zoekplaatje in Baarn

de Salon

 Zoekplaatje in Baarn

1: Waar kan je dit bezichtigen in Baarn?

U kunt hierop reageren via het sturen van een briefje naar: 

Stichting Groenegraf.nl

T.a.v. Baarnsch Geheugen

Marisstraat 4

3741 SK BAARN

Of stuur een e-mail naar : bakker.groenegraf@gmail.com

Onder de goede inzenders verloten we het boek “Waarom Redden; de mens achter de brandweer van Baarn". Dit boek is geschreven door Maartje Hormes en Leen Bakker en uitgegeven door de personeelsvereniging van Brandweer Baarn in 2007.

Daarnaast ontvangt de winnaar ook nog een fles wijn voorzien van een ansichtkaart uit Baarn, beschikbaar gesteld door Mitra Baarn – Van der Steeg Laanstraat 72, 3743 BH Baarn, tel: 035-5426063.

Boer Beukeboom

Boer Beukeboom

Tot ver in deze eeuw stonden er boerderijen langs de Zandvoortweg. Van sommige van deze families heeft de naam (v.d. Vuurst, Staal, Zonneveld en Schothorst) nog altijd een vertrouwde klank in ons dorp. Ook boer Beukeboom woonde daar, hoewel zijn bouwland langs de Eemnesserweg lag. Een flinke strook, van wat nu de Wilhelminalaan heet tot aan de v. Heemstralaan.

Zijn land werd doorsneden door een bosje van eikenhakhout, waar nu de Ferd. Huycklaan loopt. Die grond was eigendom van Prins Hendrik.

Een hoek van zijn grond had een andere bestemming gekregen, die was namelijk in gebruik bij de bekende tuinarchitekt Ant. van der Helden als kwekerij. 

Boerderij eukeboom

Nadat een spoorlijn ons dorp rechtstreeks met Amsterdam verbond, werden er overal in Baarn villa’s gebouwd en ook landbouwer Beukeboom verkocht daarvoor een stuk van zijn grond. Op 17 oktober 1879 kocht de heer Redeker Bisdom 4,6 hectare in de hoek van die kwekerij. Toch zou het tot najaar 1881 duren, voor er met bouwen begonnen werd.

Waarschijnlijk zal de heer Redeker Bisdom de centjes goed hebben kunnen gebruiken, toen hij op 19 januari 1882 een halve hectare grond doorverkocht aan de heer J.C. Boldoot, de bekende fabrikant van (zoals men toen zei) reukwater. Op dat stuk aan de Eemnesserweg liet hij voor eigen bewoning de villa "Courbevoie" neerzetten. Later heeft vooral de tapijtknoperij van Edmont de Cneudt er vermaardheid gekregen.

Door financiële omstandigheden moest de heer Redeker Bisdom in 1889 zijn gehele Baarnse bezit verkopen aan de heer Bunge en aan een bouwmaatschappij.

Deze firma had namelijk inmiddels het bosje in het land van Beukeboom van Prins Hendrik gekocht. Het voetpad, dat door dit bosje liep, werd veranderd in een brede laan, door de gemeente vervolgens Ferd. Huycklaan gedoopt. Kort daarvoor was op 't Hoogt ook een laan tot Jacob van Lenneplaan aangewezen.

Om de tuin te kunnen besproeien liet de heer Bunge in 1890 een hoge ijzeren toren bouwen met een windrad, omdat het water oorspronkelijk met behulp van windkracht tot in het hoge reservoir opgepompt werd. Later werd aan de onderzijde een motor geplaatst, maar men bleef de tuin via de installatie besproeien.

De Baarnaars hebben jarenlang overigens hun eigen gedachte hierover gehad. Zij hebben dat privé-watertorentje nog jaren zien staan en dachten, dat het huis een eigen watervoorziening bezat. In werkelijkheid was de villa evenwel gewoon op de waterleiding aangesloten.

De heer Bunge overleed op 3 november 1904. Weduwe Mevr. Bunge-Cruys heeft nog 16 jaar in dit huis gewoond. Via via kwam het landgoed toen in bezit van F.E. Baron van Heerdt, die er in 1920 ging wonen en de naam veranderde in Benthuys. De overgrootvader van de nieuwe eigenaar heette Baron van Heerdt van ’t Benthuys en bezat de Havezathe ’t Benthuys in de omgeving van Vollenhove.

