vrijdag 20 januari 2023

Antwoord zoekplaat week 3

Dorpstraat Lage Vuursche

Tot na de Tweede Wereldoorlog werd in de buurtschappen Lage- en Hoge Vuursche, inclusief Pijnenburg en omgeving, officieel nog altijd uitsluitend een systeem met huisnummering gebruikt. Wat herhaalde malen aanleiding gaf tot verwarring. Alsmede vaak onoplosbare puzzels voor vreemdelingen, die daar bepaalde families wilden opzoeken.

De Dorpstraat in Lage Vuursche

Op een gedeelte van de dorpskern van Lage Vuursche na, was er namelijk geen enkele regelmaat in deze nummering te ontdekken. Een ordelijke rangschikking ontbrak veelal, ook in de ligging der panden. Als scherp contrast kende Lage Vuursche en het daaraan grenzende gedeelte van landgoed Pijnenburg in wezen wel degelijk straatnamen. Niet officieel echter, in feite was dat dagelijkse gebruik voortgekomen uit historische overlevering.

Daaraan maakte de gemeentelijke overheid van Baarn in de loop van 1948-1949 een einde. Men kon het zich gemakkelijk, maar ook moeilijk maken, want de vraag rees, of het nu tot taak van officiële zijde behoort af te wijken van die overleveringen en toch bepaalde historische namen en begrippen in te voeren.

Dat laatste was namelijk in deze omgeving heel goed mogelijk en dus lag het allemaal niet zo eenvoudig. In ieder geval werd de zaak grondig aangepakt en eerst met enkele Vuurschenaren zelf besproken. Wat in die tijd nog lang niet altijd gewoonte was, al zouden die bewoners van de buurtschappen er zelf het meest mee te maken krijgen.

Het bleek overigens toch niet voldoende te zijn, want er kwam een lijst met handtekeningen van bewoners, waarin een dringend beroep gedaan werd toch vooral de ingeburgerde (volks)namen te handhaven. Zelfs een van de landgoedbezitters bleef lange tijd moeilijk doen, door bezwaren tegen bepaalde voorstellen te houden.

In Baarn (dus afstandelijk) overwoog men bepaalde namen uit het Vuursche verleden bij de keuze van straatnamen aan de vergetelheid te onttrekken. 

Bijvoorbeeld een historische familienaam als van Reede en dan met name ten aanzien van Gerard van Reede, die als zoon van de eerste Ambachtsheer (Ernest) sinds 1640 in feite de aanzet tot de totstandkoming van dit buurtschap had gegeven.

Want niet alleen werd een kasteel gebouwd, ook een kerk, pastorie, herberg, molen en uiteraard woningen langs de belangrijkste weg. Daarom overwoog de gemeentelijke overheid die doorgaande weg naar Gerard van Reede te vernoemen. Maar in de Vuursche bleef men Dorpsstraat verre prefereren.

Een naam met historische betekenis voor de Vuursche is zeker Sint Jan. Dat gelijknamige Kapittel kreeg die streek tot 1634 in leen. Terwijl op het oude gemeentewapen van de Vuursche - de samenvoeging met Baarn dateert eerst uit het midden van de vorige eeuw! - het St. Jansbeeld (Johannes de Doper) met een lam, staande op een stuk grond, stond afgebeeld.

Niet verwonderlijk dus, dat men in Baarn deze namen door het hoofd liet spelen. Maar uiteindelijk werd het gewoon Dorpsstraat, Karnemelkseweg, Zwarteweg en ook Kloosterlaan.

Een raadsbesluit van 30 juni 1949 bekrachtigde de gehele situatie, zoals zij vandaag de dag nog geldt. Alleen de Eikenlaan volgde nog in de loop van 1953. De winnaar deze week is: H.J.J. van Putten uit Baarn.


De Dorpstraat in 1953