vrijdag 25 november 2022

Het Lavet uit Baarn in 1956

Het Lavet uit Baarn in 1956

Het droogprobleem radicaal opgelost Het Lavet als wasmachine gecompleteerd met centrifuge In 1949 begon de Ocrietfabriek met de seriefabricage van het Lavet, dat binnen enige jaren in de Benelux-landen een omwenteling op sanitair gebied teweeg heeft gebracht. In ruim 60% van de woningen, die jaarlijks in Nederland worden gebouwd, wordt thans in de doucheruimte een Lavet geplaatst; voor België ligt het percentage tussen de 40 en 45. Het succes van het Lavet (een vinding van de wetenschappelijke staf van de Ocriet fabriek) vindt zijn oorzaak in het feit, dat het uitermate geschikt is voor alle washandelingen waar de moderne mens prijs op stelt en wel zó, dat deze handelingen op een gerieflijke wijze in een kleine ruimte verricht kunnen worden. 

Het Lavet, met lekenogen bezien, is het ei van Columbus: een ronde Ocriet bak met een diameter van 58 en een diepte van 37 cm, aangebracht in een ocrietblad (120 x 73 cm) met opstaande rand (zie foto). De Nederlandse bouwwereld toonde direct grote belangstelling voor dit nieuwe sanitaire apparaat, dat met een minimum aan kosten een maximum aan mogelijkheden bood. Sinds de aanvang van de seriefabricage is de vraag naar Lavets dan ook altijd groter geweest dan de productiemogelijkheid, en dat ondanks de grote uitbreidingen, die de Ocrietfabriek de laatste jaren heeft ondergaan. Terwijl het Lavet zijn zegetocht door Nederland en België begon, zochten de technici van de fabriek reeds naar nieuwe mogelijkheden, om dit Ocrietproduct te vervolmaken. Er van uitgaande dat de bak van het Lavet uitmuntend geschikt is voor de gezinswas, zochten zij naar een wetenschappelijk verantwoorde methode voor het mechaniseren van de was behandeling. Het resultaat van hun zoeken was de Lavet-wasmachine. Deze machine, die ook in reeds geplaatste Lavets kan worden aangebracht, kwam in 1952 op de markt en reeds direct bleek het de ideale wasmachine te zijn. Terwijl het Lavet normaal voor alle washandelingen bruikbaar blijft, is onder de kom een motor ingebouwd, welke een in de afvoerplug geplaatst schoepenrad kan aandrijven. Er behoeft geen water aangedragen te worden. De huisvrouw kan immers gebruik maken van de kranen (warm zowel als koud) boven de kom en ook de afvoer gaat via de afvoer van het Lavet. 

In de duizenden woningen waar het Lavet sinds 1952 met een wasmachine werd geplaatst of gecompleteerd, roemen evenveel huisvrouwen de waarde van deze vinding. Van groot belang voor de veiligheid is de vaste electrische aansluiting. Een ander voordeel is, dat de huisvrouw de machine onbeperkt kan laten lopen zonder bang te moeten zijn voor het goed, dat door het schoepenrad heen en weer bewogen wordt. 

Vele gemeenten en woningbouwverenigingen hebben de laatste jaren dan ook de Lavet-wasmachine in hun nieuwe woningen laten aanbrengen, waarvoor de huurder een huurtoeslag moet betalen, die veel minder is dan het bedrag dat voor huren van een losse machine neergeteld moet worden. Alleen reeds in Amersfoort staan honderden Lavetwasmachines, ook vele gemeentewoningen in Hilversum en Amsterdam zijn er mee uitgerust. Volgens de verkoopleider van de Ocriet fabriek staan er ook honderden in Baarn.




woensdag 23 november 2022

Sinterklaas , wie kent hem niet: een Sinterklaas fantasie verpakt in Ed’s kijk op de Brinkstraat

De prachtige etalage van Verleden & Heden in de Brinkstraat
(Foto: Geheugenvanbaarn.nl)

Het gebeurde tijdens een recent bezoek aan onze onvolprezen Brinkstraat, door sommigen ook wel  ’wellness-street’ genoemd, dat het ooit door Eric en mijzelf geschreven tijdloze verhaal van Sinterklaas, opnieuw mijn aandacht vroeg. Bijna had ik gezegd het verhaal van Sint en Piet. Echter voor Piet geldt tegenwoordig: ’Piet, je hoort hem wel, maar ziet hem niet!’ In enkele jaren tijd een fade-out ondergaan of moet ik zeggen gecancelled? 

Gezien zijn leeftijd heeft uw schrijver de goede oude tijd nog meegemaakt. Of wat er voor door ging natuurlijk. In het verhaal dat u nu op het punt staat te gaan lezen speelt naast de goede Sint ook Piet nog steeds een hoofdrol, wat mij betreft met een hoofdletter H. Hoge chocoladewaarde ook! Kort en goed: de Brinkstraat. 

