Philips en Zilgroba Metaalindustrie Baarn

"Wat zijn dat voor een grote zwarte CD's", vroeg mijn jongste zoon mij onlangs. Je wordt ouder papa, was het eerste waaraan ik dacht. Ik reageerde gelijk met "Dat, mijn zoon, zijn geen cd's, maar langspeelplaten. Die werden gemaakt toen er nog echte muziek gemaakt werd". Ik realiseerde me dat ik zo nog ouder klonk dan ik ben. Ik stam dus echt nog uit de tijd dat muziek nog analoog afgespeeld werd, met een diamanten naaldje over de groefjes van een vinylplaat. Mijn zoon keek mij niet begrijpend aan en gaf het op. Dat is pa weer met zijn ouderwetse dingen, zal hij wel gedacht hebben. En gelijk heeft hij, want inmiddels is niet alleen de langspeelplaat verdwenen, ook de compact disc is alweer op zijn retour. Binnen enkele jaren zal één van de kinderen van mijn zoon vragen wat dat voor een zilverkleurige onderzetters zijn...

Onwillekeurig moest ik denken aan de tijd dat Philips in Baarn aan de Torenlaan kapitalen verdiende aan het 'zwarte goud', en ik bedoel nu niet steenkool, maar de muziek op de vinyldragers. Ik ging wat googlen en vond dat Philips zijn 'langspeelplatenindustrie' rond 1950 in Baarn een flinke boost gaf met de vestiging van de fabriek aan de Torenlaan. Zo stuitte ik op een krantenbericht uit december 1950 waarin te lezen is dat Philips de complexen van de ZILGROBA Metaalindusrie in Baarn kocht om er Philips Phonographische Industrie te vestigen. Inmiddels is op de plek van die fabrieken, tussen Torenlaan en Oosterstraat, een nieuwbouwgebied van woningen te vinden. Maar we herinneren ons allemaal nog wel wat voor enorme complexen dat waren, die fabrieken van de Philips.

Het Philipscomplex tussen Torenlaan en Oosterstraat in Baarn.

In het krantenartikel staat dus te lezen dat Philips de complexen van ZILGROBA Metaalindustrie kocht, maar ligt het nu aan mij, of ben ik de enige die nog nooit van ZILGROBA gehoord heeft. Het moet toch een aardige firma geweest zijn als ze zulke grote hallen tot hun beschikking hadden. Na een beetje speuren in het krantenarchief van de Koninklijke Bibliotheek vond ik een advertentie uit 1947, dus kort na de oorlog, waarin ZILGROBA een constructietekenaar zoekt. In 1947 was het bedrijf volgens de advertentie gevestigd aan Kerkstraat 1 in Baarn. Kerkstraat 1, dat is dus Villa Veltheim!! Een metaalindustrie in 1947 in Villa Veltheim? U begrijpt dat deze advertentie me alleen maar nieuwsgieriger maakt.

Verder zoeken dus in de kranten van de Koninklijke Bibilotheek. Eerst kwam ik alleen maar voetbaluitslagen van de Baarnse voetbalvereniging Zilgroba, blijkbaar sponsorde de firma een elftal of vereniging. In 1949 verschijnt er weer een advertentie en wordt een jongeman voor de tekenafdeling van ZILGROBA gevraagd. Nu is het bedrijf aan de Oosterstraat 2a gevestigd. Dat is dus op de plek waar Philips later woningen voor haar personeel liet bouwen.

In 1950, kort voordat ZILGROBA zijn complex aan Philips verkocht, verscheen weer een advertentie waar alweer personeel gevraagd werd. Nu is het adres Torenlaan 17, het adres wat later het adres van Philips Phonographische Industrie werd.

Het eerste krantenbericht over de verkoop van de complexen aan Philips was het laatste wat te vinden was over ZILGROBA in Baarn, maar in 1955 duikt er een bericht op dat de rechtbank het failissement is uitgesproken voor ZILGROBA, statutair gevestigd te Baarn, kantoorhoudend Amsterdamscheweg 25 te Amersfoort. Pas in 1958 wordt de boel geveild. Nu is het adres Amsterdamseweg 31 in Amersfoort. Einde verhaal dus.

Ik ben nu benieuwd of er nog mensen zijn die zich dit bedrijf in Baarn herinneren. Misschien kent u iemand die er gewerkt heeft? Bestaan er nog foto's van het bedrijf? Wie was de eigenaar van ZILGROBA? Wat betekent die naam? Staat de BA uit zilgroBA voor Baarn?

Vragen genoeg dus. Helpt u mee?