Overigens had mevr. Bunge eerder reeds (15 oktober 1907) niet ver van de Ferd. Huycklaan aan de Eemnesserweg een stuk grond verkocht aan de heer G. van Woudenberg, die er een huis op bouwde en een bloemisterij begon. Op 30 september 1919 kocht hij van haar ook nog een groot terrein achter de toenmalige Westerschool aan die Ferd. Huycklaan. Links Villa van de heer Bunge en rechts de boerderij Beukeboom.

villa van de familie Bunge

De verlengde Dalweg

 Uit de BC van 24-6-1985 "de verlengde dalweg"

Kerkhoflaan later Acacialaan

Voor de oorlog heeft de toenma­lige Oudheidkamer - min of meer de voorloper van de huidige Historische Kring - intensief getracht de Verlengde Dalweg om­ gedoopt te krijgen in de A. v.d. Heiden weg. Daar waren redenen genoeg voor aan te voeren. Hij was een bekende Baarnaar geweest. Ondermeer een kunst­ schilder met grote talenten. Voorts heeft hij geruime tijd in het witte huis aan deze laan gewoond, waar zich nu de familie Wijkamp-Goudswaard vestigde en deze Anthony van der Helden was ook de grondlegger van het grote terrein, waar ook nu nog aan deze laan een kwekerij gesitueerd is. De naam Anthony van der Helden kwam voort ter sprake, toen onze gemeenteraad op 17 de­cember 1874 de twee eerste makelaars in ons dorp benoemde. De andere persoon was de heer F.E. Rottier, bekend gebleven als de eerste exploitant van het Amaliahotel, dat later als "de la Promenade” en later de  "de Prom” funktioneren bleef. Die benoeming gebeurde dus kort na de opening van de ”Hol­landse spoorweg’’ tussen Amsterdam en Amersfoort, een gebeurtenis welke voor Baarn van enorm belang zou zijn en waaraan ons dorp een snelle groei te danken had. 

Nu worden makelaars overigens allang niet meer door de gemeenteraad benoemd. De komst van die spoorlijn bracht veel werk voor Anthony van der Helden, want (ook dat!) deze bekwame tuinarchitekt is verantwoordelijk voor het fraaie parkje op het Stationsplein - nog altijd staat het jaartal 1874 op het hek van dit Amaliapark - en in 1886 werd hij belast met het aanleggen van een spoorlijn, wat in Baarn met het nodige chauvi­nisme, onze "spoorweg- boulevard” genoemd werd. Deze Spoorweglaan - direct na de Tweede Wereldoorlog omge­doopt in Gerrit van der Veenlaan, de gefusilleerde Amsterdamse verzetsstrijder, die in de jaren voor de oorlog de ontwerper en beeldhouwer van het Emmamonument aan deze laan was - kreeg inderdaad een bijzonder geslaagde beplanting, inclusief rustieke doorgangetjes, waarvan nog altijd de overblijfselen te vin­den zijn. Die naamsverandering van de Verlengde Dalweg was niet zo onverstandig. 

Diverse bewoners hadden het gemeentebestuur reeds op de onhoudbare situatie daar gewezen en op aanpassing aangedrongen. Terecht dat het aloude begrip van ‘Valletje” niet verloren ging en in de Dalweg ge­handhaafd werd. Maar samen met een Verlengde Dalweg en tussen die laan en de Zandvoortweg ook nog de Dallaan (!) was eerlijk gezegd een beetje te veel van het goede. Toch duurde het tot eind 1951 voor de ambtelijke molens ook hier ’’uitgemalen” waren, want tenslotte werd besloten nog meer bomennamen in deze buurt te kiezen. De vroegere Kerkhoflaan was reeds herdoopt in Acacialaan, waar nog niet zo lang ge­leden een Plataanlaan aan toe­ gevoegd werd. Voor de Verleng­de Dalweg koos men Berkenweg, terwijl de Zandvoortlaan toen Ei­kenweg kwam te heten en de Dal­weg veranderd werd in Beuken­laan. 

Het is zo voor iedereen wel minder verwarrend geworden. Gelijktijdig met deze gewijzigde namen in de "bomenbuurt' werden nog drie straten omgedoopt. De Oosterdwarsstraat kwam in dat jaar Westerstraat te heten, de Noorderdwarsstraat logi­scherwijs Zuiderstraat. Ook rond de Schoolstraat werden twee straatnamen gewijzigd. Op de afbeelding de Malva-hoeve - Faas Eliaslaan hoek CantonIaan en de Kerkhoflaan later Acacialaan.

De Villa aan de verlengde Dalweg

Wethouder Ros

Wethouder A.W. Ros

Wethouder Ros

Dhr. Ros werd 19 November 1889 geboren te ’s Hertogenbosch. Reeds op jeugdige leeftijd kwam hij in de schoenhandel, waar ook zijn vader en grootvader in werkzaam zijn geweest. De heer Ros, die in 1957, vanwege de verplaatsing van zijn fabriek van Den Haag naar Bunschoten, in Baarn was komen wonen, werd in 1946 door de Antirevolutionaire Kiesverenging kandidaat gesteld voor de Gemeenteraad. In de raadsvergadering van 30 Maart 1950 werd de heer Ros als raadslid geïnstalleerd en direct daarop tot wethouder benoemd.

In gesprek met wethouder Ros op 3-10-1953

„Laat ik u nu vertellen, dat we nog steeds zitten te wachten op de goedkeuring van Gedeputeerde Staten van het reeds in Juni genomen raadsbesluit tot aanleg van een zweminrichting nabij de Hilversumse straatweg dit ondanks al onze pogingen - de burgemeester is er zelfs voor naar de Commissaris van de Koningin geweest - om deze goedkeuring zo spoedig mogelijk te verkrijgen”. Wethouder Ros gaf hiermee een voorbeeld van de vele moeilijkheden, waarvoor het Gemeentebestuur geplaatst wordt bij de verwezenlijking van plannen die een verdere ontwikkeling van Baarn beogen. Het zijn echter niet alleen de Gedeputeerde Staten, die de activiteit van het Gemeentebestuur remmen. 

