Stichting Carillon Baarn vierde op 30 september 2023 het 4e lustrum oftewel het 20 jarig bestaan van de (vernieuwde) beiaard.
Ter gelegenheid hiervan werd door het bestuur van de Stichting Carillon Baarn een feestelijk jubileumboekje samengesteld met als titel ’De geschiedenis van de Baarnse Beiaard’.
Geheugenvanbaarn.nl is trots het complete verhaal over de ontstaansgeschiedenis van het Baarnse Carillon met de bezoekers van onze site te mogen en te kunnen delen.
Vandaag deel 2 van dit boeiende stuk Baarnse Carillon geschiedenis. Maar natuurlijk is het allermooiste dat wij dagelijks kunnen genieten van al het moois dat er van boven uit de toren van de Pauluskerk over ons heen gestrooid wordt.
Een nieuwe poging
De in Baarn woonachtige beiaardier, Erica Kreijns-Kuit, wordt door mevrouw Greet Dijxhoorn-van Kouterik gevraagd om op woensdag 4 juli 1990 ter gelegenheid van het afscheid van Wout Verhoek, hoofd van de Amalia-Astroschool het Zeeuws volkslied te spelen. Bij de gemeente wordt toestemming gevraagd en verkregen. Op de dag zelf blijkt, dat diverse toetsen de hamers niet, of niet juist aansturen. Helaas voor de heer Verhoek klinkt er geen Zeeuws volkslied als hij in een koets over de Brink rijdt. In de Speeldoos aangekomen speelt Kees Veldhuis het lied alsnog op de piano.
De gemeente investeert in een nieuw keyboard en weet ook dat er een beiaardier in Baarn woont. In september 1991 wordt Erica Kreijns door de gemeente benaderd, om het carillon ter gelegenheid van de Open Monumentendag op 21 september te bespelen.
Als iedere rechtgeaarde beiaardier is ook zij afkerig van het bespelen van een carillon d.m.v. een elektronisch keyboard. Na aanvankelijk meerdere malen geweigerd te hebben, kiest zij voor de strategie om wel te gaan spelen, maar daarnaast, met toenemende frequentie te pleiten voor een stokkenklavier, waardoor de mooie klokkenreeks een volwaardige, muzikale beiaard zal worden.
Na vele krantenartikelen geschreven te hebben over de geschiedenis en de bespeling van de beiaard, volgt op 27 februari 1997 een gesprek met wethouder Van de Kerk. Uit dit gesprek volgt dat “het realiseren van een stokkenklavier nastrevenswaardig is”.
Als blijkt dat de aankoop van de C2 klok op de politieke agenda komt, stuurt zij op 4 september 1999 een brief naar zowel het College van B & W als naar de Gemeenteraad, waarin wordt aangedrongen op
de aanschaf van een stokkenklavier en maakt, een rondgang langs alle politieke partijen. In de VVD-fractie onder leiding de heer Bloemers, vindt zij een medestander.
 |
| Gespreksnotitie van 27 februari 1997 |
In de raadsvergadering van 22 december 1999 wordt voorstelnummer 112: “realiseren C2 klok in de toren van de Pauluskerk” goedgekeurd, tevens wordt in de meerjaren begroting het aanschaffen van een stokkenklavier opgenomen. De gemeente staat garant voor een bedrag van 60.000 gulden op voorwaarde dat het ontbrekende bedrag, nodig om het stokkenklavier aan te schaffen en te plaatsen, door donaties en sponsoring bij elkaar wordt gebracht.
Net als in de 60er jaren, dient zich ook nu van buitenaf een persoon aan die de actie gaat aansturen. Was het in de 60er jaren Romke de Waard, toenmalig voorzitter van de Nederlandse Klokkenspel Vereniging (NKV), in 2001 is het de in Eemnes woonachtige Ir. Foeke S. de Wolf, voormalig voorzitter van de Nederlandse Klokkenspel Vereniging (NKV) en beiaardexpert die zowel de organisatie als de fondswerving voor zijn rekening wil nemen. Tevens verzorgt hij lezingen in het kader van de actie.
 |
| Baarnsche Courant, Open Monumentendag |
 |
| Baarnsche Courant 18 oktober 1999 |
Zijn eerste daad is om in november 2000, de Stichting Carillon Baarn op te richten.
