maandag 24 oktober 2022

Van asbak tot klasbak en andere reclame-uitingen van Baarnse bedrijven

Reclame-uitingen uit de tijd dat roken nog heel gewoon was. 

door Eric van der Ent

Voor bedrijven was en is nog steeds een goede naamsbekendheid onontbeerlijk. Natuurlijk werd er vroeger al uitgebreid en met regelmaat geadverteerd in de Baarnsche Courant. Ook hingen er mooie uithangborden aan de gevels van de Baarnse winkels. Tegelijkertijd werd er gezocht naar andere manieren om naamsbekendheid te verkrijgen, vast te houden en te vergroten. Eén van die manieren was het drukken van reclame op gebruiksvoorwerpen. 

Bij dit verhaal ziet u foto’s van Baarnse reclame-uitingen op asbakken. Inmiddels is de asbak uit de meeste huizen verdwenen, maar een paar decennia geleden was er op elke salontafel nog wel een te vinden. De Baarnse middenstand speelde hier handig op in door hun bedrijf via de asbakken onder de aandacht van hun clientèle te brengen. De in dit verhaal afgebeelde exemplaren vormen het bewijs. Inmiddels staan ze weliswaar niet meer op onze salontafels maar zijn ze echte verzamelobjecten geworden. De getoonde fraaie exemplaren zijn te vinden in de fotocollectie van ‘Geheugenvanbaarn.nl’. Maar er zijn ongetwijfeld nog veel meer ‘Baarnse’ asbakken bij onze lezers en kijkers thuis te vinden. We nodigen u dan ook uit om uw foto’s van uw Baarnse keramische objecten met ons te delen. Bij de met ons gedeelde foto’s vertellen we u, zoals u dit van ons gewend bent, ook nog een stukje geschiedenis van het betreffende voorwerp.

Asbak uitgegeven door J. Breunesse
(Coll. Geheugenvanbaarn.nl)

J. Breunesse: We beginnen met een asbak van een echt Baarns familiebedrijf: J. Breunesse, Eemstraat 36, Tel. 3561, Baarn, wasmachines – stofzuigers. Het bedrijf bestaat nog steeds. Het heet nu Joop Breunesse VOF en is gevestigd aan de Abel Tasmanlaan 1, de voormalige boerderij van Groenesteijn. Joop Breunesse zelf is al een aantal jaren met pensioen en het bedrijf is overgenomen door schoonzoon Arno Goedknegt. Ook zoon Han werkt in het bedrijf. 

Arno Goedknegt, Joop en Han Breunesse voor het bedrijf aan de Abel Tasmanlaan.
(Foto: Hans Veltmeijer)

Oprichter van het bedrijf was de Joop’s vader Johannes (Hans) Breunesse (1915-1997). Rond 1950 begon hij met het verhuren van zog. ’langzaamwassers’. Ouderwetse wasmachines, een soort ton met een schoep, die je moest vullen met kokend water. De huurprijs bedroeg fl. 1,25 per dag en ze werden met de bakfiets aan huis bezorgd. Weer later toen ook volautomatische wasmachines werden geproduceerd werd overgeschakeld op de verkoop van deze apparaten. Al snel werd het assortiment uitgebreid met stofzuigers, koelkasten en gaskookstellen. Zoon Joop begon zijn zaak aan de Veldheimweg, maar het pand werd al snel te klein. Hij verhuisde zijn bedrijf naar de Abel Tasmanlaan, waar het nog steeds is gevestigd. Baarn kent uiteraard nog meer bedrijven met de naam Breunesse: Ben Breunesse Electra, Loodgieter Han Breunesse, Breunesse ICT. En inderdaad, het laat zich raden, allemaal familie van elkaar. 

Het bedrijf aan Eemstraat 36
(Bron: www.breunesse.nl)

Asbak uitgegeven als relatiegeschenk ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van Conimex
(Coll. Geheugenvanbaarn.nl)

Conimex: Het koloniale tijdperk bracht aan het begin van de 20e eeuw veel Indische eetgewoonten mee naar Nederland. Velen verhuisden na hun Indische tijd immers naar het vaderland. Zo ook het echtpaar Wim en Elisabeth Millenaar- Loen (resp. 1887-1955 en 1895-1994). Zij zouden naar later zou blijken een belangrijke rol spelen in de ontwikkeling van Conimex. De Indische Elisabeth was geboren in Depok (West Java) en ontmoette daar Wim Millenaar. Toen het gezin zich in 1932 in Baarn vestigde zetten zij een handeltje op in Indische gerechten en producten, genaamd Slamat (‘geluk’). Min of meer tegelijkertijd begon notaris Schouten in 1932 in het koetshuis van zijn villa aan de Eemnesserweg een bedrijf gericht op de import van mediterrane producten, het latere wereldberoemde CON(serven)IM(port)EX(port),. Maar al snel werd door Schouten en zijn zakenpartner, de eveneens in Baarn wonende heer Sterneberg, besloten zich te gaan richten op Indische waar. Zij kwamen in contact met het echtpaar Millenaar, waarbij Wim Millenaar zijn zakelijke contacten in Indië gebruikte om producten te importeren. Ook kreeg hij de leiding over het bedrijf. Zijn vrouw Elisabeth hielp mee met het bereiden van de gerechten op basis van de haar bekende familierecepten. Het eerste product was Sambal Oelek, al snel gevolgd door allerlei andere Indische gerechten, kruiden en specerijen.
Na de oorlog groeide de vraag naar de producten van Conimex en werden deze ook in zelfbedieningszaken en weer later in de supermarkten verkocht.

