Herinneringen van Hans (6): Mijn roots, een familiekroniek, deel 1

door Hans Smeekes

Mijn ouders nog voor hun trouwen aan de achterzijde
van het ouderlijk huis van mijn vader aan de Zandvoortweg 171
waar ik later ook geboren ben

Mijn vader was Johan Egbertus (Joop) Smeekes. Geboren op 11-11-1921 in Baarn. Overleden 29-12-1993 in Baarn. Hij was de zoon (tweede kind) van Johannes Smeekes en Jannetje Hendrika van Houttum. 

Mijn moeder was Josephina Hendrika Vermeij. Geboren op 19-3-1922 te Utrecht en overleden op 28-11-2014 in Leerdam.

Zij was de dochter van Johannes Vermeij en Geertruida Gerarda Verkerk. 

Mijn ouders trouwden op 15 mei 1946 in de parochiekerk van 

‘t H. Hart van Jezus in Hilversum. Ze hadden al eerder willen trouwen, maar de oorlog stak daar een stokje voor. Over mijn ouders en specifiek over mijn vader in een ander stukje meer.

Trouwfoto van Opa en Oma Vermeij

Mijn moeder was het tweede kind in een rij van zeven. 

Kort na haar geboorte heeft de familie Vermeij zich gevestigd in Hilversum aan de Larenseweg. Mijn opa (zijn ‘roots’ lagen in Vinkeveen) kon in Hilversum een baan krijgen als kleermaker. Met Opa Vermeij heb ik later een hele goede band gekregen. Ik ging hem vaak opzoeken op de terugweg van de middelbare school (RK Lyceum). Hij zat dan altijd op zijn naaitafel in het voorkamertje. 

Ik ging dan ook wel eens een pakje sigaretten voor hem halenaan de overkant. North State was zijn merk.  Ik herinner me de gele opdruk met blauwe horizontale band nog heel goed. 
Hij rookte ook sigaren en ik was altijd benieuwd of hij sigarenbandjes voor me had. 
Ik herinner mij de prachtige bandjes met de presidenten van de Verenigde Staten van Amerika erop. Washington was het merk en de fabriek stond in Baarn.

Alvorens te vertrekken mocht ik altijd een boek uitzoeken in het boekenkastje. 

Zo ben ik aan een hele verzameling Old Shatterhand boeken van Karl May gekomen (ik herinner me de prachtige omslag). 
Ik verslond die boeken. 
Ik ging dan met het boek in een hoekje zitten en dan had ik een goed excuus om niets meer te hoeven zeggen en voldeed ik volledig aan de rol van het verlegen jongetje, intussen met mijn gedachten ergens in het ruige woestijnlandschap van de Llano Estacado in Texas.

Mijn vader had één zus en twee broers: Corrie, Jan en Bertus.

Uit het familieregister van Opa en Oma Smeekes

Er is een leuke foto, waarop ze allemaal staan, genomen op de Dam in Amsterdam, met op de achtergrond het paleis. Het was ter gelegenheid van het trouwen (op 21 augustus 1940) van mijn Tante Corrie met Oom Frans Spekman, een Amsterdammer in hart en nieren.

V.l.n.r. Jan, Oma Smeekes-Van Houttum, Frans Spekman, (daarvoor: Bertus),
 Corrie, Opa Smeekes, Joop Smeekes (mijn vader)

Van Oom Frans herinner ik me dat hij altijd ontzettend leuk kon vertellen met de nodige Amsterdamse humor. Maar mijn Oom Bertus kon er ook wat van. Op verjaardagen kon hij smeuïge verhalen over de oorlog vertellen. Hoe ze bijvoorbeeld de Duitsers weer eens een loer hadden gedraaid. Flink aangedikt en de avonturen waren op kleine schaal natuurlijk. Het waren geen wereldschokkende zaken, maar het hield de ‘spirit’ goed en daar keek men graag op terug.

Helaas kan ik me van die verhalen niets meer in detail herinneren. En ik kan het niet meer vragen. Zowel aan hem niet als aan de anderen niet. De enige die nog leeft is Oom Jan (nu 91 jaar oud!) en die woont al weer een tijdje in Tilburg en zie ik nog zelden. 

St. Aloysiusschool 1934

In het boekje “100 jaar Aloysiusschool” heb ik een foto aangetroffen met wel 100 kinderen daarop. Daarop zijn zowel mijn vader (Joop) als zijn zus Corrie en zijn broer Jan te zien.  Mijn Tante Corrie (met bril en vlechten) is dan bijna veertien jaar oud. 

                       

                     Corrie, Jan en Joop Smeekes (achter de pijltjes)

De foto is uit het jaar 1934. Volgens mijn Oom Jan waarschijnlijk genomen op 1 april, het einde van het schooljaar.

