Eigenlijk was ik op zoek naar gegevens over Theodoor Philip Vethake (1864-1944), sigarenhandelaar en makelaar te Baarn. Zijn naam komt voor in vele advertenties in oude kranten en hij liet een aantal prachtige plattegronden van Baarn drukken. Bij mijn zoektocht baar gegevens over Theodoor stuitte ik echter op één van Theodoor's zoons, Marinus Vethake.
Al twee keer eerder schreef ik over Baarnse luchtvaartpioniers. Eerder schreef ik over Gijsbert van Zadelhoff en Gerrit Geijssendorpher. Hoewel beide heren als helden van het eerste uur beschouwd kunnen worden verongelukten ze beiden door een vliegtuigcrash. Ook Marinus Vethake behaalde grote faam als luchtvaartpionier, maar ook hij moest zijn werk met de dood bekopen.
Marinus Vethake.
Marinus werd geboren op 26 april 1897 in Baarn. Hij ving zijn loopbaan bij de Koninklijke Marine in november 1922 aan als 25-jarige adelborst bij de marine-reserve. In 1923 werd hij benoemd tot officier-vlieger 3e klasse. In oktoober 1924 werd hij bevorderd tot officier-vlieger 2e klasse en in mei 1934 tot officier-vlieger 1e klasse. In 1929 nam hij deel aan een vlucht van enige Dorniers (vliegboten, vliegtuigen die op water kunnen landen) naar Nederlands-Indië. Na deze vlucht werd hij geridderd in de orde van Oranje-Nassau.
Zilveren penning voor Marinus Vethake voor zijn vlucht in 1929.
Op 12 oktober 1937 vloog Marinus Vethake een Fokker T.IV (T13) aan de noordkust bij Java. Het vliegtuig was onderweg van Priok naar Soerabaja. Door slecht zicht was het onmogelijk om het Westgat van Soerabaja binnen te lopen, dus moest het toestel een noodlanding maken bij Tjandoeng Awarawar.
Het verongelukte vliegtuig, de Fokker T.IV (T13).
Het verwrongen wrak.
Door onbekende oorzaak is het toestel loodrecht in zee gestort en kwam onderste boven op het water te drijven. Aan boord waren vier inzittenden: Kap. Luit. ter zee H.G. de Bruyne, officier van de Marine-Stoomvaartdienst H. Uurbanus, sergeant-vlieger P. Spronk, korporaal-telegrafist F.H. Plevier, militie-matrozen P.J.S. de Groot en G.J. Zuiderhoudt, korporaal-vliegtuigmakers G.J. Rutte en A.A. Goedhart en onze piloot, Marinus Vethake, eerste officier vlieger. Alle negen inzittenden kwamen bij het ongeluk om het leven.
De begrafenis van De Bruyne en Vethake.
Zeven lichamen werden kort na de ramp geborgen. Naar de lichamen van De Bruyne en Vethake moest langer gezocht worden. Hierdoor was de begrafenisplechtigheid van deze mannen ook later dan van de eerste zeven. Op 16 oktober werden de lichamen van De Bruyne en Vethake begraven in Soerabaja. In verschillende kranten wordt daaraan uitgebreid aandacht besteed. Men schreef:
"De kisten waren gedekt met de Nederlandsche vlag, waarop degens, dienstkruizen, ridderordenen en steken van de overledenen. Aan weerszijden van de baar was het vuurpeloton in twee gelederen opgesteld, dat het eerste salvo met vijftig geweren gaf. Daarna werden de kisten naar het massagraf gedragen, waar de slippendragers de vlaggen wegnamen. Nadat de pastoor het graf van wijlen Vethake had gewijd, trad de marinecommandant naar voren. Spreker begon met te zeggen, H.M. de Koningin den wensch te kennen had gegeven hare deelneming te betuigen aan de nagelaten betrekkingen van allen, die met de T13 zijn omgekomen...."
De onthulling van het grafmonument van de omgekomen bemanningsleden.
De weduwe van Martinus Vethake kon het niet opbrengen aanwezig te zijn bij de begrafenis. De smart was te groot. Dhr. M. Meyer, vriend van de familie, was er in haar plaats en gaf een korte toespraak aan het graf.
Het grafmonument van de omgekomen bemanningsleden.
Bij het woord muziekgroepen denkt u misschien aan muziekverenigingen zoals Crescendo, Excelsior, Concordia Voorwaarts etc., maar ik dit stukje wil ik het eens over muziekgroepen in kleiner verband hebben. Die waren er natuurlijk ook. Dit keer eens wat bandjes en groepen uit Baarn. Mooie foto's, maar veel onduidelijkheden. Helpt u mee om meer informatie over deze groepen te vinden?
Een groep violisten uit Baarn, midden vooraan Aantje van der Horst.
