vrijdag 10 december 2021

Antwoord zoekplaatje vorige week

 Antwoord van vorige week

1:  Het Emma-monument

2: Gerrit van der Veenlaan

Na het overlijden in 1934 van Koningin-Moeder Emma eerde de Baarnse bevolking haar onvergetelijke Ambachtsvrouwen met een monument, dat in 1937 een plaatsje kreeg aan de Gerrit van der Veenlaan voorheen de Spoorweglaan, waar deze bewoonster van Paleis Soestdijk ons dorp op haar rijtoer binnen kwam. Ontwerper en maker van dit monument was de kunstenaar Gerrit Jan van der Veen.

Het Monument voor koningin Emma is een beeld van koningin Emma in Baarn. Het beeld staat op een hoge sokkel en stelt de koningin-regentes wandelend, met parasol in de ene en een (psalm?)boek in de andere hand, wandelend voor. Verder is wat lager een mozaïek aangebracht met daarop een vrouwenfiguur met de wapenschilden van het vorstendom Waldeck en van de gemeente Baarn. Het wapenschild van Baarn toont een paard aangevoerd door een slaaf.

Het monument is voorzien van dit opschrift:

IN EERBIEDIG DANKBAAR GEDENKEN AAN KONINGIN EMMA HOOGE AMBACHTSVROUWE VAN BAARN 24.11.1890 - 20.3.1934

Het monument is gemaakt in opdracht van de Koninklijke Familie en staat vlakbij de Emmabrug. Het beeld werd in 1937 onthuld door een andere voormalige koningin Wilhelmina.

Gerrit Jan van der Veen

In de oorlog namelijk zou Gerrit Jan van der Veen een der groten in de illegaliteit worden. Niet alleen een held, die verzetsvrienden wilde bevrijden, hij was 't met name die het Amsterdamse bevolkingsregister in brand stak en voorts het brein werd achter de ondergrondse persoonsbewijzen-centrale, die tienduizenden aan een vals persoonsbewijs wist te helpen.

Helaas maakte hij de bevrijding niet meer mee. Na een verblijf in de gevangenis aan de Amsterdamse Weteringschans werd hij op 10 juni 1944 geëxecuteerd. Direct na de beëindiging van deze rampzalige oorlog eerde Baarn zijn nagedachtenis door de Spoorweglaan — waar immers een van zijn kunstwerken aan hem herinnert — onmiddellijk om te dopen in Gerrit van de Veenlaan.

Dit eerbewijs steeg belangrijk in waarde, toen later besloten werd geen enkele andere verzetsheld daar meer voor in aanmerking te laten komen. Ook geen plaatsgenoot. Waardoor de wat vreemde situatie kon ontstaan, dat bijvoorbeeld Soest wel een straat noemde naar twee Baarnse jongens en ons dorp zelf niet.

Bedoeld wordt de Hamelstraat bij onze buren.

Twee zoons van de in Baarn woonachtige Prof. Dr. J.A. Hamel verloren in de jaren ’40-'45 hun leven in dienst van het vaderland. Lodewijk werd reeds in 1941 gefusilleerd. Zijn broer Gerard overleed drie jaren later in een concentratiekamp bij Straatsburg.

Niet ver van het Emmamonument werd in 1977 ook het beeld, dat de gemeente ruim elf jaar eerder geschonken kreeg en dat hun vader te hunner nagedachtenis had laten maken, in het plantsoen langs de Gerrit van de Veenlaan geplaatst. Daar stond meer dan dertig jaar de "Wilhelmina-bank’’ (in 1923 op de Brink — waar de bank nu ook weer staat — geplaatst bij het zilveren regeringsjubileum van die Koningin) toen de Duitse bezetters deze herinnering hadden verbannen. Het monument voor de Gebroeders Hamel komt er veel beter tot zijn recht dan in het plantsoen tussen Stationsplein en het oude Lyceum, waar de man met de vlag eerst stond.

 De winnaar deze week is dhr. Kees Huurdeman.