door Eric van der Ent
Op 1 juli 1971 deed Adrianus Abraham Benning de deur van zijn speelgoedwinkel aan de Spoorstraat voorgoed op slot. Maar liefst 89 jaar had zijn winkel bestaan, maar op deze dag ging hij met pensioen. Het was in 1882 dat zijn vader Abraham Benning, geboren Amsterdammer (1853-1936) zijn winkeltje begon. Dat hij daar überhaupt tijd voor had mag een wonder heten. Uit zijn twee huwelijken werden maar liefst 15 kinderen geboren. Uit zijn eerste huwelijk vijf en tien spruiten uit zijn tweede huwelijk. Helaas zouden acht van die kinderen de volwassen leeftijd niet halen.
Abraham stichtte zijn bedrijf in 1882 aan de Spoorstraat op nummer 8. Het oorspronkelijke pand zag er totaal anders uit als het pand dat er nog steeds te vinden is. Het oude pand had een rieten dak en moet er ongeveer als het voormalig tolhuis aan de Eemweg uitgezien hebben. Benning verkocht tabak en sigaren. Wekelijks ging hij per trein naar de grossier in Amsterdam om daar zijn inkopen te doen.
 |
Een oude advertentie van Abraham Benning.
De Spoorstraat noemde hij daar Spoorlaan.
Een beetje chiquer? |
Vaak kreeg hij dan van verschillende Baarnaars het verzoek om huishoudelijke artikelen uit Amsterdam mee te nemen. Dat werd op een gegeven moment zo veel dat hij gedurig een complete coupé in de trein nodig had om de spullen te vervoeren. Hij kreeg toen het idee om die spullen zelf dan maar te gaan verkopen in Baarn. En zo bouwde hij zijn zaak om naar een winkel in huishoudelijke artikelen, luxe goederen en speelgoed enz. enz. (met de nadruk op enz. enz., want hij verkocht zo'n beetje alles wat los en vast zit).
 |
| Een reclamekaartje van Benning |
Acht jaar na de oprichting moest Abraham Benning al afscheid nemen van zijn echtgenote Johanna Cornelia Isings. Zij stief op 31 januari 1890 op 31-jarige leeftijd en
werd begraven op de oude begraafplaats aan de Berkenweg. Waarom ze op zo'n jonge leeftijd stierf vertelt de geschiedenis niet. Het zat het jonge echtpaar niet mee. Ze hadden al drie kinderen op zeer jonge leeftijd verloren en nu bleef vader Abraham bleef alleen achter met twee kinderen.
 |
Het filiaal van Benning in Soest aan de F.C. Kuyperstraat 4. Dit pand stond (en staat) aan de ingang van het Kerkpad.
Overigens heeft brandstoffenhandel Klaas de Ruiter daar later ook nog een vestiging gehad. |
 |
| Benning verkoopt in 1926 zijn zaak in Soest aan C.H.M. van Loon |
In 1893 stapte Abraham Benning weer in het huwelijksbootje. Zijn tweede echtgenote was Maria Elisabeth Dorpema (1868-1928). In 1901 opent Benning in Soest nog een filiaal aan de F.C. Kuyperstraat 4. In 1914 liet Benning een nieuw pand bouwen aan de Spoorstraat. Dat is het pand dat er nog steeds te vinden is. Het filiaal in Soest werd in 1926 van de hand gedaan. C.H.M. van Loon, die een boekhandel in Soest dreef, nam het bedrijf over en zette het voort op het adres van Benning in Soest.
 |
Adrianus Abraham Benning
(1894-1978) |
Zoon Adrianus Abraham Benning (1894-1978) was de eerste van tien kinderen die uit het huwelijk met Maria Elisabeth Dorpema geboren werd. Toen vader Abraham in oktober 1936 stierf werd hij eigenaar van de zaak in Baarn. In een levensbeschrijving dat na zijn overlijden in 1978 in de Baarnsche Courant gepubliceerd werd hij beeldend omschreven als een rasechte Baarnaar die gezien werd als dé speelgoedkoning. Een amusant verteller. Ontelbare kinderen hebben zich in de loop der jaren vergaapt aan het mooie speelgoed in de etalages van de winkel in de Spoorstraat. Hij was ook ontzettend handig. Repareerde alles zelf en maakte mooie pentekeningen, figuratieve postzegelcollages en houtsnijwerk-binnenhuisjes. Maar hij was ook een vrijbuiter. Kon goed werk delegeren en dan zelf genieten van lange wandelingen en, als hij tijd had, van fiets- en bergtochten. Van landschappen en mooie dorpen kon hij intens genieten. Een bezige man met altijd een goed humeur.
Na de oorlog scheidde hij van zijn eerste vrouw, Johanna Francina Koenraads, en trouwde hij met Tiesje Eijsma. Toen hij in 1971 met pensioen ging werd hij behoorlijk door zijn vrouw Tiesje verwend, zo vertelde zijn jongste dochter. Adrianus Abraham Benning overleed op 13 februari 1978, op 84-jarige leeftijd, zonder ziekbed en zonder pijn, zo is weer in de levensbeschrijving uit de Baarnsche Courant te lezen.
Een tijdperk Benning was voorbij.
Ik ben tot het schrijven van dit verhaal aangespoord door mevr. Mirte van den Berg. Zij is onlangs eigenaresse van het oude pand van Benning aan de Spoorstraat geworden. Graag zou zij meer verhalen en oude foto's van de winkel en de familie Benning willen ontvangen. Kunt u ons meer vertellen of heeft u oude foto's? Laat het ons weten, dan zorgen wij dat dit bij Mevr. Van den Berg terecht komt.
Naast de winkel in Soest en de winkel in de Spoorstraat in Baarn zou Benning nog een filiaal in Baarn gehad hebben. Ik heb hiervan echter geen bewijs kunnen vinden. Wie weet waar die winkel te vinden was?
 |
| Eric van der Ent |