Het bestuur bestaat uit:
• De heer E. Spierenburg, voorzitter
• De heer H.J. Staverman, secretaris
• De heer F.S. de Wolf, penningmeester
• Mevrouw M.C.Platenburg, lid
• Mevrouw E.G.M. Kreijns-Kuit, adviserend lid
Publieksactie
In juni 2001 start de publieksactie met een uitzending op de regionale televisiezender TV Eemland, waarin het stuk “Melodie in F” van Rubinstein gespeeld wordt op het pianoklavier en daarna op de beiaard met stokkenklavier in Amersfoort. De kijker kan zo het verschil horen en ook kennismaken met een stokkenklavier.
Op 16 juni 2001 organiseert Lionsclub Eemland de “Midsummer Night Jazzparty” op Het Bomencentrum. Deze actie levert 25.000 gulden op.
Tijdens Gemeentedag op 15 september 2001 wordt een reizende beiaard bespeeld. Deze keer is het de heer E.S. Raatjes uit Soest die zijn reizende beiaard voor deze gelegenheid ter beschikking stelt. Deze op een Amerikaanse truck gemonteerde beiaard is een echte publiekstre
kker.
 |
| Net als in 1964 wordt voor het Baarnse publiek zichtbaar gemaakt hoe een beiaard werkt. |
In de week na 15 september ontvangen alle Baarnaars een acceptgiro in de brievenbus met het vriendelijke verzoek om een donatie te doen. De Baarnse bevolking geeft graag en gul. Het eindbedrag van al deze donaties (vanaf 5 gulden) bedraag 74.000 gulden.
 |
| Acties van Baarnse winkeliers. |
Ook de Baarnse winkeliers laten zich niet onbetuigd: Gall&Gall verkoopt kruikjes Baarnsch Bitter. Voor elk verkocht kruikje “Baarns Bitter” wordt f2,50 gedoneerd. Slager Chris van Boeijen draagt voor elke verkochte paardenrookworst f 0,50 bij en Banketbakkerij Jos Hendricksen schenkt voor elke Turcotaart f 0,50. Deze actie loopt tot 30 november 2001.
 |
| Baarnsche Courant 3 december 2001, bestuur met winkeliers. |
Ook de Rotary Soest-Baarn, ING, Rabobank, Intimus en veel Baarnse bedrijven en instellingen dragen hun steentje bij.
Op 2 oktober 2001 is er ruim 94.376 gulden binnengekomen. In de Baarnsche Courant wordt de stand bijgehouden op de thermometer. Op 3 oktober 2001 staat de stand op 163.000 gulden; nog 13.000 gulden ontbreekt.
 |
| Op 3 oktober 2001 is de tussenstand f 163.000,-, nog f 13.0000,- te gaan. |
Uiteindelijk komt er zo veel geld binnen dat niet alleen het stokkenklavier, maar ook nog 8 klokken kunnen worden aangeschaft. De Baarnse beiaard is nu compleet: een 3,5 octaafs instrument met 44 klokken dat met de hand bespeeld kan worden door middel van een stokkenklavier.
Ook nu weer zijn er klokken gegoten die een naam dragen. De reden daarvoor is, dat deze klokken door particulieren en/of bedrijven gekocht en aan de Stichting geschonken zijn.
De opschriften op de klokken zijn:
• “Good Luck”
• “Apotheek Julius”
• “Fam. G.A.R. Bloemers”
• “Rotary club Baarn-Soest”
• “E.S. Raatjes”
• “Landgoed Paltz Soest”
• “Voor onze Jan Wismeijer Op vleugels van de muziek”
• “E.S. Raatjes Landgoed De Paltz Soest Wenst eenieder die deze klok hoort veel Geluk en voorspoed”
De klok met de naam Good Luck, is een verwijzing naar een anoniem briefje met gift, dat de toenmalige voorzitter de heer Spierenburg, per aangetekende post uit handen van de postbode ontving. Naast dit briefje zaten er 15 briefjes van 1000 gulden in de envelop.
 |
| Anonieme gift van 15.000 gulden en de Good Luck klok. |
Dit past precies bij een carillon. Aan klokken worden al sinds eeuwen magische krachten toegeschreven. Over de naam van de gulle gever doen, net als over de schenker van het Gouden vijfje in 1964, veel speculaties de ronde. We zullen het nooit weten.