De eerste foto is een groepje violisten. De foto heb ik mogen ontvangen van dhr. F.J. Lammers uit Baarn. Hij kon me vertellen dat de dame midden vooraan Aantje van der Horst is, de zus van zijn moeder Elisabeth van der Horst. Aantje is geboren op 19 januari 1905 in Baarn als dochter van schoenmaker Willem van der Horst en Francina Maria Snijder. Wie de overige personen op deze foto zijn weet ik helaas (nog) niet. De foto is naar schatting rond 1923/1924 gemaakt. Deze groep trad met enige regelmaat op in de Pauluskerk op de Brink in Baarn. Kunt u ons meer vertellen, aarzel dan niet om contact op te nemen.
De Olijke Piemels met accordeonist Willem Jan Hendrik Boom.
Ook van deze groep weet ik niet veel. Alleen de naam van de accordeonist is bekend: Willem Jan Hendrik Boom. Hij was getrouwd met Teuntje (Tiny) Camper. De foto is gemaakt op 9 november 1939, kort voor de oorlog dus. De heren staan ook in legertenue. Naar de naam van de band hoeven we niet te vragen, die staat op het bordje voor Willem: 'De Olijke Piemels'. Vreemde naam, dat wel! De overige personen zijn mij onbekend, dus ook bij deze foto wordt uw hulp gevraagd.
De Tigerband.
Deze foto ontving ik van dhr. C.P.G.M. van Dijk uit Baarn. Over de naam van deze band bestaat ook geen verwarring wat die is duidelijk te zien op de foto: 'De Tigerband'. De foto moet rond 1940 gemaakt zijn. De personen zijn van links naar rechts: Johnny Weusthof, Antonius Maria (Ton) van Dijk (1921-1985), oom van de inzender, Adrianus Maria Alphonsus (Ad) van Dijk (1924-1979), vader van de inzender, Jan Schoones en Ed van Oostrum.
Johannes Gerrit (Jan) van de Pol en Hendrik (Henk) Mooij.
Bovenstaande foto heb ik ontvangen van mevr. C.J.M. van de Pol uit Baarn. Op de foto staat haar vader afgebeeld, de accordeonist Johannes Gerrit (Jan) van de Pol (1910-1994), zoon van Evert van de Pol en Cornelia Camper. Jan was een bekend gezicht in Baarn. Hij speelde in verschillende groepen zijn vingers blauw op bruiloften en partijen. Op deze foto staat hij samen met Hendrik (Henk) Mooij (1916-1988), zoon van Elbert Mooij en Lina Bast. Allebei de accordonisten waren rasechte Barinezen.
Bartholomeus (Bart) Kooij en Willem Radstok.
Nog twee bekende Baarnse gezichten: Bartholomeus (Bart) Kooij (1920-2012) op drums, zoon van Peter Kooij en Johanna de Ruiter, en op accordeon Willem Radstok (1925-1965), zoon van Willem Abraham Radstok en Hillegonda Bout. Bart was kapper en had zijn zaak aan de Lindenlaan in Baarn. Zijn zoon heeft daar nog steeds een kapperszaak. Bart en Willem waren ook actief in het schnabbelcircuit, bruiloften en partijen. Naast muziekmaken wilde Willem Radstok het publiek ook wel op andere wijze entertainen. Een van bekende trucs was het balanceren van een fiets op zijn kin, tot grote hilariteit van het verbaasde publiek.
Zomaar een greep uit de muziekbandjes uit het verleden van Baarn. Heeft u ook nog foto's van dit soort groepen en bands, stuur ze alstublieft toe. Misschien zijn er zelfs nog geluidsopnamen beschikbaar? Laat het ons weten alstublieft.
Update 26-5-2013
Bianca de Ruyter tipte ons dat we de meest succesvolle band uit Baarn uit de jaren zestig vergeten zijn: Les Baroques.
Update 4-6-2013
Ik ontving een berichtje van mevr. Hélène Koops. Zij schreef:
Het artikel muziekgroepen in Baarn noemt een goede vriend (Bart Kooij) van mijn
grootvader (Jan Willem Koops 19-12-1912 - 7-12-1997). Mijn opa heeft in veel
bandjes en in de fanfare gespeeld (#51 in http://www.groenegraf.nl/fotodetail.php?id=688).
Bijgevoegd foto's van twee van de bandjes waarin hij de saxofoon speelde. Helaas
heb ik geen info over de andere bandleden.
The Westboys, rechts Jan Willem Koops op saxofoon.
The West Boys met tweede van rechts Jan Willem Koops.
Een onbekende band met in het midden Baarnaar Jan Willem Koops.
Als iemand ons meer kan vertellen over deze bands, dan houden we ons natuurlijk aanbevolen!
