 |
| Prof. dr. Johanna Westerdijk |
Het grootste schimmelresorvoir, "de Villa" stond aan de Javalaan met huisnummer 4. Dit pand was gekoppeld aan het het pand gelegen in de Oosterstraat met huisnummer 1. Op de lokatie van Javalaan no: 4 staan nu woningen. In het nu nog bestaande pand gelegen aan de Oosterstraat is gevestigd een huisartsenpraktijk en praktijk van een aantal fysiotherapeuten.
Jantje krijgt zonder dat ge het merkt een druppel limonade op zijn broekje;
ge legt het kledingstuk opgevouwen weg in de kast en tijd en weder dienende, zit
er op een gegeven ogenblik op dat broekje 'n wollige vlek: schimmel. De schaatsschoenen
gaan na de winter in een stevige, gesloten kist. En als het weer winter wordt, zijn
ze groen uitgeslagen: schimmel.
Als het mee zit (of tegen, als ge het zo noemen wilt), zult ge overal in huis,
overal in de natuur schimmels vinden. Ge zult op een goede dag op de inmaak schimmel
vinden en deze verwensen. Maar wanneer de delicatessenhandel de liefhebber Roquefortkaas
zou verkopen zonder groene schimmeladeren, dan zou die liefhebber beslist een andere
leverancier nemen. En wanneer de brouwer en de wijnboer het zonder schimmels (die
men daar gist noemt) zouden moeten doen, zou de wereld erg "nuchter" worden.
Ontneem de bakker de gist, schimmel dus, en het luchtige brood wordt een afschuwelijke,
kleffe, oneetbare klomp. En de dokters hadden het maar slecht, als er geen schimmels
waren. Eeuwenlang hebben ze met extracten van moederkoren aanstaande moeders geholpen,
met extracten dus van een schimmel, die woekert op de roggeaar. Penicilline, aureomycine,
terramycine en hoe de moderne bacteriedodende middelen allemaal heten, zijn extracten
van schimmels.
 |
| Mejuffrouw Beverwijk handhaaft orde en leven |
 |
| Mejuffrouw Balfoort |
 |
| de heer de Vries, lichtkleur en schimmels |
De schimmels hebben nog iets, dat afwijkt van de meeste planten. Ze bloeien niet in de gewone zin van het woord; ze vormen geen vruchten, zoals we die kennen bij de kers en de granen, bij de appel en de peer. Ze planten zich voort als de varen planten; door sporen, heel kleine zaadjes als het ware, die gevormd worden in bepaalde vruchtlichamen van de schimmel. Die sporen worden afgestoten, kunnen urenver zwerven, vooral bij vochtig, stil weer, en als ze tenslotte ergens terechtkomen op een ondergrond, die een goede voedingsbodem levert, ontwikkelen ze zich tot schimmels. Ge kunt ze inademen en als ge er gevoelig voor zijt, kunnen ze onaangename astma-aanvallen verwekken. Bepaalde schimmels kunnen zich nestelen op en in uw huid; ontstekingen, zwellingen kunnen tot gevolg zijn. Tal van tropische huidziekten zijn in werkelijkheid schimmelziekten.
Nu is het natuurlijk van belang te weten, welke schimmels er zijn, wat ze
doen, waarop ze groeien en nog veel meer. Dat is op de eerste plaats een zaak van
wetenschappelijke aard, maar als we nagaan, dat bijvoorbeeld alle alcoholische dranken
tot stand komen door de werking van schimmels, willen we wel eens weten, welke
van die gistsoorten het meest productief zijn, welke de minste of de aangenaamste
bijsmaak verwekken en nog veel meer. Vanaf het ogenblik, dat we de bacteriedodende
werking van schimmels kennen, willen we wel alle schimmels onderzoeken. Maar waar
halen we ze vandaan ! Wie zegt ons, met welke schimmel we te doen hebben? Wie zegt
ons, hoe we nuttige schimmels in grote hoeveelheden kunnen kweken!
 |
| Mejuffrouw Bunschoten |
 |
| Mejuffrouw Stolk |
Het zou wel wonderlijk zijn, als op dit gebied geen specialisten bestonden en geen speciale instituten in stand werden gebonden. Misschien wel de grootste schimmelkenster der wereld is een Nederlandse, prof. dr Johanna Westerdijk, en het grootste instituut op dit gebied is het Centraal Bureau voor Schimmelcultures in Baarn.
