Gelukkig 2021 voor alle Baarnaars, Barinezen en Buitenlui!

 

Voorintekening gestart: Vandaag is morgen alweer gisteren Een nieuw jaar, een nieuw boek met Baarnse herinneringen!   ‘Vandaag is morgen alweer gisteren’ is een verzameling verhalen die vanaf september 2015 tot en met december 2017 periodiek onder deze naam in de Baarnsche Courant verschenen zijn. Drie enthousiaste auteurs: Cees Roodnat (Historische Kring Baerne), Ed Vermeulen (Historische Kring Baerne en Stichting Groenegraf.nl) en Eric van der Ent (Stichting Groenegraf.nl) schreven, elk op hun eigen manier, hun verhalen over oud Baarn voor de rubriek. Per verhaal werd aan de hand van actuele gebeurtenissen in Baarn teruggekeken naar vroeger en werden er bruggetjes van het heden naar het verleden geslagen. Een leuke manier om de voorbije tijd te koppelen aan het heden. Deze manier van schrijven heeft echter ook tot gevolg dat sommige verhalen iets aangepast of aangevuld moesten worden. Immers bij sommige verhalen werd de toenmalige actualiteit ingehaald door de huidige. Voor het samenstellen van de verhalen werd geput uit de uitgebreide digitale collectie van Stichting Groenegraf.nl en de enorme verzameling gegevens en beeldmateriaal van de Historische Kring Baerne. Natuurlijk werd ook uitgebreid uit eigen herinneringen geput. De inspiratiebronnen zijn onuitputtelijk want: ‘Vandaag is morgen alweer gisteren’. En zo is het! De voorintekening voor het boek is gestart. Het boek kost € 22,50 per stuk, exclusief € 4,95 verzendkosten. Bezorging in Baarn is gratis. Bestelt en betaalt u het boek vóór 1 februari 2021 dan heeft u het boek gegarandeerd voor eind februari in huis. De oplage is beperkt, bestel dus op tijd!   Hoe kan ik het boek bestellen? 'Vandaag is morgen alweer gisteren' kost € 22,50 per stuk. Bestelt u en betaalt u het boek vóór 1 februari 2021 dan heeft u het boek gegarandeerd vóór 1 maart in huis. BEZORGING IN BAARN IS GRATIS!  Verzendkosten buiten Baarn: € 4,95, ongeacht het aantal bestelde boeken. Bestel op tijd want op = op.   Bestellen kan via email: groenegraf.baarn@gmail.com Vermeldt u alstublieft de titel van het boek, het aantal exemplaren en het leveradres.

Het Viscentrum Peter de Graaf en Zoon.

 

Het begon allemaal bijna 70 jaar geleden met de opa van de huidige eigenaar, in de tijd dat de Zuiderzee werd afgesloten door de Afsluitdijk en veel vissers werkeloos werden. Ook in Spakenburg zagen vele vissers zich beroofd van hun broodwinning. Lammert de Graaf, ook een visser, had dit al aan zien komen en heeft toen besloten om vis te gaan venten in Baarn en omgeving. Baarn was met name in die tijd een zeer welvarend oord. Omdat destijds een auto alleen was weggelegd voor welgestelden, moest Lammert de Graaf door weer en wind met de bakfiets naar Baarn.

Rechts op de foto Peter Koelewijn

Hard werken was het. Bijna dagelijks op en neer naar Baarn en zien dat hij zijn vis verkocht. Toen al stond Lammert de Graaf voor kwaliteit. Lammert was ervan overtuigd dat een    goed product zich zelf verkoopt, en dat de mensen daar voor terugkomen. En daarin heeft Lammert gelijk gekregen.

De zaak en de kwaliteitsgedachte gingen na verloop van jaren over op zijn zoon, Peter de Graaf. De zaak werd uitgebreid.

Peter ging naast verse vis ook kant-en-klare warm gebakken vis verkopen. Door het speciale recept, dat nog van oma De Graaf komt, is dit naast de altijd vers voor u schoongemaakte Hollands Nieuwe, uitgegroeid tot een specialiteit van Het Viscentrum Peter de Graaf en Zoon. Ondertussen besloot Peter om ook vis te gaan verkopen op markten in Baarn en omgeving. Zodoende kunt u ons tegenkomen op de markt in Baarn, Eemnes en Laren en in Amersfoort.

Ook vandaag de dag gaan de ontwikkelingen door bij Het Viscentrum Peter de Graaf en Zoon. De huidige eigenaar Eric de Graaf, zoon van Peter de Graaf, gaat met zijn tijd mee. En als het even kan is hij zijn tijd het liefst vooruit. Dit heeft onlangs geresulteerd in de aanschaf van een nieuwe rijdende winkel. Hiermee voldoet Het Viscentrum Peter de Graaf op alle fronten aan de eisen van de Warenwet en de HACCP. Door dit alles wordt de kwaliteit van de vis nog meer gewaarborgd.

 

Ook houdt Eric de Graaf de vinger aan de pols van de digitale wereld. Niet zo zeer om vis te verkopen, maar om mensen via het Internet te laten zien dat vis een wereldproduct is van vroeger, nu en in de toekomst. Want vis is lekker en bovenal zeer gezond!

Tot slot willen wij u melden dat u voor een overheerlijke warm gebakken visje of zo’n overmalse Hollandse Nieuwe de digitale snelweg toch even zal moeten verlaten. Kom gerust een keer bij ons langs en proef de smaak van vis zoals deze al generaties lang bij Het Viscentrum Peter de Graaf en Zoon te proeven is. Het Viscentrum Peter de Graaf en Zoon, dat smaakt naar meer! Tot ziens bij Het Viscentrum Peter de Graaf en Zoon.

