor mijn vrouw en mijzelf. Wat een branding, metershoge golven, voorwaar geen pretje, maar spannend was het wel. Een hoogtepunt was toen de schipper mij aanbood om zelf de Beursplein 5 te besturen en de voortstuwing te regelen. Wat een power! Een hele klus om beide handelingen gelijktijdig te verrichten en de boot op koers te houden. Opnieuw zeebenen! 

Vlootschouw reddingsstation De Cocksdorp, v.l.n.r. BEURSPLEIN 5,
 CORNELIS DITO en ZALM (Coll. KNRM)

Tegelijkertijd een groeiend gevoel van bewondering en respect voor de vaste bemanningsleden en opstappers. Na behouden terugkomst een oorlam voor de bemanning en de opstappers in de vorm van een goed gekoelde Texelse Jutter, gevolgd door een lunch met feestelijk belegde sandwiches, nog de laatste sterke verhalen en toen weer koers naar huis! Een zilveren erespeld en een dag met een gouden randje rijker. Zo gaat dat bij de KNRM!

De tijd vliegt: het is 2020, 60 jaar redder aan de wal! Door de huidige omstandigheden slechts ruimte voor bescheiden feestgedruis; zelf ook redder aan de wal worden mag natuurlijk wel. Hoeveel decennia nog in het verschiet? U hoort nog van mij!

Alle foto’s coll. Ed Vermeulen, tenzij anders vermeld.


Ed Vermeulen (1942)










Dit verhaal verscheen op maandag 21 september 2020 in de Baarnsche Courant  in de rubriek

  ’Vandaag is morgen alweer gisteren (bruggetjes naar vroeger)’

Deze rubriek is een samenwerking tussen de Historische Kring Baerne en Groenegraf.nl    

Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op.
 Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op Facebook en Twitter

Geïnspireerd geraakt door onze oud Baarn-verhalen? 
Kom in actie en deel ook uw herinneringen op Groenegraf.nl.

vrijdag 18 september 2020

Antwoord van vorige week: Villa Dalheim en Jojo


In een oude Gooi- en Eemlander van 27 september 1919 werden een aantal huizen en bouwterreinen in Baarn te koop aangeboden. Het ging om de villa's 'Dalheim' (l) en 'Jojo' (r) staande aan de Dalweg hoek Verlengde Dalweg gemerkt 3 en 4 en nog een 'burgerwoonhuis' genaamd 'Ruimzicht' aan de Zandvoortscheweg gemerkt 1. Bovendien is er nog een hoeveelheid grond bij, dat als bouwterrein gebruikt kan worden.

Het terrein zoals omschreven in de advertentie omvat grofweg het stuk tussen Dalweg / Beukenlaan / d' Aulnis de Bourouilllaan en de Zandvoortweg. De Verlengde Dalweg, zoals in de advertentie beschreven staat, heet nu Berkenweg. De Beukenlaan heette toen Dallaan. De reden van de verkoop van de villa's en woning staat ook in de advertentie vermeld: wegens sterfgeval. De verkopers zijn de Erven van mej. de Wed. P.Pas, geb. Van de Vuurst en dhr. H. van de Vuurst. Met die gegevens kunnen we wat. Mej. Pas-Van der Vuurst is Catharina (Kaatje) van de Vuurst (1839-1919), dochter van Jan van de Vuurst en Bartha de Vries, weduwe van Pieter Pas (1838-1893). Volgens het adresboek van 1917 woonde Kaatje inderdaad op Dalweg 3, dus villa Dalheim. In datzelfde jaar woonde ook H. van de Vuurst op dat adres, dat moet Kaatje's vrijgezelle broer Hendrik van de Vuurst (1830-1918) geweest zijn. Hendrik stierf dus in 1918 en zus Kaatje in 1919. Het klopt dus dat de erven eind 1919 het perceel met woningen in de verkoop deden. Villa 'Dalheim' is vrij van huur volgens de advertentie. Dat klopt natuurlijk want beide bewoners zijn overleden. Maar hoe zag die villa er in die tijd uit? Op internet was Villa Dalheim snel gevonden. De foto is als ansichtkaart gebruikt door Kaatje om haar neef en nicht een gelukkig nieuwjaar toe te wensen. De kaart is geschreven tussen 1893 en 1919. Een kijkje op de achterzijde van de kaart verraadde dat de kaart in Baarn is afgestempeld op 31 december 1904 en verstuurd is aan H. Schimmel op Kraaikamp te Barneveld. Als u nu langs de woning aan de Dalweg loopt is bijna niet meer te zien dat de villa er vroeger zo heeft uitgezien. De gevel is totaal veranderd.

Tot zover Dalheim, dan nu het tweede pand: Villa 'Jojo'. Deze villa vond ik op de site www.zoekplaatjes.nl. Een prachtige foto, ingezonden door Sander van Wijngaarden. De foto moet gemaakt zijn rond 1915. Op de gevel prijkt het bordje 'VILLA JOJO', geen twijfel mogelijk, dit is de woning waar het om gaat. Drie dames in prachtige jurken poseren voor de villa. Villa 'Jojo' stond links naast villa 'Dalheim'. Het adres was Verlengde Dalweg 4 (nu Berkenweg) en ook nu is dit pand daar te vinden. Jarenlang woonde daar rijschoolhouder H.P. Kuijer. Volgens het adresboek van 1917 woonde op dat adres dhr. F.P.W. van Mill jr., slager. Dit was Frederik Pieter Willem van Mill (1884-1959), zoon van Frederik Pieter Willem van Mill en Adriana Johanna van Zetten. Hij was getrouwd met Wilhelmina van Woerden (1881-1966). Broer Cornelis Matthijs van Mill (1880-1941) had een slagerij aan de Kerkstraat op nummer drie. F.P.W. van Mill had twee dochters die in 1916 en 1918 geboren zijn. Dat kunnen dus onmogelijk de dames op de foto zijn geweest. Mogelijk is echtgenote Wilhelmina van Woerden één van de dames op de foto. Wie zal het zeggen. De woning is nog steeds te vinden aan Berkenweg 4, maar ook hier is het moeilijk te herkennen. Vroeger lag het tussen bomen en bosschages. De winnaar deze week is Hans van Zon.

    
                            Villa JoJo

            Villa Dalheim


Geplaatst door L.J.A.Bakker

http://www.grijsvuur.nl

e-mail: bakker.groenegraf@gmail.com