Ook de medewerking van ingezetenen, waarop in het belang van de publieke zaak een beroep gedaan moet worden, laat vaak veel te wensen over. Grondeigenaars willen meermalen geen grond afstaan voor wegverbreding. Als wethouder van Publieke Werken is de heer Ros verantwoordelijk voor het beleid van het College van B. en W. inzake het onderhoud en de verbetering van de wegen. Een van onze eerste vragen aan de wethouder luidde dan ook: „Hoe komt het dat er zo weinig verbeteringen tot stand komen op dit terrein?” Wij kregen hierop het volgende uitvoerige antwoord: „In verband met de ontwikkeling van de nieuwe wijken schenkt het Gemeentebestuur veel aandacht aan de verbreding en verbetering van de voornaamste verbindingswegen van die wijken met de kom. Een der eerste resultaten was de verbreding van een deel van de Oosterstraat. Gaarne zou het Gemeentebestuur ook het tussen Balistraat en Bremstraat gelegen deel van deze straat verbreden. Het laat zich echter aanzien, dat dit voorlopig wel een vrome wens zal blijven. 

Er zijn in de Oosterstraat enige huiseigenaars die geen afstand willen doen van de voor de verbreding noodzakelijke stroken grond. Nu kan de Gemeente wel een onteigeningsprocedure beginnen om deze stroken in haar bezit te krijgen, doch B. en W. voelen daar niet veel voor. Zo'n procedure kan soms jarenlang duren en jaagt de gemeente maar op extra onkosten. Wat ik hier vertel slaat niet alleen op de Oosterstraat maar op diverse andere wegen. De Eemnesserweg, het Melkpad en de Bosstraat zouden spoedig een geheel ander aanzien krijgen als alle bewoners van deze straten de noodzaak van wegverbetering wilden inzien. Helaas is dit niet het geval. Aan elk van deze straten wonen grondeigenaars, die om bepaalde redenen geen afstand van de voor verbreding benodigde grond wensen te doen of die voor deze stroken grond een exorbitant hoge prijs vragen. 

De wethouder besloot het gesprek, dat hij met diverse kwinkslagen gekruid had, met als zijn overtuiging uit te spreken, dat onze gemeente 'n groei- en bloeiperiode tegemoet gaat.

antwoord schaapskooi

Schaapskooi  in de Veldstraat 

       Antwoord van vorige week:

        Stond in de Veldstraat

Aan de Eempolder lag een meent, met wilde veen en vooral veel heide. Daarom is het duidelijk, waarom Baarn veel schaapskooien telde. Voornamelijk op het gedeelte, dat nu nog als Oosterhei bekend is. Maar ook aan de ’’andere’’ kant van de destijds bescheiden bebouwde kom. Niet ver van de Eemnesserweg richting Eemnes, ter hoogte van de Veldstraat, heeft ook een schaapskooi gestaan.

Jarenlang bestond Baarn eigenlijk hoofdzakelijk uit een kleine dorpskern bij de Brink, met daarbuiten slechts hier en daar wat bebouwing. Zoals het landgoed ’’Lommeroord” tussen de Eemnesserweg en de Holleweg, zoals de Laanstraat in de ’’zandtijd” heette. Die tuin liep tot ongeveer de Nieuwstraat. De villa zelf stond niet ver van de Brink, waar thans de Brinkendael-flats staan.

Het uitzicht aan de voorkant was op de roggevelden van "de Kamp’’, zoals dit veld genoemd werd. Pas veel later, met allereerst de komst van het NPB-kerkje daar, werd ook deze grond bouwrijp gemaakt en verschenen de Kamp- en Veldstraat. Wel liep er een zandpad, met enige fantasie te vergelijken hoe nu de Veldstraat naar de Kerkstraat geprojecteerd is.

Over dat pad werden de schapen gedreven, die ondergebracht waren in die meest westelijke schaapskooi van Baarn. Als vanzelfsprekend noemde men deze verbinding de Schapendrift, een naam die pas veranderde toen er ook een R.K.-kerk aan gebouwd werd. 

Na de Schapendrift passeerde de kudde bij het tolhuis de Baarnse Dijk, ter plaatse thans de Eemweg/Eemstraat. Vervolgens kwamen de schapen in de Noorderlaan — nog geen "weg" dus, zoals nu het laatste stuk heet, terwijl de omzetting in Faas Eliaslaan ook uit het begin van deze eeuw dateert op hun route naar de heide.

Tussen de Brinkstraat en de beide schoolgebouwen bezit de Kerkstraat een opvallend brede rijbaan. De oorzaak daarvan ligt in het feit, dat er vroeger langs die straat een sloot liep. Dat gebeurde wel vaker, maar dit watertje was berucht door een kwalijke lucht. Geen pretje voor de aanwonenden, maar het veranderde pas, toen in die straat de burgemeester kwam wonen.

