Anna Maria Hornsveld-Klaassen

door Anneke van Dalen

Altijd werd er geschreven over mijn opa, Dirk Hornsveld; kunstenaar, muzikant, evangelist en bestickeraar van W.C Tensenbussen (of eigenlijk beschilderde hij die, stickers had je natuurlijk nog niet) en daardoor stond hij altijd in het voetlicht. Nu zijn echtgenote, Anna Maria (Annie) Klaassen, maar eens. Ook zij was in Soest immers een bekende verschijning. Anna Maria Hornsveld- Klaassen werd geboren op 2 oktober 1896 in Amsterdam. Annie werd vernoemd naar haar grootmoeder Anna Maria Ephraïm, een dame met Joodse roots. Overigens was die getrouwd met een Daniel Hendrik Werner, natuurlijk verwant aan de bekende Baarnaar Daan Werner.

De dochter van Anna Maria Ephraïm en Daniel Hendrik Werner - Maria Cornelia Werner-  trouwde met Gerardus Bernardus Klaassen. Dat waren dus haar ouders. Gerardus en Maria dreven in Amsterdam een groothandel in banketbakkerijproducten. Zij beheerden ook een grote bakkerij aan de Haarlemmerdijk 109 met flink wat personeel. Op 27 februari 1905 vertrok Gerardus evenwel naar Canada of Amerika om te kijken of daar voor het hele gezin een beter bestaan was op te bouwen en is hij is daar kennelijk verongelukt. Na zijn bootreis zou hij met de trein verder reizen. Sindsdien is niets meer van hem vernomen.

De familie Klaassen- Werner in 1903. V.l.n.r.: Mien, zittend Marietje, moeder Maria Cornelia Werner, 
Gerard voor zijn vader, Marius met bal, rechts Annie met pop en Daan staat rechts naast zijn vader.
 Maria Cornelia Werner was hier zwanger van haar zoon Martinus Werner Klaassen.

Mien, Annie, Daan en Marius, ca. 1900

Haar moeder Maria overleed snel daarna op 12 augustus 1909 aan tbc, pas 42 jaar oud. Annie bleef als 13-jarige achter, met vier broers en twee zussen. Haar zus Marietje is dan al overleden, ook aan tbc. Alle kinderen werden overal elders geplaatst. Annie groeide verder op in Amsterdam op de Jacob van Lennepkade, bij haar oom Daniel Werner met zijn vrouw Maria Radier, de grootouders van Daan Werner.

Bellenmeisje bij de
burgemeester

Ze wilde graag doorleren en verpleegster worden, maar dat mocht niet en ze moest op 13-jarige leeftijd in een dienstje: bellenmeisje worden bij de burgemeester in Weesp. Op haar weinige vrije dagen mocht ze niet thuiskomen bij die tante en zwierf ze dan met haar zuster Mien door Amsterdam of Weesp en aten ze hun brood op een bankje of op het kerkhof.
Toch zette ze later door en ging ze de verpleging in. Eerst in Ermelo-Veldwijk, waar zij haar Zwarte Kruis diploma psychiatrie haalde en later naar het Juliana ziekenhuis in Amsterdam voor het Witte Kruis en nog weer later in de particuliere verplegingen. In de eerste Wereldoorlog (1914-1918) werkte ze als verpleegster en moest ze toen Belgische vluchtelingen opvangen.

In 1920

Ze had vooral contact met haar zus Mien en haar broers Gerard en Marius. vier van haar broers en zussen zijn heel jong gestorven. Met broer Daan en Martinus had zij helaas geen contact. Daan vertrok naar Parijs en Martinus werd in de oorlog opgepakt voor het stelen van een brood. Waarschijnlijk is hij in Oost-Duitsland gestorven.

Dirk Hornsveld en Anna Maria Klaassen in 1922, in een bootje op de Eem.

Anna Maria Klaassen en Dirk Hornsveld
op kwekerij Burbankia

Dirk Hornsveld en Annie Klaassen leerden elkaar kennen via Carel Werner, de neef van Annie, die later trouwde met Marie Hornsveld, zuster van Dirk. Hij was natuurlijk vooral bekend door de Baarnse school-en werktuinen en de vader van Daan Werner.
Het is niet precies bekend in welk jaar neef Carel de meisjes Annie en Mien meenam naar de dahliakwekerij Burbankia van Hendrik Hornsveld op de Faas Eliaslaan in Baarn. De ouders van Carel huurden elk jaar in de zomer in de Noorderstraat in Baarn een huisje.  Carel was een plantengek, dus die kwam regelmatig langs op Burbankia, een straat verderop en raakte bevriend met zoon Dirk. De zussen Annie en Mien kwamen zo op “Burbankia” en maakten kennis met de vrolijke familie daar. Burbankia, een plek waar liefde en vrolijkheid heerste. Wat moet dat voor hen een warm bad zijn geweest. Ze kregen volop liefde van o.a. hun schoonmoeder Heintje.

Anna Maria Klaassen met het
fototoestel van Dirk

In hun verlovingstijd is Annie wel de meest gefotografeerde verloofde geweest, want Dirk was een verwoed fotograaf.

Anna Maria Klaassen gefotografeerd door Dirk Hornsveld bij de Wintertuin in het Cantonspark

Ze trouwden op 9 mei 1923. De huwelijksbevestiging vond plaats in de gereformeerde kerk in Baarn aan de oude Utrechtseweg en voor de burgerlijke stand gingen ze naar het gemeentehuis aan de Laanstraat in Baarn. De woonplaats werd echter Soestdijk en wel op de Hellingweg, op het terrein van het van Arkelinstituut.