 

De marktkraam op de Brink in Baarn

Geplaatst door L.J.A.Bakker

http://www.grijsvuur.nl

e-mail: bakker.groenegraf@gmail.com

’Eindelijk thuis’, een Baarns kerstverhaal met een nautisch randje

 door Ed Vermeulen

Opgedragen aan Paul Ovink, kunstschilder en woordkunstenaar, geboren op 7 juli 1943 in Hilversum en overleden op 11 juni 2020 in Baarn. Bijna twintig jaar lang heeft hij de lezers van de Baarnsche Courant verblijd met zijn kerstverhalen.        

Onverwachte thuiskomst
en andere kerstverhalen
(Foto: Ed Vermeulen)

Ten eerste: Het was in de dagen voor kerst 2019 dat bij de Baarnse uitgeverij Prominent het boekje ’Onverwachte thuiskomst en andere kerstverhalen’ van de hand van Paul Ovink verscheen. In de Baarnsche Courant van 11 december een foto van dit memorabele feit. Ons eerste, bij Boekhandel Den Boer gekochte, exemplaar werd geschonken aan een goede vriendin die in de week voor kerst zou worden opgenomen in het ziekenhuis. Onder de kerstboom, te midden van enkele andere geschenken, wachtte mijn eigen exemplaar. 

Uitgever Cok de Zwart (r) overhandigt eerste exemplaar
 aan Paul Ovink (Foto: Martin Hoogendoorn)

Oudejaarsdag:

Oudejaars zaligheden!

op deze laatste dag van 2019 ging ik, de oudejaarstradities getrouw, olie- en sneeuwbollen, appelbeignets en andere smaakvolle zaligheden halen bij Abel, uitbater van ’De Smaecken van Hamelink’ in de Laanstraat. In de rij wachtenden, een drietal personen voor mij, stond Ovink samen met zijn goede vriend Wim Hazeu, auteur van onder meer de prachtige Escher biografie. Twee bevriende Baarnse kunstenaars van wie de levenspaden elkaar al langer geleden hadden gekruist. 

Op huis aan via de Brink (Coll. HKB)

Na hun inkopen te hebben gedaan maakten zij aanstalten om via de Brink richting huize Ovink in de Kapelstraat te gaan. Zij passeerden op korte afstand. Ik greep dit moment aan om Ovink aan te spreken en te complimenteren met de uitgave van zijn boek. Hij (her)kende mij als trouwe lezer van zijn verhalen, zei dat het hem goed deed, en liep samen met Hazeu richting de Brink, het oudejaar uit en het nieuwe tegemoet. Met mijn tas gevuld met heerlijk ruikende lekkernijen ging ik naar huis, waar mijn vrouw vertelde dat onze oudste dochter, man en dochter (onze oudste kleindochter) op bezoek zouden komen. Iets om naar uit te kijken! Als een warme deken rolde het oudejaarsgevoel over mij heen: heimwee naar wat ooit was, het gedeelde verdriet om verloren dierbaren en tegelijkertijd uitkijken naar de kleine en grotere verwachtingen van het nieuwe jaar. Bij een glas feestelijke bubbels en een schaal vol lekkers werden onze herinneringen bevestigd en nieuwe geboren!

De kerstboom op de Brink (Foto: Caspar Huurdeman)

Winterse sferen in de Laanstraat, schilderij van Jaap de Ruig (1909-1992) (Coll. HKB)

’Eindelijk thuis’

Ed, bij zijn vrienden bekend als Edje, was zeeman, stuurman op de grote vaart. Zijn ouders hadden hem de naam Eddy meegegeven. Waarom? Hij wist het niet en had vergeten het te vragen. Aan boord luisterde hij naar de naam stuurman, mate of 2nd. Zijn schip, het m.s. Rochab, was met een volle lading bevroren tonijnen, in de haven van Antwerpen afgemeerd. Het was een vrijdag, de herfst had zijn intrede gedaan. Het regende en een harde wind striemde de Scheldekaai. Er waren vijf maanden verstreken sinds schip en bemanning uit Rotterdam vertrokken waren. Dat weekend zou er niet gelost worden. Wachtlopen was het devies. Collega derde stuurman bood aan om aan boord te blijven en de weekendwacht voor zijn rekening te nemen. Een mooi, door Ed zeer gewaardeerd, gebaar: hij kreeg nu de kans om in dat weekend op een heen en weer naar Baarn te gaan. Zijn oude, bijna versleten, weekendtas was snel gevuld, een treinkaartje al even snel gekocht. Voor hij het wist zat hij in het boemeltje van Utrecht naar Baarn. Onaangekondigd stond hij op de stoep en belde aan. Dit alles tot grote verrassing van zijn echtgenote, in verwachting van hun tweede kind. Hun dochtertje van ruim drie lag al in haar bedje en zette het bij het zien van haar vader op een brullen. Natuurlijk is het schrikken wanneer er plotseling zo’n verwaaid hoofd boven je bedje verschijnt. Het maakte wel dat Ed meer ging nadenken over zijn toekomstplannen. Het weekend vloog voorbij. Met de trein terug naar Antwerpen. Voor en achter*: op naar Rotterdam om de laatste bevroren vissen te lossen. Afgemonsterd. Géén echt verlof, maar slechts een paar dagen vrijaf die benut werden om de eerste stappen te zetten naar een baan aan de wal.

