vrijdag 10 november 2023

Een wederopbouwboerderij


Adres: Zuidereind 33



Architect: P. Beekman en B.W. Plooij 

Gebouwd: 1940 met geld van de wederopbouw.

Een wederopbouwboerderij

Een wederopbouwboerderij iseen Nederlandse boerderij die in de Tweede Wereldoorlog door oorlogshandelingen vernield is en daarna onder regie van de overheid weer is herbouwd. In dit geval is Zuidereind 12 gesloopt en Zuidereind 33 hiervoor gebouwd op ongeveer dezelfde plek, maar dan aan de overzijde van de weg.

Het Bureau Wederopbouw Boerderijen

"Het Bureau Wederopbouw Boerderijen was vanaf juli 1940 verantwoordelijk voor de wederopbouw van de verwoeste boerderijen. Het liet boerderijen in regionale vormen bouwen die een moderne agrarische bedrijfsvoering toelieten. Veel wederopbouwboerderijen dragen een gevelsteen met een uit het vuur springende leeuw." Het jaartal van de opbouw van de boerderij kwam overeen met het jaartal op de gevelsteen.

Boten voeren bijna naar binnen

Tegenover de boerderij ligt de Eem. De Eem is een druk bevaren rivier met veel vrachtschepen voorzien van zand, grint en oude metalen. Ook zijn er veel plezierbootjes te zien. De schepen werden steeds groter en voor het huis zat er een bocht in de Eem. De schepen moesten op elkaar wachten om elkaar te kunnen passeren. 

Dit ging met veel lawaai en herrie gemoeid. Het was net of de boten bijna naar binnen kwamen varen. In de jaren '90 is de Eem hier recht getrokken. Hierdoor is er een eilandje ontstaan in de Eem. Zo is ook het Ocrieteiland ontstaan vlak bij de ophaalbrug. 

Het kanaal van Utrecht naar Spakenburg 

Utrecht maakte zich sterk voor het verkrijgen van een snelle en directe verbinding met de Zuiderzee. Rond 1640 kwamen er plannen voor een rechtstreeks kanaal van Utrecht naar de Eem en verder naar Spakenburg. De Praamgracht speelde daarin een belangrijke rol. Het geplande kanaal liep geheel over Utrechts grondgebied en dus zonder Amsterdams tol. Geldgebrek en Amsterdamse tegenwerking hielpen echter niet mee. Rond 1700 leek er weer een meer serieus plan getekend: de zogenaamde Eemvaart. Deze vaart zou 15 voet diep (3,5 tot 4,5 meter) en twee- tot driehonderd voetbreed (60 tot 90 meter) worden. 


Ook binnen deze Eemvaart werd de Praamgracht opgenomen. Ook dit plan werd echter niet gerealiseerd. Het idee van een kanaal van Utrecht naar de Zuiderzee blijft als idee verder sluimeren tot in de jaren twintig van de 19e eeuw. Dan vervalt het plan definitief als Koning Willem I kiest voor het verbeteren van de verbinding tussen Amsterdam en de Rijn via de Keulsevaart. De Praamgracht zal blijven zoals die eeuwenlang was. 

Op de kaart uit 1640 is het kanaal van Utrecht naar Spakenburg te zien. De rode stip op de kaart is Zuidereind no: 33.