Familieportret bij kwekerij Burbankia bij het huwelijk van Dirk Hornsveld en Anna Maria Klaassen in 1923

Het Vierkant Geluk

Ze betrokken een klein vierkant huisje wat het Vierkant Geluk werd genoemd en waar hun eerste dochter Ans werd geboren. En zij was natuurlijk de meest gefotografeerde baby in die tijd. Allemaal haarscherpe foto’s, gemaakt op glasplaatnegatieven.

Het gezin Hornsveld-Klaassen in 1935

De kinderen in het Soesternatuurbad

Omdat er zowat elk jaar een kind werd geboren (behalve zoon Henk waren dat allemaal meisjes!) werd er uiteindelijk verhuisd naar de Kolonieweg in Soest Zuid, tegen het stationnetje aan. Dirk deed niets aan het huishouden en hij hielp nooit bij de verzorging of opvoeding van zijn kinderen. Annie zorgde dus voor het hele grote gezin en zodra ze konden werd er door de oudsten meegeholpen. Nog steeds betreurt mijn moeder Ans het dat zij op twaalfjarige leeftijd ‘s morgens nog trakteerde op school om meteen daarna de plafonds schoon te moeten maken. Soms kreeg ze wel hulp van anderen, zoals van de welbekende Sien van der Meij die op zaterdag hielp met badderen.
Annie deed ‘s morgens heel vroeg het huishouden en nam de tien kinderen daarna mee naar buiten. Veelal naar de Soesterduinen maar ook naar het Soesternatuurbad waar ze gratis toegang hadden omdat Dirk daar werkte.

Yvonne Irene Bernharda Hornsveld
Zij mocht slechts 3 jaar oud worden.

In de hongerwinter van 1944-1945 kwamen er 4 Duitse militairen ingekwartierd. Ze waren niet vervelend; kwamen zelfs hun eten delen en piano spelen, maar Annie zag dat ze “schnaps” gingen maken. Annie dacht: “dronken vijand in huis en boven 9 dochters!” Ze heeft dus de hele nacht op een stoel op de overloop gezeten, vlak voor het trappengat met de gedachte: “de eerste de beste die met z’n dronken kop de trap op komt, die komt eerst mij tegen en dan gaat ie ruggelings de trap weer af!”.
Annie ging zelf op pad om te kijken of ze voedsel kon vinden bij de boeren in de strenge winter van het laatste oorlogsjaar! Ook hadden ze een Joods jongetje in huis.
In die periode overlijdt ook haar jongste dochter Yvonne aan difterie; nog geen 4 jaar oud, na slechts een paar dagen ziek te zijn geweest. Annie heeft altijd al gezegd: “dit kind houden we niet, dit is geen kind van deze wereld”. De avond voor haar overlijden moesten ze nog in de kelder schuilen. Het was een moeilijke tijd. Ook de zorg om haar dochters goed af te leveren woog zwaar voor haar. Gelukkig zijn ze allemaal goed terecht gekomen!


Een dochter herinnert zich dat ze een keer na de oorlog alleen mocht gaan kamperen in Ommen. Ze had er een gezellige tijd en de jongens gingen braaf in hun eigen gedeelte van de camping slapen. Op een dag kwam Annie onverwachts aanfietsen om te kijken waar ze zat. Die dochter vond het toen helemaal niet leuk, die controle. Na een paar uurtjes stapte ze weer op de fiets en ging weer naar huis. Annie had gezien dat ze geen gekke dingen deed! Ze moest  toen toch ruim vijftig jaar geweest zijn; had een groot gezin thuis en dan op één dag heen en weer van Soest naar Ommen, 150 km!

Evangeliseren

Na de oorlog stopte Dirk met zijn werk om zich fulltime bezig te houden met evangeliseren en Annie ging altijd trouw met hem mee, waar hij ook heen ging. Ome Dirk en tante Annie werden ze genoemd op de woonwagenkampen. Dus ook voor haar was dit een fulltime bezigheid. Dit naast het huishouden; alle kleinkinderen die kwamen logeren en de bijbelclubjes aan huis die ze ook hadden.

Drie generaties: Ans Hornsveld met haar moeder Anna Maria Klaassen en dochter
Anneke van Dalen (schrijfster van dit verhaal) in 1957

1959: Naar Canada

En dat deed ze ook in mei 1959: in d' r uppie een reis voor 3 maanden naar Canada met de Maasdam. Haar enige zoon Henk Hornsveld was vijf jaar eerder naar Canada vertrokken en die wilde ze zo graag gaan bezoeken. Ze heeft de bootreis betaald door als nachtverpleegster te gaan werken!

Groot Engendaal

Al in 1969 kwamen ze in het bejaardenhuis Groot Engendaal te wonen. Daar heeft ze ruim 25 jaar gewoond; waarvan 23 jaar alleen en daar kreeg ze zowat elke dag bezoek van haar kinderen en kleinkinderen. Er werd daar door haar kinderen en hun aanhang vaak voor de bejaarden gezongen, zelfs nog na Annie’s overlijden. In 1993 overleed ze op 96 jarige leeftijd. Wat rest zijn naast de herinneringen, de vele duizenden foto’s en helaas maar 30 seconden slecht maar bewegend beeld van haar.

Anna Maria Klaassen
(1896-1993)

Anneke van Dalen

Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op Facebook en Twitter

Bent u geïnspireerd geraakt door dit oud-Baarn verhaal en wilt u zelf eens wat 

schrijven voor onze website? Stuur uw verhaal dan

 per email aan groenegraf.baarn@gmail.com