Spakenburgsche Nieuwtjes uit 1916

Duijst schreef een bekend geworden gedicht van 17 coupletten over de watersnood in januari 1916, waarbij vele dorpjes aan de Zuiderzee onder water kwamen te staan waaronder ook een deel van Amersfoort en Baarn. Ook Spakenburg leed veel schade en het leed was groot. Verschillende gezinnen raakten dakloos, de botters in de haven waren op de kade geslagen en hadden daarbij zelfs huizen vernield. Deze watersnoodramp heeft de goedkeuring voor de plannen om de Zuiderzee af te sluiten door een dijk bespoedigd.

In één van mijn zoektochten naar oud nieuws, kwam ik een aantal foto's tegen over de bewuste watersnoodramp van Spakenburg in 1916.

Veel schade in de Haven aan de boten en woningen

Er bleef niet veel meer over van deze woning





De persoon aan de linkerzijde zou dat de eigenaar zijn?





Afsluitdijk

Aan de techniek van het vissen veranderde in de loop der tijd weinig. Vissers als Jan Duijst maakten wel de belangrijke overgang van zeilschepen naar motorschepen mee waardoor de vissers minder afhankelijk van het weer waren.
Daarnaast speelde vanaf 1918 de bouw van de Afsluitdijk een belangrijke rol in het Spakenburgse vissersdorp. Minister van Waterstaat, ir. Cornelis Lely, kreeg het parlement op 14 juli 1918 zover dat zijn plannen voor de afsluiting van de Zuiderzee werden doorgevoerd. Vooral de laatste watersnoodramp in 1916 waarbij de woeste Zuiderzee over de dijken sloeg, maar ook de voedselschaarste tussen 1914 en 1918 waren de overtuigende beweegredenen. Met het afsluiten van de Zuiderzee zou namelijk nieuw polderland voor akkerbouw worden gecreëerd. De Afsluitdijk was van grote invloed voor de toekomstplannen van de Zuiderzeevisserij: het zoute water en zijn bijbehorende zeevis zouden verdwijnen.





Gedicht: over de wonderbaarlijke visvangst

       

Jezus bevel zou niet missen Aan zijn jongeren: volgt mijn woord Na een nacht om niet te visschen De zegen Gods was nu aan boord Uit zijn volheid zou hij toonen Ja een machtwoord en er is Silveren netten vol met visch Te geloven in zijn woord wil hij beloonen Steld mijn versje ons tot leer Zoek uw heil steeds bij de Heer."

Dit gedicht schreef van Duijst op het voordeurtje van zijn botter. Het is gebaseerd op een bijbels verhaal - Johannes 21:1014 - waarin wordt verteld over een wonderbare visvangst. De beginletters van het gedicht vormen zijn naam: Jan Dujst sz.

  

Bron: Dekkers, O., 'Jan Duijst (1875-1947), visser', in: Utrechtse biografieën - Het Eemland 2, Utrecht 1999, pp. 71-73

 

Leen Bakker

Geplaatst door L.J.A.Bakker_

http://ljabakker.magix.net/website

http://www.knipselsuitkranten.nl

http://www.grijsvuur.nl

Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op Facebook en Twitter

Op zoek naar het Baarnse spoor van Han Jordaan

Deze week kreeg ik een telefoontje van Joost Rethmeier uit Hilversum. Het was geen allerdaags telefoontje. Hij vertelde me over zijn oud-oom Han Jordaan in de Tweede Wereldoorlog, over gebeurtenissen waarvan je denkt dat ze alleen in speelfilms gebeuren. Een deel van die gebeurtenissen speelden zich af in Baarn, maar veel is nog onduidelijk. Daarom op zijn verzoek onderstaande oproep met het verzoek om meer informatie.