Het moet als volgt gegaan zijn. Na een smulbezoek aan vierde generatie slager Van Moorselaar ’blieft u een plakje worst?’ en het vervolgens bewonderen van de mooie etalage van Juwelier van Doorm, inmiddels ook al vier generaties, met daarin de prachtige familiefoto’s*, maakte ik halt bij Verleden en Heden, de winkel vol mooi antiek en kleurrijke brocante, met een naam zo nostalgisch als de winkel zelf en die wat mij betreft op gelijke hoogte staat met onze eigen verhalenreeks Vandaag is morgen alweer gisteren. Een gedreven eigenaar ook. En natuurlijk weer een seizoensgebonden etalage om van te smullen: Sinterklaas in vol ornaat en verder geheel gevuld met S&P memorabilia: balsem voor nostalgische zielen. De goede oude tijd! Ik hoor u denken: genoeg geleuterd waarde schrijver, waar blijft het beloofde tijdloze Sinterklaas verhaal? Om met de Sint te spreken: wees maar gerust mijn kind, hier!

Een greep uit de etalage van Verleden & Heden
(Bron: Facebook Verleden & Heden)


Sinterklaas, wie kent hem niet, Sinterklaas, Sinterklaas en natuurlijk Zwarte Piet

Een Sint en Piet fantasie in Coronatijd 

door Ed (Vermeulen) en Eric (van der Ent)

Laanstraat 1 Klaas
In dit verhaal worden de schrijfwijzen Sint Nicolaas, Sinterklaas, Sint (en Piet) en zelfs Klaas door elkaar gebruikt. Dit getuigt echter niet van enig gebrek aan respect richting de Goedheiligman. Waarvan acte!

Een tweetal weken geleden volgden wij in onze woonplaats, het bisschoppelijke Baarn, een minicursus (in het vakjargon van nu ook wel workshop geheten) ’Omgaan met je Sinterklaas herinneringen’. Het doel hiervan was om in deze uiterst roerige tijden ruim op tijd (lees: voordat het echt te laat is) onze meest persoonlijke herinneringen aan Sint en Piet een blijvende plek te geven. De cursus leerde ons alles over weerbaarheid tegen boze invloeden van buitenaf. Ook zou getracht worden ons de eerste beginselen van eenvoudig PC gebruik bij te brengen. Jazeker: ook Sint gaat digitaal! Het geheel besloeg twee dagdelen, slechts onderbroken door een eenvoudige SiPi (Sint & Piet) -lunch, bestaande uit naar keuze suikergoed, marsepein of een halve (hartige) banketstaaf en werd, na een feestelijke tombola, afgerond met een gezamenlijk diner. Na afloop hiervan konden alle cursisten, ongeveer vijftig (!), weer huns weegs gaan. Sinterklaaskenner en auteur van het boek ’Op zoek naar Zwarte Piet’, Frits Booy was aangezocht om de rol van dagvoorzitter te vervullen. 

Frits Booy, Sinterklaasdeskundige in zijn element.

Bij hoogoplopende meningsverschillen zou hij ook als mediator optreden. Vooraf moesten alle deelnemers een aanmeldingsformulier invullen. In de zogenaamde ’Algemene voorwaarden tot deelname’: lezen we onder het kopje ’dresscode’: alle deelnemers worden geacht volledig gegrimeerd en in passende Sint Nicolaas outfit te verschijnen’. Hieraan zou streng de hand gehouden worden! 

Met daarbij een soort geheimhoudingsclausule: ’deelnemers worden geacht naast het hoog houden van het Sinterklaas gevoel, ook het geheim van Sinterklaas te bewaren.’ Corona maatregelen waren gezien de zeer hoge leeftijd van de deelnemers niet van toepassing, dus géén mondkapjes’ (onze baarden fungeerden als zodanig) en ook geen staflengte afstand! Daarbij, de meesten van ons droegen toch al handschoenen. U leest het goed: ook oude Klazen zijn weerbaar!  Op ons konden ze rekenen! Gevolgd door een lange lijst met keuzevoorbeelden van herinneringen. Onze keuze: Winkelklaas, Schoolklaas, Piet-Klaas oftewel PTTKlaas, Familieklaas, Favoriete Klaas en Enige echte Klaas. Aan de hand van historische foto’s geven wij u een kort verslag van onze gezamenlijke bijdrage aan deze onvergetelijke dag: 


Winkelklaas bij De Magneet.
(Coll. Ed Vermeulen)

Winkelklaas spreekt: Moet jij eens goed naar
mij luisteren Eddy!
(Coll. Ed Vermeulen)

Winkelklaas: Het was in de jaren vijftig van de vorige eeuw niet ongebruikelijk dat Sint Nicolaas zijn opwachting maakte bij Baarnse winkeliers. Zo ook bij lingeriezaak De Magneet van de Fa. H. Joosse, Laanstraat 70, nu Lincherie. Kinderen waren welkom en konden op de foto met de goedheiligman. Op deze in 1951 of 52 door Jos Zandvoort gemaakte foto van links naar rechts Ed’s vriend en buurjongen Evert Wijers, zijn zusje Rita, de goede Sint, Ed zelf en Gerrit Wijers. 