Het koel- en vriesschip m.s. Rochab in vol bedrijf (Coll. Ed Vermeulen)

***

Later dat jaar reizen op het weerschip Cirrus. Kerstmis thuis behoorde tot de mogelijkheden. Het lukte wonderwel! Kerstmis werd gevierd. Natuurlijk met een echte kerstboom. Iedereen blij en gelukkig: ’pappa thuis, pappa thuis’ riep de kleine meid. Oudejaarsdag: oliebollen halen in de Laanstraat. Daar liepen ze Ed en de kleine, nagekeken door mamma. ’Dag mamma!’ De terugweg naar huis bracht hen via de Brink waar een grote kerstboom stond te pronken en het carillon van de Pauluskerk kerstliedjes uitstrooide over het dorp door de Kapelstraat, door Ed altijd Chapelstreet genoemd. ’Sjeppelstreet’ riep de kleine meid. Ed vertelde dat hier, op no.6, een meneer woonde die kerstverhalen schreef. De meneer stond voor het raam en zwaaide. Ed en zijn dochtertje zwaaiden terug. ’Boekielees, boekielees’, riep ze, kindertaal voor een verhaal voorlezen. ’Ja, ja’ mompelde Ed, ’als we thuis zijn lezen we een verhaal, een kerstverhaal’. Zo gezegd, zo gedaan: 

’Twee sneeuwvlokken. Het sneeuwde. Twee vlokken vielen langzaam naast elkaar naar de aarde. Ze vielen eigenlijk al een heel poosje naast elkaar toen ze elkaar opmerkten…’ *. 

’Kestezels kijken’ zei de kleine meid. ’Ja, ja’, mompelde Ed weer, ’we gaan ook de kerstezels bekijken’; veel in getal, ieder jaar meer, en vast onderdeel van de kerststallenroute.

Kerststallenroute…De weg van het licht en natuurlijk de kerstezel (Foto’s: Gerard Adolfse)

***

s.s. Cirrus op volle zee (Coll. F. Haalmeijer)

Kerst voorbij, het nieuwe jaar stormachtig begonnen, had Ed een goed gevoel: hij wist zeker dat hij na nog een tweetal reizen inderdaad voorgoed thuis zou komen. Een wal-baan in het verschiet! Nog even doorbijten! Op een stormachtige nacht op Station Alfa, een desolate plek op de Noord Atlantische Oceaan ergens tussen IJsland en Groenland, slingerde en stampte de Cirrus dat het een lieve lust was. Ed liep de hondenwacht* en stond met zijn vaste wachtmaat matroos Frits, aan boord ’ouwe Frits’ genoemd, in de zestig, beer van een kerel, op de brug, beiden turend over een woeste zee. Naar wat eigenlijk? Frits luisterde altijd naar Eds verhalen over vroeger. Vooral die over verloren en onbereikbare liefdes vond hij prachtig. Hij kon er geen genoeg van krijgen, tot tranen toe geroerd vroeg hij: ’vertel nog een verhaal stuurman, zo aandoenlijk mogelijk’. Halverwege de wacht verdween Frits naar beneden om na een tijdje terug te komen met twee borden vol  met gebakken boterhammen, dik belegd met gebakken uien en ketchup. Die lieten ze zich goed smaken.

Ed’s thuisfront (Coll. Ed Vermeulen)

Het leek wel een verlaat kerstmaal! Plotseling ging de deur vanuit het trappenhuis naar de kaartenkamer open, er viel een streep licht op de brug en tot hun beider grote verbazing en misschien wel een beetje schrik stond daar de kapitein. Aardige man, Indisch. Maakte zijn laatste reis, bijna gepensioneerd. Hij moet, eenmaal aan het donker gewend, de verbazing op de gezichten van Ed en Frits gezien hebben. ’Wees niet bevreesd’ sprak hij met een lach ’Ik lag wakker, kon niet slapen en toen trok die geur van bawang goreng, gebakken ui, door het schip. De geur van toen vroeger in Indië. Onze kokki maakte dit vaak en wij later in het kamp ook, tot de uien op waren natuurlijk’. ’Selamat makan, eet smakelijk mannen en goede wacht verder’. 

 Veilige haven: Parkkade Rotterdam (Coll. F. Haalmeijer)

Hij verdween zoals hij gekomen was, stil een waardig, Ed en Frits in verbijstering achterlatend. Een reis later was het zover, de winter nog lang niet voorbij: stampend, slingerend en krakend in al haar voegen voer ’good old’ Cirrus, geboortejaar 1944, over de Noordzee naar Rotterdam. Veilige haven. Voor de allerlaatste keer afgemonsterd. Op naar huis. Voordat hij het wist zat Ed weer in het boemeltje van Utrecht naar Baarn. Nog een stukje lopen naar huis! Sneeuwvlokken vielen naast elkaar naar beneden. Thuis: de bel galmde door het huis! De deur ging open: ’Pappa thuis, pappa thuis’ riep de kleine meid. ’Ja, ja, pappa is thuis!’ lachte Ed. Eindelijk thuis en nu voorgoed! 

***

Als laatste: ’Eindelijk thuis’: een verhaal met een hoog autobiografisch gehalte, waarin de feiten evenals de tijd als sneeuwvlokken naast en door elkaar dwarrelen. 

