vrijdag 15 november 2024

Zoekplaatje in Baarn

 Zoekplaatje in Baarn


1: Waar stond deze kiosk tot rond 1968 in Baarn?

U kunt hierop reageren via het sturen van een briefje naar:


Stichting Groenegraf.nl

T.a.v. Baarnsch Geheugen

Marisstraat 4

3741 SK BAARN 

Of stuur een e-mail naar :bakker.groenegraf@gmail.com

Onder de goede inzenders verloten we het boek “Waarom redden" over de Brandweer van Baarn.

Dit boek is geschreven door Maartje Hormes en Leen Bakker en uitgegeven door Personeelsvereniging Brandweer Baarn in 2007.

Daarnaast ontvangt de winnaar ook nog een fles wijn voorzien van een ansichtkaart uit Baarn, beschikbaar gesteld door Mitra Baarn – Van der Steeg Laanstraat 72, 3743 BH Baarn, tel: 035-5426063.

Lees de ruim 1525 verhalen over Baarn op:  HTTPS://groenegraf.blogspot.com



zondag 10 november 2024

Baarnse scholen deel 2

 Baarnse scholen deel 2 (door Mr. Pluim)

Bovendien: de Burgemeester (destijds meer Wethouder van Publieke Werken trok er zelf op uit naar Naarden, Utrecht, enz. om hout, stenen, spijkers, enz. te kopen, zoo goedkoop mogelijk. De rekening, waaraan ik dat ontleen, geeft ons een zeer aardige film op een schoolbouw in die dagen.

Wie onze eerste schoolmeester was, helaas! Ik kan het u niet zeggen: ons Gemeentearchief begint pas met plm. 1730; de stukken en bescheiden van vóór dien tijd zijn alle in vroeger jaren schandelijk vernietigd. Alleen het stuk van 1612 is langs een omweg later weer in t archief teruggekomen. Tot vóór korten tijd wist ik dan ook niets van de kosters-schoolmeesters, die hier vóór het jaar 1730 hun plek en roede hebben gehanteerd.

Maar door de welwillendheid van ds. Brans te Soest werd mij uit 't classicaal archief van Amersfoort een boek bezorgd, dat reeds in 1625 de rij der schoolmeesters opent.

Krachtens een besluit van de Synode van Dordrecht (1619), moest elke koster-schoolmeester, alvorens zijn ambt in de school te aanvaarden, in een register zijn handtekening plaatsen, ten bewijze, dat hij met de leer der Herv. instemde. Dit register of kosterboek is gelukkig (in Amersfoort) bewaard gebleven, en zoo ben ik in staat een eeuw eerder dan voorheen met onze schoolmeesters te beginnen. Evenwel, - er is één bezwaar. Niet ieder dignitaris zette bij zijn naam den datum; men moet dan tusschen de voorgaande en de volgende dagteekening den schoolmeesters laten beginnen.

En hiermee komen wij op bekend terrein, daar dankzij schoolmeester J. de Zoete de archieven bewaard zijn gebleven. Alleen wist ik niet, wanneer hij hier aangesteld was; wel, dat hij in 1731 een nieuw doopboek opent. (een voorbeeld hiervan op rechter en linker afbeelding) Hij was afkomstig uit Loosduinen (waar nog de Zoete s wonen) en is de stamvader van een talrijke nakomelingschap in Baarn en Soest.

Evenals zijn voorgangers was hij koster, schoolmeester, doodgraver, doodbidder en klokluider, terwijl hij ook bij doop en huwelijk in de kerk nog een aardig douceurtje ontving. Zoo gaven die vele kleintjes toch nog één groote.

Op 1 Maart 173! snijdt hij een nieuwe ganzenpen, koopt op rekening der kerk een nieuw doopboek en schrijft met wonderfraaie krulletters, die wij nog heden bewonderen, op 't eerste blad: „Aantekening der kinderen, welke in de kerke van Baarn zijn gedoopt, sedert Maart 1731, gedaan uit naam en Last van de Eerwaarde Klasse van Amersfoort door J. De Zoete, Koster en Schoolmeester alhier."

Vermoedelijk heeft hij ter eere van een blijde gebeurtenis in 't gezin van den predikant een nieuw doopboek aangelegd.

In 1745 ontvangt hij een gratificatie voor het verleggen van de graven in de kerk. Hij overleed in 1765.

Van 1765 tot 1775 was Arie van Beekum hier koster-schoolmeester.