Winkelklaas in andere tijden
(Coll. Hist. Kring Baerne)

















De goede verstandhouding tussen Sint en zijn bezoek is duidelijk te zien! Uit betrouwbare bron weten wij dat Sint gepersonifieerd werd door kindervriend Van den Berg Jeths ’Ome Jeths’ (1923-2007), alom gekend van Speeltuin het Noorderkwartier aan de Israëlsstraat.                                 

 


Het Baarnsch Lyceum met links de Aula (Coll. HKB)
Schoolklaas en Piet: een ijzersterk koppel
  (Coll. Ed Vermeulen)

Schoolklaas: Het Sinterklaasfeest werd Op Het Baarnsch Lyceum in de jaren 50 gezamenlijk gevierd in de Aula. Eén grote happening: een zaal vol ’gelovigen’ en Sint en zijn Pieten op het toneel. Hoogtepunt: het moment waarop de Pieten probeerden een docent in de zak te stoppen. In 1955 werd deze wijze van Sinterklaasvieren afgeschaft en op klassenniveau voortgezet. Op bijgaande foto uit 1955 ziet u hoe dit er aan toe ging: Ed’s vriend Nico Driessen als Sint en Ed als Piet te midden van hun klasgenoten. Voor iedereen een cadeautje, veel warme chocolademelk en grote brokken speculaas.  

Schoolklaas en Piet temidden van de gelovigen. (Coll. Ed Vermeulen)


Schoolklaas in andere tijden, op het terras van hotel De la Promenade, Amalialaan  (Coll. Hist. Kring Baerne)


 PTTKLaas en hoofdonderwijzer van de Julianaschool, Jacobus de Jonge, heet Sinterklaas
 van harte welkom. (Coll . mevr. G.M. Post-Hendriksen)
PTTKlaas: Pieter Hendriksen zoals men hem
beter kende: postbode te Baarn
 (Coll . mevr. G.M. Post-Hendriksen)

PietKlaas oftewel PTTKlaas: Dat Sinterklaas eigenlijk Piet heette zal u vreemd in de oren klinken. Maar geloof het of niet, dit is niet de echte Sinterklaas, maar één van de vele hulp-Sinterklazen die ons dorp rijk was en nog steeds is. Op deze foto uit de eindjaren vijftig ziet u een Sint die eigenlijk Piet heette: Piet Hendriksen (1900-1971) om precies te zijn. In het gewone leven was hij postbode en secretaris van Wandelsport Vereniging Dudok de Wit. Fanatiek wandelaar ook. Het leverde hem de bijnaam Piet de Tippelaar (!) op. Het Pietenpad dat loopt van het voormalige Huis ter Eem naar Monasterio Sta. Corona nabij Gasteiz in Spaans Baskenland draagt zijn naam.

PTTKlaas: Sint Nicolaas (of is het Sint Piet?) en Piet op weg naar de Julianaschool. 
(Coll . mevr. G.M. Post-Hendriksen)

     

Familieklaas raadpleegt het grote boek (1999) (Coll. Ed Vermeulen)

                              

Dekselse Familiepiet (1999)
(Coll. Ed Vermeulen)

Familieklaas: De jaren gaan voorbij en opeens ben jezelf de Sjaak, pardon de Sint. Een herkenbaar en soms  schrikbeeld voor velen. Weliswaar in familiekring, maar toch. De keuze viel op jou, er was geen weg terug. U ziet Ed als Sint en een goede vriend, wiens lijfspreuk in zijn werkende leven als aannemer ’Hier een klap en daar een dreun’ was, als Piet. Sint’ s grote angst was dat hij deze leuze ook op Sinterklaasavond zou hanteren. Maar na enige licht opvoedkundige woorden van Sint’ s kant is alles goed gekomen! Alle kleinkinderen werden bedolven onder geschenken. Een geslaagde avond. Na een emotioneel afscheid verdwenen Sint en Piet weer in de donkere nacht. 






De Sint spreekt!  (Coll. Hist. Kring Baerne)

Favoriete Klaas: de vraag: wie was onze meest favoriete Sint ooit is simpel te beantwoorden: Thijmen de Ruig (1907-2000) natuurlijk. Deze oprechte Baarnaar, ooit eigenaar van de Baarnsche Badinrichting aan de Eem speelde geen Sinterklaas, hij was Sinterklaas! Hoog gezeten op zijn paard had hij een welgemeende groet voor ieder kind dat langs de route stond, om het even of hij per boot aan de Eem aankwam of per spoor aan het Stationsplein. Hij straalde een natuurlijk gezag uit. Zijn personificatie van de Goedheiligman is voor ons de onbetwiste no. 1!          