Het fragment ’Twee Sneeuwvlokken’ komt uit een kerstverhaal geschreven door Toon Hermans, opgenomen in het in 1981 uitgegeven ’Kerstboek voor Tondo’, uitgave van Stichting Colombine-Breda

*voor en achter: gereed maken voor vertrek en/of aankomst; *hondenwacht: scheepswacht van 00.00 tot 04.00.

De schrijvers van deze rubriek wensen u een mooi Kerstfeest en een voorspoedig 2021.

Ed Vermeulen (1942)

Dit verhaal verscheen op maandag 21 december 2020 in de Baarnsche Courant  in de rubriek

  ’Vandaag is morgen alweer gisteren (bruggetjes naar vroeger)’

Deze rubriek is een samenwerking tussen de Historische Kring Baerne en Groenegraf.nl    

Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op.

 Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op Facebook en Twitter

Geïnspireerd geraakt door onze oud Baarn-verhalen? 

Kom in actie en deel ook uw herinneringen op Groenegraf.nl.

 Geschiedenis van Villa "De Bakermat " In 1904 startte de heer G.A. Pos met de bouw van deze villa.

Hij bouwde deze op de fundamenten van een in 1903 afgebrand huis.

De heer Pos was hoofdconsul van de ANWB en degene naar wie in 1918 de bekende "Posbank" bij Arnhem is vernoemd. De heer Pos gaf in 1904 de architecten Goot en Kruisweg uit Bussum opdracht om het huis (de villa) te ontwerpen. De villa kreeg de naam "Johanneshoeve". Op de gevel is een tegeltableau aangebracht met daarop een lezende vrouw met een fiets. De villa bestaat uit twee bouwlagen onder een overstekend schilddak met grote steekkappen gedekt met rode verglaasde Muldenpannen. Het huis is in baksteen uitgevoerd en grotendeels gepleisterd. Opvallend zijn de serres en de overdekte en niet-overdekte balkons, die de voorgevel domineren. Een en ander is uitgevoerd met fraai houtsnijwerk in chaletstijl. De topgevel linksboven heeft een inpandig balkon achter een grote halfronde boog, iets dat in Baarn zelden voorkomt. In 1921 werd de villa betrokken door de heer Knappert, die haar de naam "Panna Radja" gaf. Van 1954 -1958 woonde hier de familie Van Onselen en vanaf 1958-1965 werd de villa bewoond door mevrouw Weisenborn. In 1965 werd de villa in opdracht van het Groene Kruis verbouwd en aangepast ten behoeve van een opleidingsinternaat voor kraamverzorging. Tijdens renovatiewerkzaamheden kwam men een schouw met een tegeltableau tevoorschijn in een kamer van villa "Johanneshoeve" nadat dit jarenlang achter een plaatwerk verscholen had gezeten. Schouw en tableau zijn na deze vondst gerestaureerd en schoongemaakt. Het opleidingsinternaat bood onderdak aan 24 leerlingen en 3 stafleden. Op de rechter foto ziet u Karin Rooker - v. Maurik op de achtste rij, 2e van rechts, bij de diploma-uitreiking in 1972. Karin volgde daar intern de opleiding tot kraamverzorgster en haalde haar speldje. Zij vertelde dat zuster Kuiper aan het hoofd stond en er was nog een juf Gelissen en Westerbroek. Ik weet alleen wat voornamen van mijn studie genoten: Phia, Jeane, Jane, Suze en Ineke (zij is verloofd op de Bakermat). Wat ik wel weet het waren hele leuke maanden in de opleiding van Kraamverzorging. Ik sliep met Jacobine op 1 kamer. En hebben gordijntjes gehaakt voor de hele beneden verdieping. Tot 1985 worden kraamverzorgsters in dit mooie landhuis opgeleid. In 1987 werd de villa gekocht door mevrouw J. van Pampus. In april 1987 is vrijstelling verkregen van de gemeente Baarn ten behoeve van normale bewoning via de zgn. toverformule. Het pand mag worden bewoond door een aantal alleenstaanden zonder dat van woonsplitsing sprake is. De villa kreeg de huidige naam "De Bakermat". Mevrouw van Pampus had een ideëel doel met de villa. Dit mondde uit in 1988 in de nog bestaande "Stichting de Bakermat ". Het doel van de Stichting is zelfstandige bewoning door ouderen en wonen in een prettige en sociale sfeer. De villa biedt aan een achttal personen onderdak in een groene omgeving. Villa De Bakermat aan de Jacob van Lenneplaan 51 is een gemeentelijk monument in Baarn. De Jacob van Lenneplaan is op 19 februari 1891 genoemd naar de schrijver Jacob van Lennep (1802-1868). Het boek Ferdinand Huyck uit 1840 is van zijn hand en het verhaal speelt zich gedeeltelijk af in Baarn. Alhoewel de laan in 'Hoog Baarn' ligt, was zij van origine niet bedacht in het Wilhelminapark. Evenwel bestond de laan al in 1830.

 De Baarnse Suikerwerkenfabriek of kortweg de Baarnse was een Nederlands bedrijf dat vanaf 1949 tot 1964 in Amersfoort was gevestigd. De formele oprichting was op 1 januari 1947 in Baarn. De fabriek, die snoepgoed, hagelslag en andere zoetigheden produceerde, werd groot in de jaren van de wederopbouw en was kenmerkend voor de naoorlogse industriële modernisering. Zo werd handig gebruikgemaakt van materialen als cellofaan om voorverpakt snoep te kunnen aanbieden, in die tijd in Nederland nog ongebruikelijk.