Dat was Mr. Laan, een naam die herhaaldelijk opduikt wanneer over "vroeger" verteld wordt. Aanvankelijk woonde hij aan de Groeneveldschelaan, maar verhuisde naar het grote witte huis vooral bekend gebleven als het zusterhuis Mariaoord aan de Kerkstraat. 

Nadat burgemeester Laan in de Kerkstraat was komen wonen, kreeg de gemeenteraad spoedig een voorstel die sloot te dempen, wat met algemene stemmen aanvaard werd. Er zou later nog een tweede sloot volgen, hoewel die overlast een geheel andere oorzaak had. Hierin dreigden namelijk herhaaldelijk spelende kinderen te verdrinken. Bedoeld wordt de sloot langs de Noorderlaan, aan de rechterkant gezien vanaf het tolhuis.

Er woonden maar weinig mensen aan de Noorderlaan. Aan de linker kant (weer gezien vanaf het tolhuis) het enorme landgoed Schoonoord, een eeuw lang bewoond door de familie Faas Elias. De enkele huizen aan de overzijde waren door bruggetjes over die sloot met de weg verbonden.

Na het overlijden op 2 januari 1902 van de 85-jarige freule A. Faas Elias werd het miljoenenbezit verbrokkeld. 

De winnaar deze week is; Mevr. Simons

Lommeroord

 Zoekplaatje in Baarn

Waar stond vroeger deze Schaapskooi in Baarn

U kunt hierop reageren via het sturen van een briefje naar:

Stichting Groenegraf.nl

T.a.v. Baarnsch Geheugen

Marisstraat 4

3741 SK BAARN

Of stuur een e-mail naar: bakker.groenegraf@gmail.com

Onder de goede inzenders verloten we het boek “Waarom redden" over de Brandweer van Baarn.

Dit boek is geschreven door Maartje Hormes en Leen Bakker en uitgegeven door Personeelsvereniging Brandweer Baarn in 2007.

Daarnaast ontvangt de winnaar ook nog een fles wijn voorzien van een ansichtkaart uit Baarn, beschikbaar gesteld door Mitra Baarn – Van der Steeg Laanstraat 72, 3743 BH Baarn, tel: 035-5426063.

Lees de 1543 verhalen over Baarn op: [HTTPS://groenegraf.blogspot.com]

 Verbouwing der Herv. Kerk 1888.

Mr. T. Pluim schrijft in juni 1918 hierover het volgende:

Hierover schrijft de heer H. J. Kruijder, die destijds administrerend Kerkvoogd was, nog de volgende bijzonderheden. “In de eerste vergadering der Kerkvoogden, die ik bijwoonde met de heren W. Z. Mulder en J. C. van der Veen, deelde de eerstgenoemde, die vroeger timmerman was geweest, mede, dat hij op den zolder boven de kerk een onderzoek had ingesteld naar den toestand van het hout der kap en dat dit in zeer slechten staat verkeerde. Nu belegden wij spoedig een vergadering der Notabelen, aan wie we den uitslag van dat onderzoek meedeelden. Men benoemde drie deskundigen om de zaak te onderzoeken, n.l. de heren W. Z. Mulder, H. Sweris en G. Koelewijn (de beide laatsten waren Notabelen). Het onderzoek toonde weldra aan, dat de toestand van het bedoelde houtwerk hoogst gevaarlijk was zodat men toen voor vernieuwing van de kap besloot.

Toen kwam het ter sprake, daar de kerk toch te klein begon te worden, of men tevens ook niet tot een gehele vernieuwing en vergroting der kerk zou overgaan. Dit voorstel werd aangenomen, indien ten minste de benodigde gelden (f 27.000) gevonden konden worden. Er stond f 3.000 op het Grootboek, een collecte bij de ingezetenen bracht f 16.000 op, zodat er nog een lening van f 8.000 werd aangegaan. Plan en tekening werden kosteloos opgemaakt door den .heer J. D. F. van der Veen (destijds gemeentearchitect), daarin bijgestaan door den heer G. Koelewijn. Eerstgenoemde heeft verder.de gehele verbouwing bestuurd en de zaak tot een goed einde gebracht De aannemingssom, die Gij opgeeft (n.l. f 13.900) zal wel goed zijn, maar de gehele vernieuwing heeft f 27.000 gekost. Het gebouw werd vergroot met de plek, waar de oude Consistorie gestaan heeft, zodat men nu een langwerpig vierkant verkreeg. De Koningsbank is wat verplaatst en wel niet vergroot, maar de Koningin heeft een bank vóór de beide bestaande banken er bij in huur genomen voor haar personeel.“ Tot zover de herinneringen van een 86-jarige!