Favoriete Klaas: Sint, hooggezeten op
 zijn paard, aankomst Stationsplein 
(Coll.Hist.Kring Baerne)


Enige echte Klaas, ontvangst door Burgemeester Miedema en kinderkoor Siem Keijzer.
(Coll. Familiearchief Veltkamp)
Sint en Piet in vol ornaat! 
(Coll. Familiearchief Veltkamp)

Enige echte Klaas: het kon bijna niet anders of ook de enige echte Sint Nicolaas dook op! Ook hij heette eigenlijk Piet, voluit Petrus Gerardus Joseph Maria Veltkamp (1923-2012). Barinees pur-sang. Geboortig uit het Rode Dorp woonde hij later op de Sophialaan. Van beroep koopman in damesconfectie. Zijn glorieuze loopbaan als Sint, heeft naar verluidt achttien jaar geduurd en werd bekroond met een prachtige oorkonde. Een sociaal bewogen Sint ook: bracht altijd een bezoek aan de kinderen in het Baarnse  ziekenhuis. 

Kindervriend en mensenmens!
(Coll. Familiearchief Veltkamp)
Sint in zwart/wit en kleur
(Coll. Familiearchief Veltkamp)


Bedankt Sinterklaas, voor altijd in ons hart!
(Coll. Familiearchief Veltkamp)


Het waren overduidelijk de jaren dat het geloof nog niet wankelde onder aanvallen van buitenaf. Waarin Sint nog Sint was en Piet nog Piet, als u begrijpt wat wij bedoelen.

Tafelende Klazen bestuderen de menukaart als ware het een verlanglijst.  (Coll. Thijmen de Ruig in coll. HKB)


Vanzelfsprekend kwamen wij in aanmerking voor het certificaat ’Omgaan met je Sinterklaas herinneringen’. Na  de tombola met als hoofdprijs een prachtige, gesigneerde, aquarel van Beckman werd de dag afgesloten met een gezamenlijk diner. Op bijgaande foto ziet u de tafelende deelnemers, namen bij de cursusleiding bekend. Wijzelf zitten geheel rechts. Ook menen wij Winkel-, School-, Favoriete Klaas en zelfs Piet-Klaas, de Sinterklaas die eigenlijk Piet heette, te herkennen. En natuurlijk Enige echte Klaas. Het kan natuurlijk ook zijn dat onze fantasie met onze gedachten op de loop was gegaan. De moraal van deze Sint en Piet fantasie:

’Koester uw herinneringen, geniet ervan, maar beter nog ; doe er iets mee! Bedenk ook : Sinterklaas spelen is een gunst, Sinterklaas zijn een hele kunst! ’ 

 Hoofdprijs: gesigneerde aquarel van Beckman

Stop de pers: in het verhaal van 6 november 2020 lazen wij dat er voor ons, de goede Sint, dit jaar in Baarn geen fysieke intocht wordt georganiseerd. ‘Sint draait digitaal door’ is nu de leus. De door ons gevolgde cursus komt nu wel heel goed van pas! ’Sinterklaas wie kent hem niet, je hoort hem wel, maar ziet hem niet!’ Nou ja, niet fysiek, maar digitaal, als u begrijpt wat wij bedoelen. Het ga u, de lezer, goed en … laat u niet in de zak stoppen en meenemen naar Spanje. Voor u het weet moet u in quarantaine! 

Einde verhaal!

*Bij  Juwelier Van Doorm werkt als sinds mensenheugenis goudsmid Cees Keijzer. Mijn leeftijd. Al op jonge leeftijd gaan werken. Kent u de uitdrukking: ’still going strong’. Nee? Denk aan Cees en u snapt wat ik bedoel. Waar ik Cees van ken? We zaten niet bij elkaar in de klas of op school naar ik mij herinner, maar hoe dan wel? Wacht…ik weet het weer: uit de tijd dat iedereen elkaar kende, en ook al kende je elkaar niet, dan (her)kende je elkaar toch! 


Ten leste: Bekijk het in 2017 door RTV Baarn gefilmde interview en u kent Cees ook! 

Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op.
 Uiteraard kunt u Geheugenvanbaarn.nl ook volgen op Facebook en Twitter

Geïnspireerd geraakt door onze oud Baarn-verhalen? 
Kom in actie en deel ook uw herinneringen op Geheugenvanbaarn.nl.

maandag 21 november 2022

De paden op, de lanen in, vooruit met flinke pas

 Door Ed Vermeulen


In mijn jeugd en mogelijk ook in de uwe een veel gezongen lied: noem het maar een vaderlandse tophit. U herinnert zich ongetwijfeld de spectaculaire tekst:


De paden op, de lanen in, 
vooruit met flinke pas
Met stralend oog en blijde zin
En goed gevulde tas
De Zonne lacht ons vrolijk toe
Ons groet der vooglenzang
En wij worden vast niet moe
Al wand’len w’uren lang
Tra-ta-ta-ta bom, bom, ...