De directeuren, de gebroeders J.A. en A.C. van Ee, twee bakkerszonen uit Soest, begonnen eind jaren veertig op kleine schaal borstplaat te produceren, aanvankelijk in een garage of schuur aan de Faas Eliaslaan in Baarn, vandaar de naamgeving van de fabriek. Het bedrijf verhuisde in 1949 naar de Groningerstraat 19 in Amersfoort, naar het fabrieksgebouw waar voorheen melkinrichting 'De Hygiënische' was gevestigd. Het bedrijf maakte een snelle groei door en verhuisde uiteindelijk naar de Amersfoortse Nijverheidsweg 66. De Baarnse Suikerwerkenfabriek ging in 1964 op in chocoladefabriek Baronie, toen gevestigd te Alphen aan den Rijn.

Bekende merken heeft de fabriek niet voortgebracht. De Baarnse leverde wel snoep aan ketens als Jamin, Spar en De Gruyter. Men vervaardigde dropkogels, pindarotsjes, fondant, anijsblokjes, Dutch Cherries, pepermunt, advocaattips, (peren)drups, jujubes, laurierdrop, vruchten- en anijshagel en ander snoepgoed.

Op het hoogtepunt had het bedrijf zo'n tachtig werknemers en maakte de export een aanzienlijk deel uit van de omzet. De fabriek was van belang voor de werkgelegenheid in het Amersfoort van de jaren vijftig, met bedrijven als Erdal en Polak Frutal Works, een Essencefabriek, die ook aan De Baarnse leverde. De Azteken verbonden cacao met Xochiquetzal, de godin van de vruchtbaarheid. Zij dronken een chocoladedrank, xocoatl, vaak op smaak gebracht met vanille, chilipeper en piment. De drank zou vermoeidheid tegengaan, een resultaat van de cafeïne die een bestanddeel van de cacao is. Een Spaanse jezuïtische missionaris, Jose de Acosta, die aan het eind van de 16e eeuw in Peru en Mexico woonde, schreef al over dat effect. De drank werd onder andere gebruikt aan het hof van keizer Montezuma.

In 1585 werd chocolade voor het eerst op commerciële schaal van Veracruz naar Sevilla vervoerd. Chocolade werd toen alleen gedronken, waarbij de Europeanen er suiker aan toevoegden en de chilipeper weglieten. In 1615 werd de chocoladedrank bij officiële audiënties bij de Franse koning ingevoerd, totdat het gebruik door bezuinigingen weer werd afgeschaft. In de 17e eeuw was chocolade een luxeproduct dat vooral gebruikt werd door de adel. Eind 18e eeuw begon chocolade in prijs te dalen, zodat ook gewone mensen het konden betalen.

Op de 2e foto ziet u het snoepgoed, hagelslag en andere zoetigheden gepresenteerd. Op de 1e foto ziet u de directeuren, de gebroeders J.A. en A.C. van Ee.

Wilt u uw herinneringen delen, stuur een e-mail naar: bakker.groenegraf@gmail.com. Of een briefje aan: Baarnsch Geheugen Marisstraat 4, 3741 SK BAARN

Twee perfecte kerstgeschenken voor Baarnaars

 

2 KERSTGESCHENKEN Voor Baarnaars en Barinezen   De perfecte cadeaus voor de Baarnaar in deze feestmaand.   Baarn in de Tweede Wereldoorlog... terugblik door Wim Velthuizen   In dit boekje blikt Wim Velthuizen terug op de gebeurtenissen in Baarn tijdens de Tweede Wereldoorlog. Vanaf de eerste oorlogsdreiging, de evacuatie van Baarn, tot aan de bevrijding is het boekje rijk geïllustreerd met uniek beeldmateriaal. Het boekje is uitgegeven in 2017 door Groenegraf.nl. De laatste exemplaren bieden we nu tegen een speciale prijs aan. Een aanrader voor elke geïnteresseerde in de Baarnse geschiedenis. Herrijzenis, zwerver in Baarn door Wijnand van Baaren   Dit verhaal is fictie, ontsproten aan de fantasie van de schrijver. Het verhaal vindt plaats in het Baarn van de jaren zestig van de vorige eeuw. De plaatsaanduidingen die voorkomen in het boek zijn echt bestaande plekken in Baarn. De personen die een bijrol toebedeeld hebben gekregen zijn personen die echt in Baarn geleefd hebben. Ze hebben echter in werkelijkheid niets met het verzonnen verhaal te maken en dienen uitsluitend om dit fictieve verhaal de nodige historie van Baarn in de jaren zestig mee te geven.

25% KORTING Normaal € 19,50 nu  €14,95 Let op: zolang de voorraad strekt. Op=Op Speciale kerstaanbieding!   Herrijzenis, zwerver in Baarn Wijnand van Baaren Baarn in de Tweede Wereldoorlog... terugblik Wim Velthuizen Alleen hier verkrijgbaar slechts  € 9,95 Let op: beperkte oplage, slechts enkele exemplaren verkrijgbaar Speciale kerstaanbieding!

Bestel beide boekjes samen en betaal geen € 24,90, maar slechts € 23,50. BEZORGING IN BAARN IS GRATIS!  Verzendkosten buiten Baarn: € 4,95, ongeacht het aantal bestelde boekjes. Bestel op tijd want op = op.   Bestellen kan via email: groenegraf.baarn@gmail.com Vermeldt u welk boekje of welke boekjes u wilt bestellen, het aantal exemplaren en het leveradres.