Update 1-6-2016:
Onderstaand bericht ontvingen we van dhr. G.W. van Schoonhorst:
Graag wil ik u meedelen wie de andere bandleden op de foto
van The Westboys zijn, omdat ik daar zelf als accordeonist vanaf de oprichting in
heb mee gespeeld.
The westboys zijn voortgekomen uit de buurtvereniging West
uit Soest omgeving Klaarwaterweg in 1953.
De andere bandleden op de foto zijn: saxofoon Jan Koops, drums
Ries Westerveld, piano Ton Rasch,accordeon Wim van Schoonhorst. De naam van de
bassist is mij helaas ontschoten.
De laatste keer dat ik met deze band heb meegespeeld was op
een toneeluitvoering De Jantjes van Ons Genoegen met ceremoniemeester Jaap van Es
in Baarn.
Eduard Sanders fotografeerde tussen 1905 en 1920 stads- en dorpsgezichten in een groot deel van Nederland. Hij maakte vooral foto's van burgers en middenstanders met hun gezinnen en personeel, hun woningen en winkels. Sanders fotografeerde in de steden Groningen, Leeuwarden, Utrecht en Amersfoort maar ook in talloze kleinere steden en dorpen.
Op de website Eduard Sanders, Fotograaf is nu veel van zijn werk bijeengebracht. Deze foto's zijn beschikbaar gesteld door verschillende verzamelaars en archieven en geven een mooi tijdsbeeld van het Nederland van voor de Tweede Wereldoorlog. Op de website staan ook diverse zoekplaatjes, waarvan de locatie nog onbekend is. Weet u welke plaatsen Eduard Sanders heeft vastgelegd?
Eduard Sanders woonde en werkte tot 1912 in Groningen en van 1912 tot 1942 in Utrecht. Hij trok door stad en land met zijn camera en zijn foto's, vooral gemaakt in Noord- Oost- en Midden-Nederland, zijn nu geliefd bij verzamelaars. Na 1920 werd hij zelf uitgever van prentbriefkaarten. Met zijn joodse familie overleefde hij de Tweede Wereldoorlog niet. De website is als eerbetoon en overzicht gemaakt door verzamelaar Berry Meester en historicus Jan Spoolder.
De site biedt, naast biografische informatie over Eduard Sanders, een overzicht van zijn foto's per provincie en wordt regelmatig aangevuld met nieuwe vondsten. Wij (Stichting Groenegraf.nl) hebben ook twee prachtige foto's van bedrijven in de Laanstraat in Baarn mogen bijdragen aan deze website. Als u van mooie oude foto's houdt is het zeker de moeite waard om even een kijkje te gaan nemen.
Vandaag vraag ik uw permissie om een keer een uitstapje naar een onderwerp te maken, dat niet veel met Baarn of het Eemland te maken heeft. Volgens mij evengoed een leuk verhaal, denk ik.
Onze website staat vol met kiekjes van het Eemland en vooral kiekjes van oude inwoners van Baarn. Als u de voorgaande zin leest weet u precies wat ik met kiekjes bedoel, maar weet u ook waar het woord 'kiekje' vandaan komt? Het is geen dialect voor 'kijkje' als u dat soms dacht. Nee, het woord kiekje is een eponiem. Een eponiem is een ding, begrip of soortnaam vernoemd naar een persoon. Een bekend voorbeeld is de achillespees, genoemd naar een Grieks mythologisch figuur Achilles. Of bijvoorbeeld de Nobelprijs, die naar Alfred Nobel, de Zweedse uitvinder en pacifist, genoemd is.
Een kiekje is een foto, beter omschreven: een pretentieloze, uit de losse pols geschoten foto. Naamgever is Israël David Kiek, geboren in Groningen op 22 april 1811, overleden 14 mei 1899 in Leiden, zoon van David Kiek en Lea Pinto. U zult niet verbaast zijn dat Israël Kiek fotograaf van beroep was, maar hij begon zijn loopbaan als schrijnwerker in Groningen en later sigarenhandelaar in Leiden. Pas op latere leeftijd begon hij met fotograferen. Israël Kiek is tot 1892 actief gebleven als fotograaf. Daarna volgde zijn zoon Lion hem op.
Eén van de kiekjes van Kiek.
Kiek maakte veel portretfoto's, carte de visite-portretten. U kent ze wel, die kartonnen fotokaartjes. Maar hij is vooral bekend geworden door zijn groepsportretten van studenten in Leiden. Dat was niet zo zeer te danken aan zijn kwaliteiten als fotograaf, maar aan het spontane karakter van de foto's. De studenten werden vaak gefotografeerd in dakgoten, op een keukentrap of met gekke bekken van dichtbij. Vaak werden de foto's in het holst van de nacht gemaakt. Kiek werd dan 's nachts door een paar dronken studenten uit zijn bed geroepen. Met tegenzin maakte hij dan de foto's, vaak met zijn rug gekeerd naar de loltrappende studenten. In later gepubliceerde foto's figureert Kiek vaak zelf ook op die foto's.