We bleven zingen en we sjouwden wat af! Ik geef het nu na al die jaren eerlijk toe: ik ging voor de goedgevulde tas. Nog voor we al wandelend, met flinke pas, het Baarnse Bos hadden bereikt was de mijne al leeg! En geen Generaal of Spoorzicht in de buurt waar die bijgevuld kon worden! Wat w’uren lang wand’len was ging toen volledig aan mij voorbij! In het hier en nu is wandelen opnieuw een ’hot topic’ en zelfs meer dan dat. We mogen, nee moeten, zelfs wandelen en tegelijkertijd van kunst genieten. Waar dan? Duidelijke zaak, in ons eigen Baarn. Hoe dan? Eigenlijk heel simpel: volg het Geheugenvanbaarn.nl driestappenplan: 

Affiche Historische Kring Baerne voor de tentoonstelling Kunst, stap voor stap.
(Historische Kring Baerne)

Stap 1: U bezoekt de door de Historische Kring Baerne met veel zorg en liefde voor historische details ingerichte tentoonstelling ’Kunst, stap voor stap’ om vervolgens op pad te gaan (de paden op, de lanen in!) Lopen door Baarn en ommelanden tegelijkertijd genieten van alle zich in de openbare ruimte bevindende kunst. Stevig doorstappend of slenterend, u bepaalt het tempo. U kijkt van links naar rechts, omhoog en omlaag. Niet te lang natuurlijk, voordat u het weet struikelt u bij het luisteren naar de ’vooglenzang’ over een opgedrukte boomwortel of losliggende tegel!

Deze kunstwerken kunt u tijdens uw wandeling tegenkomen.
Met de klok mee: Staand vrouwtje van Jan Broerze, Bokspringende Arlecchio van Arie Teeuwisse, Cupido met dolfijn, kunstenaar onbekend, Concentrische Schillen, replica van werk van M.C. Esscher en Drinkend Paard van Pieter d'Hont.
(Geheugenvanbaarn.nl / Wikipedia)

Denkt u uitgewandeld te zijn, zingen we inmiddels al het volgende lied: 



En we gaan nog niet naar huis
Nog lange niet, nog lange niet
En we gaan nog niet naar huis
Want moeder is niet thuis 

Ondanks het feit dat mijn moeder wel thuis was, gaf ik aan deze oproep gehoor om pas heel laat, het was al donker, op weg naar huis te gaan. Dat heb ik geweten! Een boterham met tevredenheid werd mijn deel en met blote voeten naar bed. 

De trilogie: Vandaag is morgen alweer gisteren, deel 1, 2 en 3.
(Geheugenvanbaarn.nl)

Stap 2: Wat dacht u van een wandeling langs alle in onze boeken Vandaag is morgen alweer gisteren, inmiddels drie in totaal, beschreven panden, objecten en kunstuitingen. Nou ik verzeker u, als u nu begint, wandelt u aan het eind van dit jaar nog steeds (met flinke pas?). 

Deze monumentale villa’s en gebouwen komt u tegen bij uw wandeling door de verhalen in het boek:
Vandaag is morgen alweer gisteren deel 3.
Met de klok mee: Voormalig Badhotel, Eethuijs De Generaal (voormalig buurtstation), Villa Veltheim, Leestraat 12, Spoorstraat 2.
(Geheugenvanbaarn.nl)

Mocht u deze monsterklus geklaard hebben, en het is inmiddels half december: wandelt u gerust verder. Kerst is immers in aantocht. Want horen wij al niet het lied:



O Kersnacht, schooner dan de daegen
Hoe kan Herodes ’t licht verdraegen
Dat in uw duisternisse blinckt 

Woorden die het naderende kerstfeest omlijsten en na al die eeuwen nog niets aan sterkte hebben ingeboet. 

De kerstsfeer proeven tijdens een wandeling langs de kerststallen.
(Foto's: Gerard Adolfse)

Stap 3: De Kerststallenroute wacht inmiddels op u. Weliswaar niet zo lang als het vijfhonderd kilometer lange Pieterpad, niet te verwarren met het nu in onmin geraakte Pietenpad, maar toch een wandeling van in totaal ongeveer vijf kilometer. Inmiddels voor de 27e keer brengt deze route u langs meer dan ruim 300 prachtige kerststallen, verspreid over vele lanen en straten in Baarn.  U heeft de tijd tot en met 6 januari 2023. Aansluitend is een welgemeend ’Gelukkig Nieuwjaar’ dan ook zeker op zijn plaats. Klik hier voor een sfeerimpressie van de route uit 2017.

In stille verwondering
(betuwekids.nl/kerststallenroute)

Wandelen, kunst kijken, genieten van ons mooie Baarn en de kerstgedachte. Wat let u? de paden op, de lanen in! 

