door Eric van der Ent
 |
| Recreëren in de berm van een drukke autoweg. Dit is de Oranjeboom. |
Het is hartje zomer. Nu is het de tijd dat we met zijn allen vakantie gaan vieren. Velen van ons pakken de fiets, trein, auto, bus of het vliegtuig, en gaan op weg naar hun vakantiebestemming om daar te genieten van onze verdiende rust. Vaak is de vakantiebestemming te vinden in verre oorden. We reizen de hele wereld over om ons vakantiegeluk te zoeken. Tegenwoordig vinden we dat normaal, maar in vroeger tijden ging dat toch anders...
Ik wil niet beweren dat nu alles beter is dan vroeger, maar ook niet dat vroeger alles beter was dan nu. We zijn veel mobieler geworden. Bijna iedereen heeft een auto en Nederland is volgebouwd met snelwegen. Als we nu in de auto stappen zijn we in anderhalf uur tijd in Duitsland. Mooi toch? Maar dat heeft ook zijn nadelen. Is er in Nederland nog een echt stille plek te vinden? Een plek waar je gaat zitten, je ogen sluit en alleen maar de wind en de vogels kunt horen? Volgens mij niet. Toen ik voor het eerst op vakantie ging naar Noorwegen wist ik niet wat ik meemaakte. Je kunt er uren rijden zonder ook maar iemand tegen te komen. Als je dan een korte pauze neemt om een broodje te eten, zittend op een grote steen bij één van de vele meren daar, dan hoor je dus echt helemaal niets. Ik had dat nog nooit meegemaakt en het was heerlijk!
Stilte in Nederland
In Nederland hebben we die stilte natuurlijk ook gekend, en het is nog niet eens zo lang geleden. Met de bouw van snelweg A1, de vroegere Rijksweg 1, werd pas kort voor de oorlog een aanvang gemaakt. De Tweede Wereldoorlog gooide roet in het eten. De bouw werd stil gelegd en pas na de oorlog werd de weg in gebruik genomen. Het zou nog tot begin jaren zeventig duren voordat del A1 langs Baarn 2x2 rijbanen zou krijgen. Voordat Rijksweg 1 aangelegd werd was onze Amsterdamsestraatweg de grote doorgaande weg vanuit het oosten richting Amsterdam. Maar wat heeft dit allemaal met vakantietijd te maken zult u zich afvragen. Voor de oorlog hadden we nog een zesdaagse werkweek. Het aantal vakantiedagen dat een werknemer op kon nemen was veel lager dan nu en het aantal uren dat men per dag moest werken lag hoger. Van lange vakanties was dus geen sprake. Men moest het hebben van dagjes uit, of hooguit een paar dagen achter elkaar. Dat soort ‘vakanties’ en dagjes uit werden dan meestal gewoon in Nederland doorgebracht en Baarn was (zeker toen!) een prachtige plaats om te genieten. Bossen, polderlandschappen, trekpleisters als het paleis en kasteel Groeneveld zorgde voor een stroom dagjesmensen die naar Baarn trokken. Pensions en hotels waren er genoeg in Baarn, dus voor wie er overnachten wilde was er altijd wel een plaatsje te vinden.
Trekpleisters
Een aantal trekpleisters van Baarn heb ik u al genoemd, maar er was nog een trekpleister voor dagjesmensen die wat minder voor de hand lag: de Oranjeboom. Zoals ik al schreef was de Amsterdamsestraatweg de grote doorgaande weg naar Amsterdam. Daar gebeurde het. Het regelen van het verkeer op de Oranjeboom was ingewikkeld. Stoplichten waren er nog niet dus op drukke tijden stond werd het verkeer geregeld door een verkeersagent. Midden op het kruispunt stond hij met een bord dat hij kon draaien. Aan de ene kant een rood vlak met het woord ‘Stop’ en aan de andere kant een groen vlak. Nu lag de Hilversumsestraatweg in die tijd niet recht tegenover de Lt. Gen. van Heutszlaan, dus het verkeer moest ook nog een soort knik maken om de Hilversumsestraatweg in te rijden. Door het steeds groeiende verkeersaanbod was er altijd wel wat te zien op het kruispunt en dat trok dagjesmensen. Dagjesmensen die tafeltjes en stoeltjes meenamen en in de berm van de Oranjeboom gingen picknicken en kijken naar wat er allemaal op het kruispunt gebeurde. Cornelis van den Brink had het goed bekeken. Hij plaatste in 1924 een kiosk op het kruispunt waar al die dagjesmensen hun versnaperingen konden nuttigen. Dat idee was goed, want de kiosk zou daar meer dan veertig jaar blijven staan! Nu besteden we ons dagje uit op een andere manier dan langs een drukke autoweg, maar toen ging dat zo.