Na zijn vertrek schrijft Ds. Hoefnagel in het Doopboek: Tot hier loopt de aantekening door den koster Arie van Beekum gehouden, welke zijn dienst als koster, voorzanger en schoolmeester geëindigd heeft den 22 May 1775 en is daarop vertrokken naar de Pijnacker." Zijn opvolger was Jacobus Spoor, die echter maar twee jaar hier werkte. Hij had namlijk een een bijzonder mooie stem en zoo wist het kerkbestuur van den Dom te Utrecht hem te bewegen, in de Domkerk voorzanger te worden.



Baarnse scholen deel 1

1. De Dorpsschool (door Mr. Pluim)

Het schijnt, dat Baarn vóór het jaar 1593 geen school bezat, in tegenstelling met Eemnes en Eembrugge. Althans in genoemd jaar wordt voor 't eerst in de archieven alhier van een school gewag gemaakt, en uit hetgeen er toen van gezegd wordt, mogen we veilig besluiten, dat er vóór dien tijd geen school in Baarn bestaan heeft. Toen de Staten van Utrecht tot de Geuzenpartij waren overgegaan en overal ten plattelande de kerken aan de Hervormden afstonden (te Baarn in den Kerstnacht van 1580) bleek het weldra, dat er nog velen Katholiek waren gebleven. Om zich nu van den voortgang der Hervorming beter op de hoogte te kunnen stellen, lieten de Staten iri 1593 een commisie in de Stichtsche dorpen rondgaan, om te onderzoeken hoe het met de vorderingen der Hervorming stond. Tevens moest die commissie verslag uitbrengen over de scholen, of, zoo er nog geen school bestond, aangeven op welke wjjze in deze leemte kon voorzien worden. De Staten toch wenschten ook de belangen van het onderwijs te bevorderen.

Deze commissie nu bracht in 1593 een uitvoerig verslag, uit van haar 'Visitatie van de kerken ten platten lande in het Sticht van Utrecht ten jare 1593'. Zij zegt van Baarn oa: 'Hier heeft de predikant Cornelis Egbertsen van Dungen een ouden koster, die ook bode is en de klok luidt, maar die geen schoolmeester is. Evenwel heeft men onlangs als traktement voor een schoolmeester bij hoofdelijken omslag jaarlijks 8 pond Vlaamsch (48 gld) bijeengebracht. De kerkmeesters zijn van voornemens met hun koster te onderhandelen om hem ook als schoolmeester aan te stellen.'

Die benoeming zal wel geschied zijn, want men had ook al voor een school gezorgd, al was het een bescheiden gebouwtje. Wij lezen in het stuk verder: „Er is ook een kostershuisje in dit jaar (1593) gerepareerd en beqaam gemaakt omme de kinderen daarin te leren."

Deze kosterij, nu in schoolpaleis gemetamorfoseerd stond aan den tegenwoordige Stationsweg, waar een gedeelte van den tuin van Peking (tusschen no. 19 en 21) aan het steegje grenst, dat achter de Nijverheidsstraat (afbeelding rechts) loopt. Dit steegje begon eertijds al kort bij den Brink nl tusschen den huidigen tuinmuur van het Gemeentehuis (Laanstraat) en de bakkerij van B. van Dijen, het liep verder door langs de genoemde kosterij, ging over 't huidige Pekingtuin wat het 'Kerkpad' heet, daar die de kortste weg naar de kerk was.

Nijverheidsweg

Wij zien dus dat de eerste school van Baarn uit 1593 moet dagteekenen. Maar lang heeft zij niet in haar oorspronkelijken staat de Baarnsche jeugd geherbergd. Immers men leest in het oudste stuk ten Gemeente-archieve : 'Omstreeks Paschen 1612 is de school afgebrand'. Aan welke oorzaak die ramp te wijten was, wordt niet: vermeld, maar wel, dat Leiden in last was, of liever het boerendorpje Baarn. Doch men bleef niet bij de pakken - in casu de puinhoopen - neerzitten, maar stak de handen uit de mouw. Blijkbaar had men het nut van een school ingezien, zoodat deze nieuwigheid langzamerhand een onmisbare behoefte was geworden. Daarom werd door het Gemeentebestuur - heel deftig 'het Gerecht' geheeten - een hoofdelijke omslag geheven van 113 gld, 9 stuivers 4 duiten. Het ontbrekende zou uit andere bronnen gevonden worden, in totaal plm. ƒ 800.

[lees Https://Groenegraf.blogspot.com]