Dit verhaal (aflevering 107) verscheen op maandag 21 november 2022 
in de Baarnsche Courant  in de rubriek

  ’Vandaag is morgen alweer gisteren (bruggetjes naar vroeger)’

Deze rubriek is een samenwerking tussen de Historische Kring Baerne en Geheugenvanbaarn.nl    



Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op.
 Uiteraard kunt u Geheugenvanbaarn.nl ook volgen op Facebook en Twitter

Geïnspireerd geraakt door onze oud Baarn-verhalen? 
Kom in actie en deel ook uw herinneringen op Geheugenvanbaarn.nl.

vrijdag 18 november 2022

Nederlands jongste Rijinstructrice

Het is 11 oktober 1956

Mej. An Bouwhuysen, Nederlands jongste rijinstructrice, zit het autorijden in 't bloed.  Zij is namelijk de enige rijinstructrice in Baarn, de enige instructrice in Nederland, die in het bezit is van het B.O.V.A.G.-diploma is uitgereikt. We hebben An deze week, in haar geriefelijk ingericht theorielokaal aan de Eemstraat, de vraag gesteld, hoe zij er toe gekomen is, dit uitzonderlijke beroep te kiezen, daar autorijles geven nu eenmaal als een mannelijke „job” genoteerd staat. „Wel,” was haar antwoord, „het autorijden zit me van jongs af in het bloed. Toen ik op 17- jarige leeftijd een baan zocht, werd mij een kantoorbetrekking bij een Garagebedrijf te Zeist aangeboden. Ik accepteerde deze baan en zat daardoor dagelijks te midden van de auto's, kreeg interesse voor autotechniek, nam rijles en behaalde, toen ik goed en wel 18 was, het rijvaardigheidsbewijs. Toen ik eenmaal mijn rijbewijs had, deed ik niets liever dan autorijden en reeds op 19-jarige leeftijd liep ik met de gedachte rond rijinstructrice te worden. Daar had ik echter nog geen kans voor, want men moet minstens 24 zijn om deel te mogen nemen aan het B.O.V.A.G.-examen. Ik bleef dus voorlopig op kantoor, doch liet geen kans onbenut om met een auto op pad te gaan. En ik had daarbij geluk, want mijn baas verhuurde nog al eens auto's aan mensen zonder rijbewijs en op 19-jarige leeftijd was ik reeds de aangewezen persoon om in zulke gevallen te rijden. Zo smaakte ik als jong meisje het genoegen grote tochten in het buitenland te maken. Het gevolg hiervan was echter, dat de kantoorbaan me niet meer bevredigde en op 22-jarige leeftijd besloot ik dan ook voor instructrice te gaan studeren.” „Viel deze studie mee?” vroegen we mej. Bouwhuysen, die even was opgestaan om uit een boekenkast een paar banden te halen. „Eerlijk gezegd heb ik wel eens vreemd staan kijken,” luidde het antwoord. „Als je zulke boeken” — en zij legde een paar uitvoerige verhandelingen over verbrandingsmotoren en onderstellen op tafel — „moet doorwerken, dan vraag je je wel eens af: waar ben ik aan begonnen. Eens wist ik met een technisch geval geen raad. Ik ben toen naar verkeersagent Klomp, wiens technische kennis mij bekend was, gestapt en deze bleek bereid niet alleen dat ene geval voor me op te lossen, maar me ook bij de verdere studie te helpen.” 

In Januari 1955 was mej. Bouwhuysen met haar studie zover, dat ze het aandurfde zich te melden als kandidate voor het B.O.V.A.G.- examen. Het examen werd in Februari 1955 afgenomen in de Vakopleidingsschool voor de Automobieltechniek te Scheveningen. De examinatoren van de V.A.M. keken vreemd op, toen zij te midden van de mannelijke kandidaten mej. Bouwhuysen opmerkten. Een hunner zei dan ook: „Zo juffrouw, heeft u zo'n interesse voor de automobieltechniek?” waarop direct het spontane antwoord volgde: „Natuurlijk heren, anders was ik hier niet.” Het bleek de examinatoren, dat het Baarnse meisje zich op dit examen, dat een terrein bestrijkt dat bij uitstek des mans is, uitstekend had voorbereid. Zij kenden haar dan ook het B.O.V.A.G.-diploma toe met een puntenlijst, waarop menige mannelijke kandidaat trots zou zijn.

Ruim 18 maanden geeft mej. Bouwhuysen nu rijles. Met haar 26 jaren is zij nog steeds de jongste rijinstructrice van Nederland en de enige instructrice, die het B.O.V.A.G.-diploma bezit.





woensdag 16 november 2022

Uitslag loterij Vandaag is morgen alweer gisteren , deel 3


Vandaag (15 november 2022) heeft de trekking plaatsgevonden van de verloting van drie gesigneerde exemplaren van Vandaag is morgen alweer gisteren, deel 3. Hieronder vindt u de uitslag. Alle prijswinnaars gefeliciteerd!













Lotnummer 004033: Winnaar Hans Knotters, Baarn

Lotnummer 000908: Winnaar Familie Schouten, Baarn

Lotnummer 002547: Winnaar Ingrid van Voorthuizen, Beverwijk

De personen die hun lotnummers hebben aangemeld hebben reeds bericht gehad van de uitslag. 