Han Jordaan

Ik heb een oproep aan allen die meer informatie hebben over twee bekende heren uit het Baarnse verzet in WOII: Willem Alexander Knip; Bootsman van de Baarnse roeivereniging De Eem tijdens de oorlog en vlak daarna. Hermanus Gerrit “Puck” Jurriaans; een van de initiatiefnemers van het Baarnse verzet en sterk gelieerd aan de landelijk OD (Ordedienst). Beiden werkten nauw samen en waren zeer actief in het verzet. Puck herbergde veel onderduikers in zijn huis aan de Amsterdamsestraatweg en Knip pleegde sabotage (stak met een aantal van zijn jonge zwempupillen ooit een Duitse rubberboot lek en stak, samen met Erik Jurriaans, zoon van Puck op Koninginnedag 1943 op huize Peking ooit ook nog eens brutaal de Nederlandse Driekleur uit) en gaf onderdak aan piloten en anderen. Jurriaans en Knip boden in de tweede helft van april 1942 ook onderdak aan een oud-oom van mij; Han Jordaan. Han was voor zijn studie in Engeland toen de oorlog uitbrak en werd vervolgens door de SOE (geheime dienst) gevraagd om geheim agent en marconist te worden. Hij werd opgeleid om achter de vijandelijke linies in bezet gebied te helpen een verzets- en sabotagenetwerk op te richten. In de nacht van 28/29 maart 1942 werd hij in Twente gedropt met zijn in het Gooi bekende kameraad Gozewijn (Gosse) Ras.

Gozewijn (Gosse) Ras

Beiden bleven twee weken in Twente om bezet Nederland goed te leren kennen en reisden vervolgens naar Hilversum, Laren en Baarn om op gescheiden onderduikadressen in het netwerk van Ras actief te worden. Zij verzamelden uit de vriendenkring van Ras een aantal dappere jongemannen die hen wilden helpen; Een aantal van de oude vrienden van Ras werden koerier en gids van de twee geheim agenten. De belangrijkste waren Daan Burg uit Laren, Frans van der Sleezen uit Hilversum, Freddy Jurriaans uit Baarn. Daarnaast dus diens vader Puck Jurriaans en W.A. Knip; beiden uit Baarn. Een aangetrouwd familielid, Liek(e) de Jonge, later getrouwd met Tjeenk Willink, heeft Han in die tijd toevallig nog zien rondlopen in Baarn, samen met bootsman Knip, op zoek naar een geschikt droppingsterrein voor wapens. Wellicht zijn er nog anderen bij betrokken geweest. Han heeft met zijn geheime zender nog met Londen gezonden vanuit het boothuis van De Eem.

Han Jordaan

Han Jordaan zond op 19 april 1942 vanuit Baarn naar Londen een bericht met daarin onder andere het verzoek of Engeland zes RAF piloten kon ophalen. Londen antwoordde dat dit niet mogelijk was. Waarschijnlijk zaten deze piloten ondergedoken in Baarn, mogelijk bij Jurriaans, Knip of in een hut in de Baarnse bossen. Mogelijkerwijs waren zij afkomstig uit een neergestorte bommenwerper die in de buurt neergekomen was. Wie weet of iemand zich die piloten(hulp) nog herinnert?

In ieder geval is Han door verraad van Anthonie van der Waals op 3 mei 1942 opgepakt door de SD, betrokken geraakt bij het beruchte Englandspiel en uiteindelijk op 3 mei 1945 in Mauthausen omgekomen. Over dit bewogen korte leven van Han Jordaan is mijn familie nu een kroniek aan het schrijven. de Baarnse periode is hierin nog te onduidelijk. Ik hoop natuurlijk enorm dat er nog mensen zij die groenegraf.nl bezoeken en uit familieverhalen hier nog iets aan kunnen toevoegen. Informatie en documentatie, zoals beeldmateriaal en foto's van betrokken personen, is uiteraard zeer welkom.

Alvast heel veel dank voor uw hulp en groet, Joost Rethmeier, Hilversum. Telefoon: 06-50208432, e-mail:  info@rethmeieres.com

Eric van der Ent

Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op  Facebook en Twitter

Even geduld a.u.b.