Ik wil niet beweren dat nu alles beter is dan vroeger, maar ook niet dat vroeger alles beter was dan nu. We zijn veel mobieler geworden. Bijna iedereen heeft een auto en Nederland is volgebouwd met snelwegen. Als we nu in de auto stappen zijn we in anderhalf uur tijd in Duitsland. Mooi toch? Maar dat heeft ook zijn nadelen. Is er in Nederland nog een echt stille plek te vinden? Een plek waar je gaat zitten, je ogen sluit en alleen maar de wind en de vogels kunt horen? Volgens mij niet. Toen ik voor het eerst op vakantie ging naar Noorwegen wist ik niet wat ik meemaakte. Je kunt er uren rijden zonder ook maar iemand tegen te komen. Als je dan een korte pauze neemt om een broodje te eten, zittend op een grote steen bij één van de vele meren daar, dan hoor je dus echt helemaal niets. Ik had dat nog nooit meegemaakt en het was heerlijk!
Stilte in Nederland
In Nederland hebben we die stilte natuurlijk ook gekend, en het is nog niet eens zo lang geleden. Met de bouw van snelweg A1, de vroegere Rijksweg 1, werd pas kort voor de oorlog een aanvang gemaakt. De Tweede Wereldoorlog gooide roet in het eten. De bouw werd stil gelegd en pas na de oorlog werd de weg in gebruik genomen. Het zou nog tot begin jaren zeventig duren voordat del A1 langs Baarn 2x2 rijbanen zou krijgen. Voordat Rijksweg 1 aangelegd werd was onze Amsterdamsestraatweg de grote doorgaande weg vanuit het oosten richting Amsterdam. Maar wat heeft dit allemaal met vakantietijd te maken zult u zich afvragen. Voor de oorlog hadden we nog een zesdaagse werkweek. Het aantal vakantiedagen dat een werknemer op kon nemen was veel lager dan nu en het aantal uren dat men per dag moest werken lag hoger. Van lange vakanties was dus geen sprake. Men moest het hebben van dagjes uit, of hooguit een paar dagen achter elkaar. Dat soort ‘vakanties’ en dagjes uit werden dan meestal gewoon in Nederland doorgebracht en Baarn was (zeker toen!) een prachtige plaats om te genieten. Bossen, polderlandschappen, trekpleisters als het paleis en kasteel Groeneveld zorgde voor een stroom dagjesmensen die naar Baarn trokken. Pensions en hotels waren er genoeg in Baarn, dus voor wie er overnachten wilde was er altijd wel een plaatsje te vinden.
 |
| Bij de Oranjeboom viel voor dagjesmensen altijd wat te beleven. In dit geval was het minder gezellig. Een ongeval... |
Trekpleisters
 |
| De kiosk bij de Oranjeboom in de jaren zestig. |
Met dank aan dhr. P.H. van de Poll, Hoogland voor de foto’s van het kruispunt. De foto’s zijn gemaakt door zijn vader A.J.H. van de Poll, fotograaf te Baarn.
 |
| Eric van der Ent |
Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op Facebook en Twitter
Update 28-7-2015:
Henk Kroon stuurde ons nog wat leuke aanvullingen op het verhaal:
Een pracht verhaal met veel nostalgie . Even een aanvulling op jouw verhaal , het verkeer werd door twee politiemensen geregeld één op de kop van de Lt. Gen.van Heutszlaan en één op de kop van de Hilversumsestraatweg en ze maakten dan daar een show van. Namen van o.a. deze agenten weet ik ook nog wel, Klaas de Wit, Bart Engel en Klomp .Tevens werd in mijn tijd de Oranjeboom ook wel "de Meidenmarkt" genoemd. Dit was omstreeks 1962/1963 dat ik daar regelmatig op zondag rondhing , puur gezellig.
Update 28-7-2015:
Henk Kroon stuurde ons nog wat leuke aanvullingen op het verhaal:
Een pracht verhaal met veel nostalgie . Even een aanvulling op jouw verhaal , het verkeer werd door twee politiemensen geregeld één op de kop van de Lt. Gen.van Heutszlaan en één op de kop van de Hilversumsestraatweg en ze maakten dan daar een show van. Namen van o.a. deze agenten weet ik ook nog wel, Klaas de Wit, Bart Engel en Klomp .Tevens werd in mijn tijd de Oranjeboom ook wel "de Meidenmarkt" genoemd. Dit was omstreeks 1962/1963 dat ik daar regelmatig op zondag rondhing , puur gezellig.
