door Ed Vermeulen
 |
| Trotse redder aan de wal 2020 |
De Baarnsche Courant doet met regelmaat verslag van persoonlijke jubilea. Sommige van deze memorabele momenten vallen echter buiten de boot. Tijd voor de KNRM om in te grijpen. U kent natuurlijk de uitdrukking: ’De beste stuurlui staan aan wal’; zeker niet van toepassing op de redders van de KNRM. De echte helden zitten immers aan boord! Dit verhaaltje gaat over het fenomeen: KNRM-Redder aan de Wal of hoe trouw beloond wordt.
 |
| De echte helden |
Midden in wat de geschiedenisboekjes in zal gaan als ‘de Coronatijd’ ontving ik een brief. Op zich niet zo bijzonder, ik ontvang er wel meer, maar deze is het delen meer dan waard: de KNRM, u weet wel de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij, deelde mij mee dat ik zestig (60!) jaar donateur oftewel ’Redder aan de wal’ ben. Voor sommigen een mensenleeftijd. De uitreiking van de gouden erespeld wacht! Hoe het precies zit leest u in dit verhaal.
 |
| Fragment uit Nieuws Erespeld 60 jaar |
Naar zee: In juli 1960 deed ik eindexamen aan de Kweekschool voor de Zeevaart (KvdZ) in Amsterdam. Ik had hier na mijn middelbare schooltijd in Baarn de 1-jarige opleiding tot stuurmansleerling gevolgd. Intern, ook dat nog. Van zondagavond 10 uur tot zaterdagochtend 12 uur ‘s middags opgesloten in het historische gebouw aan de Amsterdamse Prins Hendrikkade 189.
 |
| Kweekschool voor de Zeevaart, Prins Hendrikkade 189, Amsterdam |
 |
| Baksgewijs…uitgaansinspectie op de binnenplaats. |
Alleen op de woensdagmiddagen en in de weekenden werden we, mits onze conduitestaat goed gedrag vertoonde, op de buitenwereld losgelaten. Dit alles betekende overigens ook dat ik één jaar van mijn leven in Amsterdam heb gewoond. Maar dat drong pas veel later tot mij door. Op vrijdag 22 juli 1960 maakte ik mij op, om met ontzettend veel plezier overigens, mijn handtekening op het aan mij uit te reiken getuigschrift te gaan zetten. Na een heftig en bewogen studiejaar eindelijk klaar om te gaan varen!
 |
| Voor wie de bel luidt! |
Van B naar A: mijn cijferlijst was redelijk tot goed, althans in mijn ogen, maar de schoolleiding besliste anders: ik kwam op het niet aan mij bestede vak mechanica een punt tekort en derhalve werd mij in plaats van het felbegeerde BS diploma slechts een ’schamel’ AS uitgereikt. Geen man over boord zult u zeggen, want wat kan er mis zijn met de 1e letter van ons alfabet. Niets natuurlijk. Nou daar dacht de eindexamencommissie wel anders over: bij de uitreiking van het getuigschrift werd ik door de toenmalige Commandant, de heer Kruisinga, bijgenaamd ’de Prik’, uiterst minzaam toegesproken met woorden die er niet om logen: ik was een smet op het blazoen van de éénjarige opleiding en meer van dat fraais. Ik heb hem boos aangekeken en wat ik dacht, goed opgevoed als ik ben, maar voor mij gehouden en niet uitgesproken. Snel mijn handtekening gezet. Toen ik op het punt stond om er vandoor te gaan teneinde met enkele, eveneens geslaagde klasgenoten, een afscheidsbiertje te gaan drinken in ons stamcafé, het om de hoek van de school gelegen Ouwe Dock,
 |
Bootslieden jaren 50-60 v.l.n.r. Lagendijk (Tarzan), Neij (Mina), de Boer (Erwtje)
en Brouwer (Pieter Stastok) (Coll. VOK) |
 |
| Broken hearted melody |
hoorde ik de stem van bootsman de Boer, door ons Erwtje genoemd, één van de vier bootslieden, tezamen vormende ’Het Gezag’:
’ Zeg Vermeulen, nu je gaat varen, zul je jezelf wel een hele kerel vinden, maar bedenk goed dat het op
zee ook wel eens mis kan gaan. Ik raad je dan ook met klem aan om donateur van de KNRM te worden. Als je hier nou even je handtekening zet komt alles prima voor elkaar’. Voor de tweede keer die dag zette ik mijn handtekening, maakte dat ik weg kwam, en haastte mij naar het Ouwe Dock. Uit de jukebox klonk het onbeschrijflijk mooie
’Broken hearted melody, won’t you bring her back to me’ van Sarah Vaughan. Woorden die in het jaar dat achter mij lag waren verbonden aan twee meer of minder serieuze, uitzichtloze en voortijdig beëindigde verkeringen, maar die er nu niet meer toe deden. Een paar biertjes later stapte ik op, liep naar het station en nam de trein naar Baarn. Hier nam ik in de Tivolibar nog een biertje. Nog slechts een veertigtal meters naar huis, Laanstraat 66A. Het ging nog net. De volgende dag naar Rotterdam om bij de rederij van mijn keuze Van Nievelt, Goudriaan & Co’s Stoomvaartmaatschappij mijn opwachting te maken. Aangenomen als leerling stuurman: mijn eerste reis in september op het spiksplinternieuwe m.s. Aludra. Bestemming: Zuid Amerika. Goede vooruitzichten!