Hoeveel schimmels ze daar hebben! Een dikke achtduizend. zijn dat alle schimmels,
die er bestaan? Bij lange na niet. Er zal nog heel wat werk en geld nodig zijn om
een vollediger, niet eens een geheel volledig beeld te krijgen van de wereld der
schimmels.
Te Baarn daar kweekt men schimmels. De meeste zijn wel volgzaam. Ze groeien
in een net, glazen buisje of in een schaal, op voedingsbodems, die bestaan uit vruchtensappen,
plantextracten, mout, aardappelen, lupinestengels, takjes van bomen, stukken peen,
havermout, maïs, tarwemeel, op vlees, vismeel en lever. Sommige rakkers willen levend
materiaal hebben: dat zijn de echte parasieten, maar de meeste zijn tevreden met
dood, gesteriliseerd materiaal. Maar ze willen wel op tijd een verse dis. Minstens
eens in de drie maanden, sommige eens in de twee, enige elke maand, moeten ze overgeënt
worden op een verse cultuurbodem. Dat is een reuzenwerk, dat erg minutieus moet
geschieden, omdat men in elke culture slechts één schimmel wil hebben.
 |
| Een sneeuwlandschap in een kolf |
 |
| Als de kantenwaaier van grootmoeder |
De onderzoekers, bijvoorbeeld zij, die op zoek zijn naar bacteriedodende middelen, willen reincultures hebben en precies weten, welke schimmel het is, welke stam en wat dies meer zij.
Sommige schimmels willen groeien bij een zachte, prettige temperatuur, andere
moeten om aan het groeien te komen eens een uurtje in de ijskast, sommige willen
licht hebben, andere duisternis; de ene wil veel zuurstof verbruiken, de andere
weinig. Ze hebben noten op hun zang en het is de verdienste van professor Westerdijk
en haar staf, dat ze precies weten, welke die noten zijn en hoe men het de schimmels
naar de zin moet maken. En zo ziet men daar in Baarn buizen en kolven, schalen en
flessen, allemaal keurig van een etiket voorzien, allemaal gevuld met de wonderlijkste
formaties: met sneeuwlandschappen in het klein, met fijne spinsels als grootmoeders
waaier van Brusselse kant.
Nog steeds komen er schimmels bij: onbekende, die bestudeerd en gedoopt moeten
worden, en variaties van bekende. En het instituut groeit, wordt te klein. Een villa
vol schimmels, nog voller van schimmels dan uw kelderkast, waar het toch al zo
erg is.
De originele titel van het stuk heet: "Vriendelijke en Onvriendelijke Schimmels" En begint met de teks: 'Een bezoek aan het grootste schimmelreservoir ter wereld"
Dit artikel staat in het weekblad van de Katholieke Illustratie van 3 october 1952, 86e jaargang, No: 40, op de pagina 's 1285 tot 1287.
De jaargang van 1952 van de Katholieke Illustratie, waar dit artikel instaat bestaat uit 1800 pagina's, is puntgaaf en is te koop voor € 75,00 excl. verzendkosten bij mij.
Ik koop namelijk weekbladen op, kopieer de artikelen, publiceer deze op onze site en verkoop ze dan weer door. Het geld van de verkoop van de weekbladen wordt weer gebruikt voor aankoop van andere weekbladen.
| |
 |
| Leen Bakker |
http://knipselsuitkranten.nl
http://www.grijsvuur.nl
Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op Facebook en Twitter
