Geheugenvanbaarn.nl

 Namen van Baarnsche straten, lanen, enz. door Mr.T. PLUIM.

(Dit verhaal komt niet voor in het boek “Uit de Geschiedenis van Baarn”, geschreven door Mr. T. Pluim 0p 23 mei 1918.)

Eigenlijk moest ik beginnen met het woord Baarn zelf te verklaren, maar de betekenis daarvan is als van zoveel andere plaatsnamen niet meer met juistheid op te geven. Dit is hoofdzakelijk te wijten aan de gemakzucht van de spraakmakende gemeente, die de plaatsnamen liefst zo kort mogelijk maakt.

De Generaal van heutszlaan rond 1900

De naam BRINKSTRAAT (in 1750 nog BRINKSTEEG genoemd) is dus duidelijk; hij is zeker wel onze oudste straatnaam. Bij de uitbreiding van Baarn moest men nieuwe straatnamen bedenken: het was natuurlijk, dat men eerst aan het Oranjehuis dacht, en dat men dus de straat, die van den Brink met een elleboog (rechten hoek) naar Peking liep, de ORANJESTRAAT noemde. Later is het eerste gedeelte daarvan óók Laanstraat genoemd; hoewel die straat vóór de opening van ons Gemeentehuis eerst begon met het huis, waar de heer Hertog in woont. Deze LAANSTRAAT — vroeger de „Holleweg” geheeten - was natuurlijk genoemd naar burgemeester Mr. Laan (11 Oct. 1858 tot 28 Nov. 1867); onze Kalverstraat is dus geen tweeslachtig wezen, een LAAN en een STRAAT tegelijk, zooals soms de Amsterdammers spottend zeggen. Naar Mr. Laan's voorganger, burgemeester J. Pen (29 April 1841 tot 6 Juli 1858) is de PENSTRAAT genoemd, die voor dien tijd Achterstraat heette, óók een oude straat. Naar den opvolger van Mr. Laan, dus naar burg. Mr. J. H. M. baron Mollerus van Westkerke (15 Febr. 1868 tot 1 Mei 1880) heet de MOLLERUSSTRAAT, die ik in een „gids voor Baarn” als „Mollerust-” straat betiteld zag, een Dorado dus voor de mollen. Ja, die dolende gidsen kunnen U wat wijs maken! Daarna kwam burgemeester Mr. P. J. Teding van Berkhout (30 Mei 1880 tot 22 April 1885), naar wie ook een straat genoemd is. Diens opvolger Jhr. Mr. B, Ph. de Beaufort (23 Juni 1885 tot 15 Sept 1897) moet zich nog steeds met een klein stukje laan tevreden stellen, nl. van de Waldeek-Pyrmontlaan naar den Vijver, en deze naam is niet eens officieel (door den Raad) gegeven, maar door wijlen den heer H.Sweris,; den energieke aanlegger van het Wilhelminapark. Zoodra er dus een nieuwe straat in Baarn wordt aangelegd, dient de Gemeenteraad zich van een oude eereschuld te kwijten, want in populariteit deed wijlen burgemeester De Beaufort voor geen zijner voorgangers onder. Aan het oude buurtje bij Baarn, het aldus genoemde Santvoort (of thans Zandvoort) herinnert natuurlijk de ZANDVOORTWEG en ZANDVOORTLAAN. De DALWEG wijst er op dat men daar naar een lager gedeelte afdaalt. Het nieuwere gedeelte van Baarn - NIEUW-BAARN geheten heeft de Nieuw-Baarnstraat, en verder de vorstelijke namen: SOPHIALAAN (naar koningin Sophie, gemalin van Willem III) en de NASSAULAAN (vroeger, toen zij nog onbewoond was, een 25 jaar geleden (1893), „Molmlaan” geheten). Ook ligt hier de ALEXANDERSTRAAT, terwijl verder de Boerengeneraals of voormannen hier goed bedacht zijn: DE WETSTRAAT (Generaal Krisjan de Wet), STEIJNLAAN, PAUL KRUGERLAAN, SMUTSLAAN enz., maar ook onze eigen generaals zijn niet vergeten, getuige de KAREL VAN DER HEIJDENLAAN, terwijl de Oranjeboomsche weg of Hilversumsche straatweg thans GENERAAL VAN HEUTSZLAAN heet, links rond 1900 en rechts de Karel van der Heijdenlaan rond 2010.

Wilt u uw herinneringen delen, stuur een e-mail naar: bakker.groenegraf@gmail.com. Of een briefje aan: Baarnsch Geheugen Marisstraat 4, 3741 SK BAARN

Voor meer dan 1500 verhalen over Baarn lezen. Kijk dan op: Https://groenegraf.blogspot.com

De Karel van der Heijdenlaan rond 2010