Degenen die regelmatig met mij communiceren en corresponderen zullen het wel gemerkt hebben. Mijn reactiesnelheid op vragen, verzoeken en emailberichten laat de afgelopen weken te wensen over. Steeds meer mensen weten onze site te vinden en onze activiteiten te waarderen. Hierdoor neemt het aantal vragen, opmerkingen en aanvullingen op inhoud op de site steeds meer toe. Op dit moment ontvang ik gemiddeld 50 emailtjes per dag waar ik actief wat mee moet doen. De activiteiten voor Stichting Groenegraf.nl moeten in de avonduren en weekenden plaatsvinden aangezien ik overdag mijn 'gewone' baan heb. Als die 'gewone' baan dan ook nog eens extra werk met zich meebrengt in de vorm van buitenlandse beurzen en reizen, dat stapelt het werk voor Groengraf.nl zich steeds meer op. Bezoekers zijn gewend om binnen één of twee dagen antwoord op hun vragen te krijgen. Op dit moment lukt dat bij lange na niet.
Gelukkig hebben we in de afgelopen maanden veel vrijwilligers kunnen noteren die me bij het scannen van oude foto's en krantenberichten bijstaan. Een aantal vrijwilligers schrijven nu ook leuke verhalen in ons weblog, dat heeft u ongetwijfeld gezien. Hierdoor krijg ik al wat meer tijd om de administratieve afhandeling in de greep te krijgen. Ik zoek nog naar een manier waarop ik dat nog beter voor elkaar kan krijgen, als iemand een tip voor me heeft hoe dat zou kunnen... graag!

Ik wil benadrukken dat ik, ondanks de grote hoeveelheid werk die op me afkomt, ontzettend veel plezier heb in het werken aan de site en het communiceren over oud Baarn. Die activiteiten zal ik ook zeker blijven doen. Voor dit moment wil ik u echter geduld vragen totdat ik de werkzaamheden wat meer op de rit krijg. Laat dit u er niet van weerhouden om reacties, aanvullingen en oude foto's te sturen. Er zal zeker een oplossing gevonden worden om dit alles wat gestroomlijnder te kunnen laten verlopen en tot die tijd... even geduld a.u.b.

Eric van der Ent

Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op  Facebook en Twitter

Burgemeesters van Baarn 1897 - tot heden

Gemeentehuis van Baarn

Tijdens de zoektochten naar oude gegevens van Baarn, om weer eens een stukje te schrijven, kwam ik regelmatig enkele burgemeesters, een loco burgemeester en 2 waarnemend burgemeesters van Baarn tegen. Hun namen kregen voor mij een gezicht. De navolgende namen kwam ik tegen in de periode van 1897 tot heden.



Zittend in het midden burgemeester F.F. Baron d' Aulnis de Bourouill okt. 1897 - 1 sept. 1916





Burgemeester van Baarn 1897 -1916



Burgemeester van Baarn 1916 - 1923

Aanvulling op het verhaal van Wim Velthuizen

In 2006 kwam ik op het idee om beelden van Koningin Juliana en Prins Bernhard in de voortuin van paleis Soestdijk te laten zetten. Op mijn brief naar Koningin Beatrix daarover kreeg ik zo'n positieve reactie, dat ik de Stichting Beelden Koningin Juliana en Prins Bernhard heb opgericht. Daarvoor wilde ik een comité van aanbeveling hebben. Van de toenmalige generaal van Baal kreeg ik het advies om iemand met de Militaire Willemsorde te vragen. Zo kwam ik terecht bij de inmiddels overleden Pierre Louis baron d’Aulnis de Bourouill (geb. 26-12-1918). Hij was een Nederlands verzetsstrijder tijdens de Tweede Wereldoorlog, vluchtte naar Engeland en werd later artillerieofficier. Na enkele brieven en telefoongesprekken nodigde hij mij uit in zijn flat in Den Haag. Daar vertelde hij dat hij wel in Baarn bekend was vanwege logeer partijtjes bij zijn grootvader, die daar burgemeester was. Hij vertelde ook dat deze het huidige gemeentehuis had laten bouwen, omdat het toenmalige gemeentehuis niet meer aan de eisen  van die tijd voldeed. Vaak denk ik aan de verhalen van de baron als ik het gemeenthuis zie of door de ‘d Aulnis de Bourouilllaan rijd. Voor mij persoonlijk geeft dat een goed gevoel, omdat ik mede dankzij het vertrouwenwekkende Comité van Aanbeveling de beelden heb weten te realiseren. (zie ook www.beeldensoestdijk.nl)







Burgemeester Jhr. dr. C.C.J. van Reenen

Burgemeester Gerlach Cornelis Johannes van Reenen achter zijn bureau op het gemeentehuis in Baarn.