Update 24-5-2014:

Dhr. H. de Bree woonde tot 1965 aan de Veldheimweg. Hij schreef ons het volgende:

In de jaren vijftig zat er inderdaad een bedrijf onderin de villa Veltheim waar metaal werd verchroomd (en wellicht verzilverd). Ook meen ik mij te herinneren dat het personeel meedeed aan de toenmalige ‘zomeravond voetbalcompetitie’op het voetbalveld naast de speeltuin het noorderkwartier.

Dhr. W. Fromme kon ons wat meer informatie over Zilgroba geven. Hier zijn bericht:

Ja dat bedrijf ken ik wel, was lang zo niet groot als  de Philips. Wij speelden om die fabriek heen het was een vrij groot stuk onbebouwde grond. Zij stortten daar vaak metaal afval wat later werd opgehaald, wij verzamelen dan stukjes aluminium. Dat  terrein lag tussen de Oosterstraat vanaf "Klein Peking" langs de Javalaan en Torenlaan tot de eerste oude villa, ik dacht no 13. Voor de Plantage aan de andere kant grensde het aan de Balistraat ( de nieuwere huizen ) en achterkant van de oudere woningen. Aan de Javaan lag een groot grasveld waar een klein Circus soms zijn tenten opzette. Op die vele ruige onbebouwde plekken met struikgewas in het dorp konden de jongeren zich goed uitleven, gaten graven, hutten bouwen van takken van alles maken of slopen, enz. zonder dat de omgeving echt last had. Iets wat huidige jeugd moet ontberen en elders rottigheid uit gaan halen.


Dhr. E. Vermeulen uit Baarn:

Wat een bijzonder verhaal. Ik had nog nooit van Zilgroba gehoord. Ik heb 32 jaar bij Polygram gewerkt, weliswaar op Hoog Wolde, en heb altijd gedacht dat de PPI de eerste was die zich aan de Torenlaan had gevestigd. Ook meen ik dat ik een aardig beeld had over de geschiedenis van het bedrijf. Ik heb altijd begrepen dat de plaats van vestiging ook te maken had met de aanwezigheid van ruim en kwalitatief goed grondwater. Of dit zo was, weet ik niet. Wel is het zo dat ik nooit begrepen heb dat zo'n grote en groeiende industrie in het midden van het dorp werd gevestigd, midden in een woonwijk. Ook toen al. Ook denk ik dat de Zilgroba een relatief veel kleiner bedrijf geweest moet zijn. Ik denk namelijk dat de PPI verantwoordelijk is geweest voor de grote bebouwing op de Torenlaan.

Dhr. M. Pater uit Ontario, Canada:

Ik heb bij Philips gewerkt, bijna een jaar en voordat ik bij Fokker begon. Ik geloof dat het in 1954 was. Ik moest uit iedere zoveel platen er een uit halen en dan voor sterkte testen. "Quality Control". Wat we toen zo fijn vonden was dat ieder weekend je er zo'n 5 mocht lenen en dus thuis naar kon luisteren. In 1956 ging ik weg bij Fokker en De Nationale Reserve[Army], en ik vertrok naar Canada. Na mijn keuring hoefde ik niet voor 2 jaar in dienst omdat mijn 3 broers al dienst hadden gedaan, ik als vierde werd toen vrijgesproken. in verband met "broederdienst". Wel kwam ik bij de Reserve. Ik had daarvoor mijn uniform, geweer en helm thuis. We oefenden in de bossen. What a laugh.

Tot slot vond ik nog onderstaande foto uit 1949. U ziet de Torenlaan en in de rechter bovenhoek nog het Huize Peking. Rechts onder is de Baarnsche Manege goed zichtbaar met daarachter wat hallen. Zouden dat de hallen van Zilgroba geweest kunnen zijn? De foto dateert in ieder geval van vlak voor de bouw van de Philipsfabriek.

Update 11-8-2014

Onderaan dit bericht is nog een reactie geplaatst door een anonieme lezer. Hij schrijft dat zijn vader, Goos Groen eigenaar was van Zilgroba. Helaas zijn er geen contactgegevens bij het bericht geplaatst, we zouden nog wel meer willen weten. Wat betekent de naam 'Zilgroba' bijvoorbeeld? Als ik nu moet gokken denk ik dat het staat voor ZILver GROen BAarn. In onze database met oude inwoners van Baarn komt de naam Goos Groen ook voor, echtgenoot van Everdina van Ginkel (1939-2000). Is dat de betreffende Goos Groen?

Eric van der Ent

Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op  Facebook en Twitter