Ik stuurde enkele jaren geleden een kopie van de foto op naar mijn Oom Jan. Hij schreef me als toelichting het volgende:
"Corrie en Marie Smeekes (2e van rechts tweede rij?) waren vriendinnen.  Ze woonde in de Esdoornlaan.
Wij speelden veel met Jaap en Chris Smeekes. Zonen van Antoon (Anthony) en die was weer een zoon van Chris Smeekes. Jaap is de vierde vanaf links op de tweede rij van boven en Chris is de vierde vanaf links helemaal onderaan." 

1944: Opa en Oma Smeekes 25 jaar getrouwd
(foto genomen aan achterzijde huis aan de Zandvoortweg 171)
Achterste rij v.l.n.r. Frans Spekman, Corrie, Bertus en Jan

Lange tijd heb ik gedacht dat de familie altijd op het adres aan de Zandvoortweg had gewoond. Tot Oom Jan vertelde dat ze juist heel vaak verhuisd waren in de twintiger en dertiger jaren. Ze hadden zelfs ooit eens in het huis ernaast gewoond! 

Mijn Oma was namelijk nogal een onrustig type en was de grote aanstichtster om vaak te verhuizen. Ze hebben in Baarn op heel wat adresjes gewoond o.a. in de Leliestraat en op twee verschillende adressen in de Burgemeester Penstraat. Ook nog even in Den Haag (waar mijn oma’s roots lagen, zij was daar geboren) en ergens in het Rode Dorp. 

Een andere reden van die verhuizingen was volgens mijn oom het feit dat er toentertijd een overvloed aan beschikbare woningen was. Huiseigenaren deden hun uiterste best om hun huizen verhuurd te krijgen en knapten ze dan helemaal op, inclusief behangen, schilderen etc.

Het was voor mijn oma dé manier om steeds in een fraai opgeknapt huis te wonen. Overigens wel vreemd. Omdat mijn opa stukadoor was, net als zijn vader. Die moest toch ook wel in staat worden geacht het een en ander te kunnen op dat gebied. 

Oom Frans met mijn broertje Gerard in de tuin
aan de Lepelaarstraat (1955)

Tante Corrie, mijn ouders, mijn broertjes en ik
(op de voorgrond) in 1955

Dat onrustige van mijn oma heeft ze doorgegeven aan mijn Tante Corrie, haar dochter dus. Zij en Oom Frans zijn ontiegelijk veel verhuisd. 

Eerst hebben ze in Hilversum gewoond op verschillende adressen, toen in Amsterdam op verschillende adressen (o.a. in noord). 


Het langst hebben ze het nog uitgehouden in Friesland. Uiteindelijk hebben ze hun laatste jaren in Amersfoort doorgebracht. Ik ben ze daar nog vaak gaan opzoeken. Ik had een goede band met beiden. Kinderen hadden ze niet. 

Oom Frans was timmerman van beroep. Hij is overleden in 1994. In de laatste periode van zijn leven was hij aardig aan het dementeren. Maar de humor was er nog. Toen ik hem eens kwam opzoeken in Amersfoort (op weg naar mijn moeder in Baarn, mijn vader was toen ook al overleden) beweerde hij dat hij op de Noordpool zat. Met een emmertje ijs. En dat moest bijgevuld worden. Of we dat even samen konden doen. Ik liet hem in de waan en toen hebben we gezellig samen ijs geschept. Het is mijn laatste herinnering aan deze altijd vrolijk gestemde oom.

Tante Corrie is hem een jaar later gevolgd. Ten gevolge van leukemie. De ziekte openbaarde zich snel na het overlijden van Oom Frans. Voor mijn gevoel heeft het allemaal met elkaar te maken. Ze waren een heel leven met z’n tweetjes geweest.

Toen ze nog in de buurt woonden (in Hilversum) kwamen we daar vaak. Tante Corrie had dan altijd het snoepje van de week van de Gruyter voor ons klaar liggen. Dat snoepje was altijd iets anders en dus een verrassing. Dat konden plakplaatjes zijn, maar ook tweedimensionale boerderijdiertjes van plastic, die je rechtop kon zetten. We moesten dat wel delen met onze neef Joop, de zoon van oom Jan.

Tante Riek en Oom Jan

Mijn knappe moeder op 18 jarige leeftijd

Oom Jan was getrouwd met Tante Riek. Omdat mijn moeder ook Riek genoemd werd, had men het in de familie ter onderscheid van de twee het over zwarte Riek (mijn moeder) en witte Riek (mijn tante).