 Het antwoord van vorige week:

Fa. v. d. Heiden Electra.

Marinus Johannes van der Heiden. In het dagelijks leven werd hij Joop genoemd. Zijn geboortewieg stond in Baarn, alwaar hij geboren werd als zoon van Willem van der Heiden en Mina Antonia Diepenbroek. Joop werd geboren op dinsdag 30 maart 1937 en hij overleed op zondag 22 oktober 2017. Joop was getrouwd met Jansje Elisabeth van Andel en kregen een dochter Wilma. In het dagelijks leven werd Jansje Jannie genoemd. Haar geboortewieg stond in Veen ( N. Brabant ), alwaar zij geboren werd als dochter van Jan Arie van Andel en Wilhelmina Verbeek. Jannie werd geboren op maandag 2 mei 1938 en zij overleed op zondag 11 januari 2015. Joop was bij zijn overlijden gehuwd met Johanna Groot.

In januari 1971 hebben Joop en Jannie het elektrotechnisch installatie bureau van M. Buitenhuis aan de Laanstraat 8 overgenomen inclusief het personeel. Jannie werd het winkeltje en kantoor "toegewezen". Zij wist bij wijze van spreken amper het verschil tussen een stekker en een stopcontact maar was een snelle leerling.

Al gauw werd het aan de Laanstraat te klein en werd Eemnesserweg 57, waar zij woonden, verbouwd. Een magazijn werd gebouwd, woonhuis werd winkel en de woning aangepast en uitgebreid. In november 1971 was de officiële opening. In de winkel werd naast allerlei Electra materialen ook exclusieve verlichting en huishoudelijke apparaten verkocht maar ook een kapotte stofzuiger of strijkbout enz. kon gerepareerd worden. In het begin werd er ook witgoed (wasmachines, koelkasten etc.) verkocht. Jannie zwaaide hier de scepter en Joop richtte zich op het installatiegedeelte.

Het elektrotechnisch installatie bureau breidde meer en meer uit. Eerst alleen het "gewone" elektrawerk, op een gegeven moment deden ze ook loodgieterswerk. Maar ook meer en meer specialistisch werk. Er kwam een afdeling panelen- en kasten bouw, een eigen tekenafdeling, industriële automatisering en een afdeling telematica bij. Particulieren en bedrijven maakten graag en vaak gebruik van de kennis van Joop en zijn monteurs. Vaste zakelijke klanten waren o.a. Drukkerij Bakker Baarn, Gemeente Baarn, Brandweer Baarn, Bosch & Keuning, de Ruyter muisjes, Philips, Polygram, Nijhof, NOS/NOB enz.

In december 1987 schonk het bedrijf van der Heiden Electra, in verband met het 55 jarig jubileum, de verlichting om de Pauluskerk aan te lichten. Burgemeester Miedema verrichtte toen de "opening".

In de komkommertijd (recessie in de jaren 80) pakte Joop alles aan om het bedrijf staande te houden en hebben ze door heel het land rolluiken geplaatst voor een opdrachtgever. Ook zijn er diverse winkels van Quelle elektrotechnisch ingericht.

In 1992 verhuisde het bedrijf naar de nieuwbouw op de drie eiken waar samen met Guus Majoor een nieuw pand was neergezet. De winkel was inmiddels al eerder overgedragen aan de familie Uding.

In 1995 hebben Joop en Jannie het bedrijf overgedaan aan Ronald Kranenburg en ging het TempoTeq heten. In 1997 ging dat bedrijf failliet. Op de foto links, van links naar rechts: Arie Loren de Jong, Theus Hornsveld, Willem van Es, Dirk van Houttum, Ruud Bos, Joop van der Heiden, Ko Engelsman en Jannie van der Heiden. Met dank voor het verhaal aan Wilma Bos-v.d. Heiden. De winnaar deze week is Dhr. A. Koorn uit Baarn

Sinterklaas, wie kent hem niet, Sinterklaas, Sinterklaas en natuurlijk Zwarte Piet

Een Sint en Piet fantasie in Coronatijd 

door Ed (Vermeulen) en Eric (van der Ent)

Laanstraat 1 Klaas

In dit verhaal worden de schrijfwijzen Sint Nicolaas, Sinterklaas, Sint (en Piet) en zelfs Klaas door elkaar gebruikt. Dit getuigt echter niet van enig gebrek aan respect richting de Goedheiligman. Waarvan acte!

Een tweetal weken geleden volgden wij in onze woonplaats, het bisschoppelijke Baarn, een minicursus (in het vakjargon van nu ook wel workshop geheten) ’Omgaan met je Sinterklaas herinneringen’. Het doel hiervan was om in deze uiterst roerige tijden ruim op tijd (lees: voordat het echt te laat is) onze meest persoonlijke herinneringen aan Sint en Piet een blijvende plek te geven. De cursus leerde ons alles over weerbaarheid tegen boze invloeden van buitenaf. Ook zou getracht worden ons de eerste beginselen van eenvoudig PC gebruik bij te brengen. Jazeker: ook Sint gaat digitaal! Het geheel besloeg twee dagdelen, slechts onderbroken door een eenvoudige SiPi (Sint & Piet) -lunch, bestaande uit naar keuze suikergoed, marsepein of een halve (hartige) banketstaaf en werd, na een feestelijke tombola, afgerond met een gezamenlijk diner. Na afloop hiervan konden alle cursisten, ongeveer vijftig (!), weer huns weegs gaan. Sinterklaaskenner en auteur van het boek ’Op zoek naar Zwarte Piet’, Frits Booy was aangezocht om de rol van dagvoorzitter te vervullen. 