De Koningsbank

Ik neem hier de gelegenheid te baat te wijzen op de grootte werkzaamheid, die de tegenwoordige predikant, Dr. H. H Meulenbelt, ook op het gebied van het maatschappelijk-kerkelijk leven aan den dag heeft gelegd. Zodra hij zijn intrede alhier gedaan had (11 Mei 1890), waren zijn eerste zorgen om een geschikt Evangelisatielokaal te kunnen openen voor christelijke verenigingen, samenkomsten, enz. Er werd nu op zijn initiatief een „Vereeniging tot behartiging van Christelijke belangen opgericht, wier taak o.a. zou zijn een Gebouw voor bedoelde samenkomsten te kunnen stichten. 

Door velerlei giften mocht deze Vereeniging reeds spoedig slagen, vooral toen Jonkvrouw Faas Elias den benodigde grond kosteloos aanbood en wel aan de Weteringstraat. Dr. Meulenbelt had dan ook de voldoening reeds spoedig (1892) het Gebouw te kunnen openen. — Het bleek evenwel, dat zijn werkkring weldra te groot werd voor één persoon en zoo besloot men een Godsdienstonderwijzer aan te stellen, waarvoor de heer H. van den Dool werd benoemd, die op 1 Febr. 1897 zijn functie aanvaardde en o.a. de leiding op zich nam van de Jongens- en de Knapenvereniging.

Het Kerkorgel

 Rusthuis „Schoonoord” wordt Bejaardencentrum

De plannen tot uitbreiding van het Rusthuis met 21 tweepersoonskamers zullen in de loop van dit jaar (1954) verwezenlijkt worden. Sinds 19 October 1953 draagt het Rusthuis der Hervormde Gemeente aan de Tromplaan de naam „Schoonoord”. Deze naam herinnert aan het landgoed „Schoonoord”, waartoe tot in 1902 het gehele Faas Elias park; met inbegrip van de terreinen van het Rusthuis, behoorde. De naamsverandering van het Tehuis vond gelijktijdig plaats met de oprichting van de Stichting „Schoonoord”. Het bestuur van deze nieuwe Stichting bestaat uit dezelfde personen, die vóór 19 October in het bestuur van het Tehuis voor Ouden van dagen vormde. De bouwplannen zijn: 1e. de bouw van een nieuwe vleugel aan de Oostkant van het huidige gebouw; 2e. de verbouwing van het bestaande gebouw, waardoor twee ziekenzaaltjes, elk van 3 bedden, een isoleerkamer en 4 een-persoons zit-slaapkamers beschikbaar komen; 3e. de bouw van een ontspanningsgelegenheid en fietsenbergruimte achter het oude gebouw.

 Het oude tehuis voor Wezen en oude vandagen

Na de verbouwing zal „Schoonoord" voldoende ruimte hebben voor een behoorlijke huisvesting van 90 bejaarden. De nieuwe vleugel van het Rusthuis, die een lengte van 40 meter krijgt, zal twee verdiepingen tellen, de verdieping gelijkvloers heeft in het midden een eetzaal van 10 x 8.5. Om deze zaal liggen 9 tweepersoonskamers geprojecteerd. De bovenverdieping telt 12 tweepersoons kamers. De zolder, die boven deze verdieping komt, zal dienst doen als bergruimte. Tot de nieuwe vleugel behoort ook een keuken. De keuken van het oude gebouw zal echter als kookkeuken voor het gehele Rusthuis dienst doen. In de nieuwe vleugel zullen 21 bejaarde echtparen gehuisvest kunnen worden. 

In het Tehuis is thans ruimte voor 44 personen. „Schoonoord” kan dus bij de voltooiing der plannen 90 bejaarden behoorlijke huisvesting aanbieden. Voorwaarden voor opname. Hoewel bejaarde lidmaten van de Hervormde Gemeente van Baam bij opname voorrang hebben, komen bejaarden van alle protestantse gezindten voor opname in aanmerking, óók als zij geen ingezetenen van Baarn zijn.

De pensionprijs moet bij vooruitbetaling worden voldaan. Deze bedraagt voor één persoons- kamers ƒ 100.—a ƒ 150.— per maand en voor twee persoons kamers ƒ 200.— a ƒ 300.— per maand. Het bestuur zal zoveel mogelijk bevorderen, dat de bewoners op het hun toebehorend meubilair kunnen blijven wonen. Ter verkrijging van een zekere uniformiteit wenst het bestuur echter zelf zorg te dragen voor vitrage en overgordijnen. De verzorging omvat naast het gebruik van de aangewezen kamer en van de daarvoor bestemde gemeenschappelijke vertrekken (eetzaal, conversatiezaal, enz.) — huisvesting, verwarming, verlichting, voeding, bewassing en, in geval van niet ernstige ziekte, verpleging.

Een gezellig en gerieflijk ingerichte grote conversatiezaal van Rusthuis „Schoonoord”

De logica achter huisnummers

Heeft u zich al eens verdiept in de logica van huisnummers? Ik niet, tot voor kort. Ed Vermeulen. wees ons erop dat aan de Kettingweg in Baarn de weg begint te nummeren aan de spoorzijde, en verder dat de oneven nummers aan de rechter kant en de even nummers aan de linker kant van de weg te vinden zijn. Mijn eerste reactie was: Nou en? Tot ik erover na ging denken. In heel Baarn zijn de even nummers, gezien vanaf het begin van de straat, aan de rechter kant van de weg, en de oneven nummers links. Mij was het nooit opgevallen. Ik moest me er toch maar eens in verdiepen.