 |
| m.s. Aludra op de Nieuwe Maas, Rotterdam |
De tijd staat niet stil: de rest is zoals dat altijd zo mooi wordt genoemd: geschiedenis. In 1964 getrouwd. In 1969 de zee vaarwel gezegd en in dienst getreden van Philips Phonografische Industrie (PPI), het latere Polygram. Opnieuw lag de wereld aan mijn voeten. De tijd verstreek en opeens, als het ware uit het niets, was er een, op 29 oktober 1999, gedateerde brief waarin de KNRM mij berichtte over mijn inmiddels 40 jaar een trouwe donateurschap. Waarvan akte! De brief ging vergezeld van een prachtig uitgevoerd getuigschrift.
 |
| Getuigschrift, 40 jaar redder aan de wal |
 |
| De tijd staat niet stil! |
Tegelijkertijd stelde ik vast dat ik inmiddels al weer dertig jaar in dienst was van onze plaatselijke entertainment gigant Polygram. Kortom, de tijd stond niet stil of zoals mijn echtgenote met naast Indische ook Friese roots altijd zegt: de tiid hâldt gjin skoft.
Dit werd des te duidelijker toen eind september 2010 weer een brief van de KNRM op de mat viel, waarin ik werd uitgenodigd om op een station naar keuze de speld voor vijftig (50) jaar trouwe dienst uitgereikt te krijgen. Deze unieke kans om dit prachtige bedrijf van zeer nabij mee te maken liet ik mij niet ontzeggen. Ik maakte een keuze tussen Den Helder, de stad waar mijn beide ouders waren geboren en getogen, en ook de plaats waar mijn oudoom Maarten van ’t Hert, broer van mijn Helderse opoe Johanna Cornelia van ’t Hert (1866-1950) in de beginjaren van de vorige eeuw lid was van de vaste roeiploeg van de vermaarde Dorus Rijkers en Texel, het eiland waarmee ik sinds mijn vroege jeugd een familieband had. Leuke bijkomstigheid hier was dat ook de voormalige Texelse zeevaartschool (1912-1933), waarvan ik de geschiedenis in verhaalvorm aan het vastleggen was, net als de Kweekschool voor de Zeevaart nauwe banden met de reddingmaatschappij onderhield. Mijn keuze viel op Texel.
 |
| Reddingboot De Koog, Texel, jaren 20, leerlingen ZVS TX kijken toe. (Coll. Hazewinkel) |
 |
Bemanning roei reddings-vlet Den Helder (1915) oudoom Maarten van ’t Hert (5e van l.).
Schipper Janus Kuiper geheel rechts
(Coll. Historische Vereniging Den Helder) |
Texel: 13 November 2010 was de dag, plaats van handeling: het reddingsstation De Cocksdorp, Texel, ‘thuishaven’ van de in 1992 in dienst genomen reddingboot Beursplein 5.
 |
| BEURSPLEIN 5 in actie! (Foto: Corry Boon) |
 |
| Ontvangst op Reddingsstation De Cocksdorp, uitreiking erespeld, klaar voor zee-doop! |
Het programma: ontvangst door het voltallige bestuur van KNRM afd. Texel, inclusief de voorzitter, de toenmalige burgemeester mevrouw Giskes, kennismaking met schipper Charles Douma, bemanning en opstappers, koffie met Hoornder Ring (Texelse koek), uitreiking van de zilveren speld, nog een bakkie, overlevingspak aan en de na een aantal stormachtige dagen nog steeds wilde zee op in de Beursplein 5.
 |
| Aan boord BEURSPLEIN 5 |
Een onvergetelijke ervaring voor mijn vrouw en mijzelf. Wat een branding, metershoge golven, voorwaar geen pretje, maar spannend was het wel. Een hoogtepunt was toen de schipper mij aanbood om zelf de Beursplein 5 te besturen en de voortstuwing te regelen. Wat een power! Een hele klus om beide handelingen gelijktijdig te verrichten en de boot op koers te houden. Opnieuw zeebenen!
 |
Vlootschouw reddingsstation De Cocksdorp, v.l.n.r. BEURSPLEIN 5,
CORNELIS DITO en ZALM (Coll. KNRM) |
Tegelijkertijd een groeiend gevoel van bewondering en respect voor de vaste bemanningsleden en opstappers. Na behouden terugkomst een oorlam voor de bemanning en de opstappers in de vorm van een goed gekoelde Texelse Jutter, gevolgd door een lunch met feestelijk belegde sandwiches, nog de laatste sterke verhalen en toen weer koers naar huis! Een zilveren erespeld en een dag met een gouden randje rijker. Zo gaat dat bij de KNRM!
De tijd vliegt: het is 2020, 60 jaar redder aan de wal! Door de huidige omstandigheden slechts ruimte voor bescheiden feestgedruis; zelf ook redder aan de wal worden mag natuurlijk wel. Hoeveel decennia nog in het verschiet? U hoort nog van mij!
Alle foto’s coll. Ed Vermeulen, tenzij anders vermeld.
 |
| Ed Vermeulen (1942) |
Dit verhaal verscheen op maandag 21 september 2020 in de Baarnsche Courant in de rubriek
’Vandaag is morgen alweer gisteren (bruggetjes naar vroeger)’
Deze rubriek is een samenwerking tussen de Historische Kring Baerne en Groenegraf.nl
Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op.
Geïnspireerd geraakt door onze oud Baarn-verhalen?
Kom in actie en deel ook uw herinneringen op Groenegraf.nl.