Frits Booy, Sinterklaasdeskundige in zijn element.

Bij hoogoplopende meningsverschillen zou hij ook als mediator optreden. Vooraf moesten alle deelnemers een aanmeldingsformulier invullen. In de zogenaamde ’Algemene voorwaarden tot deelname’: lezen we onder het kopje ’dresscode’: alle deelnemers worden geacht volledig gegrimeerd en in passende Sint Nicolaas outfit te verschijnen’. Hieraan zou streng de hand gehouden worden! 

Met daarbij een soort geheimhoudingsclausule: ’deelnemers worden geacht naast het hoog houden van het Sinterklaas gevoel, ook het geheim van Sinterklaas te bewaren.’ Corona maatregelen waren gezien de zeer hoge leeftijd van de deelnemers niet van toepassing, dus géén mondkapjes’ (onze baarden fungeerden als zodanig) en ook geen staflengte afstand! Daarbij, de meesten van ons droegen toch al handschoenen. U leest het goed: ook oude Klazen zijn weerbaar!  Op ons konden ze rekenen! Gevolgd door een lange lijst met keuzevoorbeelden van herinneringen. Onze keuze: Winkelklaas, Schoolklaas, Piet-Klaas oftewel PTTKlaas, Familieklaas, Favoriete Klaas en Enige echte Klaas. Aan de hand van historische foto’s geven wij u een kort verslag van onze gezamenlijke bijdrage aan deze onvergetelijke dag: 

Winkelklaas bij De Magneet.
(Coll. Ed Vermeulen)

Winkelklaas spreekt: Moet jij eens goed naar
mij luisteren Eddy!
(Coll. Ed Vermeulen)

Winkelklaas: Het was in de jaren vijftig van de vorige eeuw niet ongebruikelijk dat Sint Nicolaas zijn opwachting maakte bij Baarnse winkeliers. Zo ook bij lingeriezaak De Magneet van de Fa. H. Joosse, Laanstraat 70, nu Lincherie. Kinderen waren welkom en konden op de foto met de goedheiligman. Op deze in 1951 of 52 door Jos Zandvoort gemaakte foto van links naar rechts Ed’s vriend en buurjongen Evert Wijers, zijn zusje Rita, de goede Sint, Ed zelf en Gerrit Wijers. 

Winkelklaas in andere tijden
(Coll. Hist. Kring Baerne)

De goede verstandhouding tussen Sint en zijn bezoek is duidelijk te zien! Uit betrouwbare bron weten wij dat Sint gepersonifieerd werd door kindervriend Van den Berg Jeths ’Ome Jeths’ (1923-2007), alom gekend van Speeltuin het Noorderkwartier aan de Israëlsstraat.                                 

 

Het Baarnsch Lyceum met links de Aula (Coll. HKB)

Schoolklaas en Piet: een ijzersterk koppel

  (Coll. Ed Vermeulen)

Schoolklaas: Het Sinterklaasfeest werd Op Het Baarnsch Lyceum in de jaren 50 gezamenlijk gevierd in de Aula. Eén grote happening: een zaal vol ’gelovigen’ en Sint en zijn Pieten op het toneel. Hoogtepunt: het moment waarop de Pieten probeerden een docent in de zak te stoppen. In 1955 werd deze wijze van Sinterklaasvieren afgeschaft en op klassenniveau voortgezet. Op bijgaande foto uit 1955 ziet u hoe dit er aan toe ging: Ed’s vriend Nico Driessen als Sint en Ed als Piet te midden van hun klasgenoten. Voor iedereen een cadeautje, veel warme chocolademelk en grote brokken speculaas.  

Schoolklaas en Piet temidden van de gelovigen. (Coll. Ed Vermeulen)

Schoolklaas in andere tijden, op het terras van hotel De la Promenade, Amalialaan  (Coll. Hist. Kring Baerne)

 PTTKLaas en hoofdonderwijzer van de Julianaschool, Jacobus de Jonge, heet Sinterklaas
 van harte welkom. (Coll . mevr. G.M. Post-Hendriksen)

PTTKlaas: Pieter Hendriksen zoals men hem
beter kende: postbode te Baarn
 (Coll . mevr. G.M. Post-Hendriksen)

PietKlaas oftewel PTTKlaas: Dat Sinterklaas eigenlijk Piet heette zal u vreemd in de oren klinken. Maar geloof het of niet, dit is niet de echte Sinterklaas, maar één van de vele hulp-Sinterklazen die ons dorp rijk was en nog steeds is. Op deze foto uit de eindjaren vijftig ziet u een Sint die eigenlijk Piet heette: Piet Hendriksen (1900-1971) om precies te zijn. In het gewone leven was hij postbode en secretaris van Wandelsport Vereniging Dudok de Wit. Fanatiek wandelaar ook. Het leverde hem de bijnaam Piet de Tippelaar (!) op. Het Pietenpad dat loopt van het voormalige Huis ter Eem naar Monasterio Sta. Corona nabij Gasteiz in Spaans Baskenland draagt zijn naam.