Nu, ruim honderd jaar nadat Kiek overleden is, wordt zijn naam nog steeds gebruikt, ook al denken we daarbij niet meer aan Israël Kiek. In 1990 werd in Leiden een monument opgericht om Kiek te herdenken. Een monument in de vorm van een driepoot van roestvrij staal met daarop een camerakast. Door een viewer in de kast kunnen enkele replica's van Kiek's foto's bekeken worden. In Amsterdam is een straat naar hem vernoemd: de Kiekstraat in IJburg en in Leiden is het Kiekpad te vinden. In 1993 is zelfs een planetoïde naar hem vernoemd.
Tegenwoordig is het woord 'kiekje' synoniem voor 'snapshot'. Vanaf nu denkt u bij het woord kiekje waarschijnlijk, net als ik, aan Israël David Kiek, naamgever van dit soort foto's.
Ik hoop dat u dit verhaal, ondanks dat het niet met het Eemland te maken heeft, toch leuk vond om te lezen. Volgende stukjes gaan weer gewoon over kiekjes in Baarn en omgeving.
Deze foto werd ons toegestuurd door dhr. S. van Wijngaarden. Het betreft een ansichtkaart met een foto van een serre. De kaart is verzonden aan mejuffr. Krop, p/a mevr. Bungee/Cruijs, Huize Voor-Eng, Baarn.
Huize Voor-Eng kennen we nu beter als Benthuijs, aan de Eemnesserweg. In het telefoonboek van 1915 staat Bunge-Cruijs vermeld als bewoonster van Voor-Eng. In het adresboek van 1917 is haar volledige naam te zien: Wed. E.C. Bunge, geb. V.C. Cruys.
Mogelijk betreft het hier een kiekje van iemand die op bezoek geweest is in Baarn. Zou het de serre van huize Voor-Eng geweest kunnen zijn? Of één van de bijgebouwen? Wellicht de serre van een naburig pand?
De afzender van de kaart was J.C. Walraven van Kerkwijk en de kaart werd verzonden vanuit Breda.
Helpt u mee deze puzzel op te lossen?
Update 21-5-2013
Een oplossing van de puzzel is er nog niet, maar Anja Laurijsen heeft wat puzzelwerk gedaan dat wellicht kan leiden tot de oplossing. Hieronder haar bericht:
Uit de Rotterdamse Courant 24 mei 1864.
Koninkl. en Ministeriële Besluiten enz. Bij Zr. Ms. besluit is benoemd tot regter in de arrondissements-regtbank te Amsterdam mr. PFeith, thans substituut-griffier bij die regtbank.
Z. M. heeft bij het wapen der infanterie benoemd tot lsten luit., den 2den luit. J. L. Tuckermann, van het wapen, thans tijdelijk gedetacheerd bij de landmagt in West-Indië;
bij het lste reg., tot kapit, 3de kl., den lsten luit.-adj. K. P. Kempers,
van het reg. gren. en jagers; 2de reg., tot lste luits., de 2de luits., G. A. W. C. baron van Hemert tot Dingshof, W. A. H. baron van Voërst van Lynden en G. T.C.. Callenfels, allen van het korps;
3de reg., tot kapiteins 3de kl., de lste luits. J. B. H. van Roijen, van den generalen staf, en J. C. Walraven van Kerkwijk,van het 7de reg., (allen naar ouderdom van rang).
Jacobus Catharinus Walraven van Kerkwijk, geb. 4-10-1831 Gorinchem overl. 29-4-1888 Breda. Kapitein der infanterie Getrouwd op 14 juni 1865 Heinekenszand met Matthia Jacoba Buteux, geb. 25 mei 1836 Heinekenszand.
Verder Eugen Carl Gustav Bunge, getr. met Susanna Catharina Cruijs op 11 mei 1871. Voorletters komen niet helemaal overeen....
Als u al eens een fietstocht door de polders van Eemnes heeft ondernomen, dan is de kans groot dat u al eens bij het gemaal en de sluis van Eemnes uitgekomen bent. Grote kans ook dat u dan later meerdere malen terug geweest bent op die plek, want als je daar bent, lijkt het alsof de tijd stil gestaan heeft.
Een foto uit 1961, genomen vanaf het gemaal.
Deze foto is vorig jaar genomen op dezelfde plek.
Er is vrijwel niets veranderd.