Op de website zoekplaatjes.nl hebben ze er een hele studie van gemaakt. Op die site worden oude panden op oude foto's geïdentificeerd door bezoekers. Die panden worden herkend aan vele uiterlijke kenmerken. Omgeving, bouwstijl, soort dakpannen, bestrating van wegen, luiken voor de ramen, noem maar op. Huisnummers zijn daarbij uiteraard ook een hele belangrijke factor. Achter huisnummers is een wereld aan informatie te vinden. De vorm van het bordje, het gebruikte lettertype, het gebruik van wijkaanduidingen op de bordjes, de plaats van het bordje op het pand, het zijn allemaal indicaties die belangrijk kunnen zijn bij de identificatie van het pand. Op deze site is een pagina gewijd aan huisnummers. Zeer interessant! Klik hier.

In Nederland is het gebruik van huisnummers rond 1800 verplicht gesteld. Een idee van Napoleon, die ook al het gebruik van achternamen verplicht stelde. Nee, die Napoleon had niet alleen maar slechte ideeën. Op het gebied van registratie van personen heeft hij heel veel betekend in Europa. Daar hebben we nu nog steeds profijt van.  In de meeste gemeenten, ook in Baarn, werd een systeem van wijkletters gecombineerd met een huisnummer toegepast. Een huisnummer D-103 was dus te vinden in wijk D. In Baarn werd gewoon doorgenummerd door de wijken heen. Als nummer 103 in wijk D te vinden was, dan had je geen nummer 103 in wijk A. Van dat systeem werd afgestapt toen de bevolking groeide en het aantal woningen in de plaatsen enorm toenam. Toen werden straatnamen ingevoerd met elke straat zijn eigen nummering. Maar het is nog niet eens zolang geleden dat nog met wijknummers gewerkt werd. In het telefoonboek van Baarn van 1915 staan al wel straatnamen, maar er worden nog steeds wijk- en huisnummers aangegeven. Die nummering is dus niet te vergelijken met de huidige nummering van de huizen in dezelfde straten toen.

De familie Hut voor hun woning aan de Weteringstraat op nummer 56.
Een even nummer, keurig aan de rechter kant van de straat, zoals het hoort in Baarn!

Vleeschhouwerij Das, nog in de oude nummering: Wijk F, huis nummer 110.

Maar hoe zit het nu? Natuurlijk wist ik dat even nummers meestal aan de ene kant van de straat te vinden zijn en de oneven nummers aan de overkant. Maar is het overal net als in Baarn? Even rechts en oneven links? En aan welke kant van de straat begint men met nummeren? Er zijn geen vaste regels voor. Het verschilt per gemeente, maar binnen een gemeente wordt in de regel wel consequent hetzelfde systeem toegepast. In Baarn begint de nummering van de woningen aan de kant van de straat die het dichts bij het centrum ligt. Zo is dat in bijna elke gemeente. De lage nummers van de Eemnesserweg zijn dus aan de kant van de Brink te vinden, de hoge nummers zijn aan de kant van de Van Heemstralaan te vinden. Links de oneven nummers, rechts de even nummers.

Dit klinkt allemaal logisch, maar is dat nu zo in heel Nederland? Het antwoord is nee. In de buurtgemeenten Soest en Hilversum wordt hetzelfde systeem gehanteerd, maar bijvoorbeeld in Amersfoort, toch ook niet zover weg van Baarn is het precies andersom. De even nummers aan de linker zijde van de straat en de oneven nummers rechts. En Amersfoort is geen uitzondering. Er zijn veel gemeenten in Nederland waar het zo werkt.

Ed Vermeulen merkte terecht op: de nummering van de Kettingweg loopt verkeerd. Het nummeren begint aan de kant van de Stationsweg en eindigt aan de kant van de Javalaan. Het centrum is het dichtst bij de Javalaan, dus de nummering zou andersom moeten lopen. Bovendien zijn de oneven nummers rechts en de even nummers links te vinden. Ook precies andersom als in de rest van Baarn. Waarom? Geen idee. Misschien een idee van iemand die oorspronkelijk uit Amersfoort komt? Wie het weet mag het zeggen. Kent iemand nog meer van dit soort uitzonderingen in huisnummeringen in Baarn? Ik ben benieuwd!

 Het antwoord van vorige week is: Ridderhofstad Drakenburg

Baarn en omgeving kent een hele hoop kastelen, maar het aantal kastelen dat is verdwenen is misschien wel net zo groot. Vaak zijn er nog best wat restanten van de kastelen te vinden in het landschap. In dit verhaal: Ridderhofstad Drakenburg.

Ridderhofstad Drakenburg

Rond 1300 lagen ten westen van Baarn uitgestrekte heidevelden en veengronden welke bekend stonden onder de naam “De Wilde Baarnsche Veenen”. Om deze velden te ontginnen was een gedeelte in leen gevraagd aan Bisschop Jan van Diest te Utrecht en verkregen door Vredericx Steenhuse Harer Werners Soene (Frederik, zoon van Werner).