PTTKlaas: Sint Nicolaas (of is het Sint Piet?) en Piet op weg naar de Julianaschool. 
(Coll . mevr. G.M. Post-Hendriksen)

     

Familieklaas raadpleegt het grote boek (1999) (Coll. Ed Vermeulen)

                              

Dekselse Familiepiet (1999)
(Coll. Ed Vermeulen)

Familieklaas: De jaren gaan voorbij en opeens ben jezelf de Sjaak, pardon de Sint. Een herkenbaar en soms  schrikbeeld voor velen. Weliswaar in familiekring, maar toch. De keuze viel op jou, er was geen weg terug. U ziet Ed als Sint en een goede vriend, wiens lijfspreuk in zijn werkende leven als aannemer ’Hier een klap en daar een dreun’ was, als Piet. Sint’ s grote angst was dat hij deze leuze ook op Sinterklaasavond zou hanteren. Maar na enige licht opvoedkundige woorden van Sint’ s kant is alles goed gekomen! Alle kleinkinderen werden bedolven onder geschenken. Een geslaagde avond. Na een emotioneel afscheid verdwenen Sint en Piet weer in de donkere nacht. 

De Sint spreekt!  (Coll. Hist. Kring Baerne)

Favoriete Klaas: de vraag: wie was onze meest favoriete Sint ooit is simpel te beantwoorden: Thijmen de Ruig (1907-2000) natuurlijk. Deze oprechte Baarnaar, ooit eigenaar van de Baarnsche Badinrichting aan de Eem speelde geen Sinterklaas, hij was Sinterklaas! Hoog gezeten op zijn paard had hij een welgemeende groet voor ieder kind dat langs de route stond, om het even of hij per boot aan de Eem aankwam of per spoor aan het Stationsplein. Hij straalde een natuurlijk gezag uit. Zijn personificatie van de Goedheiligman is voor ons de onbetwiste no. 1!          

Favoriete Klaas: Sint, hooggezeten op
 zijn paard, aankomst Stationsplein 
(Coll.Hist.Kring Baerne)

Enige echte Klaas, ontvangst door Burgemeester Miedema en kinderkoor Siem Keijzer.
(Coll. Familiearchief Veltkamp)

Sint en Piet in vol ornaat! 
(Coll. Familiearchief Veltkamp)

Enige echte Klaas: het kon bijna niet anders of ook de enige echte Sint Nicolaas dook op! Ook hij heette eigenlijk Piet, voluit Petrus Gerardus Joseph Maria Veltkamp (1923-2012). Barinees pur-sang. Geboortig uit het Rode Dorp woonde hij later op de Sophialaan. Van beroep koopman in damesconfectie. Zijn glorieuze loopbaan als Sint, heeft naar verluidt achttien jaar geduurd en werd bekroond met een prachtige oorkonde. Een sociaal bewogen Sint ook: bracht altijd een bezoek aan de kinderen in het Baarnse  ziekenhuis. 

Kindervriend en mensenmens!
(Coll. Familiearchief Veltkamp)

Sint in zwart/wit en kleur
(Coll. Familiearchief Veltkamp)

Bedankt Sinterklaas, voor altijd in ons hart!
(Coll. Familiearchief Veltkamp)

Het waren overduidelijk de jaren dat het geloof nog niet wankelde onder aanvallen van buitenaf. Waarin Sint nog Sint was en Piet nog Piet, als u begrijpt wat wij bedoelen.

Tafelende Klazen bestuderen de menukaart als ware het een verlanglijst.  (Coll. Thijmen de Ruig in coll. HKB)

Vanzelfsprekend kwamen wij in aanmerking voor het certificaat ’Omgaan met je Sinterklaas herinneringen’. Na  de tombola met als hoofdprijs een prachtige, gesigneerde, aquarel van Beckman werd de dag afgesloten met een gezamenlijk diner. Op bijgaande foto ziet u de tafelende deelnemers, namen bij de cursusleiding bekend. Wijzelf zitten geheel rechts. Ook menen wij Winkel-, School-, Favoriete Klaas en zelfs Piet-Klaas, de Sinterklaas die eigenlijk Piet heette, te herkennen. En natuurlijk Enige echte Klaas. Het kan natuurlijk ook zijn dat onze fantasie met onze gedachten op de loop was gegaan. De moraal van deze Sint en Piet fantasie:

’Koester uw herinneringen, geniet ervan, maar beter nog ; doe er iets mee! Bedenk ook : Sinterklaas spelen is een gunst, Sinterklaas zijn een hele kunst! ’ 

 Hoofdprijs: gesigneerde aquarel van Beckman

Stop de pers: in de BC van 6 november j.l. lazen wij dat er voor ons, de goede Sint, dit jaar in Baarn geen fysieke intocht wordt georganiseerd. ‘Sint draait digitaal door’ is nu de leus. De door ons gevolgde cursus komt nu wel heel goed van pas! ’Sinterklaas wie kent hem niet, je hoort hem wel, maar ziet hem niet!’ Nou ja, niet fysiek, maar digitaal, als u begrijpt wat wij bedoelen. Het ga u, de lezer, goed en … laat u niet in de zak stoppen en meenemen naar Spanje. Voor u het weet moet u in quarantaine!

Dit verhaal verscheen op maandag 23 november 2020 in de Baarnsche Courant  in de rubriek

  ’Vandaag is morgen alweer gisteren (bruggetjes naar vroeger)’

Deze rubriek is een samenwerking tussen de Historische Kring Baerne en Groenegraf.nl    

Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op.

 Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op Facebook en Twitter

Geïnspireerd geraakt door onze oud Baarn-verhalen? 

Kom in actie en deel ook uw herinneringen op Groenegraf.nl.