De laan der zuchten

door Cees Roodnat

Ja, dank u. Ook de beste wensen. Slaakt u ook een zucht als volgende week al dat gewens niet meer hoeft? En zou het niet een hoop gezucht schelen als u en ik dit jaar drie dingen mogen overslaan? Bijvoorbeeld: a. de belasting, b. het ziekenhuis en c. de begraafplaats. Er loopt één laan door Baarn die je dan vroeger beter kon mijden. Tenzij u er – als bij het monopolyspel – 'slechts op bezoek' moest zijn. 


Ik bedoel de Torenlaan, waaraan ooit zowel het Belastingkantoor (aan het begin), het Ziekenhuis (halverwege) als de Begraafplaats ('het hoekie om', vóór het spoor) gelegen waren. In de volksmond beter bekend als De laan der Zuchten. Twee 'zuchten' verdwenen later naar elders, de begraafplaats blijft geduldig wachten op uw en mijn laatste ademtocht. Over die drie het volgende:

Huize Peking, het belastingkantoor

Belastingkantoor
Van 1948 tot 1991 was in Huize Peking het belastingkantoor van Baarn gevestigd, waarna een nevenvestiging van de eenheid Particulieren Amersfoort er in kwam. Vele Baarnaars hebben er jaarlijks met hun belastingaanslag aan de balie gestaan om een soepeler betalingsregeling te bepleiten of om hulp te vragen bij het invullen van hun belastingformulier. Vrolijke gezichten kwam je er zelden tegen. Toen de dienst na 1992 naar Amersfoort verhuisde waaierden de medewerkers uit over heel Nederland. Momenteel is in Huize Peking en het ernaast gelegen Huize Holland de chique zorgresidence van Portaal gehuisvest. Hier worden alleen zuchten van hoge kwaliteit gehoord want Jan met de pet en zijn vrouw worden elders gehuisvest.  Voor Huize Peking staan een viertal bomen, ooit geplant ter gelegenheid van de geboorte van de kinderen van Koningin Juliana en Prins Bernhard, de prinsessen Beatrix (1938), Irene (1939), Margriet (1943) en Marijke (1947) De tegels vóór de bomen in het trottoir getuigen daar nog van.

Het ziekenhuis aan de Torenlaan

Ziekenhuis

In 1875 gaf de gemeenteraad opdracht tot de bouw van een ziekenhuisje op de Oosterhei. Helaas vermelden de Baarnse archieven niet waar dat hospitaaltje stond  of hoelang en wie er werkten. In 1890 (het aantal inwoners passeerde de 5000) wordt door vooraanstaande Baarnaars een Vereniging tot Ziekenverzorging opgericht. Ook deed het fenomeen wijkverpleging zijn intrede. Het verenigings-bestuur vond mejuffrouw Boissevain (van goede familie) bereid zich belangeloos als diacones in te zetten. Haar huis aan de Weteringstraat werd opslagplaats van medische hulpmiddelen en zelf trok ze de wijk in. Wie thuis niet verpleegd kon worden nam ze in haar huis op. In 1893 werd in het gebouw van Christelijke Belangen in dezelfde Weteringstraat een ruimte gehuurd waarin een polikliniekje werd gerund door 'gemeentelijk geneesheer' dr. Voorthuizen. Ook zuster de Boissevain ging mee. Dit onderkomen was in 1893 al te klein en er ontstond een plan tot het oprichten van een klein ziekenhuis. Koningin-regentes Emma schoot te hulp en stelde een stukje grond ter beschikking aan de toenmalige Pekinglaan, ter hoogte van de huidige Torenhof. Naast het ziekenhuis verrees de naaldvakschool. Het Diaconessenhuis werd op 5 juni 1899 officieel geopend. Kosten 18.000 gulden, opgebracht uit Baarnse giften. Tuinmannen van omliggende villa-eigenaren onderhielden bij toerbeurt de ziekenhuistuin. De naam veranderde in 1901 in Het Wijkhuis. In 1928 kwam er een nieuwe vleugel, zes jaar later volgde een poli. Het aantal bedden steeg naar 128. Halverwege de jaren zestig bleek Het Wijkhuis al weer uit zijn jasje gegroeid en ontstonden er plannen voor de bouw van een nieuw ziekenhuis. Pas in 1970 werd dat gebouwd in het Maarschalksbos.  Mijn zoon werd er geboren. Voor het 'grotere werk' kunt u er niet meer terecht. Het functioneert nu nog als dependance van ziekenhuis Meander in Amersfoort.

De nieuwe algemene begraafplaats

Begraafplaats
De Nieuwe algemene begraafplaats van Baarn werd in 1919 aangelegd en later uitgebreid. Een gebogen laan vanaf de Wijkamplaan voert naar een, met een koepel bedekt, poortgebouw met hek, waarin zich de aula en het kantoor van de beheerder bevinden. Achter het poortgebouw lopen twee lanen over de begraafplaats plaats, de ene gebogen, de andere recht, onderbroken door twee ronde middenperken  van waaruit straalsgewijs andere paden in verschillende richtingen lopen. Het oude gedeelte is fraai beplant met o.a. coniferen en taxusbomen. Het nieuwe gedeelte is minder fraai en bestaat uit rechte stroken en weinig geboomte. De begraafplaats wordt op dit ogenblik in fasen geherstructureerd en deels opnieuw beplant. De grafstenen van vóór 1919 zijn het gevolg van herbegravingen en deels overgebracht van de Oude algemene begraafplaats aan de Acacialaan. Eind november was er weer Lichtjes-avond, een soort Allerzielen voor alle gezindten. Na afloop een bakkie 'troost' van gastheren Jan, Fons en andere medewerkers.

Troost u na al die somberheid met de gedachte dat u ook kunt zuchten van genot, van opluchting en van tevredenheid.

Geraadpleegd:
Annemiek Geerts in Baerne, 34e jrg, nr.3-september 2010
Baarn, geschiedenis en architectuur, Zeist 1994

Cees Roodnat

Dit verhaal verscheen op maandag 9 januari 2017 in de Baarnsche Courant  in de rubriek

  ’Vandaag is morgen alweer gisteren (bruggetjes naar vroeger)’

Deze rubriek is een samenwerking tussen de Historische Kring Baerne en Groenegraf.nl    

Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. 

Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op Facebook en Twitter.

Geïnspireerd geraakt door onze oud Baarn verhalen? 

Kom in aktie en stuur ons uw oud Baarn verhaal!