Het gemaal is gesticht in 1883, maar de daarnaast gelegen Eemnessersluis lag er al in 1650. Voordat het gemaal gebouwd werd, lag op die plek een watermolen die in 1791 gebouwd was. Uiteindelijk werd de capaciteit van deze watermolen te klein, dus werd het gemaal in 1883 gesticht. Het was een stoomgemaal met twee schepraderen en een machinistenwoning. In 1921 werd het gemaal geëlektrificeerd. Het gemaal kreeg toen twee horizontale schroefpompen. In 1993 is de bemaling overgenomen door twee elektrisch aangedreven onderwaterpompen. De oude elektrische pompen bevinden zich nog steeds in het gebouw. Eén van die pompen is zelfs nog in werkende staat.
De voormalige sluiswachterswoning bij het gemaal.
Op beide bovenstaande foto's ziet u aan de overkant van de vaart een boerderij liggen. Dat is de voormalige sluiswachterswoning. Deze woning dateert uit de eerste helft van de negentiende eeuw. Voor die tijd stond daar reeds een boerderij die eigendom was van het Waterschap, de Gecommitteerde Geërfden van Eemnes Buiten.
Ik hoop op een mooie zomer dit jaar, dan kunnen we weer lekker het fietsje pakken naar die mooie plekje in het Eemland.
Het gezin Dieffenbach-Broers voor hun woning aan de Bantamweg.
Dit pand zult u zeer waarschijnlijk niet herkennen. Het is lang geleden verdwenen. Ik zal u verraden waar het te vinden was. Deze woning stond op de hoek van de Noorderstraat en de Bantamweg in Baarn. Het adres was Bantamweg 20.
Rechts, geleund tegen het hek, staat het echtpaar Gerrit Dieffenbach en Elisabeth Broers. Links van hen staan hun drie zoons Willem, Martinus en Gerrit Lambertus Dieffenbach. Ik schat dat deze foto eind jaren twintig van de vorige eeuw gemaakt moet zijn.
Vader Gerrit was tuinman, de zoons zouden ook werkzaam in tuinen en bossen worden, dat verklaart ook de harken in de handen van de heren. Drie van de vier mannen heeft een pijp in de mond.
Gerrit Dieffenbach werd geboren op 6 juli 1879 in Baarn als zoon van Philip Dieffenbach en Lambertje van Drie. In 1903 trouwt Gerrit met de Maarssense Elisabeth Broers (1873-1955), dochter van Wilhelmus Martinus Broers en Johanna de Kruijff. Bij dit huwelijk wordt de oudste zoon Willem (1901-1964) erkend. Hij werd geboren in Utrecht. Martinus (1902-1961) werd in Maarssen gebroren, daarna werden Philip (1904-1904) en Gerrit Lambertus (1912-1982) in Baarn geboren. Philip staat uiteraard niet op de foto. Hij werd maar twee maanden oud.
Uitsnede van de bovenste foto, van links naar rechts Willem, Martinus en Gerrit Lambertus Dieffenbach en
vader Gerrit Dieffenbach en moeder Elisabeth Broers.
Kijkend vanuit de Noorderstraat in de Bantamweg moet deze woning aan de linker kant gestaan hebben. Hieronder, op een luchtfoto uit 1949, heb ik geprobeerd aan te geven waar de woning gestaan moet hebben.
Luchtfoto uit 1949, bij de rode pijl de woning van familie Dieffenbach.
Het echtpaar Gerrit Dieffenbach en Elisabeth Broers op latere leeftijd.
Volgens het adresboek van 1917 woonde het gezin Dieffenbach toen al in deze woning. Overigens woonde toen ook een G. van Diermen op dat adres. In 1948, 1949 en 1956 staat het gezin nog steeds op dat adres geregistreerd. Elisabeth Broers overleed in 1955 in Baarn, Gerrit Dieffenbach stierf in 1962. In 1967 staat mej. A.W. de Regt ingescrheven op het adres Bantamweg 20.
Ik heb niet kunnen ontdekken waar het echtpaar Dieffenbach begraven is. Mocht iemand dat weten, zou ik dat graag vernemen.
Met dank aan mevr. M. Dieffenbach, Amersfoort voor de foto's.
Wat een mooi plaatje is dit, en wat geeft het het tijdsbeeld mooi weer. Dit keer een groep jongens van de Oosterhei in Baarn. Blijkbaar zijn ze klaar om een potje te voetballen.
De enige jongen die herkend is op deze foto is de lange jongen, midden achteraan. Dat is namelijk Christiaan Theodorus Scholten, geboren 27 december 1919. Ik schat hem op deze foto zo'n twaalf jaar oud, dat zou dus betekenen dat de foto rond 1931 gemaakt zou moeten zijn.
Chris Scholten zou later een zeer actief lid van BVV Baarn worden, altijd betrokken gebleven bij het voetballen. Velen zullen zich hem nog herinneren als terreinbaas bij BVV Baarn in later jaren.
Natuurlijk ben ik heel erg benieuwd of iemand nog meer personen herkent. Als u op de foto klikt verschijnt de foto nogmaals, maar dan zijn de personen genummerd. Help mee de personen te identificeren!