Vredericx kwam uit een deftige familie uit Utrecht en nam de familienaam Drakenburg aan, waarschijnlijk naar de naam van het huis aan de oude Gracht in Utrecht waar hij woonde. Op de veengronden bij Baarn werd door hem de hofstede Drakenburg gebouwd.

Ten noordwesten van Amersfoort is Ridderhofstad Drakenburg ingetekend op een provinciekaart uit omstreeks 1580.

Na het overlijden in 1340 volgt zijn zoon Wernear hem op, hij liet de hofstede afbreken en op die plaats Ridderhofstad Drakenburg bouwen. Het woord ‘Ridderhofstad’ is typerend voor de provincie Utrecht. Met de term wordt een versterkte woning, bouwhuis of boerderij aangeduid, omgracht en voorzien van een ophaalbrug. Ridderhofsteden boden bescherming aan de bewoners en hun eigendommen maar waren vooral statussymbool en toonbeeld van politieke macht.

In 1385 volgt Wernears zoon Frederick hem op. In die periode nam het vervoer van turf (voor het Gooi en Amsterdam) naar de rivier de Eem zodanig toe dat het met paard en wagen niet meer te doen was, waarop Frederick de Drakenburger een gracht liet graven. Een kleine twee eeuwen bleef Drakenburg in bezit van dezelfde familie. De laatste was Josina van Drakenburg. Hierna komen verschillende families in het bezit van het huis en de daarbij behorende gebieden. Over deze perioden weten we weinig.

Kasteel Drakenburg in 1729, toen het kasteel al niet meer in handen was van familie Drakenburg.

In 1811 werd de ridderhofstad afgebroken en door een deftig landhuis vervangen. Dit huis met het omringende gebied werd in 1823 door Professor Dr. Gerardus Vrolik gekocht.

In 1870 wordt het landhuis afgebroken; het noordelijke gebouw op het terrein wordt verbouwd tot boerderij. De oude buitengevel wordt als scheidingsmuur in de boerderij opgenomen. Van 1900 tot 2002 wordt de boerderij door de familie Steenkamer bewoond, zij verkocht haar bezit met de nog overblijvende landerijen aan de huidige bewoners. Deze lieten de boerderij afbreken en bouwden in 2007 de nieuwe "Buitenplaats Drakenburg”. Daarbij zijn de lopen van de oude buitengracht hersteld en zijn de contouren van de zuidelijke boerderij gemarkeerd.

De huidige buitenplaats Drakenburg is niet te bezoeken maar wel zichtbaar vanaf het wandelpad links langs kasteel Groeneveld.

De winnaar deze week is: Boukje Sijes uit Baarn.

 Zoekplaatje in Baarn]

1: Wat was de naam van de "Ridderhofstad" wat in de omgeving stond van Kasteel Groeneveld?

Ridderhofstad .........

U kunt hierop reageren via het sturen van een briefje naar:

Stichting Groenegraf.nl

T.a.v. Baarnsch Geheugen

Marisstraat 4

3741 SK BAARN

Of stuur een e-mail naar :bakker.groenegraf@gmail.com

Onder de goede inzenders verloten we het boek “Waarom redden" over de Brandweer van Baarn.

Dit boek is geschreven door Maartje Hormes en Leen Bakker en uitgegeven door Personeelsvereniging Brandweer Baarn in 2007.

Daarnaast ontvangt de winnaar ook nog een fles wijn voorzien van een ansichtkaart uit Baarn, beschikbaar gesteld door Mitra Baarn – Van der Steeg Laanstraat 72, 3743 BH Baarn, tel: 035-5426063.

Lees de 1525 verhalen over Baarn op: HTTPS://groenegraf.blogspot.com

Kaart uit 1580

Garage Kooij

Garagebedrijf van Ries Kooij aan de Eemnesserweg.

Op de hoek van de Eemnesserweg en de Nieuwstraat in Baarn stond ooit het garagebedrijf van Ries Kooij.

Garage Kooij

Van fietsenhandel Kooij tot garagebedrijf

Het bedrijf van Peter Kooij (1896-1976) begon als fietsenhandel in de Dijkweg. De Dijkweg liep van de Zandvoortweg naar de Berkenweg op de plek waar nu straten als Elzenlaan en Goudenregenlaan lopen. Het oude buurtje Santvoort, waar de fietsenwinkel van Kooij te vinden was is in 1970 gesaneerd.

Ries Kooij, zoon van Peter Kooij begon zijn bedrijf al rond 1950 aan de Eemnesserweg hoek Nieuwstraat waar de stallen voor de paarden waren. Ries had daar zijn garage- en taxibedrijf en verhuurde auto's. Al snel werd ook de ambulance-service van Albert van de Hoef overgenomen. Een bloeiend bedrijf!

Rond 1961 kocht hij het rechter gedeelte erbij. Dat was tot dan cafetaria de Pauw, gerund door de familie Rombouts. Boven was het een pension voor gerepatrieerde Indische Nederlanders.