Opa Johannes Smeekes

Mijn Opa Smeekes (geboren op 25-11-1895) is overleden op 6 mei 1945. Hij was behoorlijk doof en stond er om bekend dat hij met een hoorn aan zijn oor zat. Mijn moeder heeft me eens verteld dat hij vanwege die handicap nogal wantrouwend was. Want als er in gezelschap een beetje gesmoesd werd en hij het niet kon horen, hij vaak dacht dat het dan over hem ging.
Mijn Oom Jan heeft me verteld dat hij is overleden aan een niervergiftiging. Of de oorlog daar debet aan is geweest? Het zou kunnen. Tragisch wel dat hij precies op de dag na de bevrijding is overleden. Blijdschap en treurnis bij elkaar.

Van mijn moeder heb ik ooit een schoolfoto uit 1907 gekregen, die ze uit de Baarnsche Courant had geknipt. De tweede linksonder is ene Smeekes volgens het onderschrift. Gezien zijn ‘looks’ (die kenmerkende Smeekes neus) ben ik ervan overtuigd dat het mijn opa is. Toen was hij dus 12 jaar.

De reislustigheid en onrust van mijn Oma bleek eens te meer toen ze na het heengaan van mijn opa, al vrij snel heeft gereageerd op een huwelijksadvertentie. Van ene meneer Slof uit Ter Aar. Zijn vrouw was overleden en hij wilde graag hertrouwen. Hij kwam een kijkje nemen aan de Zandvoortweg en toen was de beslissing snel genomen.

Met mijn moeder en broertje in het zand in Ter Aar

Mijn oma is hertrouwd (op 17-5-1946, twee dagen na mijn ouders dus!) en bij hem in Ter Aar gaan wonen. Mijn opa had daar een zand- en grindhandel aan het water. 

Zijn zonen uit het vorige huwelijk waren bijna allemaal binnenvaartschipper en dan lag het daar met hoogtijdagen vol boten. Ik heb er later vaak gelogeerd. Ik vond het er prachtig. Met de bootjes mee en vissen.

Opa Slof en Oma op toer met de bejaarden

Ik ben er heel wat keertjes geweest. Met mijn vader op de brommer. En dan bleef ik er soms logeren. 

Toen mijn oma nog in goede doen was heeft ze me eens meegenomen naar Alphen aan de Rijn. Met de bus. En legde me onderweg van alles uit. Over de koetjes en zo, alsof ik nooit koeien had gezien! Ik herinner me dat ik me daar een beetje aan ergerde. 

Aanvankelijk kon ze haar reislustigheid nog enigszins bevredigen met het meegaan op toertjes met de bejaardenclub aldaar. Opa Slof ging dan gedwee mee. 

Mijn Oma bij Sinterklaas in het verpleeghuis

Maar al gauw ging het slechter met haar. Ze begon te bibberen. Parkinson werd er gezegd. Of ze het echt had, dat is nooit met zekerheid vastgesteld geworden.  Maar het was wel afgelopen met haar reislustigheid.

Oma Slof (want zo noemden we haar altijd) is in een verpleeghuis in Alphen aan de Rijn gestorven in 1974.

Een foto, die ik erg koester is die, die is genomen ter gelegenheid van het 25 jarig huwelijk van Opa en Oma Smeekes (de enige foto waar de ‘hele’ familie van toen op staat). Dat was op 8 augustus 1944. 

De foto is genomen op de Zandvoortweg, maar aan de andere kant van de straat, met de haag op de achtergrond.  Rechts is een glimp van een boerderij te zien. Mijn vader staat er niet op. Hij was in die tijd door de Duitsers ergens te werk gesteld.

 

Behalve uiteraard mijn Opa en Oma Smeekes (1 & 2) staat mijn moeder er wel op (7) en mijn tante Corrie tezamen met haar man Oom Frans Spekman (21 & 22) en mijn Oom Jan Smeekes naast Tante Riek Gordijn (19 & 20, ze waren toen, denk ik, nog niet getrouwd) en Bertus, de jongste broer van mijn vader (8).

Verder enkele ooms en tantes van mijn vader, zoals daar zijn Rinus Smeekes (9), nummer 11 of 6 is zijn vrouw, Cor Smeekes en zijn vrouw Tiny (18 & 17), Alida Smeekes (10), getrouwd met Gerrit van Harreveld (niet op de foto) en met enige twijfel is nummer 13 Gerard Smeekes. Dit van de Smeekes kant.

Verder enige van de familie Van Houttum, zoals Dirk van Houttum (12), Maarten van Houttum (14) en Arina Kersten-van Houttum (5). 

Het meisje dat het bordje draagt met ‘Hulde aan het bruidspaar’ (4) is Alie Gordijn, de zus van mijn Tante Riek. De moeder van Riek en Alie is nummer 15. Wie het andere meisje (3) is, weten we niet. Datzelfde geldt voor 16.

Gek genoeg staan de ouders van mijn Oma er niet op. De familie Van Houttum dus, die in Soest woonde. 

De meesten van de foto heb ik nooit gekend. 

Wordt vervolgd.















Hans Smeekes


Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op Facebook en Twitter