Ed Vermeulen reikt het boek uit aan Hans Knotters (r)


Eric van der Ent (r) reikt het boek uit aan dhr. en mevr. Schouten

Helaas was het niet mogelijk om het boek persoonlijk aan Ingrid van Voorthuizen uit te reiken. Het boek wordt zo snel mogelijk afgeleverd.


Heeft u nietgewonnen? Heel erg jammer. Het boek is echter natuurlijk gewoon te bestellen.

Het boek kost € 24,50 per exemplaar. Bezorging binnen Baarn is gratis. 
Verzendkosten buiten Baarn, € 4,95, ongeacht het aantal bestelde exemplaren.

Bestel uw exemplaar van deel 3 (en eventueel deel 2) via e-mail: geheugenvanbaarn@gmail.com

Vermeld bij uw bestelling:
* Naam en Adres
* Aantal boeken
* Bezorgen of afhalen

Na uw bestelling ontvangt u een bestelbevestiging met daarin de betaalinstructies. 




maandag 14 november 2022

Er was eens... het Pekingbos

 door Paul van Hutten

Er is sinds de aansluiting van Baarn op het spoorwegnet in 1874 steeds behoefte geweest aan meer woningen in Baarn. Ook een eeuw geleden was er een grote vraag. Het gemeentebestuur komt daarom eind 1921 met een rigoreus uitbreidingsplan. Een voorstel om woningen te bouwen in meerdere bosgebieden.

De Pekingkom gezien vanaf de oostelijke oever (zijde Torenlaan). Rechts een deel van de 'Pekingberg', de zandheuvel die is opgeworpen bij het uitgraven van de kom. (Collectie Historische Kring Baerne)

In het plan worden de domeingronden Baarnse Bos, Paardenbos en Roosterbos genoemd, en ook het Pekingbos. Ook andere terreinen zijn onderdeel van de plannen, maar dat laten we hier buiten beschouwing. De meeste van de bossen behoren op dat moment nog tot het Koninklijk Domein, het Pekingbos is echter al enkele jaren eerder in de handen van een 'exploitant' overgegaan. Er is, afgaande op de berichtgeving, wel onduidelijkheid en discussie over de status van dit plan. Is het slechts het aangeven van kaders waarbinnen bebouwing ooit zal kunnen plaatsvinden of is de bedreiging van de bossen acuut? Voor- en tegenstanders spreken zich fel uit in de gemeenteraad.


Winning van ijs uit de Pekingkom bestemd voor de ijskelder van banketbakkerij Smith-Hilbrands uit de Laanstraat. Geheel rechts de eigenaar J.W. Hilbrands. De foto is omstreeks 1910 genomen. (Collectie Cees v.d. Steeg - Historische Kring Baerne)

Een schrijvende inwoner wijst erop dat het bestuur echt niet van zins is om de 325 ha(!) grond die dit plan behelst, direct aan te kopen, en dat er alleen al in het Roosterbos (60 ha) meer huizen gebouwd kunnen worden dan Baarn in 100 jaar nodig zal hebben. Het is echter een verzoek van Koningin- Moeder Emma in februari 1922 dat de gemeente ertoe beweegt om ten behoeve van de natuur flink in het plan te schrappen. We zouden Koningin Emma daarvoor achteraf dankbaar kunnen zijn!

Een imperfecte foto maar een bijzonder document: De Pekingkom, met uitzicht op het 'Chinese' huis Peking uit 1791, dat in 1890 is afgebroken. (Uitgave J. Ebbenhorst & Zoon - collectie Historische Kring Baerne)

Namens Hare Majesteit brengt de intendant van Soestdijk in de gemeenteraad haar verzoek om de uitbreiding te beperken tot het Pekingbos en het deel van het Roosterbos benoorden de spoorlijn. Dit laatste betreft het Emmapark; het terrein is al twee decennia eerder verkocht door de koninklijke familie, maar door diverse oorzaken zijn er maar enkele woningen gebouwd. Het uitbreidingsplan wordt in die zin door het gemeentebestuur aangepast. Wat daarmee wel blijft, is het voornemen om het Pekingbos spoedig te slopen. De Baarnse bevolking begint zich sterker te roeren, want juist het Pekingbos is een heel geliefd plekje. Op enkele minuten lopen van het centrum, zonder de noodzaak om de spoorlijn te kruisen, is het een ideaal stukje openbaar groen. In dat bos ligt ook de kom der kommen, de idyllische Pekingkom. Op die plek vinden ook vaak activiteiten en festiviteiten plaats, waaronder muziekuitvoeringen en theater. In een eerder stadium heeft het gemeentebestuur zich wel eens georiënteerd op een plan waarin de Pekingkom en de directe omgeving ervan zouden worden uitgezonderd van de bouwplannen, maar in het uiteindelijke plan komt deze bepaling niet voor.