Met dank aan mevr. T. Meijer-Scholten uit Soest voor de leuke foto.
Update 14-05-2013
Dhr. D.H. Werner uit Culemborg, oud Baarnaar herkende een paar van de 'smoeltjes', maar kon er geen namen aan hangen, behalve de tweede jongen op de middelste rij, dat zou een jongen van Gerritse moeten zijn.
Update 16-05-2013
Mevr. L. Kuizinga tipte ons dat deze foto ook in het digitale fotoarchief van de Historische Kring Baerne is te vinden met daarbij de volgende tekst:
Voetbalclub De Hei, v.l.n.r.: A. Kieft, H. Hornsveld, C. Scholten, G. Radstok, G Burgwal, J. van Rees, J.
Gerritsen, H. Broerze, P. Scholten, met pet J. van Nieuwenhuizen en J. v.d.
Berg.
Hiermee zijn de namen van Chris Scholten en J. Gerritsen bevestigd. Met de hulp van deze namen moet het toch mogelijk zijn om de exacte identiteit van alle personen te kunnen achterhalen.
Cornelis van Diermen (1892-1967)
Gaslantaarn-aansteker.
Ik had gisteren het stukje over Jan van Klingeren de dorpsomroeper nog niet geplaatst of ik kreeg het verzoek om ook de foto van de gaslantaarn-aansteker te plaatsen. Natuurlijk doe ik dat.
Het toeval wil dat deze gaslantaarn-aansteker nog familie van mij is, een broer van mijn overgrootmoeder Gerharda van Diermen.
Dit is Cornelis (Kees) van Diermen, geboren 3 maart 1892 in Baarn als zoon van Cornelis van Diermen en Neeltje van den Biezen, mijn betovergrootouders. Cornelis trouwde in 1913 met Alida van Klingeren, geboren 18 februari 1891 in Baarn, dochter van Arian van Klingeren en Elbertje Hovius. Deze Arian van Klingeren was overigens een jongere broer van dorpsomroeper Jan van Klingeren, waar ik gisteren over schreef. De bijnamen van Cornelis van Diermen en Alida van Diermen-Van Klingeren waren Kees en Aal Muus.
Cornelis van Diermen en Alida van Klingeren en familie, waarschijnlijk bij hun 35-jarig huwelijk in 1948.
Het gezin woonde in de inmiddels verdwenen Elisabethstraat in het oude arbeidersbuurtje Santvoort. Van de Elisabethstraat is nu nog maar een klein stukje over, dat heet nu Populierenlaan. Dat buurtje was bepaald armoedig te noemen. In de straten Elisabethstraat, Dijkweg en Johannalaan woonden mensen die het niet breed hadden. Eind jaren zestig was het buurtje vervallen, toen werd de wijk gesaneerd. De oude wijk verdween en straten als Goudenregenlaan, Essenlaan, Elzenlaan, Populierenlaan kwamen ervoor terug.
De foto hierboven is genomen voor de woning van het gezin Van Diermen-Van Klingeren, waarschijnlijk ter gelegenheid van hun 35-jarig huwelijk in 1948. Bent u benieuwd naar de namen van de personen op de foto, klik dan hier.
Cornelis van Diermen als Heilsoldaat.
Kees Muus was actief voor het Leger des Heils. Zijn oudste zoon (alweer een) Cornelis van Diermen en zijn echtgenote Aartje van den Broek zouden hem daarin volgen.
Het echtpaar Aal en Kees Muus zou zes kinderen krijgen. Eén levenloos geboren dochtertje een zoontje Arian dat niet ouder werd dan 6 maanden. De kinderen Alida, Cornelis, (een tweede) Arian en Jan behaalden wel de volwassen leeftijd. Cornelis sr. stierf op 7 augustus 1967 op 75 jarige leeftijd. Echtgenote Alida stierf nog geen jaar later.
Al eerder dacht Cornelis dat hij zijn geliefde Alie kwijt was. Aal Muus wilde 's middags nog wel eens een tukkie doen en kroop dan een uurtje in bed. Op een middag had ze geen zin om zich daarvoor helemaal uit te kleden en ging aangekleed, compleet met hoge schoenen in bed liggen. Toen Kees even bij haar ging kijken en onder de dekens voelde, merkte hij dat de voeten van Aal helemaal koud aanvoelde. Kees rende naar buiten en riep: "Aal is dood, Aal is dood". Kees had Aal's hoge schoenen gevoeld, die natuurlijk koud aanvoelde. Het goede nieuws was dat Aal niet dood was. Het slechte nieuws was dat Kees het de rest van zijn leven heeft moeten horen van zijn vergissing.
Dit is een heel bekend plaatje. Dat komt met name omdat deze foto is gebruikt in een serie ansichtkaarten onder de naam 'Baarnsche Types'. Vele oude Baarnaars kunnen de naam en het beroep van deze Baarnaar ook nog wel kunnen opdiepen: Jan van Klingeren, dorpsomroeper.