Dhr. van Reenen was burgemeester van Baarn van augustus 1923 tot juli 1941 en 1945 - 1946.

Kijken we naar de achtergrond van zijn werkkamer, bureau en de mooie klok dan ik kan u vertellen dat het er nu geheel anders uit ziet. 

 

2e van links burgemeester van Reenen samen met de burgemeesters van de Bilt, Zeist, Utrecht, enkele wethouders van de Bilt.

4e van links de commissaris van de Koningin van Utrecht.

Deze bijeenkomst was ter gelegenheid van de opening van het nieuwe gemeentehuis van de Bilt in juli 1932.

De navolgende personen waren burgemeester van Baarn in oorlogstijd te weten:
1942 - 1944  Dhr. H. Froonhof,
1944 - 1945  Baron C.J.K. van Lynden van Horstwaerde,
1945 - 1945  Dhr. A.J. van der Hoeven.





Burgemeester mr. F. van Beek - Calkoen



Nadat burgemeester Van Reenen dus in  1945 en 1946 opnieuw burgmeester was, kreeg Baarn korte tijd een waarnemend burgemeester. Eind 1945 was dat mr. Antoine Louis des Tombe. Daarna werd mr. Frans van Beek - Calkoen onze burgervader, van 1946 tot 1970.

Hier links ziet u hem bij de opening van de nieuwe brandweerkazerne in 1949. Op deze plek staat nu het politiebureau aan de Eemnesserweg no: 52.

Burgemeester mr. J. van Haeringen was burgemeester van Baarn in de periode van 1970 tot 1976. Hier ziet u hem rechts bij het afscheid van dhr. J.Vervat sr.



Burgemeester mr. J.van Haeringen

2e van links is de heer Bart Bouwens en daarnaast Joop Meerveld. Ik weet nog dat deze burgemeester gek was op pinda's. Tijdens brandweerbijeenkomsten had hij altijd wel een bakje pinda's voor handen. Wegens ziekte legde hij zijn functie neer op 5 november 1975 om met vervroegd pensioen te gaan.





Burgemeester mr. Jacob Miedema

Dhr. J. Miedema is, na ruim vijf en een half jaar burgemeester van Dokkum te zijn geweest, in 1976 in Baarn tot burgemeester benoemd. Hij is burgemeester van Baarn geweest van 1976 tot 1994.   

Hier is dhr. J. Miedema aanwezig bij bij de brand op de Ferd. Huycklaan waar heel lang geleden de Washington sigarenfabriek in was gezeteld.

Aanvulling op het verhaal van Wim Velthuizen

Jaap Miedema was ongeveer even oud als ik. Als jongen had ik gymnastiekles van zijn vader. Samen met Jaap was ik bij de padvinderij, dat tegenwoordig scouting heet. Wij deelden dus veel jeugdherinneringen.  Toen hij hier burgemeester werd vond ik dat heel leuk voor hem. Bovendien was er toen in Baarn een periode waarin we niet zo gelukkig waren met onze burgemeesters. Burgemeester Miedema kreeg zelfs een speciaal beveiligde woning aangeboden, maar daar wilde hij niets van weten. Hij was een recht-door-zee man, die als een van de betere burgemeesters van Baarn bekend staat. Hij heeft het ambtenarenapparaat gemoderniseerd en leidde de vergaderingen altijd correct en met strenge doch rechtvaardige hand. Hij ging altijd te voet naar het gemeentehuis. Ik kwam hem ook tegen in het zwembad en dan trokken we samen een paar baantjes. Hoewel hij niet uitgesproken sportief was, wist hij de juiste balans te vinden tussen zijn veelal zittende werk en lichamelijke activiteiten. Zijn echtgenote was betrokken bij zijn werk en heeft veel betekend voor sociale contacten in Baarn. Door hem is de stedenband met Clasterec tot stand gekomen. Mevrouw Miedema is nog steeds actief bij verschillende werkgroepen. Helaas overleed hij veel te vroeg. Met zijn weduwe heb ik goede contacten, mede door haar inzet voor de stedenband met Clasterec. Daar zijn we samen met de werkgroep op bezoek geweest.

Hier rechts zien we de loco Burgemeester van Baarn  mevr. Fien de Leeuw-Mertens tijdens de overdracht van het nieuwe blusvoertuig in Lage Vuursche begin 1970.