In de beiaard is de luidklok opgenomen. Deze klok, gegoten door klokkengieterij Van Bergen te Heiliger-lee, verving, na een geldinzameling, de oorspronkelijke 16e-eeuwse klok, die op 11 maart 1943 door de Duitsers geroofd werd. Op deze klok staat het opschrift:
“Door Duitse dwingelandij ging d’eerste klok verloren,
Uit burgerzin werd ik, de tweede, thans geboren Augustus 1949”
 |
| Baarnsche Courant 11 september 1998, klokkenroof. |
In januari 2002 starten de werkzaamheden zowel bij de klokkengieterij Koninklijke Eijsbouts te Asten als in de toren van de Pauluskerk om daar later zowel de klokken als het stokkenklavier te kunnen plaatsen. Op uitnodiging van de klokkengieterij wonen het bestuur van de Stichting Carillon Baarn, drie wethouders van de gemeente Baarn, alsmede enkele schenkers van een klok de gieting van één grote klok bij.
 |
| Gieten van de klokken |
 |
| V.l.n.r.: mw Spierenburg, dhr Staverman, mw Kreijns-Kuit, dhr de Wolf, mw Platenburg, dhr Raatjes, wethouder Lieberwerth, onbekend, wethouder Bloemers, mw Bloemers, dhr Hofkes (Apotheek Julius), wethouder Van der Kerk en dhr Spierenburg |
In maart 2002 arriveren het stokkenklavier en de 8 nieuw aangeschafte klokken op de Brink in Baarn en wordt alles in de toren gehesen.
 |
| Klokken arriveren in Baarn onder toeziend oog van Ir. de Wolf en dhr. Spierenburg. |
 |
| Manueel toetsen van het stokkenklavier in het gras. |
 |
| V.l.n.r. mw Kreijns-Kuit, dhr Spierenburg mw Platenburg en Ir de Wolf. |
 |
| Het hijsen van de klokken |
 |
| Nieuwe glimmende klokken tussen de oude op de klokkenzolder. |
Tijdens een geanimeerde bijeenkomst wordt op 3 mei 2002 het complete Carillon door de Stichting Carillon Baarn aan de gemeente overgedragen onder strikte voorwaarde, dat de Gemeente er voor zorg zal dragen, dat het instrument onderhouden en bespeeld wordt. En dat doet zij ook.
 |
| Baarnsche Courant 5 mei 2002. De klok waar alles mee begon, de bel van het pontje van Kuijer, de latere schoolbel van de Cantonschool, is voor deze gelegenheid aan de Stichting Carillon Baarn in bruikleen gegeven, dus niet gevorderd. Zij staat symbool voor de totale beiaard die wordt overgedragen aan de Gemeente Baarn. |
Zoals de eerste initiatiefnemers uit 1964 hadden voorzien: “Na ingebruikname zal het carillon uitgebreid kunnen worden, zodat ook een volgende generatie zijn steentje (beter klokken) aan deze blijvende bronzen herinneringen zal kunnen bijdragen.”
Op 5 mei 2002, bevrijdingsdag, wordt de complete 3,5 octaafs beiaard met stokkenklavier in gebruik genomen. Het carillon is compleet. Zowel nationale, als internationale beiaardiers roemen de Baarnse beiaard om zijn klank en goede bespeelbaarheid.
Tijdens het 2e lustrum in 2012, is “de pontklok van Kuijer”, de latere schoolbel van de Cantonschool, door de toenmalige voorzitter van de Stichting Carillon Baarn, de heer Dick Vermeij en namens de gemeente, wethouder Jan Baerends, overgedragen aan de Historische Kring Baerne, alwaar deze klok sindsdien te bezichtigen is.
 |
| De heer André Mascini neemt namens de HKB (Historische Kring Baerne) "het klokje van Kuijer" in ontvangst uit handen van Dick Vermeij en wethouder Baerends. |
Nawoord
Dit is de geschiedenis van de Baarnse beiaard tot heden. Het bestuur spreekt de hoop uit dat de Baarnse beiaardcultuur een mooie toekomst tegemoet gaat. Onze speciale dank gaat uit naar de familie Staverman, die deze uitgave mede mogelijk gemaakt heeft.
www.carillonbaarn.nl
Volg Stichting Carillon Baarn op facebook
Met dank aan het bestuur van de Stichting Carillon Baarn voor de verleende toestemming de Geschiedenis van de Baarnse Beiaard op Geheugenvanbaarn.nl te mogen delen.Stichting Carillon Baarn vierde op 30 september 2023, verlaat door de Covid pandemie, haar 4e lustrum ofwel het twintig jarig bestaan van de vernieuwde beiaard.