"Kasteel ter Eem aan de Pekingkom, 2 Aug. 1907." Het kasteel is nagebootst ter gelegenheid van de 49e verjaardag van Koningin-Moeder Emma. (Foto en uitgave J.F. van de Ven - collectie Historische Kring Baerne)

Het verzet vanuit de bevolking wordt hoog gespeeld, en de beslissing over de vergunning tot het kappen van het bos t.b.v. woningbouw wordt uiteindelijk door het ministerie genomen en bekendgemaakt op 29 september. Die beslissing valt positief uit voor de gemeente. Al vanaf februari 1920 heeft er een kapverbod gegolden voor het gebied, om premature afbraak en vandalisme te voorkomen. Dat het hele proces toch zijn weerslag heeft gehad op het bos, zouden we kunnen opmaken uit stukken in de Baarnsche Courant (BC) van 1922, waarin passages voorkomen als "het Pekingbosch is thans een ruïne" en "het (nu geheel verfomfaaide) Pekingbosch."

Het trieste bericht in de Baarnsche Courant van 29 juni 1922.

Eind december verschijnt in de BC de "Kroniek van Baarn, gedurende 1922", door meester Pluim verzorgd. Daarin lezen we dat eveneens op 29 september is gestart met het dempen van de Pekingkom. Maar is dat wel juist? Het lijkt meer op een officiële vermelding. Drie maanden eerder namelijk, in de BC van 29 juni 1922, vinden we het korte bericht dat hierbij als afbeelding is opgenomen.



"Baeren - Spoeden wy ons verder voort - In dit hartbetovrend oord." Deze tekening, in het bijgaande artikel van meester Pluim genoemd, verbeeldt het zicht op het huis Peking vanaf de zuidwestzijdevan de Pekingkom. Het bruggetje overspant een smalle uitloper aan de zuidzijde van de kom. De tekening dateert uit het eerste decennium van de 19e eeuw, het Pekingbos is nog jong. (Collectie Historische Kring Baerne)


Over de "grondwerken der H.IJ.S.M." geeft de BC duidelijkheid in een eerdere editie. Het betreft het verbreden van het spoorwegravijn. Daarmee was men op 12 juni begonnen, al ontstonden er arbeidsconflicten die tot werkonderbrekingen leidden. In juli en augustus 1922 verschijnen er in de BC korte mededelingen die aangeven dat de kom dan al volledig gedempt is. 

Onder publieke belangstelling wordt de Pekingkom gedempt. Een smalspoortrein met stoomlocomotief voert zand aan vanaf het spoorwegravijn. Duidelijk is te zien dat het terrein wordt opgehoogd om het bouwrijp te maken. (Collectie Historische Kring Baerne)

Dat klopt ook met de onofficiële overlevering van deze geschiedenis. Er gold weliswaar een kapverbod voor het Pekingbos, maar in de officiële tekst daarvan was niets opgenomen over de Pekingkom. Dempen van de kom was niet in strijd met het verbod. Het was een "slimme" zet van degenen die er belang bij hadden: door de kom te dempen verloor het Pekingbos al direct een groot deel van zijn aantrekkelijkheid.
Daardoor verzwakte de roep van de Baarnse bevolking om het Pekingbos te behouden. Toch is er ook later nog wel door sommigen voor gepleit om de vrijgekomen open plek voor buitenactiviteiten te bestemmen.

Stratenpatroon van de wijk Pekingpark, die na het rooien van het Pekingbos in de loop der jaren op dat terrein is verrezen. De positie van de verdwenen Pekingkom, dwars over de latere Nicolaas Beetslaan, is hierop aangegeven. De Da Costalaan is onderbroken; de verbinding is pas na het verdwijnen van de sportvelden in de jaren 1970 gerealiseerd. Kaart gebaseerd op originele kaarten van het kadaster (www.kadaster.nl).


Nadat het sein op groen is gegaan voor woningbouw, werkt de gemeente de plannen voor de verkaveling van het Pekingbos verder uit. Er komt een wegenplan, en een verbod om te bouwen waar de wegen gepland zijn! Al deze plannen worden ook door de Provincie Utrecht goedgekeurd, zo melden de berichten die in de loop van 1923 in de BC verschijnen. Zo worden de contouren van de woonwijk Pekingpark zichtbaar. Het zou al met al toch nog meer dan dertig jaar duren voordat alle kavels zijn bebouwd. Het project kent aanvankelijk een roerige geschiedenis, met meerdere projectontwikkelaars, faillissementen, en hernieuwd oplaaiend protest vanuit de Baarnse bevolking, maar daar gaat het in dit stukje niet om. Uw schrijver wil memoreren dat het geliefde Pekingbos met de Pekingkom een eeuw geleden is verdwenen.

Baarnsche Courant van 10 april 1930

Met dank aan de Historische Kring Baerne voor het beschikbaar stellen van de foto's.

Dit verhaal is de uitgebreide versie van het oorspronkelijke verhaal zoals opgenomen in de Baarnsche Courant van 26 september 2022.

Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op.
 Uiteraard kunt u Geheugenvanbaarn.nl ook volgen op Facebook en Twitter

Geïnspireerd geraakt door onze oud Baarn-verhalen? 
Kom in actie en deel ook uw herinneringen op Geheugenvanbaarn.nl.