Links van de Burgemeester dhr. Johan Piek en uiterst links dhr. Wolter Wiersema, toen commandant van de Brandweer van Baarn.




Mevr. L.A. Snoeck-Schuller is gedurende vier maanden waarnemend burgemeester geweest, voordat mevr. drs. Marie-Rose Wolterink-Oremus in 1995 aantrad. Zij was burgemeester tot 2005 en besloot per 1 mei 2006 met vervroegd pensioen te gaan. 

Hier links ziet U haar tijdens een korpsbijeenkomst van de Brandweer van Baarn in die periode.

Rechts hierboven ziet u dhr. H.A. Smit samen met Joke Bakker, mijn vrouw, die mij samen een

koninklijke onderscheiding opspelden. Harry Smit is burgemeester geweest van 2005 tot 2007.

Op 31 mei 2007 werd Jan de Groot geïnstalleerd als nieuwe burgemeester van de gemeente Baarn. Hij volgde daar burgemeester  Harry Smit op, die op zijn beurt burgemeester Wolterink - Oremus verving. In oktober 2009 werd bij De Groot een hersentumor ontdekt. Hieraan is hij in dezelfde maand nog geopereerd. Vanwege zijn gezondheidsproblemen werd Bartele Vries in februari 2010 benoemd tot waarnemend burgemeester van Baarn. De Groot overleed na een ziekbed van ruim driekwart jaar op 20 augustus 2010 aan de gevolgen van de hersentumor.

Aanvulling op het verhaal van Wim Velthuizen

Burgemeester Wolterink Oremus nam na een burnout afscheid en er volgde een periode met nterim burgemeester Harry Smith, van 2005-2007. Jan de Groot werd benoemd en kwam in de nieuwbouw bij Perahof te wonen. Ik kende hem, omdat ik lid ben van de serviceclub Kiwanis Hilversum-Baarn, waar hij ook bij kwam na zijn benoeming. Hij was al een Kiwanian in Vught/Den Bosch. Wij deelden de belangstelling voor muziek. Bovendien hadden wij andere gemeenschappelijke herinneringen uit het verleden. Het was triest dat hij een hersentumor kreeg. Vanwege onze band bezocht ik hem in het ziekenhuis en later thuis. Daar ontmoette ik ook Bartele Vries, die interim burgemeester was. Ik had verwacht dat het een zakelijk gesprek zou worden waarbij burgemeester Vries hem op de hoogte hield van de gang van zaken in de verwachting dat Jan de Groot weer binnen afzienbare tijd zijn werk zou kunnen hervatten. Het viel mij op dat die twee zo goed met elkaar omgingenen
dat er niet over het werk werd gesproken. Ik ben toen weggegaan om hen de gelegenheid te geven
voor een meer persoonlijk gesprek. Het was een van mijn laatste bezoeken aan burgemeester de Groot, want spoedig daarna overleed hij.

  

De 67-jarige Drs. Bartele Vries werd per 1 februari 2010 waarnemend burgemeester van Baarn. CDA'er Vries wordt hier beëdigd door commissaris van de Koningin Robbertsen. De provincie Utrecht meldt dat de gemeenteraad en het college van burgemeester en wethouders het unaniem eens zijn met de benoeming van Vries.

  

Vanaf 2011 tot heden is de heer Mark Röell onze burgemeester.

Als we kijken wat onze huidige burgemeester in zijn portefeuille heeft, of wel verantwoordelijk voor is zijn dat de navolgende zaken:

algemene, bestuurlijke en kabinetszaken; openbare orde en veiligheid; brandweer; intergemeentelijke samenwerking; handhaving; contactcommissie Lage Vuursche; rechtsbescherming; burgerzaken; representatie; internationale contacten; feesten en herdenkingen; beleid inzake personeel en gemeentelijke organisatie; interne en externe communicatie; archief; oudheidkunde.

Leen Bakker



Bron burgemeester Jan de Groot: http://nl.wikipedia.org/wiki/Jan_de_Groot_(burgemeester)

Geplaatst door L.J.A.Bakker http://ljabakker.magix.net/website

Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op Facebook en Twitter

Apotheek Julius

Op 1 april 1886 opende apotheker C.J. Schuld een apotheek in het pand dat nu Laanstraat 26 is. In onderstaande advertentie staat als adres echter Laanstraat 138. Acht jaar later, in 1894, ging hij samenwerken met apotheker J.P. Land.

