Het Badhotel, het allermooiste gebouw van Baarn

door Eric van der Ent

Het allermooiste gebouw dat ooit in Baarn heeft gestaan is voor mij zonder twijfel het badhotel in het Prins Hendrikpark in Baarn. Het Prins Hendrikpark werd kort na de aanleg van de spoorlijn langs Baarn ontwikkeld. Een groep Baarnse notabelen namen het initiatief voor de bouw van een sanatorium in het park.  De commissie bestaande uit baron baron d'Aulnis de Bourouill, Elinck Schuurman, Jacob Hartsen (directeur van de gasfabriek), de vermogende tabakshandelaar Jacob Nienhuys, burgemeester Teding van Berkhout en Teixeira de Mattos als voorzitter van de Baarnse Bouw Maatschappij, gaf aan het architectenbureau Th. Sanders en Berlage opdracht om de plannen uit te werken.

Het Badhotel in de beginjaren, volgens mij het mooiste gebouw van Baarn!

In 1887 was het eerste deel klaar om geopend te worden. Het prachtige gebouw lag erbij om door een ringetje te halen. Zoiets moois had Baarn nog nooit gezien. Van begin af aan was het sanatorium een succes. Van heinde en verre kwamen mensen naar Baarn om rust te vinden en te herstellen van ziektes. Toen in 1888 het sanatorium helemaal gereed was, waren er maar liefst 68 logeerkamers beschikbaar. Het gebouw had toen f 100.000 gekost. Een kapitaal in die tijd! Tot de ziekten die bestreden konden worden hoorden volgens geneesheer-directeur dr. Henri Philippe Baudet (1855-1912), de zenuwspecialist, ziekten van het zenuwstelsel, zoowel algemeene zenuwzwakte (neurasthenie), hysterie en hypochondrie als sommige meer ernstige ziekten van Hersenen en Ruggemerg.

Hendrik Petrus Berlage
(1856-1934)

De architect die het gebouw ontwierp, H.P. Berlage stond nog maar aan het begin van zijn carriere. Pas in 1889 ging hij voor zichzelf werken. Hij zou één van de meest succesvolle architecten van Nederland worden. Tal van bekende gebouwen zijn door hem ontworpen. Het bekendste gebouw is wel de  'Beurs van Berlage' in Amsterdam, een gebouw dat zelfs zijn naam mocht dragen.

Het pronkstuk van het Sanatorium was wel de toren. De toren bood de gasten uitzicht op de Zuiderzee en de Dom van Utrecht. Als gast van het Sanatorium moest men een dikke portemonnee meebrengen. Voor de gemiddelde Nederlander was het onbetaalbaar om in het Sanatorium te verblijven.

Al na een paar jaar werd het Sanatorium omgedoopt in "Badhotel". Hierdoor werden naast zieken ook 'normale' pensiongasten getrokken. Tot de tweede wereldoorlog bleef die naam bestaan. In 1949 heette het "Grand Hotel Astoria Châlet". Het diende toen als opvang van oorlogsslachtoffers en gerepatrieerden.

De toren en de appartementen, de situatie in 2015

In de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw lag het gebouw er vervallen en verlaten bij. In 1975 werd het pand grotendeels door brand verwoest. Regelmatig werden er brandjes gesticht en vandalisten pleegden regelmatig vernielingen. In 1983 werd het ingrijpend verbouwd. Alleen de torenpartij bleef. Aan de torenpartij werden vleugels gebouwd met appartementen. Hiermee verloor het gebouw toch wel de enorme luxe uitstraling die het had.

Machiel Bakker heeft voor ons een filmpje gemaakt waarin u kunt zien hoe het gebouw er oorspronkelijk uitzag. Heel langzaam transformeert het gebouw naar de huidige situatie. Het is treurig om te zien wat Baarn verloren heeft. Was er geen mogelijkheid om het gebouw te restaureren? Jammer, jammer, jammer...



Meer lezen over het Badhotel? Klik hier.

Eric van der Ent

Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen opFacebook en Twitter