Voor de jongeren onder ons nog even een korte uitleg wat een dorpsomroeper eigenlijk was. Het was namelijk niet iemand die bij RTV Baarn werkte ;-)
Tegenwoordig kun je het bijna niet meer voorstellen, maar er was een tijd dat niet iedereen beschikte over internet, radio, televisie of zelfs een krant. Als er belangrijk nieuws was, veelal afkomstig van de gemeenteraad, dan trok Jan van Klingeren naar vaste punten in Baarn, sloeg op zijn gong en vertelde aan iedereen die het horen wilde wat er verteld moest worden.
Ook de Baarnse middenstand maakte dankbaar gebruik van de diensten van Jan. 's Avonds schoven ze een briefje met hun aanbiedingen onder de deur van Jan van Klingeren door, samen met een fooitje, en de volgende morgen las Jan tijdens zijn tocht door Baarn deze aanbiedingen voor. Dat is nog eens een manier van adverteren, of niet? Ook toneelvoorstellingen, concerten en andere belangrijke gebeurtenissen werden door Jan afgekondigd. Deze foto is in 1919 gemaakt op de hoek van de Nieuw Baarnstraat en de Nieuwstraat, twee jaar voor zijn overlijden.
Peter van Klingeren (1868-1931) en Heintje van Otterlo (1868-1942)
Jan van Klingeren werd geboren op 18 april 1837 in Eemnes als zoon van Peter van Klingeren (dagloner / boerenknecht) en Marretje van de Groep. Jan was de oudste in een gezin van maar liefst elf kinderen, waarvan er acht de volwassen leeftijd haalden. Op 26-jarige leeftijd trouwde hij met de Baarnse Johanna (Hanna) Smit, dochter van Jan Smit en Alexandrina Veenendaal. Hanna was op dat moment al weduwe van Johannes Kraijestijn. Naast dorpsomroeper was Jan van Klingeren ook nog schoorsteenveger. Het echtpaar woonde volgens het adresboek van Baarn uit 1917 op Noorderstraat 19.
Hanna Smit had uit haar eerste huwelijk al een zoon Jacobus Kraijestein. Met Jan kreeg zij nog vijf kinderen waarvan er vier nog geen jaar oud werden. Zoon Peter van Klingeren werd in 1868 geboren en hij zou zorgen voor voldoende nageslacht. Hij zou met zijn echtgenote Heintje van Otterlo maar liefst 14 kinderen krijgen.
Jan van Klingeren (1837-1921)
Op 13 maart 1898 overleed Jan's echtgenote Johanna Smit op 70-jarige leeftijd. Zij werd begraven op de oude algemene begraafplaats aan de Berkenweg. Nog geen vijf maanden later trouwde Jan van Klingeren opnieuw. Zijn nieuwe echtgenote was Johanna Jacoba Christina Cocheret de la Moriniere (1846-1913), geboren Amsterdamse, dochter van Jean Daniel Cocheret de la Moriniere en Josephine Henriette Chappuijse. Wat een chique namen(!) Jan zou ook zijn tweede echtgenote overleven. Zij stierf op 26 december 1913 en werd ook begraven op de oude algemene begraafplaats aan de Berkenweg.
Jan van Klingeren zelf stierf op 18 maart 1921. Hij werd 83 jaar oud. Hij vond zijn laatste rustplaats op de nieuwe algemene begraafplaats. Het graf is op 18 juli 1934 geruimd.
Met dank aan mevr. G. van Klingeren-De Ruiter, Baarn voor de prachtige foto's. Jan van Klingeren was de overgrootvader van de inmiddels overleden echtgenoot van mevr. Van Klingeren-De Ruiter. Het echtpaar Van Klingeren-Van Otterlo waren zijn grootouders.
Ik heb heel erg lang getwijfeld of ik dit artikel moet schrijven, maar ik heb besloten om het toch te doen. Waarschijnlijk zullen op dit artikel kritische reacties komen, maar het zij zo...
Dit jaar is net als vorig jaar in Nederland een discussie ontstaan over het lopen langs de Duitse graven in Vorden tijdens de dodenherdenking. Ik begrijp dat het moeilijk ligt. De grote veroorzakers van de ellende in de tweede wereldoorlog moeten op zo'n dag niet herdacht worden is de mening van veel mensen. Ik begrijp dat. De aangerichte ellende was enorm. Het leed was ondraaglijk. Toch ben ik van mening dat het niet zo zwart wit gezien moet worden.