Advertentie in het boekje van het Sanatorium, voormalig Badhotel

In 1908 nam Mejuffrouw M.E. Julius de apotheek over en en tot nu toe draagt de apotheek nog steeds haar naam.
Het was voor die tijd nog vrij ongebruikelijk om als vrouw gestudeerd te hebben, dus Mej. Julius was een voorloper in de farmacie. Na Mej. Julius is de apotheek nog een aantal keren overgenomen. In 1946 door Mej. Frida Ruth, in 1953 door Mej. J.G. Tresling, in 1970 door Hr O.P. Hofkes en Mevr E. Hofkes-Dazert en tegenwoordig is Mevr M.A. Smulders-de Jong de eigenaresse van de apotheek.
Er hebben dus bijna altijd vrouwen aan het hoofd gestaan van de apotheek.

Mej Frida Ruth

Mej M.E. Julius     

Apotheek Julius 1925

Aan de hand van diverse foto’s is het leuk om te zien dat de apotheek een aantal keren verbouwd is.
In het begin was de apotheek niet meer dan een erker en een kleine ruimte achter de erker. De rest van het pand was woonhuis.

Interieur apotheek 1924

 Interieur apotheek 1926

Buitenkant apotheek 1950 

In de jaren 50 is de apotheek voor de eerste keer verbouwd. Er werd centrale verwarming aangelegd en het apotheekgedeelte werd groter.

Ook de voorgevel is in de loop van de tijd veranderd. In het begin bestond de voorgevel uit een serre aan de linkerkant van het pand, daarnaast de voordeur en aan de rechterkant van het pand bevond zich een uitbouw met een grote raampartij.

Buitenkant apotheek jaren 80

Bij de verbouwing in de jaren 60 werd de voorgevel behoorlijk vergroot. De voordeur en de serre aan de linkerkant van het pand verdwenen. Hiervoor in de plaats kwam een grote uitbouw naar voren en opzij. De uitbouw aan de rechterkant bleef intact en is tegenwoordig nog steeds te herkennen.

De laatste grote verbouwing vond plaats in de jaren 70 waarbij de apotheek ook aan de achterkant werd uitgebreid.

Karla Roskamp








Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op  Facebook en Twitter   

Astoria en BMV Excelsior

Ben van Oostveen

In 1942 begon Marinus van Oostveen in een villa aan de Oranjestraat 8 in Baarn een lunchroom en restaurant, met de bedoeling zich te specialiseren in het uitzenden van diners. Door de oorlog raakte deze opzet op de achtergrond. In 1946 liet hij een vergaderzaal achter zijn zaak bouwen en in 1950 een grote toneel- en concertzaal. Zijn zoon Ben werd in 1956 eigenaar. In 1958 liet Ben een grote foyer aan het zalencomplex van het restaurant van zijn vader bouwen. Daarmee leek het Astoria Complex aan de Oranjestraat voltooid, maar in 1962 werd begonnen met een ingrijpende verbouwing van het café-restaurant door aannemersbedrijf W.J. Markhorst. Van het oude café-restaurant bleef geen steen meer over. Daarvoor in de plaats verrezen 3 moderne zalen die van elkaar gescheiden kunnen worden door vouwwanden van kunstleder. Op 25 april 1966 nemen de heren B. en R. Hemerik Café-Restaurant Astoria over van Ben van Oostveen. Ben van Oostveen vertrekt dan zelf naar Heetveld, gemeente Vollenhove, om daar van zijn rust te gaan genieten.

Astoria aan de Oranjestraat, in de tijd van Van Oostveen.

Een suikerzakje van Astoria.