Conimex aan de Eemnesserweg
(Coll. Geheugenvanbaarn.nl)

 In 1972 verhuisde het bedrijf van de Eemnesserweg naar de Noordschil een bedrijventerrein nabij de A1. In datzelfde jaar werd Conimex gekocht door multinational Reckitt en Colman. In 1990 volgde de overname door CPC Benelux BV, waarna  in 1998 de naam veranderde in Bestfoods Benelux BV. Overname door Unilever volgde in 2000.

25 jaar Conimex, een prachtig tegeltableau
(Coll. Historische Kring Baerne)


Fa. H.C. Harmsen-woninginrichting 
(Coll. mevr. H. Huisman-Boom)


Fa. H.C. Harmsen-Woninginrichting: was gevestigd in een oude in villastijl gebouwde woning aan de Oosterstraat 26. In 1928 opgericht door meubelmaker Hendrik Cornelis Harmsen (1876-1943). In 1943 overleden de heer en mevrouw Harmsen kort na elkaar. De zaak die bekend stond om zijn service en kwaliteit werd daarna voortgezet door dochter Dirkje Harmsen (1900-?). Eind 1992 werd het bedrijf opgeheven. Menig Baarnaar heeft hier zijn ’ameublement’ gekocht.

Oosterstraat 4, later 26. Fa. H.C. Harmsen, woninginrichting
(Coll. Geheugenvanbaarn.nl)




Camping Bestevaer
(Coll. Geheugen van Baarn.nl)


Thijmen de Ruig in zijn ’paradijs’
(Coll. Geheugenvanbaarn..nl)
Camping Bestevaer: Toegegeven, niet als asbak bedoeld, maar een spreukenbordje gewijd aan Camping “Bestevaer” aan de Eem. Laat onverlet dat wij menen dat menig campinggast hierin zijn rokertje zal hebben uitgedoofd. De spreuk is toepasselijk: ‘God schiep de tijd, over haast is niet gesproken’. Voor een goed sigaartje moest men immers de tijd nemen! Oudere Baarnaars zullen zich de camping en zijn eigenaar Thijmen de Ruig (1907-2000) zeker nog herinneren. In 1936 kocht Thijmen de Zweminrichting aan de Eem. Iedereen verklaarde hem voor gek, want het was crisistijd en de Gemeente Baarn wil het zwembad, vanwege de steeds hoger oplopende kosten, juist afstoten. Later werd ook de jachthaven en de camping aan de Eem overgenomen. Thijmen was een zeer bekende Baarnaar. Hij publiceerde regelmatig verhalen over oud-Baarn in de Baarnsche Courant en was één van de betere en vooraanstaande Sinterklazen. De camping werd later, toen winters nog winters waren, ook als ijsbaan gebruikt. Het bordje werd gemaakt door pottenbakkerij De Vlieg-uut van de familie Bouwens, gevestigd in een oude smederij aan het Kerkpad te Soest.
Camping Bestevaer
(Coll. Geheugenvanbaarn.nl)

Spreukenbordjes van pottenbakkerij De Vlieg-uut
(Foto: Retrox.nl)
Vlieg-uut: Over de producent van het bordje is ook nog wel wat leuks te vertellen. De pottenbakkerij dankte zijn bekendheid vooral aan de schaaltjes, of een soort asbakjes, met simpele tekeningen en luchtige spreuken. Eén van de mooie spreuken: Vier dochters en mama, vijf plagen voor papa. Deze spreukenbordjes waren een schot in de roos. Ze gingen als warme broodjes over de toonbank. De familie Bouwens kwam op het idee om bordjes met een klein foutje te metselen tegen de gammele gevel van hun bedrijf aan het Kerkpad. Op een gegeven moment was het pand helemaal vol gemetseld met spreukenbordjes en werd zelfs een toeristische trekpleiser. Bussen vol met toeristen kwamen het huisje bewonderen. 
In 1971 is het spreukenhuisje helaas gesloopt.

Het spreukenhuisje in Soest
(Coll. Museum Oud Soest)

Met het kwartet Breunesse, Conimex, Harmsen en Camping Bestevaer hebben wij getracht de asbak van toen aan de vergetelheid te onttrekken. Nu bent u, de lezer en kijker van Geheugenvanbaarn.nl aan zet! Heeft u een asbak van een (oud) Baarns bedrijf in uw bezit? Maak een foto en stuur deze aan
geheugenvanbaarn@gmail.com.

De informatie over de geschiedenis van Firma Breunesse is afkomstig van hun website www.breunesse.nl.
Voor informatie over Conimex heb ik www.conimex.nl/over-conimex.html geraadpleegd. Bron informatie over het spreukenhuisje: Historische Vereniging Soest/Soesterberg. Tevens is gebruik gemaakt van het archief van de Baarnsche Courant.

Dit verhaal (aflevering 106) verscheen op maandag 24 oktober 2022 
in de Baarnsche Courant  in de rubriek

  ’Vandaag is morgen alweer gisteren (bruggetjes naar vroeger)’

Deze rubriek is een samenwerking tussen de Historische Kring Baerne en Geheugenvanbaarn.nl    



Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op.
 Uiteraard kunt u Geheugenvanbaarn.nl ook volgen op Facebook en Twitter

Geïnspireerd geraakt door onze oud Baarn-verhalen? 
Kom in actie en deel ook uw herinneringen op Geheugenvanbaarn.nl.