Wie in Baarn had geen spaarbankboekje van de Rijkspostspaarbank? Ieder jaar ging je naar het postkantoor om de rente erbij te laten schrijven. Ik dacht altijd dat doen ze in Baarn op het postkantoor? Maar niets is minder waar toen ik de navolgende rapportage uit 1937 tegen kwam.Al de spaarbankboekjes zijn eigenlijk even zovele romans van avontuur. Als de cijfers, waarvoor ze bestemd zijn, eens meer konden beduiden dan een enkel nuchter getal, wat een vreugde en voorspoed maar ook wat een tegenslag zouden zij aan den dag brengen.
Onze lezers zullen het zich nog wel herinneren, dat wij ons wel eens hebben afgevraagd - het is zoo zoetjes aan alweer een hele poos geleden - wat er precies met ons postgirobiljet gebeurd, wanneer we dat keurig hebben ingevuld en in een roze enveloppe naar Den Haag hebben verzonden. Een alleszins interessante reportage van het postcheque en girobedrijf in ons land is destijds het resultaat geweest van de vraag, die wij ons stelden, wáár blijft ons geld?
Thans hebben wij een antwoord gezocht op die vraag, wáár nu wel ons geld blijft, dat we van tijd tot tijd op het postkantoor in ons spaarbankboekje laten bijschrijven. Dit onderwerp vermag ongetwijfeld de belangstelling op te wekken van veel méér abonnees, want loopt het getal aangeslotenen bij de postgiro in de zes cijfers, zij die een spaarbankboekje hebben kunnen slechts door een getal van zeven cijfers worden samengevat. In het jaar 1937 waren er 2.306.123 boekjes in omloop! Er zullen niet veel gezinnen met meer dan één gironummer zijn, maar er zijn wel vele gezinnen, waar én vader én moeder én alle kinderen, tot tien en twaalf toe een spaarbankboekje bezitten.
Het spreekt vanzelf, dat wij ter beantwoording der gestelde vraag onze schreden richtten naar het hoofdkantoor der Rijkspostspaarbank dat kloeke, sierlijke, solide, vertrouwenwekkende gebouw aan de Van Baerlestraat te Amsterdam, waar onze redactie het interessante gebouw heeft bezocht.Wanneer ieder van ons persoonlijk geld stort op de Rijkspostspaarbank ofwel geld opneemt dan hebben wij alleen maar naar het postkantoor te gaan, onze boodschap te zeggen en ons boekje aan den ambtenaar achter het loket over te overhandigen. Het spreekt van zelf, dat de vertegenwoordiger(ster) der posterijen op een dag meer klanten krijgt met soortgelijke boodschappen, hij of zij moet telkenmale het bedrag inschrijven, boeken, noteren op daartoe beschikbaar gestelde staten, doorzenden en afrekenen. Maar wat is het aantal van al deze handelingen nog, vergeleken bij den fenomenale omvang der werkzaamheden die op het hoofdkantoor der Rijkspostspaarbank moeten worden verricht. Al de gegevens van al de kantoren in heel het land moeten hier worden ingeboekt, overgenomen, gecontroleerd, opgeteld en verwerkt.
Al die boekjes, die in omloop zijn moeten hier worden uitgelezen. Al die boekjes, die afgeschreven worden komen hier terug en alle renten van alle ingelegde gelden worden hier berekend en bijgeschreven. En dat alles moet gebeuren - en geschied ook - met een accuratesse, welke klopt tot op den cent. Wat ons zeker het meeste getroffen heeft is het controlesysteem van de Rijkspostspaarbank. Helaas leent zich de ingewikkelde wijze van dit systeem al gauw tot leken praatjes. Maar dat neemt niet weg, dat wij toch graag melding van maken, al is het alleen al om het grote vertrouwen, dat het publiek in heel Nederland heeft in de Rijkspostspaarbank.
Neen, de Rijkspostspaarbank maakt het zich zelf niet gemakkelijk; zij mag dat ook niet doen en daarom bewaart zij bijv. alle afgeschreven boekjes nog tien jaar en alle kwijtingen en verantwoording stukken zelfs dertig jaar; maar de inlegger maakt het de bank vaak nog lastiger. Gelukkig maar, dat zij er op is ingesteld. Zo bewaart zij in de z.g. "verklaringenkamer" alle verklaringen, die de spaarders bij het nemen van een boekje hebben ondertekend. Deze "kamer" is vier verdiepingen hoog, in beton en ijzer uitgevoerd en volkomen brandvrij; een ijzeren wenteltrap torent omhoog. Deze verklaringen kamer is voor niemand toegankelijk dan voor hen, die er te werk zijn gesteld, om het geheim op de verklaringen zoveel mogelijk te bewaren. Immers de handtekening is bij de spaarbank het enige legitimatiemiddel. Dagelijks komen er in deze "geheimzinnige" inrichting minstens duizend aanvragen van betaling binnen, waarbij de verklaringen moeten worden gevoegd, welke op de Indexonderafdeling worden vergeleken. En dan is er ook nog het omvangrijke werk van het bijhouden en ordenen van de "verklaringen". Want jaarlijks worden er meer dan honderdvijftigduizend spaarbankboekjes uitgegeven, maar jaarlijks worden er ook ruim honderdduizend afgeschreven.
De ontelbare gegevens, die van de boekingsafdelingen afkomen, worden verzameld en gecontroleerd door een afzonderlijke afdeling, welke de controle afdeling wordt genoemd. Weer andere afdelingen verwerken de juridische zaken, welke zich op begrijpelijkerwijze elke dag opdringen en de vooral in onze dagen zo precaire en moeilijke kwesties der geldbelegging; er is een aparte afdeling voor het materieel, waaronder ook het archief en de postkamer ressorteren, zij ook heeft de zorg voor de personeelszaken en de huishoudelijke dienst.
Enkele cijfers die nog meer indruk geven.
Welnu dan: iedere dag komen er des morgens op de postkamer gemiddeld ongeveer 4500 boekjes binnen (in Februari en Maart, niet zelden 20.000).
 |
| Leen Bakker |
http://ljabakker.magix.net/website
http://www.grijsvuur.nl
Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op Facebook en Twitter
Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op Facebook en Twitter