In die tijd, de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw, hielden ook veel Baarnse muziek- en toneelverenigingen hun jaarlijkse uitvoeringen voor donateurs en andere belangstellenden in Astoria. Zelf was ik vanaf mijn zesde jaar al lid van de Baarnsche Mondharmonica Vereniging Excelsior. Ook Excelsior gaf elk jaar twee uitvoeringen in Astoria. Ik kan me nog goed herinneren dat die uitvoeringen op mij als kleine jongen een enorme indruk maakte. Om de zalen binnen te komen liep je rechts langs de villa om in het zalencomplex achter het restaurant te komen. Je kwam daar in een voorportaal waar de jassen konden worden opgehangen. Het rook daar gelijk al muffig, maar gezellig! Als je doorliep kwam je in een 'voorzaal' waar op de met tegeltjes bedekte vloer, de houten tafels en stoelen al klaar stonden en een kleine dansvloer voor het 'bal na', dansen na de uitvoering. In de lange wand links waren twee grote deuren waardoor je toegang kreeg tot de theaterzaal, met lange rijen houten aan elkaar gekoppelde stoelen op een houten vloer. Voor het podium stonden lange tafels met daarop de prijzen die met de tombola te winnen waren. In de pauze kwam men langs met grote manden vol met lootjes, vier voor een gulden. Had je pech dan stond op je lootje een kreet als 'jammer', 'volgende keer beter' of 'probeer het nog eens'. Had je geluk, dan won je een pak chocoladevlokken die de muisjesfabriek De Ruijter ter beschikking had gesteld of een Turcotaart van banketbakker Oudwater.

De voorzijde van Astoria. Dit werd later voor de oude villa aangebouwd.

Achterin de 'voorzaal'  was aan de linker kant nog een lage deur een levensgevaarlijk stenen trap met te smalle treden, naar beneden, onder het podium. 'Denk om je hoofd' was de kreet als je die trap afliep, want het plafond was laag. De leden van Excelsior konden via dat trappetje een smalle gang in (weer die heerlijke muffe lucht) en dan had je rechts de kleedkamers. In die smalle gang was ook nog een gat in het plafond waar de toneelverenigingen een souffleur konden neerzetten. Die souffleur beklom een klein houten keukentrapje en stak dan zijn hoofd door het gat in het plafond, zodat hij het podium op kon kijken om, indien nodig, de toneelspelers te helpen bij hun teksten, mochten ze die vergeten. Als kind vond ik het natuurlijk geweldig om telkens mijn hoofd door dat gat te steken om te kijken wat er op het toneel gebeurde, maar dat werd uiteraard niet op prijs gesteld.

BMV Excelsior met dirigent Lokhorst op het podium van Astoria. Foto gemaakt in begin jaren zeventig.

Na het omkleden gingen we een trappetje op om het podium te bereiken. Boven je hoofd enorme bakken met ouderwetse gloeilampen die het podium verlichtten. Om je heen bordeauxrode velours gordijnen. Met een touw konden de voorste gordijnen opzij geschoven worden zodat het publiek de voorstelling kon bekijken. Een daverend en lang applaus volgde en de dirigent telde af om met het eerste nummer te beginnen. Ik trilde van de spanning op het podium, met mijn mondharmonica in de aanslag.

In mijn beleving was die zaal enorm groot. Een paar honderd mensen konden er zeker in. Excelsior hield elk jaar, twee weekenden na elkaar een optreden. Voor de pauze de jeugd en het seniorenorkest. Na de pauze werden er sketches (kleine komische toneelstukjes) opgevoerd, afgewisseld met muziek van de Chromonicats of het Excelsior Kwartet. Aan het eind kwam dan het dankwoord van de voorzitter en was het tijd voor 'bal na', dansen in de voorzaal. Vaak werd accordeonist Jan Gorissen uit Soest en zijn drummer gevraagd om de muziek tijdens het dansen te verzorgen. Voor onze familie waren dat de gezelligste avonden van het jaar. Wat een heerlijke tijd was dat.

Groot onderhoud aan Astoria door BMV Excelsior en Karakter.

Gebrek aan onderhoud aan de zaal leidde ertoe dat Astoria niet meer als theater gebruikt kon worden. BMV Excelsior en toneelvereniging Karakter staken in 1979 de koppen bij elkaar en besloten om de zaal samen op te knappen. Zodoende kon Astoria nog een paar jaar gebruikt worden, maar een paar jaar later ging het niet meer. Excelsior maakte daarna gebruik van de in 1975 gebouwde Speeldoos, toen nog het houten gebouw, aan de Rembrandtlaan. 

Eric van der Ent

Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op  Facebook en Twitter