Ik wil mijn gedachten toelichten door een voorbeeld van jonge knaap uit Baarn. Jacobus van der Weel wordt op 4 augustus 1923 in Amsterdam geboren. Kort voor de oorlog komt hij in Baarn te wonen, op de Smutslaan 12. In 1939 wordt hij ingeschreven bij de Baarnse School- en Werktuinen als jonge knaap van 15 jaar. Geen vuiltje aan de lucht zou je zeggen, ware het niet dat Jacobus' ouders sympathiseerden met de Duitsers. Stiefvader L. Meijer werd agent van 'De Zwarte Soldaat' het strijdblad van de paramilitaire tak van de NSB, de Weerafdeling (WA). Het blad was de voornaamste spreekbuis van de 'Dietsche' stroming van de NSB, die zich scherp verzette tegen de 'Groot-Germaansche' richting van de Nederlandsche SS. In zo'n gezin groeide Jacobus op. Amper 18 jaar oud werd Jacobus naar het oostfront gestuurd om daar in het Duitse leger te vechten tegen de Russen. Zoals zovelen sneuvelde Jacobus bij die gevechten, nog maar 18 jaar oud.
Ik wil hier niets goedpraten, maar ik ben oprecht van mening dat deze jonge knaap, die nog maar drie jaar geleden lid was van School- en Werktuinen, aangemerkt moet worden als oorlogsslachtoffer en dat hij het waard is om herdacht te worden. Ik geloof niet dat een jongen van 18 jaar oud, die opgroeit in een gezin met zulke verziekte ideeën, zelfstandig en bij zijn volle verstand de beslissing genomen heeft om aan het oostfront te gaan vechten. Ik ben van mening dat die beslissing 100% voor rekening komt van de (stief)ouders die hem daartoe hebben aangezet.
Marlon, onze zoon, is nu 17 jaar oud. Hij zal dit jaar 18 jaar oud worden. Als nu, in 2013, de situatie zo zou zijn zoals in 1939/1940 en ik zou Marlon zeggen dat hij moest gaan vechten aan het Oostfront, dan zou hij dat gaan doen. Gewoon omdat ik zijn vader ben, hij vertrouwt mij 100%. Dat kun je hem niet aanrekenen.
Ik hoop dat ik mijn punt heb kunnen maken. Ik vind dat we op 4 mei, tijdens die twee minuten stilte, ook moeten stilstaan bij het overlijden van Jacobus van der Weel. Ook hij is oorlogsslachtoffer en hij verdient het, zonder goed te praten wat hij heeft gedaan.
Update 4 mei 2013:
Onderstaande reactie ontvingen we kort na plaatsing van dit artikel van dhr. H.M. Kraan:
Gedurende de oorlog waren dit onze buren en hoewel we er geen contact mee
hadden wisten wij uiteraard dat het NSB leden waren. Ik woonde zelf op Smutslaan 10 naast de Nieuwe Baarnsche School.
Het gezin was voor de oorlog al lang lid van de NSB, maar voor zover mij
bekend liepen zij er niet mee te koop. Mijn vader, toen predikant, werd in de tweede helft 1943 of de eerste helft van 1944 gearresteerd, omdat wij joden hadden
verborgen. Door waarschuwingen van een goede politieman konden we die joden op tijd laten verhuizen. Aan de ene kant zaten de ingekwartierde soldaten en aan de
andere kant woonden NSB-ers. Dat was niet eenvoudig. Mijn vader werd opgesloten in het politiebureautje in Baarn en is toen door genoemde politieman geholpen te ontsnappen nadat hij in hongerstaking was gegaan. Zie daarvoor de Baarnsche Courant uit eind 1943 - 1944. Deze wachtcommandant liet 'per ongeluk' de celdeur open staan. We hebben nooit geweten wie deze politieman was, maar het moet een moedig mens geweest zijn, want hij deed dit met gevaar voor eigen leven. De twee joodse mensen hebben gelukkig de
oorlog beiden overleefd.
Nu dacht men natuurlijk dat de buurman ons had verraden maar niets is
minder waar. Hoewel onze buren op de hoogte moeten zijn geweest is later gebleken dat zij ons niet verraden hebben. Dit was gebeurd door een zogenaamde 'goede' Nederlander. De door U beschreven Jacob heb ik wel vaak gezien de zwarte kepie op met oranje bovenkant (Oranje Boven toch?) Dat werd deze jongelui altijd nageroepen. Maar ik heb Jacob nooit in SS-uniform gezien. Onze buurman bleek een NSB-er uit overtuiging te zijn geweest maar was absoluut niet verrukt van de Duitse inval, maar ja, en daarin ga ik met U mee, het gif zat er natuurlijk in. En het was zoals U schreef, de jongen keek op naar zijn vader en zijn nationale idealen. Misschien
geeft dit enige nuance in uw betoog.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
+gaven+concerten+in+Pauluskerk+-+midden+voor+Aantje+van+der+Horst.jpg)
.jpg)
.JPG)
.jpg)
.jpg)
