Een verdwenen droomplekje

door Johan Hut

Een kapel, midden in het bos, met een glazen voor- en achterwand zodat de kerkgangers achter de dominee ook tegen de bomen aankijken. Waar heeft deze kapel in Baarn gestaan? Wie het niet weet, zou denken aan Lage Vuursche. De kapel stond echter niet ver van het centrum van Baarn vandaan, achter het Zendingscentrum. Dat landelijk centrum van de Gereformeerde Kerken in Nederland was gevestigd in de kolossale villa Parkwijk, Wilhelminalaan 3. Dat is een van de grootste villa’s van Baarn, de kapel staat er helaas niet meer.

Het Zendingscentrum was beslist groot genoeg om de
mysterieuze kapel aan het oog te onttrekken.

Het Zendingscentrum werd in 1946 opgericht door ds. B. Richters en was onder andere bedoeld voor opleiding van zendingswerkers in verre oorden en advies en training voor plaatselijk zendingswerk. De oprichting van zo’n centrum was niet vanzelfsprekend. Bij gereformeerden staat vanouds plaatselijke zelfstandigheid voorop en dat gold ook voor het zendingswerk. Plaatselijke kerken zochten projecten in den vreemde en zaten niet te wachten op sturing door een landelijke organisatie. Dominee Richters wist de diverse kerken er toch van te overtuigen dat begeleiding heel nuttig kon zijn.
De villa heeft een schuine oprijlaan, omdat bijna recht voor de villa een  woonhuis staat. Dat lijkt raar, maar dat huis werd kort na 1946 gebouwd als woning voor de familie Richters. Het gezin woonde aanvankelijk in de grote villa, maar toen de kinderen opgroeiden vond men dat niet verstandig meer. In het Baarnse kerkblad schreef dominee Zeyl dat als dominees enkele dagen op cursus waren en ’s avonds in de villa bijeen zaten, het geen goed idee was als daar kinderen rondliepen. Een intrigerende verklaring.

Kort na de oprichting van het Zendingscentrum werd voor de grote villa
een woning gebouwd voor de directeur en zijn gezin.

Trouwkapel

De inmiddels verdwenen kapel

In 1963 werd achter de villa de kapel gebouwd, bedoeld voor dagopeningen en -sluitingen, korte kerkelijke vieringen. Deze was vanaf de weg niet te zien en stond met de achterzijde tegen het Bosje van IJsendijk, later Maarschalksbos geheten. Links en rechts ervan stonden bomen op eigen terrein, de kapel stond dus echt tussen de bossen.
De kapel kreeg al snel een nevenfunctie, het werd een populaire trouwkapel. In november 1963 trouwden mijn oom en tante Herman en Sjoek Hut-Wynia. Zij verwachtten aan de Oude Utrechtseweg een trouwdienst in een grote kerkzaal met familie en vrienden achter zich, maar ook heel veel lege banken. Dat vonden ze niet zo romantisch. Dan heb ik een verrassing voor jullie, zei dominee Zeyl. Mijn oom en tante werden het eerste echtpaar dat trouwde op deze droomlocatie. Het feest vierden ze in de villa en daar zijn in de loop der jaren nog heel wat meer feesten gevierd door vooral leden van de Gereformeerde Kerk van Baarn. Mijn ouders vierden er in 1971 hun 12,5-jarig huwelijk, met ook een korte kerkdienst in de kapel. Een kerkdienst bij zo’n huwelijksjubileum komt tegenwoordig nauwelijks meer voor,  maar misschien was het juist de aanwezigheid van die romantische kapel die mijn ouders daartoe bracht. Ik kan het ze niet meer vragen.

Weg uit Baarn
Behalve het Zendingscentrum was er in Baarn ook een Evangelisatiecentrum, aan de Amsterdamsestraatweg tegenover de Hertog Hendriklaan, in een van de drie villa’s die bekend stonden als de Jelburgvilla’s. Evangelisatie zou je kunnen omschrijven als zending in Nederland. Eind jaren zeventig gingen beide centra op in een groot landelijk gereformeerd dienstencentrum in Leusden, van waaruit ook andere taken werden uitgevoerd. Villa Parkwijk werd verkocht en er kwamen ‘wereldse’ kantoren in. Eerst een bond voor ondernemers in de bouwnijverheid, later diverse brancheorganisaties. Vanwege ruimtegebrek werden rechts van de villa ‘tijdelijke’ kantoren ingericht in foeilelijke bouwketen. Tijdelijk leek permanent te worden en kennelijk kon de gemeente daar niets tegen doen. De gemeenteraad was daarom maar wat blij toen de eigenaar voorstelde de lelijke keten weg te halen in ruil voor een nieuwe vleugel achter de villa, die vanaf de weg niet zou zijn te zien. Daarvoor moest de kapel wijken, maar ja, wat moet een bedrijf nou met een kapel?
Met de kapel van het Zendingscentrum verloor Baarn een van zijn mooiste kerkgebouwen.

Dit is een iets uitgebreide versie van een verhaal dat onlangs in Paaspartout stond, het kerkblad van de Paaskerk, voorheen Gereformeerde Kerk van Baarn.

Johan Hut



Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op Facebook en Twitter

Bent u geïnspireerd geraakt door dit oud-Baarn verhaal en wilt u zelf eens wat 

schrijven voor onze website? Stuur uw verhaal dan

 per email aan groenegraf.baarn@gmail.com