In december 2016 / januari 2017 is het asbest in het bedrijf verwijderd en werd gevelbekleding verwijderd. Men ontdekte twee oude gevels die achter de façade tevoorschijn kwamen. Men vroeg zich af of dat misschien nog oude gevels waren van "Hotel de Pauw" die vroeger op deze plek gestaan heeft.

Hotel de Pauw

Het logement aan de Eemnesserweg werd overgenomen door Nicolaas Verbeek die er de naam "De Pauw" aan gaf, natuurlijk refererend aan de voormalige uitbater Jordaan van der Pauw. Verbeek was ook al directeur van Hotel Central aan de Brink, op de plek waar nu Hema te vinden is.

Na het zien van ansichtkaarten kunnen we denk ik vast stellen dat het inderdaad de oude gevels van Hotel de Pauw tevoorschijn zijn gekomen. In het gebouw zouden ook nog de glas-in-lood ramen aanwezig moeten zijn.

Heeft u het afgelopen jaar weer genoten van onze site en onze activiteiten? 

Graag willen wij iedereen bedanken die het afgelopen jaar heeft bijgedragen aan het succes van:

             Stichting Groenegraf.nl/Geheugenvanbaarn.nl

Wij wensen u allemaal een geweldig 2025

Namens het Bestuur en het Team vrijwilligers

Leen Bakker

Geheugen van Baarn.nl

De Pauw

Het verhaal over reclameadviseur Hr. B. van Borssum Waalkes

(uit de BC van september 1956)

Een Baarnaar die de kunst verstaat de grote trom voor anderen te roeren zonder de aandacht op zich zelf te vestigen.

de heer  Borssum Waalkes

In Baarn zijn naast enige algemeen bekende industrieën, ondernemingen gevestigd zijn, die een belangrijke plaats innemen in het Nederlandse Bedrijfsleven, hoewel vele Baarnaars van hun activiteiten weinig of niets afweten, ja soms de namen van deze bedrijven niet eens kennen. Tot deze bedrijven moet ongetwijfeld ook het reclame advies- en erkend advertentiebureau B. van Borssum Waalkes gerekend worden, dat hier sinds jaren met succes de grote trommel roert voor een aantal belangrijke Nederlandse industrieën, zonder daarbij de aandacht op zich zelf te vestigen. Wie weet b.v,, dat Mina Bakgraag, de flinke Hollandse keukenmeid, die in de oorlogsjaren zo populair werd, dat zij tot een nationale figuur uitgroeide, het geesteskind van de heer van Borssum Waalkes is?

Een simpele gebeurtenis — het betrekken van een nieuw pand — vestigde onze aandacht op dit in stilte werkende Baarnse bedrijf en deed bij ons de gedachte aan een gesprek met de eigenaar rijpen. „Kom maar”, was het korte antwoord van de heer van Borssum Waalkes toen we hem telefonisch om een onderhoud vroegen. Het vinden van het nieuwe pand kostte ons geen moeite. Het is namelijk een van Baarn’s bekendste villa’s, het vroegere buiten „Medan” waarin na de oorlog enige jaren het Kindertehuis ,,’t Zonnehuis” gevestigd is geweest. De villa, prachtig gelegen tegenover het Baarnse bos op de hoek Luit. Gen. van Heutszlaan-Julianalaan, is vorig jaar November in het bezit van de heer van Borssum Waalkes gekomen.

Reclameadviseur: interessant beroep als men er roeping voor heeft.

Gezeten in een gemakkelijke stoel van zijn groot, modern ingericht privékantoor, met tegenover zich zijn zoon en medefirmant de heer E. H. van Borssum Waalkes, begon de heer Borssum Sr het gesprek met ons zijn visie op het reclamevak te geven: „Er is volgens mijn mening geen vak waar de mensen zo weinig van afweten en toch zo de invloed van ondergaan als het reclamevak. Het is de reclame, die de kooplust van het publiek vaak in de richting van een bepaald merk stuurt. Zonder dat ze het zelf weten kopen dagelijks duizenden mannen en vrouwen nieuwe artikelen, omdat de reclame er op suggestieve wijze van vertelt en daardoor de behoefte wakker maakt.

Aldus draagt de reclame er toe bij het dagelijks leven materieel en cultureel te verrijken en het economisch leven te activeren”.

De heer van Borssum vervolgde: „Het behoeft dan ook geen verwondering te wekken, dat zowel producenten als winkeliers jaarlijks belangrijke bedragen aan reclame uitgeven. Fabrikanten en andere zakenleiders vertrouwen steeds meer het samenstellen van hun reclamecampagnes en het opmaken van hun reclamebudgetten toe aan reclameadviesbureau die daarvoor de nodige ervaring en kennis bezitten. De reclameadviseur, die met dergelijke opdrachten belast wordt, krijgt een grote verantwoording te dragen. Hij moet er immers voor zorgen, dat de voor reclame uitgetrokken bedragen zó besteed worden, dat redelijkerwijs mag worden verwacht, dat ze in de vorm van een verhoogde omzet weer terug komen. Rechts villa Medan. Links de heer  Borssum Waalkes.

Villa Medan